Uit de Heilige Schrift.
Belijdenis en School.
VRIJDAG 1 SEPTEMBER 1899.
eekblad gewijd aan de j^elangen der jjereformeerde k.erken
JToord-Brabant en Limburg.
^/eeland,
J. HULSEBOS, I)b. A. LITTOOIJ,
Dr. L. H. WAGENAAR.
KERK.
to Jaargang.
No. 36.
IN
"wïmt de HEERE ifl onze Rechter,
de HEERE is onze Wetgever, de
HEERE is onze KoningHy zal ons
b€h00den' Jesaja 33 22.
Ü8.
f OORD-BRABANT
ONDER REDACTIE VAN
D och Samuel zeideHeeft de HEERE
lust aan Brandofferen en Slachtofferen, ala
aan het gehoorzamen van destem desHee-
ren Zie, gehoorzamen is heter dan slacht
offer, opmerken dan het vette der rammen.
1 Sam. 15 22.
Abonnement per 3 maanden f0.35. Afzonderlijke nos.
3 cent. Advertentiën van 1—5 regels 30 cent, iedere
regel meer 5 cent Familieberichten van 1—5 regels
50 cent, iedere regel meer 10 cent
Uitgever:
K. LE COI NT RE
MIDDELBURG.
Berichten, Advertentien enz., gelieve men
tijdig, uiterlijk Vrijdagmorgen, bij den
Uitgever in te zenden.
EENE GESTALTE VERKRIJGEN.
„Tot dat Christus eene ge
stalte in u krjjge."
Gal. 4 19b.
Die in het huis des Heer en geplant zijn, dien
zal gegeven worden te groeien in de voorhoven
onzes Gods."
Er is geen stilstand in het koninkrijk Gods,
geen stilstand in het genadeleven, maar wel
een gestadig wassen, hoewel nog over achter
lijkheid moet worden geklaagd. Het is de aard
van het geestelijk leven, dat het wasse. Maar,
gelijk in de natuur, is ook hier voortdurend
veel, dat dien wasdom tegenhoudt. Doch de
Heere is de Almachtige en Getrouwe. De Schrift
verkondigt dit ook en bemoedigt de bekom
merden. Die een goed werk in u begon, zal dat
ook voleindigen. Als het wel is, dan staan wij
ook naar dien wasdom. En de tragen worden
door den verheerlijkten Heere in Zijn Woord
vermaand en bestraft.
Gaat uw harte daar wel naar uit, lezer Is
er ook een ernstig vragen en een ernstig on
derzoek naar het wassen in de genade, naar
het dragen van gewenschte vruchten Is er
wel eens een zuchten, wanneer gij vaak zoo
teleurgesteld wordt bij het vragen naar vruch
ten? Zoo teleurgesteld, wanneer gij u zeiven
bij andere kinderen Gods vergelijkt
Oudershoe ziet gy op uwe kinderen, de
erfgenamen des Verbonds? Gij verheugt u in
hunnen lichamelijken groei, in hunne verstan
delijke gaven en ontwikkeling. Maar, wordt ook
naar geestelijken wasdom en groei gevraagd en
daarnaar uitgezien als een bewijs, dat de Heere
een goed werk heeft begonnen? De wereld is
vol regelen van opvoedkunde, waar het 't li
chaam en de rede geldt, maar waar is be be
oefening der opvoedkunde in het geestelijk
leven
Mocht zich ook hierin de gunst onzes Gods
over ons openbaren, dat het groeien in de voor
hoven des Heeren meer mocht worden gadege
slagen en meer ootmoedig mocht worden af
gebeden.
Mijne kinderkensdie ik wederom arbeide
te baren, totdat Christus eene gestalte in u krijge.
De apostel gebruikt hier het beeld van het kin
derlijk leven, gelijk het bij de geboorte te voor
schijn treedt. Hy stelt het welbewuste geloofs
leven geiyk met eene geboorte, met een wel
geschapen geboorte, met'alle zinnen en lede
maten in de juiste verhouding. Deze geboorte
noemt hyChristus, omdat zy geschiedt naar
het beeld Gods Christuseene gestalte in u ver
krijgende. Het wil zegggen, dat de geesteiyke
geboorte, die in den geloovige geschiedt, hem
het beeld van Christus doet dragen, maar ook,
dat hy Christus recht kent, Hem als levensbron
bezit, zich zyne gerechtigheid mag toeëigenen.
De apostel bedoelt hier, het nieuwe leven in
besliste en vaste vormen. Het leven was er
reeds, maar dit is het opwassen. De apostel is
wederom in arbeid (als middel in Gods hand,
hun brengende het Woord), hen te baren. Het
leven is er ook reeds vroeger, maar in meer
onbeslisten vorm en niet met die vastheid. Zoo
staren wy hier dan op het heeriyk werk des
Heeren, die door Zyn Woord en Geest, door
vermaning en bestraffing en vertroosting den
wasdom in het geestelijke leven schenkt. En
dierbaar zyn de vruchten. Dan worden wy niet
meer omgevoerd met allen wind van leering
dan genieten wij vrede en biydschap, dan rus
ten wy in onzen God en weten, in wien wy
gelooven
De Galaten waren in droevige toestanden
gekomen. Eene der oorzaken washet achter-
ïyk biyven in de genade. Zou dat ook niet eene
der kwalen zyn, waaraan de Gemeente in deze
dagen is ïydende Gewis. Waar geen leven is,
of maar een schynleven, is geen wasdom te
verwachten. Maar de Heere roept de dingen,
die niet zyn, alsof zij waren. En vergeten wij
niet, dat er nog veel sluimert in de beginselen,
dat vrucht zal voortbrengen. Maar ohoe ont
breekt het nog bij velen aan den wasdom Hoe
onvast, hoe geslingerd, hoe bewogen is men 1
Laat het eene behoefte zyn voor uzelven,
eene zucht, eene begeerte en gebed voor uwen
naaste met inachtneming der middelen, een
zucht en begeerte voor uwe kinderen inzonder
heid, dat gelijk zy 't beeld des aardscben heb
ben gedragen, zij ook alzoo het beeld des he-
melschen dragen mogen Hulsebos.
