SINT EN PIETEN SPOELDEN (gezond)
AAN BIJ STRANDPAAL17
ONZE SINT NICOLAAS
folkloRe Ronö 6e
qoeö heilig man
AAAAAAAAAAAAAAAAAAA
Schipbreuk voor Schouwen's kust
ENERVERENDE TOCHT OVER HET EILAND
(Van onze redacteur)
een huis, recht tegenover de nu al
kale roodkokertjesbomen, die wat
verdwaasd stonden te te staan in
de frisse nachtlucht. Sint zelf ging
volgens het regenpijp-systeem naar
boven en de Pieten gingen „achter
langs". Burgh bleek goed op de
schoorsteentechniek ingesteld, zo
goed trouwens als de andere dor-
pen op het eiland. De schoenzetting
„VAN DE NOOD EEN DEUGD MAKEN IS HET ENIGE WAT ER was het aigemeen goed en de
NOG OP ZIT", sprak de oude goede Sinterklaas toen z(jn schip ter hoogte documentatie over de jeugdmenta-
van de Schouwse vuurtoren finaal schipbreuk leed. Kapitein Amadeiro liteit bevredigend. Na in de garage
dl Marsepeina had nog wel gewaarschuwd en extra wacht laten lopen, ra^erd!* °werdU^HaanSede 8afge-
maar een onderzees obstakel, ongeveer vijftig meter bezijden de uiterste daan. Óok hier weer een goede
grens van de vaarroute - feitelijk ook al een beetje gevaarlijk daar schoenzetting en redelijk geveegde
buiten te komen - deed het trotse zeeschip, het turbineschip „Madrilo", schoorstenen.
dc das om. De consternatie was Sroot, maar gelukkig liep het at met gAesen s«a elsïhap^'Ö"
ELK JAAR IN DECEMBER
Boven op de daken
rijdt de goede Sint
Met zijn trouwe knechtje
op zoek naar ieder kind.
Elk jaar in December
komt hij naar ons toe.
Wie zoet is krijgt lekkers,
wie stout is krijgt de roe
Wat heeft Sinterklaas toch
vreeslijk groot verdriet
Als hij door de schoorsteen
steeds stoute kind'ren ziet.
Doe daarom je best toch
elk jaar goed te zijn,
Want dat vindt ons Sintje
en ook zijn knechtje fijn.
(Nadruk verboden.
Straten-cheque
In de schoorsteen van het stad
huis liet Sint toen een flink gepe-
gtug giet OLiaatid geg.ciDt.iiaM, lil dl— je
een drijfnat pak, want de reddingsboten - snel uit de davits gewipt in Wachting van.de volgende avond cheq™ vo°r «raten».oleg
het nachtelijk duister - deden het goed. Sint en drie Pieten kwamen en nacht, de wijk nemen naar Wes-
veilig aan ter hoogte van strandpaai 17/ Ze bleven daar rusten en
bibberen, want o wat was dat koud. Het personeel van de „Madrilo"
kreeg onderdak in leegstaande barakken op de haven van Burghsluis.
Ons verhaal begint op het ogenblik, dat Sint met zeepschuim in de
welige baard en de Pieten met helaas een zak doorweekte letters, bij
elkaar hokten en beraadslaagden wat te doen.
mikken. Hij deed er nog iets bij
tenschouwen, waar in een tevoren vPor v£oe<?e vadaren> n l- e«n
verwittiede eeleeenheid de da ff sla- ^ocolade-Caubruggetje, want de
verwittigde gelegenheid de dag sla
pend werd doorgebracht.
