Pleidooi voor nationaal
compenserende maatregelen
voor landbouw
Groeiend aantal meeuwen
kolonies baart beheerders zorgen
Sportvisserij betreurt
wegtrekken platvis
uit Grevelingenmeer
Mosselen van erkende
handel voortaan onbesmet
Ledenraadsvergadering: Z.L.M.
Pleidooi
verpleegkundigen
Cornelia Stichting
INGEZONDEN STUKKEN
Spelling „Zurickzee"
minder vreemd
dan het schijnt
Probleem in de duinen
Zeeland, het paradijs
voor NIET-betalende
kampeerders
4
COLIJNSPLAAT, 28-5. Op de gehouden ledenraads
vergadering van de Z.L.M. heeft de voorzitter van de ak-
kerbouwkommissie, de heer H. C. v. d. Maas enkele
kanttekeningen geplaatst bij „oude en nieuwe" zaken.
Daarbij ging hij eerst in op de E.E.G.-prijs en -marktordeningsbesluiten.
Gezien de getalsmatig zwakke invloed van de Nederlandse akkerbouw in het
Brusselse moet, zo stelde Van der Maas, vanuit Den Haag extra aandacht aan
deze sektor worden besteed in de vorm van nationaal kompenserende maatre
gelen.
Het relatief grote aandeel van
aardappelen en uien moet gehand
haafd en zo mogelijk vergroot wor
den gezien het belang van deze „vri
je" produkten voor de akkerbou
wers. Afgezien van enige details zei
Van der Maas over de prijsbesluiten
bij de granen dat de verhogingen veel
te gering zijn en dat de koppeling aan
zelffinanciering van het exportover
schot principieel en praktisch onaan
vaardbaar is. Zonder twijfel heeft
dat tot gevolg een vlucht naar andere
gewassen. Wat betreft de houding
van de bewindsman in deze, zei hij
van oordeel te zijn dat alles in het
GOUDA. Minister drs. J. de Ko
ning van landbouw en visserij heeft
donderdag in Gouda het vernieuwde
laboratorium van het melkkontro-
lestation „West-Nederland" officieel
in gebruik gesteld.
(Vervolg van pagina 1)
Hij gaf toe, dat het grondprincipe:
„ledereen heeft recht op volwaardige
werkgelegenheid" hiermee enigszins
wordt losgelaten. Als dit recht echter
niet voor iedereen opeisbaar is, doe
je met dat grondprincipe in de prak
tijk niet zoveel meer", aldus de spre
ker.
In het kader van enkele noodoplos
singen sprak hij over de Rijksgroeps
regeling werkloze werknemers, een
onderdeel van de bijstandsregeling.
Groot probleem van de bijstandsre
geling achtte hij het feit, dat eerst het
eigen vermogen opgesoepeerd moet
worden, voordat men voor een uitke
ring in aanmerking komt.
ELGA-pakket
Hoewel Zeeland uit een oogpunt
van vestigingsfaktoren als positief
kan worden aangemerkt, zijn slechts
weinig bedrijven genegen zich in de
ze provincie te vestigen. Volgens
Phernambucq zou dit grotendeels te
wijten zijn aan het uitzonderlijk ho
ge ELGA-pakket, oftewel de zeer for
se tarieven voor Energie, Leidingwa
ter, Gas en Afvalregeling.
De beide Kamers van Koophandel
hebben inmiddels een onderzoek in
gesteld naar die energietarieven, het
geen geresulteerd heeft in een plei
dooi om een flinke verlaging. De dis-
triktsbestuurder was van mening,
dat de Kamers van Koophandel daar
uitstekende argumenten voor heb
ben aangevoerd.
Hij achtte het niet meer dan billijk -
mede gezien de forse PZEM-winst in
1981 - dat alle mogelijke moeite
wordt gedaan die tarieven omlaag te
krijgen. Ook vanuit de Chr. vakbe
weging zal daar sterk voor gepleit
worden.
