r
„Afwisseling technische en
algemene vakken is ideaal"
ZIERIKZEE - Op 19 februari 1983 bestaat de Lagere Technische School te Zierikzee
honderd jaar. Tenminste, op die dag is het een eeuw geleden dat de Ambachtsschool,
toen nog aan het Kerkhof NZ, werd geopend. In het begin van de tachtiger jaren in de
negentiende eeuw kwam bij enkele inwoners van Zierikzee het plan op om te komen
tot de oprichting van een Ambachtsschool. Op 1 juli 1881 werd tot de oprichting van
een Vereniging besloten. Reeds drie maanden daarna telde deze vereniging 72 leden.
Het eerste bestuur bestond uit: voorzitter W. A. Ochtman; secretaris jhr. mr. W. A. de
Jonge; penningmeester W. Koole en de kommissarissen J. H. Bastmeijer, M. Couvée,
J. van der Linden en A. Anker Wz. Op 4 januari 1883 werd de Koninklijke goedkeuring
op de Statuten verkregen. Op 19 februari van dat jaar volgde de opening. De oude be
huizing aan Kerkhof NZ wordt te klein en een nieuw gebouw aan 't Vrije wordt in 1904
geopend. Tweeënvijftig jaar later is ook dat pand te klein en er volgt een uitbreiding
met vier lokalen. Mej. dr. A. de Waal, staatssecretaris van onderwijs verricht de
feestelijke opening. Mr. C. J. B. Du Croo, de voorzitter van de Vereniging, wordt bij
het 75-jarig bestaan (19 februari 1958) geridderd. Het jaar daarop krijgt de LTS de
eerste dependance - er zouden er nog vele volgen - en in de zestiger jaren hoort het
schoolbestuur voor de eerste keer dat er een nieuw schoolgebouw komt. Na jaren
wachten wordt die toezegging eindelijk werkelijkheid. In haar honderdste geboorte
jaar krijgt de LTS waar zij al zo lang recht op heeft: een nieuw gebouw. In het najaar
van 1983 wordt de school in Poortambacht geopend en tegelijkertijd zal het eeuwfeest
worden gevierd.
ZIERIKZEE - Als voorloper van de
Ambachtsschool wordt de Teken-
school genoemd, opgericht bij besluit
van Koning Willem 1 op 23 juni 1817.
Deze school heeft nooit echt goed ge-
funktioneerd en de komst van de
Ambachtsschool vond dan ook grote
weerklank bij de Zierikzeese bevol
king. Aan de raad van Zierikzee, het
Provinciaal bestuur en aan de te Zie
rikzee gevestigde departementen
van de Maatschappij tot Bevordering
van Nijverheid en de Maatschappij
tot nut van 't algemeen werd een sub
sidie gevraagd. De raad wees de sub
sidie af. Het Provinciaal bestuur
kende - met ingang van 1883 - een
subsidie toe van 300,— per jaar. Wel
onder de voorwaarde dat de gemeen
te Zierikzee jaarlijks 200,— zou ge
ven. De raad ging op 30 oktober 1882
akkoord.
De Maatschappij tot Bevordering
van de Nijverheid en de heer J. A. de
Bruijne gaven een schenking, in to
taal 275,—. De begroting voor 1883
bedroeg 1000,—.
Aan de gemeente werd verzocht
een lokaal te mogen gebruiken van
de Tekenschool. Het onderwijs zou
kosteloos worden gegeven en de leer
lingen moesten ook lessen aan de
Burgeravondschool volgen. Er werd
een oproep geplaatst voor een leer
kracht tegen het salaris van 10,—
per week. De heer M. Timmermans te
Zierikzee meldde zich aan en werd
benoemd. Als voorwaarde voor de
benoeming stelde het schoolbestuur
de eis dat de heer Timmermans zich
eerst op de hoogte moest stellen bij
Ambachtsscholen te Den Haag, Rot
terdam, Dordrecht en Goes. De reis
kosten naar Goes werden vergoed,
maar de kosten van de reizen naar de
andere plaatsten dienden door de
leerkracht zelf te worden
betaald
Naast timmerhout werd aange
schaft: een draaisteen, een
schuifsteen, een kachel, een lijmpot
en kastjes en rekjes voor gereed
schap in op te bergen.
De heer Anker schonk de school
een oude werkbank. Met deze primi
tieve middelen startte honderd jaar
lager technisch onderwijs in Zierik
zee.
Diploma
Wilde een leerling tot de Am
bachtsschool worden toegelaten, dan
diende hij eerst een soort diploma te
hebben behaald aan de Burgeravond
school; hij moest in elk geval
minstens één jaar onderwijs aan deze
school hebben gevolgd. In het school
jaar 1884/1885 werd de kursus van
twee naar drie jaren uitgebreid. In
die beginperiode in het gebouw
Kerkhof NZ werd alleen het timmer
mansvak geleerd. In 1885 organiseer
de het bestuur een tentoonstelling
van door leerlingen gemaakte
werkstukken. Die tentoonstelling
was bedoeld om de populariteit van
de school te verhogen. Sukses had
het; het leerlingenaantal steeg met
200 namelijk van 3 tot 9 jongens.