zin voor symboliek van de goed
heilig man is bekend. Na gasmas-
kertjes voor Hoofdpoort- en Bree-
Het „Platte van Schouwen"
Het „platte van Schouwen" kwam straat in de schoorstenen te hebben
aan de beurt reeds vroeg in de 8edeP°neerd, was Duiveland aan
avond. Te Noordwelle en Seroos- de beurt. Sint is te N'kerk op 't dak
kerke bleek veel vraag naar drag- van bet nieuwe Groene Kruisge-
„Van de nood een deugd maken" zaam zijn kunstgebit op het randje lines van marsepein. Sint had er op bouw geklommen en is er even snel
zei Sint toen. Zoals gezegd. „We van het enige venstertje dat het gerekend, maar zijn voorraad was ^veer ^'gevallen. Het was de 367ste
zijn tenminste weer op Schouwen- verblijf bezat. toch niet toereikend. Ook zand- aaktuimeling van Sint in de loop
Duiveland, al is het mij wat al te Rond half vijf echter was het autotjes en kipkarretjes bleken ge- van ve*e Jaren-. Ditmaal was
Spaans toegegaan, want de ouwe is groot alarm in de keet, want voor- wild, hetgeen ons - gelet op de bet niet de oneffenheid van het dak
geen chauvinist, gelijk bekend". al dePieten wilden eindelijk wel uitvoering van de herverkavelings- een antenne die de oude de das
Een der Pieten sprak toen het eens met het dak- en schoorsteen- werken - niet onbegrijpelijk voor- omdeed. Sint was helemaal buiten
verlossende woord: „Verklikkerio werk beginnen. Eerst moest de komt. In Brouwershaven bleek veel zichzelf van verbazing, toen hij het
duna" en zijn bedoeling was dui- schimmel worden opgehaald, die vraag naar reproducties van schil- grotendeels reeds herbouwde Nieu-
cjelijk. Er moest ook wel wat ge- gelukkig per „Dakota" reeds was derijen van oude meesters. Hier werkerk in het maanlicht zag lig-
beuren, want het stelletje dreef. „Ik vooruitgestuurd. De schimmel had bleek de jeugdopvoeding in kunst- gen.Hij dacht in Amsterdam-Zuid
pas voor een longontsteking", zei twee dagen tevoren een perfecte zining opzicht goede resultaten te te zijn. Van pure schrik viel hij
Sint en gezamenlijk ging men toen landing gemaakt op de baan van hebben afgeworpen. In Scharen- toen omlaag. Gelukkig kwam hij in
naar de Verklikkerduintjes. Er was het vliegveld „Haamstede". Hoewel dijke waren veel chocolade-koe- ru* wederopbouwzand terecht, zo-
natuurlijk geen sterveling, zodat er het Spaanse vliegtuig geen vergun- peltjes gevraagd en in Kerkwerve dat het met een sisser afliep. Zij
- mede dank zij de bescherming ning had, werd na ampele discus- verdwenen heel wat suikergoedbo- bet met moeite is hij weer omhoog
van het nachtelijk duister - alle sie binnenskamers door Rijkswater- men door de schoorstenen. geklommen. Hij heeft fluks wat
gelegenheid was even een droog staat toestemming gegeven om te In Zierikzee bleken de schoor- rammelaars door de schoorsteen
Spaans interlockje aan te trekken, blijven. Een landbouwer in de om- stenen schrikbarend vuil. In de St. gegooid en wat snoepgoed en is
Ze stonden daar wat kleumig met geving, zekere J., heeft zich over Domusstraat reed Sint op een dak, toen na lang zoeken op een herver-
hun natte kleren te schutteren, het dier ontfermd. toen de zwarte vlokken hem al in kavelingskaart te Sirjansland ge-
maar de plastic-kledingzakken ble- Eerst moest J. worden opgezocht, het gezicht woeien. „Ja, maar zo komen, waar Sint incognito een
ken goede diensten te hebben ge- die een idyllisch boerderijtje be- begin ik er niet aan", sprak de g^s schilletje dronk om bij te ko-
daan. Zowel voor Sint als de Pieten woont in de omgeving van vlieg- goedheilig man. Piet maakte snel men van de Duivelandse koude. In
was nog een droog uniform be- veld en Torenlaan. Toen Sint en de een aftakking van de telefoonlijn Oosterland is de Spaanse familie Evenals vorige jaren vragen wij weer Uw aandacht voor onze Sint Nicolaas-
schikbaar. Pieten naderden op ongeveer ze- en weldra kwam de brandweer- nog op de zadeldaktoren geklom- prijsvraag. Het is een gezellige puzzle in twee delen. Eerst moet het onderste
Toen volgde er een lange tocht ventienhonderd meter, begon het commandant aan de lijn, die het men om even een blik te hebben gedeelte, de romp van het schip ingevuld worden als een kruiswoordraadsel,