Uit de geschiedenis der Kerk.
1586-1618.
Zeeland.
III.
Wij vermeldden in ons laatstvoorgaande
stukje de liefde der Zeeuwsche Kerken voor den
Catechismus, blykbaar door den ijver voor dat
leerboekje, betoond op de Middelburgsche Sy
node van 1591. De leeraren hadden die liefde
veelszins aangekweekt De assessor der Synode
Philippue Lantsbergen had zelf reeds twee en
vyftig leerreden in het latyn over den Cate
chismus uitgegeven. Toch werd de Beiydenisse
des geloofs allerminst op den achtergrond ge
drongen. Van de Zeeuwsche predikanten in het
algemeen kon worden getuigd, dat zy onver-
brekeiyker dan in andere provinciën aan „de
leere van den hoog beroemden en oordeelkun-
digen Godgeleerde Johan Calvyn" zyn gehecht
geweest.
De Middelburgsche Synode nam in hare be
palingen ook opeene wyze van beroepen van
predikanten, die althans wat den naam aangaat,
wel geheel bizonder genaamd kan worden. Die
beroeping geschiedde door een
Collegium Qualificatum.
By vacature verzocht de kerkeraad met de
diakenen, dat de overheid dier plaats eenigen
uit haar collegie, zynde lidmaten der gemeente,
wüde committeeren, om met den kerkeraad en
de diakenen eenen bekwamen minister te kie
zen en daarna werd de verkorene met goed
dunken der classe beroepen. Zoo moesten dan
voortaan de beroepingen geschieden door eene
gemengde en gevolmachtigde vergadering, col
legium Qualificatum genoemd, bestaande uit
leden des kerkeraads en eenigen van de over
heid, en by deze wyze van beroepen werd dan
de approbatie der regeering niet vereischt, maar
de goedkeuring der classe alleen. Zoo hebben
dan hier de Zeeuwsche kerken, waarschyniyk
door den invloed der politieke heeren de vrye
keuze van hunne predikanten verloren, terwyi
later ook de vrye verkiezing van ouderlingen
eveneens moest worden opgegeven.
De Staten toch approbeerden na afloop der
Synode de kerkenorde, behalve dat „nopende
de voorstellinghe van de ouderlinghen art.
XIX0 men verstaet, dat dezelve voorstellinghe
generalick geschieden sal by de Gedeputeerde
van de respective magistraten, wezende Lidma
ten van de gemeente, mitsgaders die kercken-
raad conjuncteiyk.
Als een collegium qualificatum moest ge
vormd worden, werden in Middelburg vyf en
in Zierikzee vier, maar in de andere stemheb
bende steden, Goes, Tholen, Vlissingen en Veere
drie magistraatsleden met vrije keurstemmen
afgevaardigd. Op de dorpen was het collegium
qualificatum samengesteld uit den kerkeraad en
den ambachtsheer, die by de beroeping twee
stemmen had en om die reden twee personen
in zyne plaats committeerde, of, als hy zelf
verscheen, nog een anderen magistraatspersoon
medebraeht. Wel was het getal dier politieken
altyd kleiner dan van de kerkeraadsleden, maar
hun invloed op de verkiezing was toch overs
wegend groot, „want de hoedanigheid, met
welke zij tot die kies vergadering bekleed wa
ren, als in hunne personen vertegenwoordigende
de gansche edele achtbare Christenoverheid van
de plaats, kon in dien tyd niet nalaten aan al
wat zy in die omstandigheid verrichten, veel
gewichts en gezagh by te zetten/'
Iets nieuws in de kerkenorde dezer Synode
was ook de bepaling, dat een minister (dienaar
des Woords) kon worden verplaatst door de
classe.
Indien een predikant moest worden af gezel,
stond dit niet aan de classe, maar aan het col
legie, dat hem had beroepen, het collegium
qualificatum. Wel gaf de classe advies, maar
genoemd collegium kon dan toch met één be
sluit den predikant afzetten.
Meerdere bizonderheden gaan wy voorby. Het
doel van de Staten van Zeeland ten opzichte
van deze Synode zal ook wel geweest zyn, om
de vryheid, die de kerken onder Leicester's be
wind hadden verkregen, weer aan banden
te leggen, al ging men hier ook niet zoo ver
als in Utrecht en in Holland. Zoo zien wy ook
hier de slingeringen en worstelingen, waarin
's Heeren vry gekochte kerk ook in deze landen
was onderworpen.
Luctor et emergo is de zinspreuk, die ook op
Zeelands kerkstaat past. Hulsebos.
Dewyi wy de uitverkorenen tot zaligheid
niet met zekerheid kennen, moeten wy aan
allen, die in het verbond Gods en Zyne Ge
meente begrepen zijn de sacramenten bedienen.
Geven wy de leer des verbonds prys, dan
berooven wy ons zeiven van een krachtigen
pleitgrond, van een ryken troost en van een
machtigen prikkel voor en by de opvoeding
onzer kinderen. Wy berooven ons dan van
een troostgrond, dien we vooral behoeven, als
wy van wege onze zooveelvuldige tekortkomin
gen met een diep schuldig hart aan de sponde
