JE MOET ALS ARCHIVARIS
EEN SCHAAP MET VIJF
VERWISSELBARE POTEN ZIJN'
WIEBE HENRICUS KEIKES
r
5
Hij begon als ambtenaar van het
rijksarchief Friesland (1942-1946).
Het jaar daarop was hij werkzaam
als ambtenaar van het gemeentear
chief in Kampen. Eigenlijk wilde hij
de provincie Friesland helemaal niet
verlaten, maar de overgang naar
Kampen vond plaats, omdat Keikes
daardoor zijn maatschappelijke posi
tie kon verbeteren. ,,Ik ben in Fries
land geboren en ik hou van dat land.
Ik ben ook maar heel kort in Kampen
gebleven, want Friesland trok zo
sterk dat ik terug moest", aldus Kei
kes. Van 1947-1958 werkte hij als
ambtenaar bij de provinciale archie-
finspektie Friesland. In 1958 veran
derde hij wéér van baan: hij werd tot
1961 streekarchivaris bij Brabants
Westhoek. In de zeven daaropvolgen
de jaren vervulde hij de funktie van
streekarchivaris in Noordoost Fries
land. ,,In 1968 kwam ik naar Zierik-
zee, maar ik wist niets van de histo
rie. In zo'n geval moet je je wel snel
aanpassen en oriënteren."
Stapels papier
,,Ik was één keer in mijn leven in
Zierikzee geweest en dat was in de
periode ,,dat ik streekarchivaris bij
Brabants Wé^tjaoek was'. Mijn vrouw
en ik maakten een1 Wh n deling door de
stad en bekeken ook het stadhuis.
Dat was nog voor de restauratie van
het stadhuis en toentertijd zag het er
allemaal anders uit. Ik wilde ook
graag een praatje met de archivaris
maken, de heer Van Beveren. Achter
bergen ongeordende papieren vond
ik hem. Ja, dat was mijn eerste ken
nismaking met het archief in Zierik
zee," lacht hij.
,,Na die aarzelende sollicitatie op
de funktie van archivaris-conserva
tor is het me toch goed bevallen in
Zierikzee. Zeeuwen zijn bij de eerste
kennismaking vriendelijker dan
Friezen. Friezen kunnen zich hier
echt op hun gemak voelen."
In de tijd dat Wiebe Keikes archi
varis van Zierikzee was heeft hij veel
tijd gestoken in het stadhuismu
seum. „Je mag best weten dat ik ei
genlijk naar Zierikzee ben gekomen
vanwege de werkzaamheden in het
museum. Dat trok me bijzonder aan.
Daar kon ik zelfs Friesland voor ver
laten," grapt hij. „Ik ben altijd erg
geboeid geweest door kunst-histori
sche objekten. Door middel van
archief-onderzoek kan je veel meer te
weten komen. Kunstgeschiedenis is
een van mijn grote liefdes."
In 1979 ging het archief van de ge
meente Zierikzee op in het streekar-
chivariaat Schouwen-Duiveland/
Sint Philipsland. „Met weinig mid
delen en weinig mensen moet je te
veel doen. In dat kader is het belang
rijk wat voor medewerkers je hebt.
Ondanks een duidelijk tekort aan
personeel is het streekarchivariaat
zeer redelijk funktioneel, mede door
de grote inzet van Huib Uijl," geeft
Keikes toe.
Opgravingen
Belangrijk in zijn Zierikzee perio
de waren de opgravingen voor de
Grote Kerk. Op zijn initiatief is daar
mee begonnen. „Dat was de eerste
keer dat we op grote schaal in de bo
dem van Zierikzee hebben kunnen
kijken. Er zijn toen ook belangrijke
gegevens boven water gekomen,"
vertelt hij.
Vrij recent heeft Wiebe Keikes een
nieuwe visie op de bouwgeschiedenis
van het stadhuis ontwikkeld. Hij
heeft ontdekt dat de zolder (de vloer
van het museum) er niet van het be
gin af aan heeft gelegen. „Die moet
er ca. vijftig jaar later zijn ingezet.
