Milde optreden kantonrechter
bespaarde verdachte veel geld
IN HAAMSTEDE STOND VROEGER EEN WASFABRIEK
1
Zitting kantongerecht
Eindhovense politie
houdt bende aan
Godslastering
Meer dan een miljard gulden
aan openstaande rekeningen
4
ZIERIKZEE - Dankzij het milde optreden van kanton
rechter mr. W. F. van Solinge kon B. J. N. uit Bruinisse
donderdagmiddag veel geld in zijn zak houden. N. is
schipper eigenaar van het sportvissersvaartuig Caro-
lien en heeft op 5 september van dit jaar met het schip op
de Krammer gevaren, terwijl veertien mensen aan boord
waren. Zij betaalden 25,- per persoon aan N. voor een
dag vissen. Van Solinge zei dat dit wel was toegestaan,
mits N. een vergunning zou hebben gehad. Maar dat ont
brak er echter aan. De officier van justitie, mr. J. van
Marion legde een boete op van 500,of tien dagen
hechtenis, waarvan 250,voorwaardelijk met een
proeftijd van twee jaar.
N. gaf tijdens de zitting van het
kantongerecht te Zierikzee toe dat
hij fout was geweest. Hij wond zich
erg op over het feit dat mosselschip-
pers ook zonder vergunning varen en
niet worden gepakt. Van Solinge zei
dat die gevallen niet aan de orde wa
ren, maar dat alleen de zaak van N.
werd behandeld.
,,U heeft tot 1 maart van het vorige
jaar een vergunning gehad, maar
heeft daarna geen nieuwe aange
vraagd," aldus de kantonrechter.
Van Marion achtte het ten laste ge
legde bewezen en vertelde de ver
dachte dat hij al eerder door zowel de
gemeente Bruinisse als de Rijkspoli
tie te water was gewaarschuwd dat
N. een nieuwe vergunning diende
aan te vragen. ,,Ze hebben u dus ge
ruime tijd (anderhalf jaar) laten va
ren zonder dat er een proces-verbaal
is opgemaakt. U bent wel degelijk in
de gelegenheid gesteld om een nieu
we vergunning aan te vragen," zei
mr. Van Marion. Op de door hem op
gelegde boete reageerde N. met de
woorden: ,,Dat kan ik niet betalen.
Dan ga ik wel zitten." Van Solinge
antwoordde dat hij niet hoefde te re
gelen hoe N. zijn boete diende te be
talen. Als verzachtende omstandig
heid voerde de kantonrechter aan dat
N. een nieuwe vergunning bijna rond
had, maar uit louter eigenwijsheid
(mede door een geschil met de ge
meente Bruinisse) weigerde N. een
nieuwe vergunning aan te vragen.
Hij vond dat hij N. niet onder de
beunhazen" kon rangschikken en
was daardoor van mening dat de boe
te voor N. beduidend veel lager
moest worden dan door de officier
van justitie was vastgesteld. Hij von
niste 75,— of twee dagen hechtenis.
Voetgangers in gevaar
N. v. L. uit Zierikzee zou op 5 au
gustus 1982 over de Mol te Zierikzee
hebben gereden in een personenauto,
terwijl er erg veel voetgangers over
de Mol liepen. V. L. zou verscheidene
malen hebben getoeterd en zou on
voorzichtig hebben gereden, in ieder
geval met een te hoge snelheid gezien
de situatie. Dat werd althans be
weerd door twee agenten, die op dat
moment op de Mol liepen. Voetgan
gers hadden opzij moeten springen
en een van de wandelaars zou zelfs
een klein kind voor de auto van V. L.
hebben moeten wegtrekken.
,,Op de Mol heb ik achter een ande
re auto gereden en tussen mijn auto
en die voor mij bevonden zich geen
voetgangers. Ik ontken dat er een
kind is weggetrokken en dat kunnen
de agenten ook nooit hebben gezien."
J. van Marion, de officier van justi
tie, merkte op dat het gedrag van V.
L. was waargenomen door de twee
agenten (wachtmeesters bij de
Rijkspolitie) en dat verdachte waar
schijnlijk erg geïrriteerd was ge
raakt. „Dat heeft u laten blijken
door verscheidene malen te klaxone-
ren. U reed met een snelheid van 10
km per uur en u had uw snelheid aan
de situatie aan moeten passen. Hij
eiste 200,— of vier dagen hechtenis.