In dat jaar meldde de tiende leerling
zich aan. De tijdelijke benoeming
van Timmermans werd in een defini
tieve omgezet. In 1889 heet de school
..Ambachts- en Industrieschool".
Vier jaar later wordt het vakkenpak
ket uitgebreid en wordt er les gege
ven in timmeren, smeden en schilde
ren.
In februari van 1894 worden de tij
delijk benoemde leerkrachten H. J.
Koevoets en F. J. de Vos voor vast
aangesteld. De heer J. Th. Vermunt,
in het schooljaar 1884/1885 tot direk-
teur benoemd ontving 100,— voor
het direkteurschap en 520,— voor
zijn werkzaamheden als leraar. Koe
voets kreeg het zelfde bedrag
520,—) en De Vos verdiende voor
de periode 1 november-1 maart
170,—. De direkteur kreeg boven
dien 10,— per jaar voor het schoon
houden van de lokalen.
In 1894 steeg het totaal aantal leer
lingen tot 37.
Nieuwe school
In het begin van de twintigste
eeuw werd besloten tot de bouw van
een nieuwe school, omdat de behui
zing aan Kerkhof NZ onvoldoende
was geworden. Het bestuur stond
toentertijd onder voorzitterschap
van de heer J. A. de Bruijne, de heer
Boogert was direkteur. In 1904 wordt
de school aan 't Vrije geopend, een
pand waarin de LTS nog bijna tach
tig jaar zou blijven. In het nieuwe ge
bouw nain het leerlingenaantal sterk
toe.
Ook werden nieuwe vakken geïn
troduceerd. Het onderwijs moest ge
lijke tred houden met de ontwikke
ling van de techniek. Het Ambacht-
sonderwijs vormde zich om tot tech-
nis onderwijs.
Hoe ruim het pand aan 't Vrije ook
was opgezet, om het technisch onder
wijs aan alle eisen te laten voldoen
was veel plaats nodig. In de vijftiger
jaren ontstond dan ook de noodzaak
om tot uitbreiding met vier lokalen
te komen. Ook in die tijd verliepen
de besprekingen en voorbereidingen
moeizaam.
Tot overmaat van ramp werd de
bouw ook nog onderbroken door de
watersnoodramp in 1953. De school
kwam onder water te staan, de leer
lingen moesten evacueren en vonden
gastvrij onderdak bij de zusterschool
in Enschede. Op 23 maart 1956 werd
de school geopend door de staatsse-
kretaris van onderwijs, mej. dr. A.
de Waal.
75-jarig bestaan
Mr. C. J. B. Du Croo, de voorzitter,
hield 19 februari 1958 een toespraak
ter gelegenheid van het 75-jarig
bestaan. Bij die gelegenheid werd hij
benoemd tot Ridder in de Orde van
Van 1842-1869 werd in dit pand aan Kerkhof NZ een tekenschool gehouden. De
Ambachtsschool maakte hiervan gebruik van 1883-1904.
(Foto: Zierikzee zoals het was
Oranje Nassau. In zijn rede zei hij de
ontwikkeling van het vakonderwijs
in drie perioden te kunnen samenvat
ten: 1) De Ambachtsperiode; 2) de
Nijverheidsperiode en 3) de Techni
sche periode. In de Ambachtsschool
periode werd sterk de nadruk gelegd
op de handvaardigheid van de am
bachtsman, aangevuld met enige
vakgerichte theoretische kennis. De
Nijverheids periode kenmerkt zich
door de mechanisatie, waardoor het
karakter van het onderwijs sterk
wordt gewijzigd. De Technische peri
ode houdt een omschakeling van het
onderwijs in.
,,De vraag rijst of de vakont
wikkeling of de vorming van de
mens belangrijker is. De steeds ver
der doorgevoerde industrialisatie
van Nederland maakte het nodig een
bredere grondslag aan de vakop
leiding te geven, zodat thans wordt
gestreefd naar een basis-opleiding
van vier jaar", aldus Du Croo.
Hi'j nöerhde het technisch onder
wijst dynamisch en spektakulair.
„Spektakulair, omdat de resultaten
van het werk dadelijk zichtbaar zijn
en dynamisch, omdat het technisch
onderwijs gelijk op moet gaan met de
ontwikkeling van de techniek. De
maatschappij zal steeds meer vragen
naar goed geschoold personeel met
een hoge vakbekwaamheid", zei mr.
Du Croo.