En nu je het weet kan je het ook zien
aan de trap voor de deur van de
trouwzaal. Die trap is natuurlijk ook
Keikes vertelt *dat er ten aanzien
van de bouwgeschiedenis van het
stadhuis en ten aanzien van alle an
dere historische onderwerpen in Zie
rikzee een wat angstig gemis bestaat
aan archivarische bronnen. „In de
Franse tijd heeft namelijk de toen
malige burgemeester een belangrijk
deel van het oude archief verkocht
aan de voddenkoopman," zegt hij
een beetje treurig.
Momenteel houdt hij zich samen
met Uijl bezig met de heruitgave van
het zeer zeldzaam en kostbaar gewor
den standaardwerk „De vroedschap
van Zierikzee", geschreven door P.
D. de Vos. De heruitgave zal nog in
november van dit jaar verschijnen.
Terug naar Friesland
„De eerste tien jaar dat ik in Zie
rikzee woonde heb ik erg veel heim
wee naar Friesland gehad. De laatste
vijf jaar gaat het wel, ik ben wel wat
geakklimatiseerd. Mijn twee klein
zoontjes van Fries-Zeeuws bloed zijn
daar natuurlijk debet aan.
Keert Wiebe Keikes na zijn pensio
nering terug naar „geboorteland"
Friesland? „Ik weet hel eigenlijk
niet", zegt hij na een lange stilte.
„Mijn verstand zegt nee. maar mijn
gevoel zegt ja. En ik denk dat het
laatste waarschijnlijk de doorslag
geeft."
ZIERIKZEE - Bi) <te opgravingen viatr rif Grote Kerk in 7JeDksrc kwamen m 1979 rrxtmtten wm de Koorpartij twi de mticWpPUtoe? .Sl Uts ZIERIKZEE- WVhr Keikes herfl rüscrDV/rDrarrr nrvZ tijrl gnsalcrn in het tfnrthnhffrmitmrm. Vttirriruele IxsuBkcrs ztyi cr heel wat kiintfJiiiUnwrhr
lenrmnnrterkerk ft» utmrhijn. voorwerpen te bekijken
(Fotor W. H KrkVjman) (Fdo Zireikanrsrir Nieuwsbode')
Vooral de journalistiek heeft Keikes
altijd erg aangetrokken. Een beetje
verlegen eigenlijk merkt hij voor
zichtig en zachtjes op dat hij ooit
heeft willen solliciteren naar een be
trekking bij het Amersfoortse Pa
rool. Wiebe Keikes heeft in zijn veer
tigjarige loopbaan ook zeker zijn
sporen verdiend op het schrijvende
pad. Vele (historische) artikelen zijn
van hem verschenen in diverse tijd
schriften en bladen, zoals de Zierik-
zeesche Nieuwsbode.
„Een kollega van mij zei eens: „Je
moet als archivaris een schaap met
vijf poten zijn en dan nog vijf verwis
selbare poten", zegt hij lachend. „Je
moet de meest uiteenlopende onder-
werpen uitdiepen, waarbij je je eigen
k'reativite^t en inventiviteit kan ont
plooien." Éijn werkzaamheden
bestaan uit:
archiefbezoekers behulpzaam
zijn;
informatie verstrekken, zowel
mondeling als schriftelijk, aan
bestuurders en burgers;
archieven zoveel mogelijk op or
de brengen en inventariseren;
als conservator belast zijn met
museumbeheer.
Historische kanselarij
Nadat Wiebe Keikes het gymnasi
um had doorlopen startte hij zijn
loopbaan in de historische kanselarij
te Leeuwarden. Hij was in die tijd
erg bevriend met de zoon van de
Rijksarchivaris in Friesland en werd
daardoor gekonfronteerd met het
vak.