langs het strand, want het was nog dier gelukkig luidkeels te hinniken, gesprek begon met: „is 't weer zo?" over de wijde omgeving, die hoe- Verder verbergt deze puzzle de eerste regel van een Sinterklaasliedje. Die
ver van het ochtendkrieken en hoe- zodat verdere oriëntatie niet moei- De commandant dacht dat er weer wel boomloos, Sint toch reeds im- regel kan gevonden worden door (na invulling van het onderste gedeelte)
wel de hoge en welkome Spaanse lijk was. een schoorsteenbrand was. Hij,.Werd poneerde. Ja, hij is wel gewend de open hokjes in het bovenste gedeelte van de boot in te vullen en wel
gasten toch van het duister gebruik Lanes de duinrand ui* de droom geholpen. Een veeg- aan de hóogvlakte van Castilië, zó, dat de letters overeenkomen met de beginletters van de woorden in de
wilden maken om min of meer on- commando rukte uit en de léden maar hij heeft toch nog wel lol aan gelijkluidend genummerde hokjes uit het onderste door U ingevulde diagram,
gemerkt het eiland te betreden, „We houden de binnenkant van hadden het bijzonder genoegeiisint de.simpele landschappelijkheid van Hieronder vriinpn dp nm<A,;iu;nn.n
wilde speciaal Sint nog een paar de duinen", sprak Sint, toen hij en Piet op het dak van bedoelde Duiveland. Te Bruinisse was het vo gen de omschrijvingen voor het invullen van het onderste
niHnr, n<vi,\nnn nr.,nn 7i'in niiHe» rianrHip Hii wnninf tp nnlmnpfpn Tlo cpVinpy- wppv ppn pindplr»7.p strnnm marsp-
tot aan het ruiterpad, waarna het sprak met de bedachtzaamheid en steen werd snel geveegd ena.toen peinen mossels en oesters en als
duininwaarts ging. Weldra was men de wijsheid, de oude eigen. Onge- konden er enkele marsepeinen as- ironisch grapje van Sint, in de
aangeland in een Domein-keet. veer ter hoogte van de uitkijktoren faltstrookjes naar beneden woeden schoorsteen van het raadhuis een
Hier en daar was wel een bosje kwam er nog een incident, dat gelaten. f. carrouseltje van suikergoed,
helm 'NfeTtrapt, maar Sint merkte bijna de plannen verijdelde. Het Sint begreep de schoenverzoêken Na die uitgebreide daktochten
op, dat hij voldoende goodwill had paard struikelde in een diepe zand- eerst niet goed, maar toen hi^.om- kan .Sint vandaag beginnen aan het
op Schouwen-Duiveland, om even- kuil, die daardoor ondoordacht- laag was gedaald kwam hij ej bij kamerwerk. Dat ligt heel wat een-
tuele opmerkingen hierover te kun- zaamheid was ontstaan. Een blauwe herhaling achter. Speelde imjnérs voudiger. Maar Sint is niet dom.
nen pareren. Een der Pieten beukte Sint-knie was het resultaat. Van bij het dakwerk de loop- en spring- Hij weet wat hij het eerst moet
de deur met een aangespoelde paal toen af aan was Sint bijzonder ge- routine een geduchte rol, op de' be- doen. Eerst de zware stenen sjou-
en gelukkig kwam er een opening spannen. „Nog een kleinigheidje en gane grond was het veel moeilijker wen, dan de lichte, om het eens
waarin de Spaanse familie, doodop ik behoef niet meer aan de daken zich voort te bewegen. Vooral de figuurlijk te zeggen. Dat is al een
van de avonturen, verdween. Er te beginnen", dacht hij. benen van de schimmel kregen te heel oude Spaanse wijsheid van
werd enkele uren goed geslapen. Er Te Burgh werd proefgestoomd. lijden en een der Pieten viel* met vóór- Alva, want die deed alleen
was wat stro in de keet aanwezig Het paard van Sint nam de be- de heup in een twintig centimeter maar zware stenen en aan lichte
en bij het schijnsel van de zak- kende aanloop en als door vleuge- diepe kuil, zodat geneeskundige kwam hij niet toe. Trouwens, de
lantaarn legde St. Nicolaas behoed- len gedreven kwam het terecht op hulp werd ingeroepen. zware liet hij anderen dragen.
Van St.-Nicolaas en de boerendienst-
boden - St.-Nicolaasgebak en het
Delftse kraampjesverbod - Verliefde
meisjes en de zoutzakjes.
Talrijk zijn de verhaaltjes en legenden
rond St. Nicolaas, bij wiens jaarlijks feest
groot en klein, jong en oud, zich ver
heugen en waarbij cadeaux en geschen
ken worden gegeven, als zijnde afkom
stig van de goedheiligman, die z'n goede
gaven aan de brave kinderen (en groten)
schenkt.
Tot ver in de 19e eeuw was het Sinter
klaasfeest een feest voor kinderen en
voor kinderen alleen, maar langzamer
hand is dit ook op de groten overge
slagen en nu klopt ieder jaar ieder hart
opnieuw vol verwachting wie de koek
zal krijgen en wie de gard".
