Het leven van de middenstanders in Nieuwerkerk
Kursussen en lezingen over
alternatieve geneeswijzen
ONZE PUZZELRUBRIEK
1
In de twintiger jaren
Vajaarsprogramma in Zierikzee
'ENTRUM
N GENEZING
Tentoonstelling
te Middelburg
NIE U WER K ER K In de twintiger jaren beston
den er in Nieuwerkerk rond de dertig a veertig
winkeltjes. De meeste handelden in de levensmid-
ilelenbranche. Vaak betrof het „vrouwen
handeltjes", de man werkte op het land. Om er
wat geld bij te verdienen werd een deel van de
toch al kleine woning ingericht als winkel. Ook
begonnen gezinnen met een winkel als de man
het zware werk op het land niet meer aankon.
IVat was er allemaal te koop?: levensmiddelen,-
petroleum, vis, garen en band, sajet-soorten,
kaartjes, elastiek, klompen, drogisterij-artikelen
en kleine textielwaren. Het woord „koopkracht"
kenden de mensen toentertijd nog niet, hoewel de
winkeliers graag meer kooplust hadden gezien.
Het loon was gering en de gezinnen waren groot.
Naast de levensmiddelen sektor waren ook veel mensen werkzaam in
i\'IEUWERKERK - De Zuidring in 1918. De vrouw achter de kruiwagen
is juist een melkbus met water bij de dorpspomp wezen halen. Voordat
de dorpspomp er kwam, bestond er een welput, maar die werd zo vaak
verontreinigd, dat het water eruit niet meer kon worden gebruikt.
(Uit: Nieuwerkerk in oude ansichten)
meespeelde, was het „leuren" rond de deur. Zo kenden we „venters"
overal vandaan, met allereerst dagelijkse boodschappen, textiel, schoe
nen. borstelwerk, vis en wat al niet.
Zo kenden we ze. Ze kwamen soms per hondekar, met hittewagen,
met een transportfiets en er waren er ook nog wel lopend. Verder was er
ook in de bouwwereld nogal konkurrentie, want ieder probeerde, hoe
dan ook, werk te hebben. Zo zijn er in die dagen wel huisjes gebouwd,
waarop praktisch niets werd verdiend, het was werk.
Gezellig
Het was toch een gezellige tijd. De mensen waren blij met weinig - één
kleine meevaller „beurde" het gemoed van 't hele gezin op - in die da
gen!
J. ROTTE
NIEUWERKERK - Deze molen ligt aan het einde van de tegenwoordige
Schoolstraat en behoort tot het type grondzeiler. De molen werd in 1844
op een stuk grond van J. Berman gebouwd. Na zijn overlijden kwam de
molen in bezit van zijn zoon G. Berman. In oktober 1857 werd W. Dijk
man eigenaar. De molen kwam achtereenvolgens in bezit van L.
Dijkman-Bouman (zijn weduwe), Marinus Dijkman (1900), J. Dijkman
(1918) en L. J. Dijkman (1932).
(Uit: Nieuwerkerk in oude ansichten)
NIEUWERKERK - Links op de foto staat het café De Meebaal. Daar
naast is de winkel van bakker-kruidenier Marinus Kornelis Berman.
Verderop woonden schoenmaker A. J. Spruijtenburg.
(Uit: Nieuwerkerk in oude ansichten)
andere beroepen. Handwerkslieden waren er volop, zoals: schilders,
timmerlieden, schoenmakers, metselaars, enz. en niet te vergeten de
molenaars.
In Nieuwerkerk woonden twee molenaars. Werk was er voor hen,
want in die tijd was praktisch iedereen „zelfverzorger", d.w.z. de eigen
tarwe werd gemalen door de molenaar en daar bakte de bakker brood
van. Zo ook het voeder voor de kippen en voor het varken. Immers
iedereen had één of meer varkens en kippen. Maar wat zorgelijk was:
Ook uit andere - omliggende - plaatsen kwamen de molenaars, dat bete
kende dus konkurrentie.
Vroeger waren er vijf bakkers in Nieuwerkerk, dat aantal is geleide
lijk aan verminderd. In deze tijd vraagt men zich af: hoe kwamen de
mensen aan hun boterham? Immers in iedere sector was een „te veel".