Naar aanleiding van een desbetref
fende vraag in de hierna volgende
diskussie, moest de heer Phernam
bucq toegeven, dat het thans „bar
moeilijke tijden voor de vakbewe
ging zijn". Hij wees erop, dat de vak
beweging zich in de huidige situatie
niet sterk meer kan maken voor 5
loonsverhoging, maar zich meer op
immateriële zaken moet gaan rich
ten. „Dat is echter niet zo spektaku-
lair", aldus de distriktsbestuurder.
Deze algemene ledenvergadering
werd afgelosen met een informeel sa
menzijn ter viering van de heroprich
ting van de afdeling Schouwen-Oost.
werk moet worden gesteld om de
heer De Koning een minder politieke
en een meer doelmatige denkwijze
aan te leren.
De heer Van der Maas hekelde ook
de meer recente neiging van de land-
bouwvoormannen om uit „taktische
overwegingen" een zachte marktor
deningsregeling voor konsumptie-
aardappelen voor te staan. „Onzer
zijds blijven wij van mening dat Ne
derland op generlei wijze mee dient
te werken aan het tot stand komen
van welke regeling dan ook."
Zaaizadenkommissie
Wat de herbezinning door de Euro
pese kommissie van de E.E.G.-zaai
zaadsteunregeling betreft, zei de
heer Van der Maas het volledig on
eens te zijn met het standpunt van de
zaaizadenkommissie van het Land
bouwschap dat ter veiligstelling van
de regeling van graszaad, de éénzijdi
ge uitsluiting van erwten en veldbo-
nen bepleit. „Ons standpunt is, zo zei
hij tot de ledenraad, dat deze uit
spraak van de Landbouwschapskom
missie prematuur, onverstandig en
subjektief is, dit laatste vooral ook
omdat zo lijkt het, deze teelt zich hier
uit gaat breiden en de graszaadteelt
in gaat krimpen".
Wat het kosten- en lastenklimaat
betreft (de CBS-indexcijfers van op
brengsten zijn ver achtergebleven bij
de kosten) merkte Van der Maas aan
het adres van het Landbouwschap
op, dat men daar aanzienlijk verder
reikende akties moet ondernemen
met betrekking tot belastingwetge
ving en grondovernameproblema-
tiek „dan ze alleen maar om de paar
maanden bij weer een nieuwe staats-
sekretaris op tafel te leggen".
Kg-opbrengsten
Wat de mogelijkheden tot verho
ging van de kg-opbrengsten betreft
wees de voorzitter van de akker-
bouwkommissie nadrukkelijk op het
belang van gewasstudieklubs. Het
betrekken door de eventuele initia
tiefnemers in kring- of afdelingsver-
band van de Bedrijf svoorlichtings-
dienst bij de planning, organisatie en
de begeleiding van een en ander acht
te hij zeer aanbevelenswaardig, zo
niet onmisbaar, met dien verstande
dat men wel zoveel mogelijk op basis
van zelfwerkzaamheid moet kunnen
funktioneren.
In dit verband noemde Van der
Maas ook de toediening van dierlijke
mest belangrijk. De mestbanken
doen een zeer te waarderen poging in
de goede richting.
Het innovatieprojekt dat de trans
portkosten van mest na indroging
sterk terugbrengt (het zogenaamde
„filtraat en koek") verdient volgens
de heer Van der Maas financiële
steun.
Een opbrengstverhoging kan ook
worden verkregen door de op
brengstderving ten gevolge van wild-
schade te beperken. Daarvoor is het
volgens hem noodzakelijk dat er be
wust aktie wordt ondernomen om
overmatige wildstand uit te dunnen
door bijvoorbeeld toediening van on
vruchtbaar makende stoffen. Boven
dien moet in voorkomende gevallen
de „gunst" voor de grondgebruiker
op 100 wildschadevergoeding ver
anderd wordt in het „recht" daartoe.
ZIERIKZEE. Een (heel) ouwetjevan Noord- en Zuidhavenpoort, met op de voorgrond de toenmalige gemeentelijke
gasfabriek.