V. L. ontkende dat hij 10 km per
uur had gereden. Maar zijn zeggen
reed hij achter een camper, die zich
aan de verkeerssituatie aanpaste.
„Ik geef toe dat ik geïrriteerd was en
heb getoeterd. Maar de agenten heb
ben mij verteld dat ze de beschuldi
gingen hadden gehoord van voetgan
gers, die een getuigenverklaring had
den geleverd". Kantonrechter Van
Solinge vond dat V. L. zeer pertinent
was in zijn mening. De agenten had
den beweerd in de officiële stukken
dat zij het rijgedrag van de verdachte
zelf hadden gekonstateerd. Om dit
verschil van mening nader uit te zoe
ken besloot hij de betreffende agen
ten voor te laten komen in een vol
gende zitting. De zaak werd aange
houden.
Jachtwet
Voor een overtreding van de jacht
wet stond M. B. uit Dreischor don
derdagmiddag terecht voor de kan
tonrechter. Op 6 maart van dit jaar
maakte B. met zijn twee honden een
wandeling over het strand te Renes-
se. Zijn honden vlogen ineens de dui
novergang over en verdwenen buiten
bereik van B. „Ik heb ze wel geroe
pen en toen kwamen ze inderdaad
ook terug, maar ze kwamen wel van
af verboden terrein," voerde B. ter
verdediging aan. De honden hadden
op een terrein gelopen, waar ze niet
mochten komen en daarnaast zouden
ze achter wild hebben aangezeten. B.
was daarvoor niet in het bezit van
een vergunning. De officier van justi
tie achtte het feit bewezen en eiste
90,— of twee dagen hechtenis. Van
Solinge vond dat teveel en vonniste
25,— of 1 dag hechtenis.
Kaartlezen
P. L. J. D. uit Ritthem had het
maar moeilijk tijdens de zitting van
het kantongerecht. Hij werd ervan
verdacht op 3 juli van dit jaar op de
Rijksweg 18 net buiten Bruinisse op
een wegenkaart te hebben gekeken,
terwijl hij achter het stuur van een
rijdende auto zat. De rijkspolitie had
gekonstateerd dat D. duidelijk op de
kaart zat te kijken, die tussen het
stuur en de voorruit opengespreid
lag. D. ontkende dat hij in de kaart
had gekeken op dat moment en voer
de als verweer aan dat hij de
Rijkspolitie had zien staan. Mr. J.
van Marion was van mening dat D.
geen sterke argumenten aanvoerde
en stelde de politie in het gelijk. Kan
tonrechter Van Solinge vond dat D.
erg vaag in zijn verweer was. Zeker
omdat D. had gezegd dat hij het ten
laste gelegde noch erkende noch ont
kende. Van Solinge vonniste 75,—
of twee dagen hechtenis.
EINDHOVEN - De politie heeft
zestien Eindhovenaren aangehouden
die ervan worden verdacht dertig
overvallen, inbraken en diefstallen
te hebben gepleegd. Daarbij werd
voor 100.000 gulden buitgemaakt. De
verdachten variëren in leeftijd van
vijftien tot 36 jaar, aldus een woord
voerder van de politie.
Bij de overvallen maakte de bende
gebruik van een jachtgeweer met af
gezaagde loop dat elke keer voor
honderd gulden werd „gehuurd" van
een van de verdachten. Overigens
lukten niet alle overvallen.
Een plan om het Casino in Valken
burg te overvallen ging niet door om
dat de verdachten het wapen, nadat
ze daar in Limburg schietoefeningen
hadden gedaan, zo goed in de strui
ken hadden verstopt dat ze het niet
meer konden terugvinden. Ook de
overval op een nachtclubeigenaar in
Waalre, die overigens al twee maal
eerder door de bende was beroofd,
liep anders dan men verwachtte.
Toen enkele verdachten in de woning
van de man inbraken, bleek er een
vreemde in het bed te liggen. De
nachtclubeigenaar was inmiddels
verhuisd.
VEENENDAAL - De Bond tegen
het Vloeken heeft bij de officier van
justitie in Amsterdam een klacht in
gediend naar aanleiding van het lied
„Het wijnjaar nul" van Van Kooten
en De Bie.
Het lied, waarin het tweetal Jezus
en zijn wijngebruik op de korrel
neemt, is onder meer uitgezonden
door de VPRO-televisie en door de
VARA-radio. De Bond heeft dit don
derdag meegedeeld.