Eisen
Maar een ding: de mens van toen had geen eisen. Men roeide met de
riemen die men had, al waren ze vaak kort. Met het loon moest men
rond zien te komen. Ongetwijfeld waren de zorgen veel om de (vele)
monden aan 't eten te houden, in het gezin.
Bij het stilstaan bij tijden, als deze, denk ik nu, wat kan er in enkele
tientallen jaren veel veranderen.
Verandering
Bezie het nu op zo'n dorp als Nieuwerkerk: vele winkels zijn verdwe
nen, het in 't klein zaken-doen is vrijwel voorbij. Het winkelbestand
van nu is kleiner, maar steviger gegrond en gelukkig maar, de mens
van vandaag heeft wat (meer) te besteden, dank zij de veranderde tij
den en omstandigheden.
Om nog even terug te komen op wat in de oude tijden ook zo intens
ZIERIKZEE - IONA, het centrum voor alternatieve ge
neeswijzen, heeft in het voorjaar enkele lezingen gehou-
len, die zoveel belangstelling trokken dat de werkgroep
iesloot om een volledig najaarsprogramma op te stellen.
,,VVe zijn gewoon overdonderd door de belangstelling.
)ok de inwoners van Goeree-Overflakkee toonden grote
nteresse in de alternatieve geneeswijzen. We hopen dan
■ok dat we IONA in de toekomst uit kunnen breiden,
let zou leuk zijn als we Goeree-Overflakkee erbij kon
den trekken", vertelt Joke Enserink, lid van de werk
groep.
In het pand Poststraat 25 te Zierik
zee start maandag 13 september het
i ajaarsprogramma, opgesteld en uit-
1 evoerd door louter vrijwilligers.
Het programma biedt twee lezingen
i n twee kursussen.
„IONA wil aandacht schenken aan
1 et feit dat mensen zichzelf kunnen
genezen van kleine kwalen en wil de
i icnsen bewust maken van een ge-
z inde levenswijze. Eigenlijk vormen
t alternatieve geneeswijzen een
aanvulling op artsen en
pecialisten", vindt Peter Jansen,
ook lid van de werkgroep. Hij vertelt
cat bij alternatieve geneeswijzen
geen middelen van chemische aard
vorden gebruikt. Homeopathie ver-
s'erkt het afweermechanisme en ont
wikkelt (dus) de eigen geneeskracht.
WORBEIM
Deze twee gevolgen zijn juist zo be
langrijk, denkt Peter.
Lezingen
Marsha Visser, vierde jaars studen
te aan de Natuurgeneeswijze Acade
mie Hippocrates te Bloemendaal,
verzorgt voor maandag 13 en maan
dag 27 september twee lezingen. De
eerste gaat over natuurgeneeskunde
en de tweede behandelt de homeopa
thie. Marsha Visser legt uit wat na
tuurgeneeskunde inhoudt en welke
mogelijkheden het biedt. Bij de le
zing homeopathie brengt zij onder
andere het verschil tussen „gewone"
en „klassieke" homeopathie aan de
orde, naast de behandeling van ba
sisprincipes en de belangrijkste uit
gangspunten.
Metamorfose
Zaterdag 2 oktober is de introduk-
tie van de kursus Metamorfose. De
Franse Canadees Gaston St. Pierre,
al jaren woonachtig in Londen, heeft
in zijn woonplaats The Metamorphic
Association opgericht. Ook in Neder
land geeft hij sinds enkele jaren kur
sussen in de metamorfose-massage
en de achtergrondgedachte waarop
deze massage is gebaseerd.
Kruiden
Rauna Janowski geeft maandag I
november een lezing over kruiden.
Heel globaal wordt een stukje ge
schiedenis behandeld.
Maandag 8. maandag 15 en maan
dag 22 november wordt, de kursus
kruiden als huismiddel en kruiden in
de keuken gegeven. Tijdens de eerste
praktijkavond komt kruiden in de
keuken aan de orde, op de tweede
avond wordt uitwendig gebruik be
handeld en tijdens de derde en
laatste avond wordt informatie ver
strekt over recepten voor inwendig
(geneeskrachtig) gebruik.
Maandag 6 december wordt een
dia-serie met Nederlandse tekst over
Findhorn gehouden en maandag 13
december wordt het najaarsprogram
ma afgesloten met een ontmoetingsa
vond. Alle lezingen, kursussen en bij
eenkomsten vinden plaats in het
pand Poststraat 25. Informatie bij:
Joke Enserink, tel. (11110-5433 en Vre-
neli Komter, tel,: 01112-1588.