ZIERIKZEE - In het stadhuis
wordt maandag 15 november een re
ceptie gegeven ter gelegenheid van
het 40-jarig jubileum van Wiebe Kei
kes. „Ja. dat was een moeilijk punt
voor mij. In januari hoorde ik al dat
ze er een officieel tintje aan wilden
geven, maar eigenlijk hou ik hele
maal niet van plechtigheden. Maar
ja. ik onderga het maar. want aan de
andere kant ben ik ook niet zo
schijnheilig om te zeggen dat elke
vorm van ijdelheid mij vreemd is,"
vertelt hij. „Veertig jaar met werken
volmaken is immers geen verdienste,
maar een voorrecht. Persoonlijk
vind ik dat tien dienstjaren in ver
pleging of' maatschappelijk werk
meer betekenen dan veertig jaar tus
sen de archieven stelt hij be
scheiden. Naar zijn mening is het ook
uiterst saai een opsomming van zijn
loopbaan te geven.
„Archivaris is een beroep, dat zich
een beetje achter de schermen af
speelt en wat dat betreft is het een
baan, die over eenkomt met mijn ka
rakter. Ik treed zelf ook niet graag op
de voorgrond." Alleen maar tussen
de archieven zitten vindt hij echter
toch niet opwindend genoeg en in het
verleden is Keikes dan ook graag in
gegaan op verzoeken van verschillen
de burgemeesters om een stadsfeest
te organiseren. In 1955 had hij een
groot aandeel in een week durend
feest ter herdenking van het feit dat
Bolsward in 1455 stadsrecht ver
kreeg. In 1966 leverde hij een belang
Onder leiding van archivaris dr. A.
L. Heerma van Voss begon hij zijn
leerlingentijd en in 1940 haalde hij
het diploma. „Toendertijd vond de
archivaris-opleiding nog plaats on
der leiding van een archivaris."
Voordat hij zijn eerste baan kreeg
heeft hij nog een tijd als volontair ge
werkt. „Je moest in die tijd maar af
wachten tot er een plaats vrij
kwam." De heer Keikes heeft in de
veertig jaar dat hij in overheids
dienst is op heel wat verschillende
plaatsen gewerkt.
ZIERIKZEE - Hij is de eerste
streekarchivaris van Friesland, de laatste
stadsarchivaris van Zierikzee en de eerste
en enige streekarchivaris in Zeeland.
Zondag 14 november is Wiebe Henricus
Keikes (in 1922 in Leeuwarden geboren)
veertig jaar in overheidsdienst. In zijn
loopbaan heeft hij op tal van
plaatsen in Nederland
gewerkt. Vanaf 1968 is Zierikzee zijn
woonplaats. In dat jaar aanvaardde hij
de betrekking als archivaris-conservator
van de gemeente Zierikzee en in 1979
werd hij benoemd tot streekarchivaris
van het streekarchivariaat Schouwen-
Duiveland en Sint Philipsland.
rijk aandeel in een feest van een
week op Schiermonnikoog, dat werd
gehouden ter gelegenheid van het
feit dat het badleven op dit Wadde
neiland van start ging in 1866. In 1972
was de heer Keikes sterk betrokken
bij het waterspel in Zierikzee. Bij het
poortenkomplex speelde zich een
groots opgezet watergeuzenspel af in
vijf taferelen. In 1958 ontving Wiebe
Keikes de Burgerprijs van de ge
meente Bolsward. „Aan die prijs
hecht ik wel waarde, omdat het een
herinnering is van iets dat ik heb ge
presteerd."
Journalistiek
„Het archiefwerk heb ik altijd
graag gedaan. Ik ben nooit in mijn
werk gevlucht, maar wel heb ik het
vaak ontspannend gevonden door de
boeiende werkzaamheden (met name
in de museumsfeer) en allerlei inte
ressante kontakten. Ik heb het ook
goed getroffen, want naast al het ar-
chieftechnische werk heb ik ook veel
kreatieve dingen kunnen doen, zoals
publiciteit, journalistiek, ten
toonstellingen en festiviteiten," her
innert hij zich
i