ZIERIKZEE, 3-6. De sport visserij, georganiseerd in de Delta Federatie, ziet
met lede ogen aan, dat zoveel platvis wegtrekt naar de paaigronden als de
doorlaatsluizen in de Brouwersdam worden geopend, anderzijds zien ze in de
winter graag deze kustwerken opengesteld om jonge vis gelegenheid te geven
het Grevelingenmeer binnen te zwemmen.
Dit laatste gebeurde vooral in 1979
toen de sluizen lange tijd open ston
den en men spreekt evenals in de
tong- en platvisvisserij op de noord-
zee van de sterke jaarklasse 1979.
Het aantal schollen in het Grevelin
genmeer, dat vorig jaar nog werd ge
schat op 700.000 (met inbegrip van
andere platvis) is intussen door weg
vanging en wegzwemmen met meer
dan de helft verminderd. Men becij
ferd nu nog slechts 300.000 stuks plat
vissen (voornamelijk schol).
Of de hevelinstallatie, die straks in
het doorspoelen van de Grevelingen
een funktie zal krijgen, kan worden
aangewend om de belangen van
sportvissers en beroepsvissers beter
op elkaar te kunnen afstemmen c.q.
in harmonie zal zijn te brengen met
de belangen van oester- en mossel-
kuituur is niet zeker, maar er is wel
hoop in deze richting bij alle betrok
ken partijen.
Stratificatie
Destijds sloeg de palingvisserij
alarm toen door het open staan van
de sluis, stratificatie in het water
van het Grevelingenmeer ontstond.
bij een bepaalde temperatuur ver
mengt het binnenkomede water zich
niet meer met het water in het bin
nenmeer en dan ontstaan verschillen
in lagen van meer of minder zout wa
ter en van verschillende temperatuur
en deze „stratificatie" is funest voor
de paling.
NEW YORK. Argentinië zal nooit
onderhandelen over het herstel van
het „Britse kolonialisme" op de
Malvinas-eilanden. Dit zei de Argen
tijnse onderminister van buitenland
se zaken, Enrique Ros, in de Veilig
heidsraad van de Verenigde Naties.
BELFAST. In de nacht zijn in de
Noordierse hoofdstad Belfast drie
jongeren door een bom getroffen.
Een persoon werd gedood en twee an
deren ernstig gewond toen een bom
ontplofte niet ver van het centrum
van de stad.
MONTREAL. Canada zal niet over
gaan tot uitlevering van een linkse
Italiaanse melitant, Francesco Piper-
no, die door Italië wordt beschuldigd
van medeplichtigheid aan de ontvoe
ring van en moord op de Italiaanse
christendemocratische politicus Al-
do Moro.
HAVANNA. De Cubaanse minister
van buitenlandse zaken Malmierca
Heeft herhaald dat zijn land achter
Argentinië staat in het konflikt om
de Falkland-eilanden. Hij opende de
ministerskonferentie van het koördi-
natiebureau van de beweging van
niet-gebonden landen.
GENEVE. Minister Van Dijk van
ontwikkelingssamenwerking vindt
dat andre donorlanden hun bijdrage
aan het ontwilleingsprogramma van
de Verenigde Naties (UNDP) moeten
verhogen.
JERUZALEM. Israël heeft een be
roep op de Westduitse minister van
buitenlandse zaken, Hans-Dietrich
Genscher, gedaan zijn invloed aan te
wenden om krachtiger Europese
steun te geven aan het proces van
Camp David in plaats van het onder
nemen van een onafhankelijk EG-
vredesinitiatief.
In het artikel „Zierikzee als
vestingsstad; enz." (Zier.Nieuwsb. 28
mei 1982, blz. 5) van de heer W. H.
Keikes trok het mijn aandacht, dat
de schrijver de spelling van de stads
naam: „Zurickzee", „nogal vreemd"
vond. Daaruit mag zeker niet gekon-
kludeerd worden, dat de samenstel
ler van de door de heer Keikes ver
melde 17e eeuwse „Festungsatlas",
Hans Merck uit Ulm, de uitspraak
van onze stadsnaam onjuist weerge
geven zou hebben. Die naam werd
namelijk, en wordt nog steeds door
vele bewoners van ons (schier) eiland
als „Zurreksêê" uitgesproken. Zo
hoorde ik het steeds in mijn jonge ja
ren te Oosterland en deze uitspraak
werd mij verder bevestigd door de
volgende, tijdens en^na het afgelopen
Pinksterweekeinde gehouden enquê
te onder in onze regio geboren en/of
woonachtige personen.