MIDDELBURG - Op zaterdag 18
september a.s. wordt er in het
Zeeuwse Kunstenaarscentrum om
16.00 uur een tentoonstelling geo
pend van etsen van Guillaume le
Roy, die hij maakte bij de Zangen
van Maldoror geschreven door comte
de Lautréamont.
Om velerlei redenen mag dit een
bijzondere tentoonstelling genoemd
worden. In de eerste plaats behoort
Guillaume le Roy internationaal ge
zien tot de beste grafici die wij in de
ze tijd kennen. Hij exposeert weinig,
de laatste tijd in feite alleen nog een
maal per jaar in Piet Clements
Printshop te Amsterdam. Hij heeft
weinig van een publiciteitsman in
zich, meer van een teruggetrokken
werker en denker. Guillaume le Roy
werd in 1938 te Blaricum geboren.
Hij is vooral graficus, met name de
houtsnede en de ets. Hij was een van
de eersten die hout, board en ander
materialen funktie in het grafische
werk wist te geven. Hij heeft voor
keur voor de serie in de grafiek waar
voor hij zich dan doorgaans laat in
spireren door de literatuur.
Bijzonder aan deze tentoonstelling
mag ook genoemd worden het feit
dat ze wordt geopend door de beken
de dichter Jan Eykelboom, die enke
le jaren geleden op latere leeftijd de
buteerde met de bundel: Wat blijft
komt nooit terug, waamit hij enkele
gedichten zal voorlezen.
De tentoonstelling is geopend van
18 September t/m 7 oktober 1982.
Z.K.C. is geopend van 10-17.30 dins
dag en donderdag; van 13.30-17.30,
19.00-21.00 woensdag en vrijdag; van
10.00-16.00 uur zaterdags.
„Flitsen"
uit het buitenland
BONN - Tien Oostduitse politieke
gevangenen die eerder dit jaar door
de bondsrepubliek zijn vrijgekocht,
hebben verklaard, dat zij in de DDR
bloot hebben gestaan aan bedreigin
gen en pogingen tot omkoping tij
dens verhoren die wel 24 uur konden
duren.
MADRID - De Spaanse rege
ringspartij UCD gaat met het oog op
de verkiezingen van 28 oktober sa
menwerken met een kleine liberale
groepering. Eerder wees zij samen
werking met de rechtse volksallian
tie af.
KOPENHAGEN - Wegens de grote
staatsschuld en de regeringskrisis in
Denemarken is de Deense kroon op
de wisselmarkt sterk onder druk ko
men te staan. De centrale bank. heeft
sedert begin september grote bedra
gen moeten besteden aan ondersteu
ning van de koers.
GLASGOW - Donderdagmiddag is
het Russische vrachtschip Stakhano-
vets Yermolenko uit Glasgow naar
Leneningrad vertrokken met aan
boord zes turbines voor de gasleiding
van Siberië naar West-Europa. De
turbines vallen onder het verbod van
president Reagan op de levering van
het Amerikaanse technologie ver
vaardigde apparatuur voor de olie-
en gasindustrie aan de Sowjet-Unie.
Heel wat inzendingen kwamen
weer binnen deze week en ook dit
keer werden twee winnaars uit de
stapel geloot, die zo spoedig mogelijk
de boekenbon 10,— krijgen toe
gestuurd.
De eerste prijs gaat naar:
M. C. van Vcsscm
Korte Ring 23
Bruinissc
en de tweede naar:
Fimmeriet Tuinder
EUcmarc 296
3085 JL Rotterdam
De oplossing van de vorige puzzel
luidt als volgt:
HORIZONTAAL: 1. steekspel; 8.
c.a.o.; 9. kas; 10. don; 12. ribes; 13. re
pel; 15. later; 16. bef; 18. leges; 20.
adel; 21. Latijn; 23. rust; 24. barones;
26. la; 28. Pau; 29. gal; 31. en; 32. An
dorra; 33. bejaard; 34. Ne; 35. lei; 37.
rem; 38. fa; 40. termiet; 44. enig; 47.
ramen; 48. snor; 50. rebel; 52. per; 53.
stand; 54. gelig; 55. tiras; 56. rul; 57.
tja; 59. rok; 60. kanteloep.