Een merkwaardige legende over de goed
heiligman vinden wij in de provincie
Drenthe, waar in het plaatsje Rheebrugge
het verhaal gaat, dat de goedheiligman drie
in een kuip ingezouten kinderen weer tot
leven wekte. Deze kinderen waren door
een brand uit het huis verdreven en zwier
ven rond, totdat zij aanklopten bij 'n jager
'die helaas een menseneter was, de kinde
ren met een grote bijl fijnhakte en ze in
zoutte.
Volgens de Drenthse legende is St. Nico
laas de man die deze kinderen kwam red
den, in de Waalse en oud-Franse legende
echter is het de goedheiligman zelf, die
deze jager was. In deze sage loopt het ook
niet met een „happy end" af, in tegenstel
ling tot de Drentse. Boven de ingang van
de Incassobank in Amsterdam vinden wij
hiervan nog de afbeelding terug, waarop
een bisschop bij een kuip met drie kinde
ren staat afgebeeld.
Half mud graan en schoolmeesterplak
Wij leven in een tijd van technische voor
uitgang en nuchtere werkelijkheid, maar
grappig is het om de zeldzame gebruiken
in verschillende plaatsen in ons land rond
St. Nicolaas te beschouwen. Zo was het
vroeger een gewoonte van de boerendienst-
boden om een half mud graan op de dors
vloer ondersteboven te zetten. St. Nicolaas
legde daaronder dan een fles jenever en
oude wij ven (koeken gebakken uit rogge
meel en besmeerd met stroop en anijs).
In het Westerkwartier was het voor de
dienstboden gewoonte haar kousen op te
hangen of haar klompen op te zetten, zoals
heden ten dage de schoen wordt gezet.
Het volksgeloof uit de middeleeuwen
verklaart vele betekenissen van de stuk
ken, die tot de uitrusting van de goed
heiligman behoorden. Twijfel bestaat er
over, of de schimmel van St. Nicolaas niet
een overblijfsel is van het ros Sleipner van
de Bataafse god Wodan. De roede van
Zwarte Piet, die oorspronkelijk voor een
levensroede werd aangezien, blijkt afkom
stig te zijn van de befaamde school
meesterplak uit de middeleeuwen, toen in
de kloosterscholen dit instrument werd
gebruikt.
Zwarte Klazen en St. Nicolaas als nar
Is heden ten dage St. Nicolaas met witte
baard en tabberd altijd vergezeld van een
of meer zwarte knechten, in sommige stre
ken kende de folklore deze zwarte knech
ten niet. Vroeger gingen er in Amsterdam
en in Franeker zwarte klazen rond, maak
ten veel kabaal en bonsden op deuren en
vensters. In Dokkum trokken jongens met
zwarte gezichten en horens op het hoofd
langs de huizen en rammelden met de ket
ting om geld te vragen.
In Franeker hield men hele optochten.
Zes of zeven jongens als duivels gekleed
werden buiten de stad gesloten. In wan
staltige vermommingen met fakkellicht,
ketelmuziek en hoorngeblaas trok men
door de stad. In Bergumerheide droeg de
boeman een uitgeholde raap met een kaars
er in, uitgesneden als een gezicht; vlas
hing hem rond de schouders en een ketting
completeerde het geheel.
Van Gorredijk tot Trynwalden kende
men vroeger het sinte-klazejeyen of het
st. niklaasjagen. Gemaskerde jongens in
het het wit of zwart trokken met een zak,
een roe en een ketting aan hun been rond
en werden op de erven, waar zij veel ka
baal maakten, getracteerd. Een stropop
met 'n smaadbrief in de hand werd in Hun-
zingo bij de jonge meisjes bezorgd, die zich
tegenover de jongens onvriendelijk hadden
gedragen. In Leeuwarden waren het echter
de sinterklazen, die op de markt hun
kluchten en grollen voor 't publiek brach
ten en daarbij de lachers op hun hand
hadden.
Patroo^» der verliefde meisjes
St. Nicolaas is de patroon van vele be
roepen en ambachten. Hij is de bescherm
heilige van de schippers, waarvan de St.
Nicólaaskerken in Amsterdam getuigen.
Hij is de patroon van de oude-ltleren ver
kopers en de verkopers van garen en lin
nen, van de wambuismakers en de ververs.
Hele smeekbeden bestaan er van ver
liefde meisjes, die St. Nicolaas om een
minnaar vroegen. Zo vermeldt een lied
boekje uit 1731: „Sinter-Niklaas, waarde
vriendt. Geef mij toch wat mij dient. Mijn
blommetje staat nu in zijn fleur, achttien
jaartjes ben ik deur. Het valt mij te lang.
Het valt mij te lang. Wilt mij verhoren, of
ik moet smoren, al mijn leven lang".