Deze leverde de volgende resulta
ten op:
1. voor Bruinisse was mijn infor
mant 100 zeker van de uitspraak
„Surreksêê";
2. de drie ondervraagden te Ooster
land gaven allen „Surreksêê" als de
Flitsen
uit het buitenland
BAHREIN. Saoedi-Arabië en zijn
vijf partners in de samenwerkings
raad van de Golfstaten hebben een
uit drie punten bestaand plan op
gesteld ter beëindiging van de oorlog
tussen Iran en Irak.
ROME. Miljoenen werknemers in
Italië hebben meegedaan aan een al
gemene staking van vier uur uit pro
test tegen afwijzing door de werkge
vers van het landelijke loonindexe
ringssysteem. Honderdduizenden
liepen mee in marsen.
LONDEN/GENEVE. De defensie
woordvoerder van de Britse Labour-
partij, John Silkin, heeft aangedron
gen op de oprichting van een interna
tionale VN-vredesmacht van 20.000
man. Die macht zou gedeeltelijk op
de Falklands moeten worden ge
plaatst als het konflikt achter de rug
LISSABON. Vier losgebroken stie
ren hebben in een voorstad van de
Portugese hoofdstad Lissabon voor
een chaos gezorgd en hebben op hun
wilde tocht een kreupele man gedood
en bijna 50 personen gewond.
SCHOUWEN-DUIVELAND, juni. Het groeiend aantal
meeuwenkolonies baart de beheerders van de Noord- en
Zuidhollandse en Zeeuwse duingebieden grote zorgen.
ZIERIKZEE/BRUINISSE, 3-6. Het zal in de toekomst waarschijnlijk veel
minder, misschien wel nooit meer voorkomen, dat de mosselhandel (pas op
gang gekomen, na een intensieve en geldkostende reklamekampagne) plotse
ling wordt gekonfronteerd met een exportstop, zoals dat in 1981 het geval
Door zwaar aangedikte verhalen
over „mosselvergiftiging" die in de
pers in binnen- en buitenland veT-
schenen, kreeg de mosselexport plot
seling een financiële klap, waarop al
lerminst was gerekend.
Voor het RIVO (Rijks Instituut
voor Visserijonderzoek) het sein om
zich intensief een onderzoek te gaan
instellen, naar het soort plankton,
dat de oorzaak was, van het onpasse
lijk worden van sommige personen,
wanneer zij vroeg in de zomer mosse
len hebben gegeten. Men weet nu
veel meer over dat plankton dan
voor 1981.
Veroorzaker
Het „pantserflaggeplaatje" is geï
dentificeerd als de veroorzaker van
het onheil. Proefnemingen en
monsters zullen nu in de toekomst
kunnen voorkomen dat de toxine die
deze planktonsoort misschien wel in
de maag van de mosselen komt, maar
in elk geval niet meer in de maag van
de mossel-konsument. Tijdige maat
regelen kunnen dat voorkomen.
Een voorwaarde is en blijft echter
wel de mosselen te kopen van de er
kende handel. Zelf geraapte mosse
len, of mosselen van dubieuze oor
sprong, zullen in de zomer nog met
verkeerd plankton besmet kunnen
zijn, daarop heeft geen enkele instan
tie m de visserij wereld greep. Wel
kan de aanvoer van mosselen uit ge
bieden waar de bloeiende plankton-
soort is gesignaleerd, worden verbo
den.
In het hele duingebied bevinden zich ongeveer 68.000 zilvermeeuwen ei.
12.000 kleine mantelmeeuwen. Dit aantal groeit jaarlijks aan met circa twin
tig procent zodat na vier jaar een verdubbeling optreedt. De aanwezigheid
van een meeuwenkolonie in een bepaald gebied heeft ernstige gevolgen.