Dependances
In 1959 kreeg de LTS de eerste de
pendance. De bakkersafdeling ver
huisde naar bakker Van Strien in het
Korte Groendal. Na verbouw van het
pand aan Kerkhof NZ nam de LTS op
1 januari van 1962 zijn intrek. In een
later stadium moest de LTS ook ge
bruik gaan maken van de bovenver
dieping van het ,,Huis van Nassau",
de sporthal, een praktijklokaal van
de ZLM (metsellokaal) en de Kluut.
„Die dependances vormden op or
ganisatorisch gebied een verzwaren
de omstandigheid. Het gaf verlies
van tijd en de school was geen.^enj,.
heid. Het grootste voordeel van'het,
nieuwe gebouw is dat we eindelijk
één school kunnen zijn", zegt direk
teur F. G. Scherjon.
tfill!
„In 1969 hoorden we
dat er een nieuwe school
zou komen in Poortam
bacht. In die periode
konden we ook de be
schikking krijgen over
een gymnastieklokaal in
de Mulockstraat. Dat
was al besteksklaar. Dat
lokaal hebben we toen
maar laten zitten, omdat
we dachten dat we bin
nen twee a drie jaar in
het nieuwe gebouw zou
den komen," vertelt di
rekteur F. G. Scherjon.
Tijdens een gesprek met hem in
zijn werkkamer aan 't Vrije kan
hij er nu. dertienC.) jaar later hard
om lachen. „Het is wel een beetje
uitgelopen, ja", zegt hij. Volgens
de planning zal de nieuwe school
na de zomer van 1983 opgeleverd
worden In het nieuwe pand zal de
LTS eindelijk de beschikking
hebben over een eigen sportak-
kommodatie. In de wereld van het
technisch onderwijs is dat trou
wens niet zo vanzelfsprekend als
het lijkt. Voor de tweede werel
doorlog werden er helemaal geen
LTS-scholen met sportzalen ge
bouwd. „De Jongens hadden door
de praktijklessen al beweging ge
noeg vond men toen," vertelt
Scherjon. Tot de komst van de
sporthal (opening 1972) maakte de
LTS gebruik van de ruimte aan
Kerkhof ZZ (het tegenwoordige
belastingkantoor), het pand ach
ter de bakkersschool aan Kerkhof
NZ en van een sportlokaal in de
Nieuwe Boogerdstraat. Veel meer
dan behelpen was het niet. De
drie genoemde lokalen zijn dan
ook door de gemeente Zierikzee in
1972 buiten gebruik gesteld.
Stalen balken
In juni van 1981 was het gebouw
aan 't Vrije dermate in verval ge
raakt dat de direkteur de Arbeid-
sinspektie erbij riep om tc komen
kijken. Op 21 juli van dat jaar
werd hij in een brief van de hoofd-
inspekteur verantwoordelijk ge
steld voor de veiligheid van de
leerlingen en het personeel. „Ik
moest wel stappen ondernemen
om iets aan de situatie te doen."
Het gebouw werd aan alle kanten
gestut met stalen balken, die het
gebouw tot de oplevering van de
nieuwe school overeind moeten
houden.
Voortgezet onderwijs
Het technisch onderwijs heeft
de laatste 25 jaar heel wat ontwik
kelingen meegemaakt. „De belan
grijkste is wel dat er meer aan
dacht is gekomen voor het voor
tgezet onderwijs binnen het tech
nisch onderwijs. De algemene
vakken zijn sterker op de voor
grond getreden. En daarmee is het
boeiende element van technisch
onderwijs - de praktijkvakken -
wat weggenomen, Die afwisseling
van technische en algemene vak
ken is juist ideaal, naar mijn me
ning." aldus de heer Scherjon.
F. G. Scherjon
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode)
Vroeger was de Ambachts
school een standenschool. „Kin
deren uit bepaalde milieu's gin
gen gewoon naar de Ambachts
school. Veel leerlingen uit diezelf
de milieu's gaan heden ten dage
naar de middelbare onderwijso
pleidingen. Er wordt nu meer ge
keken naar het verstandelijk ver
mogen en minder naar do af
komst." Scherjon vertelt dat er
nog steeds een groep leerlingen is.
die bewust voor een LTS kiest
Sommige jongens ontwikkelen
hun intelligentie via de „doe-
vakken". Iets wat ze op een HA
VO nooit gelukt zou zijn, omdat ze
eenvoudig niet het geduid hebben
om de hele dag alleen maar in
banken te zitten." Tot anderhalf
jaar geleden kwamen van de LTS
geen werklozen af. Ondanks de
slechter wordende economische
omstandigheden blijft de LTS
naar de mening van Scherjon het
minste aantal werkloze jongeren
afleveren. „Want echt goede vak
mensen kunnen nog makkelijk
een boterham verdienen," besluit
de direkteur