De Bond tegen het Vloeken wil dat
de officier deze omroepen strafrech
telijk vervolgt wegens de voor gelo
vigen „smalend kwetsende tekst van
het lied". De officier van justitie, mr.
Broek-Blaauboer, heeft de klacht in
behandeling, aldus een woordvoer
der van het parket.
AMSTERDAM - Na de verzeke
raars en de spaarbanken hebben en
kele handels- en hypotheekbanken
zich donderdag geschaard bij de fi
nanciële instellingen die de hypo
theekrente hebben verlaagd. ABN en
FGH namen hierbij het voortouw
met dalingen van 0,2 tot 0,3 procent.
Verwacht wordt dat de andere ban
ken spoedig zullen volgen.
ARNHEM - Gas- en elektriciteits
bedrijven in ons land hebben mo
menteel een bedrag van meer dan een
miljard gulden te vorderen van niet-
betalende afnemers. Alleen al in de
grote steden staan kleinverbruikers
en bedrijfsleven voor ongeveer hon
derd miljoen gulden in het krijt. In
Rotterdam heeft het nutsbedrijf voor
een bedrag van 22 miljoen gulden aan
openstaande rekeningen bij 20.000
verbruikers.
Dat zei wwordvoerder G. van Wijk
van de Vereniging van Exploitanten
van Elektriciteitsbedrijven in Neder
land (VEEN) vrijdag in Arnhem tij
dens een bezoek van een groep eko-
nomische en financiële deskundigen
aan de „Arnhemse instellingen".
Volgens Van Wijk kost het over het
algemeen minder moeite de elektrici
teitsrekening te innen dan de gasno-
ta. Alleen daar waar sprake is van
gekombineerde nota's - in vijftig pro
cent van de gevallen - ontstaan vol
gens hem ook voor de elektriciteits
bedrijven problemen.
Desondanks valt het aantal elek
triciteitsafsluitingen volgens Van
Wijk nogal mee: ongeveer 4.500 nu op
een totaal aantal huishoudelijke aan
sluitingen van 4,3 miljoen. Volgens
de VEEN-woordvoerder wordt de in-
cassoproblematiek wel steeds on-
mvangrijker. „De funktionarissen
van de nutsbedrijven worden in to-
nemende mate gekonfronteerd met
vele vormen van agressief gedrag en
lijfelijk geweld. De kantoren worden
steeds meer beveiligd met kogelvrij
glas en andere maatregelen", aldus
Van Wijk.
NIEUWERKERK - Op het gemeentehuis in Nieuwerkerk kampt men met ruimtegebrek. Inmiddels worden dan ook
plannen gemaakt deze akkommodatie uit te breiden met de naastliggende woning van de gemeentebode.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode)
Een interieurfoto uit 1916 van de wasserij. In het vertrek waar het wasgoed
gesorteerd werd staan van rechts van links, de baas Wiebo Mulder, met achter
hem de wasbaar Wigina en dan vervolgens Hubrina Mulder-Landegent, Siem
van Maanen, Neeltje die Bruine, NN, NN. Kes Tak, Piet Noordhoek, Grietje
de Bruine. Kees Noordhoek en Jan Kloet.
HAAMSTEDE - In de
panden aan de Hogezoom,
waar sinds 1953 bloemiste
rij Jonker is gevestigd en
op nummer 22 de familie T.
van Zalm woont, was vroe
ger een wasfabriek ge-
vestid. Het gebouw werd
eigenlijk in de beginjaren
van deze eeuw, als „boter-
fabriek" gebouwd, wel
licht door een aantal boe
ren op coöperatieve basis.
Het hield in dat de aange
voerde melk en ook de op
gehaalde (H. Walkier deed
dit) hier gecentrifugeerd
werd (ontroomd).
Voor deze organisatie haalden de
boeren specialistten van elders. Zo
had Wiebo Mulder geboortig van
Veendam, die omschreven werd als
zuivelfabrikant, hier de leiding. Hij
woonde met zijn zoon Bram en na
1912 met zijn tweede vrouw Hubrina
Landegent in het rechter deel.
Ook woonde hier vlak bij Jan van
Nieuwenhuyze in 1870 geboren te
Zonnemaire, die omschreven werd
als „centrifugist". Kennelijk werk
ten ze eerder beiden in de boterfa-
briek aan de Zuid weg te Zonnemaire,
want daar werd ook Bram Mulder in
1898 geboren.