Door de voortdurende bemesting
wordt de bodem stikstofrijk en ont
staat er een zogenaamde ruderale ve
getatie. Dat houdt in dat de oor
spronkelijke vegetatie (waaronder
soms zeldzame soorten) verdwijnt.
Door betreding en kaalplukken
ontstaat tenslotte in zo'n duingebied
een verstuiving. Dan is het gebied
ook voor de meeuwen niet interes
sant meer: ze zoeken een nieuw ge
bied en het verhaal begint van voren
af aan.
Drs. Erik Wanders, als bioloog ver
bonden aan de Duinwaterleiding van
's-Gravenhage, deed een onderzoek
naar de kolonies zilvermeeuwen en
kleine matelmeeuwen in Meyendel
om vast te stellen welke be
heersmaatregelen genomen moeten
worden. Zijn bevindingen legde hij
neer in een voordracht tijdens de stu
diedag „Faunabeheer in de duinen"
in Leiden.
Tegen verstuiving
Om te voorkomen dat een meeu
wenkolonie een bepaald gebied ver
laat, moet tegengegaan worden dat
het terrein gaat verstuiven. Dat
wordt bereikt door o.a. het leggen
van takken, wat iedere drie a vier
jaar opnieuw moet gebeuren.
In de omgeving van bestaande ko
lonies moet zoveel mogelijk rust
heersen zodat de meeuwen niet wor
den verjaagd.
Uitbreiding en nieuwe kolonies op
ongewenste plaatsen moeten zoveel
mogelijk in de kiem worden
gesmoord.
Nesten verstoren
Dat kan door de nesten in een
vroeg stadium te verstoren, in de
hoop dat de meeuwen elders gaan
nestelen. Nieuwe kolonies dienen bij
voorkeur gesitueerd te worden in re
latief voedselrijke, dynamische ge
deelten van de duinen: de duinstrook
die aan het strand grenst en de gebie
den die door infiltratie van rivierwa
ter voedselrijker zijn geworden. De
voedselarme lokaties, met hun vaak
zeldzame en voor het duingebied
kenmerkende vegetatie, kunnen dan
gespaard blijven.
In het verleden is getracht de uit
breiding van de meeuwenstand tegen
te gaan door het rapen van eieren en
door eieren te schudden en te oliën.
Het onderzoek wees echter uit, dat
dit geen duidelijke invloed had op de
omvang van de kolonies.
De enige oplossing is, aldus Wan
ders, het kwaad bij de wortel aan te
pakken. Wetenschappelijk onder
zoek zal moeten aangeven wat eigen
lijk de oorzaak is van de steeds maar
doorgaande aanwas.
Overdaad voedsel
Men vermoedt wel. dat die oorzaak
gezocht moet worden in de overdaad
aan voedsel die de meeuwen ter be
schikking staat in de steden, bij de
visindustrie en op vuilnisbelten, kor
tom: gevolgen van menselijk hande
len
Wanneer voor meeuwen de moge
lijkheden om uit deze (onnatuurlijke)
bronnen te fourageren zouden wor
den beperkt, wordt bet evenwicht in
het duingebied hersteld. Ook dan
kunnen nog wel schofhmelingen in de
meeuwenpopulatie optreden, maar
de exponentiële groei van de laatste
jaren zal tot staan worden gebracht.
nog zeer vertrouwde uitspraak van
de oudere inwoners, maar meldden
bij jongeren een sterke toeneming
van de uitspraak „Zieriksêê";
3. van mijn proefpersonen uit Zie
rikzee spraken drie van de vier de
naam van hun stad zonder enige re
serve als „Zieriksêê" uit. De vierde
gaf als belangrijk detail daarbij, dat
hij zeker „Surreksêê" zou zeggen
„ammen lekker plat mi meköre prae-
te";
4. mijn informante uit Dreischor
had geen enkele twijfel over de uit
spraak „Surreksêê";
5. te Scharendijke was mijn zegs
man al even gedecideerd over „Sur
reksêê" als stadsnaam;
6. omtrent Haamstede waren de
twee ondervraagden eensluidend in
hun antwoord: „Surreksêê" is de uit
spraak van de stadsnaam.
