z
O
c
O
T'ICVv'."
100 JAAR
VROUWEN
OP DE TROON
1890-1990
KONINGINNEDAG 1990
3 2 fes a
DE ZIERIKZEESCHE COURANT
Wilhelmina
Juliana
'Beatrix
ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
MAANDAG 30 APRIL 1990
146ste jaargang Nr. 24735
WAARIN OPGENOMEN
(1797 - 1889)
Men kan de mensen alleen regeren door ze te dienen.
Victor Consin
In deze krant volop
informatie over alle
festiviteiten op
Schouwen-Duiveland.
Het betreft op een
enkele activiteit na
programma's van de
officiële Oranje-
comité's.
In de dinsdagkrant vindt
u een uitvoerig foto
verslag van
Koninginnedag 1990.
vf 1
Dit jaar is het een eeuw geleden dat koning Willem III (1817-1890)
stierf. Sindsdien verkeert de Nederlandse monarchie in de unieke
positie, dat het koningschap steeds door een vrouw is uitgeoefend. In
honderd jaar tijd werden vier vrouwen tot het koningschap beroepen.
Van 1880 tot 1898 trad Emma von Waldeck-Pyrmont, de tweede
echtgenote van koning Willem III, op als koningin-regentes omdat
haar dochter Wilhelmina (geboren in 1880) toen nog minderjarig was.
Van 1898 tot 1948 was Wilhelmina onze, zeer markante landsvorstin,
de regeringsperiode van haar dochter Juliana duurde van 1948 tot
1980, waarna Beatrix de troon besteeg. Deze schonk het leven aan
drie zoons, zodat het vrijwel zeker is dat in de toekomst weer een
man het hoogste ambt in ons land zal vervullen.
ran de vier vorstinnen, die gedurende de afge
lopen eeuw het koninklijke ambt uitoefenden,
zijn Beatrix en Juliana uiteraard bij het over
grote deel van de bevolking bekend. Dat geldt
niet voor koningin Wilhelmina en zeker niet
voor koningin Emma. De laatste overleed in
1934 en alleen bejaarde Nederlanders zullen
zich haar nog herinneren. Koningin Wilhelmi
na deed in 1948 afstand van de troon,-maar
leefde tot 1962.
Ruim een eeuw geleden was de troonopvol
ging een groot probleem, niet te vergelijken
dus met de huidige situatie, nu de koninklijke
familie veel groter is dankzij de zoons'van ko
ningin Beatrix en prinses Margriet. Heel an
ders lag dat in de zeventiger jaren van de vori
ge eeuw. In 1879 overleed troonopvolger
Willem, zoon van Willem III en diens echtgeno
te Sophie von Wiirttemburg. Sophie was in
1877 al overleden, terwijl konings enige broer
prins Hendrik in 1879 overleed. De al bejaarde
prins Frederik, een zoon van koning Willem I,
stierf in 1881. Prins Alexander, de andere zoon
van Willem III leefde in 1880 nog, maar had
een zwakke gezondheid. De troonopvolger
zou in 1884 overlijden.
Emma
Koning Willem III hertrouwde in 1879 met de in
1858 geboren prinses Emma von Waldeck-
Pyrmont. De koning was toen al 62 jaar oud, zij
21 jaar. Uit dit huwelijk werd op 31 augustus
1880 prinses Wilhelmina geboren. Vanaf 1884,
toen haar halfbroer Alexander overleed, was
zij de troonopvolgster. Maar omdat de kans
groot was dat Willem III zou overlijden voordat
Wilhelmina meerderjarig zou zijn geworden
(18 jaar), werd op 2 augustus 1884 het regent
schap geregeld bij wet.
In november 1890 stierf de koning. Met hem
werd de laatste mannelijke afstammeling van
het Oranjehuis ten grave gedragen. Emma
werd koningin-regentes en zou dat blijven tot
september 1898.
Nadat haar dochter in 1898 meerderjarig was
geworden en als 18-jarige vrouw de troon
besteeg, bleef Emma wonen in ons land. Zij
stierf in 1934.
Wilhelmina
De beminnelijke Emma maakte dus als
koningin-regentes plaats voor de resolute Wil
helmina. Zij ontving haar schoolopleiding thuis
door privé-lessen. De jeugdige koningin ver
loofde zich in 1900 met hertog Hendrik van
Mecklenburg-Schwerin en een jaar later werd
hun huwelijk voltrokken. Op 30 april 1909 werd
uit dit huwelijk prinses Juliana geboren. Hen
drik kreeg de titel 'Prins der Nederlanden'.
Ze schreef in 1905 een brief aan eerste minis
ter Abraham Kuyper, waarin zij betoogde dat
Nederland moest vasthouden aan zijn neutra
liteitspolitiek. Dat gebeurde ook en zowaar
wist ons land in 1914-1918 te ontkomen aan de
Eerste Wereldoorlog in tegenstelling tot België
en Frankrijk.
Oorlogsjaren
De koningin onderkende al spoedjg het gevaar
dat nazi-Duitsland voor Europa betekende. Na
Hitiers machtsovername zag zij in dat zijn poli
tiek tot een wereldoorlog zou leiden. Die brak
in september 1939 inderdaad uit en op 10 mei
1940 vielen de Duitse troepen ons land bin
nen. Op 31 mei vluchtte de koninklijke familie.
Wilhelmina vestigde zich in Londen, waar ook
de Nederlandse regering in ballingschap huis
vesting vond. Met haar kabinet bleef zij voor
de Nederlandse zaak vechten.
Na de Tweede Wereldoorlog keerde zij naar
Nederland terug, maar op 6 september 1948
deed zij afstand van de troon na een regeerpe
riode van precies een halve eeuw.
Haar dochter Juliana en haar kleindochter
Beatrix zouden aan het koningsschap een mo
derner aanzien geven.
Een eeuw lang wordt de Nederlandse troon nu
al bezet door een vrouw. Daar zal een einde
aan komen. Prins Willem-Alexander is de eer
ste die In aanmerking komt om in de toekomst
koning te worden. In de grondwet van 1983
wordt hij overigens niet als kroonprins of als
erfprins aangeduid, maar als 'vermoedelijke
opvolger'.