HORIZONTAAL: 1. sabel; 2. toer;
3. e.k.; 4. kaketoe; 5. s.s.; 6. edel; 7. lo
per; 8. citer; 11. negus; 12. rad; 14. les;
15. Laplander; 16. bar; 17. fijn; 19.
standaard; 21. laurier; 22. negeren;
24. baret; 25. sajet; 27. Ane; 28. pol;
30. lam; 31. erf; 36. ommetje; 39. Ti
ber; 41. rap; 42. Ier; 43. snaak; 45. neg;
46. geluk; 48. strop; 49. ons; 51. lila;
53. sire; 57. T T 58. al
DE NIEUWE PUZZEL
HORIZONTAAL: 1 publieke wan
delplaats; 8. roosvormig sieraad; 12.
wachtwoord; 13. smekend verzoek;
14. overblijfsel bij verbranding, 16.
omwenteling; 17. stad in Japan; 18.
geluid van zeker dier; 19. smalle
strook land tussen twee veenplassen;
21. boom; 22. rekening van geleverde
goederen; 23. trechtervormig sleep
net; 24. vuiststoot, 26. vogel; 27. fijn
gezift meel; 29. bladplant; 30. pluk
tabaksdraden die buiten de kop van
een pijp hangen; 32. zangstuk voor
één persoon; 34. nauwe opening; 36.
soort onderwijs (afk.); 38. korte tijds
duur; 39. en dergelijke (afk.); 41. sig
naal, teken; 42. afgesneden stuk van
een vis; 44. file; 45. doortochtgeld;
47., de onbekende (afk. Latijn); 49. in-
sekt; 51. slaande beweging; 53. licht
vaartuig; 56. boom; 58. grootste soort
hert; 60. Zwitserse kanton; 61. lis aan
een knoopsgat; 63. lang, dun en smal
stuk hout; 64. vereniging, verbond;
66. volksnaam van de kauw; 67. mak,
gedwee; 68. paardeslee; 69. maal
tand; 70. bijplaneet van de aarde; 72.
per adres (afk.); 73. grote afgeronde
schop; 73. grote afgeronde schop; 74.
oudste van een kategorie of groep
van personen; 76. stad in Frankrijk;
77. deel van Europa.
VERTIKAAL: 1. violetkleurig; 2.
Amsterdams peil (afk.); 3. vochtig; 4.
WASHINGTON - Het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden heeft met
301 tegen 117 stemmen, dat wil zeg
gen met ruimschoots de vereiste
meerderheid vanm twee derden, het
veto van president Reagan verwor
pen over de aanvulling van 14,1 mil
jard dollar op de nationale begroting
voor dit jaar.
BONN - Oud-Bondskanselier Willy
Brandt van West-Duitsland heeft de
Westduitsers donderdag gewaar
schuwd dat zij de fouten van de Israë
lische regering niet de Joden moeten
aanwrijven en het Israëlische beleg
in West-Beiroet niet moeten aangrij
pen om de verantwoordelijkheid
voor de concentratiekampen van de
nazi's uit te wissen.
al de manschappen van een militaire
eenheid; 5. luchtig gebakje; 6. ge
hoororgaan; 7. oude lengteëenheid; 8.
onderdeel van de gamelan; 9. loficht;
10. persoonlijk voornaamwoord; 11.
veelkleurig mineraal; 13. vis; 15.
bont bedrukt katoen; 17. ver
blijfsplaats voor dieren; 18. plezier
vaartuig; 20. zeevis; 22. deel van het
gezicht; 23. kaasgebrek; 25. graan
soort; 26. uiting van kou; 28. schuif-
bak; 30. koningszoon; 31. soort
schoeisel; 33. mannelijk beroep; 35.
telwoord; 37. wijfjesschaap; 40.
vreemde munt; 43. kleverige stof; 46.
vergevorderd in tijd; 48. ploegsnede;
50. watergewas; 52. gelukkig nieuw
jaar (afk-k 54. insekt; 55. vogelpro-
dukt; 57. vlug van begrip; 59. vreem
de taal; 61. korte spijker met grote,
bolle kop; 62. vorm van belediging;
65. hoofdplaats van Ameland; 66.
meubelstuk; 69. toiletartikel; 70.
maand van het jaar; 71. klein
besteend rijshoofd bij zeeweringen;
73. bouwkundig ingenieur (afk.); 74.
op het ogenblik; 75. chemisch sym
bool.
t,