Vreemd is, dat men op de Waddeneilan
den wel in sinterklaasvermommingen rond
loopt, dat dit op Texel en Schiermonnikoog
op 12 December en op Ameland op 4 en
4 December plaats heeft, maar dat deze
feesten onder de naam van Ouwe Sinter
klazen of Groot-Sint-Niklaas in werke-
kelijkheid niets met het St.Nicolaasfeest te
maken hebben, maar afkomstig zijn van
het aloude Perchtenlopen, een carnavals
optocht tussen Kerstmis en Driekoningen,
afkomstig uit Tirol en Salzburg.
Nog vreemder echter, dat men in Aalst
en omgeving in België geen St.-Nicolaas-
viering kent. Men heeft er echter iets op
gevonden. Men viert daar het feest van
Sint Maarten, dat voor hen dezelfde bete
kenis heeft als in andere plaatsen het St.
Nicolaasfeest en waarbij ook geschenken
en lekkers wordt gegeven.
Horizontaal:
1. hemellichaam
4. bevestiging
6. staatslerrein
11. gang van het water
15. verfrissing
17. wandelplaats
18. goud (Frans)
19. ambtshalve (Lat. afk.)
20. pl. in Gelderland
21. lichaamsdeel
22. strijdkracht
24. familielid
26. voorzetsel
27. kindergroet
28. rivier in Frankrijk
31. slofmaat
32. aanw. vnw.
34. voorzetsel
35. huiselijk kringetje
40. bijwoord
41. claxon
43. dubbelklank
44. deel v. d. kachel
46. schoenmakerswerktuig
47. grens
50. dwaas
51. hennepbraak
53. muntstuk
54. vlaktemaat
55. hemellichaam, dat door bo
men schijnt
57. nieuwe wereldtaal
60. deel v. Fr. ontkenning
62. doen innemen
65. tijdelijk beslag op schepen
of handelswaar
68. wederhelft
69. familielid
70. soort
72. winiervoertuig
73. dienstwillig (afk.)
75. reeds
76. kriebel
78. pl. in Overijssel
Verticaal:
2. bediende
3. drinkgerei
5. spil
7. familielid
8. klein roofdier
9. pl. in Gelderland
10. pers. vnw.
11. zangnooi
12. deel v. e. irap
13. vr. munt
14. plaats
16. pl. in Overijssel
23. uitheems zoogdier
25. tandeloos zoogdier
28. zangnoot
29. arbeidzaam
30. loot
32. treurspel
33. tijdperk
36. vallei
37. heideplantje
38. onbeduidend
39. sportterm
42. olievet
lind. meisjesnaam
verscheidene
45,
48.
49. voorzetsel
52. titel (afk.)
56. eerste man
58. Europeaan
59. alom
61. meisjesnaam
63. bijwoord
64. insecteneter
66. zeilschip
67. modern communicatiemiddel
71. peulvrucht
74. bron
77. deel v. Amerika (Eng. afk.)
Oplossingen worden ingewacht vóór Maandag 12 December a.s. bij: Redac
tie Zierikzeesche Nieuwsbode, Lange Nobelstraat 6, Postbus 1, Zierikzee.
Op de enveloppe vermelden: Sint Nicolaasprijsvraag. Als prijzen stellen wij
beschikbaar: een boekenbon ad f 15, een boekenbon ad f 10, een boeken-
bon ad f 5 en 7 boekenbonnen ad f 2, te besteden vóór 25 December a.s.
bij een der boekhandelaren op Schouwen en Duiveland.
Hun, die de oplossing per post inzenden, wordt verzocht de enveloppe te
frankeren met Kinderpostzegels. Allen veel succesl REDACTIE.
X~X"X"X~X"X»«X"X~X"X~X~X"X,*X"X~X"X"XMX*X«X~X~X*
OP HET DAK
Hoog aan de hemel zendt de maan
haar stralen wit en zacht,
naar de besneeuwde aarde toe,
het is alsof zij lacht
't Mannetje van de maan dat lacht,
wat heeft die daar een pret,
terwijl de kinderen spelensmoe
nog slapen in hun bed.
Ik denk, dat ik het wel begrijp
waarom het nfaantje lacht,
want boven op. de daken rijdt
St. Nicolaas dtoor de nacht.
Zo gaat hij mlt zijn trouwe knecht
naar alle kindrnren toe.
De zoeten krijgen dan wat moois,
de stouten slechts de roe.
•x-x-x-x«X"X"X^"X"X»X"X":-«"X"X"X-:-x~x-x~x~xx*