Misschien is er nooit boter ge
maakt op grote schaal te Haamstede,
maar werd de room naar Zonnemaire
gebracht, want er is ook sprake van
een Johannes Frederiks geboren te
Eist die „roomvervoerder" wordt ge
noemd. Grote opslagkelders destijds
onder het pand wijzen op het bewa
ren van melk, room of tapte melk.
Stoom
De melkfabriek, waar stoomener
gie gebruikt werd, die geleverd werd
door een eigen stoomketel met als
machinist C. Tak, functioneerde niet
lang. Misschien van 1903 tot 1915.
Met de komst van de stoomtram
naar de Westhoek kon de melk ver
moedelijk goedkoper naar de boter-
frabriek te Zonnemaire vervoerd
worden en nog later naar „De Duif"
te Nieuwerkerk.
De grote foto toont in 1916 de was
serij of wasfabriek zoals men te
Haamstede zei als men sprak over de
voormalige melkfabriek.
Ook hier voerde Wiebo Mulder (op
de kleine foto bij de deur met
wasmand) het beheer. Rechts van
hem Hubrina Landegent, zijn vrouw.
Links bij de stapel wasmanden de
wasbaas Wigman met zijn vrouw en
dochter.
Paard-en-wagen
Voor de wagen met het opschrift
„Stoomblekerij en wasscherij"
Haamstede de paarden van Piet
Noordhoek, die met Jan Kloet op de
bok zit. Ze haalden en brachten de
wasmanden met inhoud van de beter
gesitueerden behalve uit de West
hoek tot zelfs in Zierikzee. Op de
voorgrond de fiets met attributa van
de fotograaf. Links achter de
schoorsteen van de stookkamer,
waar ook stoker Tak, kortweg Takje
genoemd, met kolenvuur, maar gedu
rende de mobilisatie van 19I4-I9I8
met hout, heet water in de twee grote
wasketels zorgde. De stoomketel ver
huisde in 1924 naar de toen opgerich
te coöperatieve vlasfabriek te
Haamstede.
In dc jaren dat de wasserij goed
draaide, van 1916 tot 1924 werkten
er wel zo'n twintig meisjes uit dc
Westhoek.
Vijf cent voor
het strijken van
een overhemd
en drie cent
voor een schort
Er waren uiteraard verschillende
vertrekken voor diverse werkzaam
heden. Vooraan was de waskamer, er
achter de mangelkamer waardoor
stoom aangedreven mangels ston
den.
Lange dagen
weinig geld
Dan waren er de vouwkamer naast
de droogkamer met de 12 strijkplan
ken, waardoor de meisjes (de
jongsten waren 12 jaar) lange dagen
werden gemaakt voor weinig geld.
Op het land was het loon voor 12-
jarigen 3 cent per uur, met 10 uur
hadden ze dan 3 dubbeltjes. In de fa
briek lag het loon hoger door het stu
kwerk.
De dames Peute-Dijkgraaf en
Krijger-Meganck uit Burh-
Haamstede herinneren het zich nog
goed: 5 cent voor een overhemd en 3
cent voor een schort.
De familie Mulder-Landegent had
ook rond 1920 inwonende onderwij
zeressen. Door die dames werden
eveneens kooklesen aan een aantal
meisjes gegeven. Het bevolkingsre
gister noemt Mulder na 1921 pension
houder, wellicht de eerste uit de
Westhoek. De wasfabriek floreerde
in de jaren twintig niet meer zo goed.
Misschien kwam dat door de op
komst van de houten hand wasma
chines.
Met het vertrek van de Mulders
naar Rotterdam eindigde in 1924 de
wasserij voorgoed zijn bestaan. Het
was voor die tijd in de Westhoek,
waar zoveel nieuwigheden al waren
uitgeprobeerd, een bijzondere „indu
strie" geweest.
Nadien woonden hier Van As. de
gewezen slager van Haamstede, die
ook pensiongasten heild.
Tuinderij
Van 1927 tot 1941 had W. J. van der
Maas en een tuinderij met druiven-
teelt in kassen. Een gedeelte van de
fabriek werd door hem gesloopt. Na
hem had M. C. Geleijnse er een tuin
derij tot 1953.
W. P. DE VR1EZE
Er werd zelfs uitgebreid omstreeks
1919 er werden nog twee zulke „kap
pen" achter aangebouw, welliswaar foto uit 1916 De panden Hogezoom 20/22, waarin toendertijd de wasfabriek was gevestigd Vooraan de waska-
uitspringend naar het zuiden. mer