Uit dit onderzoekje kan gekonklu-
deerd worden, dat op de dorpen in
Duiveland en Schouwen de uit
spraak „Surreksêê" nog sterk in
zwang gebleven is. In „de stad" heeft
kennelijk de uitspraak „Zieriksêê"
de overhand gekregen, maar blijft
men zich niettemin bewust (zie de
toevoeging van mijn vierde Zierik-
zeese informant), dat „Surreksêê" de
oude en oorspronkelijke vorm is. De
ze heeft ongetwijfeld ook de Duitse
kaarttekenaar Hans Merck van de in
woners van deze stad gehoord, toen
hij in 1648 zijn plattegrond van „Zu
rickzee" maakte.
Twee konklusies kunnen hieruit
getrokken worden:
a. vreemdelingen luisteren vaak
scherper naar eigenaardigheden in
uitspraak en woordgebruik van an
dere talen dan de eigen landslieden.
Bekend is in dit verband ook de
Amerikaanse taalkundige Bloom-
field, die ons omstreeks het einde
van de Tweede Wereldoorlog een
spiegel voorhield door in zijn boek
„Colloquial Dutch" (een handleiding
voor de Nederlandse spreektaal) en
kele platheden in onze uitspraak te
signaleren, die met name in de
Randstad sinds jaar en dag gemeen
goed geworden zijn;
b. mijn eerder gevestigde indruk
dat in de 'latere middeleeuwen en
daarna Zierikzee grote invloed heeft
gehad op de taalvorming in Schou
wen en Duiveland (zie „Het dialect
van Schouwen-Duiveland", p. 60/61),
wordt niet in geringe mate bevestigd
door de 17e eeuwse aanduiding „Zu
rickzee" van Hans Merck. Deze geeft
ongetwijfeld de uitspraak „Surrek
sêê" weer en deze zal zich evenals vb-
le andere klank- en woordvormeb,
vanuit de stad naar het omliggende
platteland verspreid hebben, waar ^e
tot op de huidige dag bewaard geblé
ven is. De aanduiding van de Duitsle
kartograaf leert ons in het bijzonder,
dat kennis van de streektaal zijh
voordelen oplevert voor landsman eh
vreemdeling.
Dr. A. de Vin
Schouw enb ank 93
4301 ZV Zierikzee
Gelezen in alle kranten - ja, ook de
badkrant -: De politie gaat intensie
ver optreden tegen illegale kampeer
ders langs de Zeeuwse kust. Dit was
een waarschuwing, het werd even
wel een uitdaging!
Wat gebeurde? Langs de Brouwers-
dam, de Kabbelaarsbank, langs de
duinen en het sportveld van Ellemeet
duizenden tourcaravans z.g. lang-
kampeerders van vrijdag tot en met
de pinksterdagen.
Weggaan 's nachts? Politie en ge
meentebesturen - vergeet het. Ze I
stonden er en bleven er staan. En wat
deed de politie????
Wat had Schouwen en het rijk een
geld kunnen vangen.
Legale kampeerders betalen
plaats- of staangeld, benevens foren
senbelasting, om nog maar te zwij
gen over verontreinigingsbelasting.
'De a-sociale illegalen - geen stuiver.
Mogen de bonafide rekreanten s.v.p.
de smoor in hebben of misschien vrij
gesteld worden van forensenbe
lasting? Het zou de eerlijkheid wel
ten goede komen.
Wanneer men tevens weet, dat o.a.
in Ellemeet een stuk grond gereed
ligt om kampeerders te ontvangen en
de eigenaar vorig jaar vanwege het
ontbreken van een vergunning een
bekeuring kreeg, dan vraag je je af,
waar blijft de bekeuring voor de ille
galen.
Is het dan toch waar, dat er met
twee maten gemeten wordt?
Of durft men niet op te treden?
Mogelijk trekt dit schrijven nog
meer wederrechtelijke kampeerders
naar de mooie Zeeuwse kust, ik gun
ze het van harte. Maar dan wel beta
lend, heren autoriteiten!
J. v. LELIEVELD
Mees Toxopeusstraat 4
3317 WK Dordrecht
