ZIERIKZEESCH E
NIEUWSBODE
MAANDAG 12 MEI 1941
OPOEHOI
ZIER1KZEESCHE COURANT
DE KERN
ABONNEMENT
Prijs: in Zierikzee f 1,60, elders f 1,90
per kwartaal. Weekabonnementen resp.
18 en 15 cents. Losse nummers 5 cents.
Verschijnt dagelijks, behalve Zondags.
1797 - 1889
Uitgaye: N.V. da Zlerlkzeescha Nieuwsbode, Zierikzee, Schoithayen B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de Looze - Uitg.-Red.: M. J. Kosten
97STE JAARGANG No. 14641
ADVERTENTIES
Prijs: 22 cents per regel, minimaal 88
cents. Bij contract speciale prijzen. Suo-
casjcs op Maandag, Dinsdag, Woensdag
en Donderdag: 70 cents. Inzending tot
's morgens 9.30 uur.
ROOSEVELT'S
VERANTWOORDELIJKHEID
voor dozen oorlog Radiorede
met ongeduld verbeid
„Hot bedrog van Washington" zet de
„Völkischer Beobachter" boven een hoofd
artikel, waarin het toonaangevende nat,-
socialistische orgaan de opvatting ver
kondigt, dat president Roosevelt de
grootste verantwoordelijkheid draagt voor
dezen oorlog.
Niemand, zelfs Churchill niet, zoo
schrijft het blad, heeft een zoo zware
schuld in dezen oorlog op zich geladen
als de Amerikaansche president en zijn
kliek. Roosevelt's schuld is daarom histo
risch nog grooter dan de schuld van
Churchill, omdat de vroegtijdige heime
lijke beloften tot hulpverleening van Was
hington. in Engeland zelf de oorlogskliek
aan het roer hebben gebracht.
Wij weten uit de in Polen gevonden
documenten, met welke dwangmiddelen
de vertrouwde van Roosevelt, Bullitt,
vooral na München, den aarzelenden
Chamberlain naar de omsingelingspolitiek
heeft gedreven, en het staat thans reeds
vast, dat Churchill nooit in het Britsche
kabinet zou zijn gekomen en nooit de
opvolger van Chamberlain zou zijn ge
worden, wanneer Roosevelt niet met de
macht van de Vereenigde Staten had
gewenkt en met den toorn van de Ver.
Staten gedreigd.
En evenals thans de ij dele beloften
tot hulpverleening van Washington het
Engelsche volk verleiden tot een voort
zetting van het zimlooze verzet, zoo zijn
ook de kleine Europeesche volkeren, tot
Servië en Griekenland toe, ten slotte
het slachtoffer van Roosevelt geworden.
Want reeds na Noorwegen heeft geen
minister of vorst op Engelsche hulp meer
kunnen vertrouwen.
Verreweg het grootste bedrog echter
heeft Roosevelt jegens zijn eigen volk
gepleegd, dat de President en zijn mede
werkers, ondanks hun vredesbeloften tij
dens de verkiezingscampagne, door een
welbewuste oorlogspolitiek steeds meer
in de buurt van den Europeeschen oor
log hebben gebracht.
Met groot ongeduld verwacht men de
rede, die president Roosevelt Woensdag
a.s. voor de Pan-Amerikaansche Unie zal
houden, daar zij waarschijnlijk ophelde
ring zal brengen over de houding van
de Ver. Staten in dezen oorlog. Te New
York is men algemeen van oordeel, dat
de ontwikkeling van den toestand thans
een stadium bereikt heeft, waarin enkel
en alleen de president een beslissing
kan nemen om het land den weg te
wijzen welken het moet gaan.
DE STRIJD IN IRAK
E«n BriUcha aanval op Moioal
Het Iraksche opperbevel meldt:
Onophoudelijke hevige luchtbombarde
menten door den vijand hebben de Irak
sche troepen, die het vliegveld Hab-
banija belegeren, genoodzaakt, zich op
betere stellingen terug te trekken. Op
7 Mei hebben bij Habbanija felle ge
vechten gewoed, waarbij de vijand zware
verliezen leed. De Iraksche artillerie be
schoot met succes de Engelsche stellin
gen, doch ook de Iraksche verliezen zijn
zwaar.
In den nacht van{ 5 op 6 Mei bombar
deerden Iraksche luchtstrijdkrachten met
succes Engelsche munitiedepots. In aan
sluiting op een hevig bombardement werd
een Engelsch toestel op de vlucht ge
dreven en werd een andere machine ge
noodzaakt te Akarjoelak een noodlanding
te maken. De Iraksche vliegtuigen keer
den alle op hun basis terug.
Engelsche luchtstrijdkrachten bestooK-
ten op 6 Mei de militaire luchthaven en
het station van Washash met bommen,
doch richtten slechts geringe schade aan.
Een Vijandelijk transportvliegtuig werd
buitgemaakt. De inzittenden, bestaande
uit een kapitein, een sergeant-majoor,
drie onderofficieren en elf manschappen,
werden gevangen genomen. Tusschen
Bagdad en Masjiahida werd een Engel
sche bommenwerper gedwongen tot een
noodlanding. De uit vier personen be
staande bemanning werd gevangen ge
nomen.
Naar uit Bagdad verluidt, heeft de
Iraksche regeering den pet role urn-
toevoer naar Haifa thans volko
men afgesneden. Het Iraksche op
perbevel deelt verder imledte, dat hiet Brit
sche luchtwapen Mosoel heeft aangeval
len en enkele bommen heeft uitgeworpen
Een Britsch vliegtuig is daarbij neer
geschoten.
Dultsch weermachtsberlcht
Wapenfabrieken jen vliegvelden bestookt
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakte Zaterdag bekende
Het luchtwapen heeft in het zeege
bied rondom Engeland twee koopvaardij
schepen met tezamen 3000 ton tot zinken
gebracht en drie andere schepen bescha
digd, waaronder een groot vrachtschip
zoo ernstig, dat dit vaartuig als verloren
beschouwd moet worden. Gevechtsvlieg
tuigen bombardeerden ten Zuiden van
Portsmouth iöen Britschen torpedoboot-
jager, welke in brand geraakte.
In den afgeloopen nacht bombardeerden
gevechtsvliegtuigen met goede uitwer
king wapenfabrieken en vliegvelden in
de Midlands en Zuid-En gel and.,
alsmede havenwerken aan de Schotsche
Oostkust en in West- en Zuid-Oost Enge
land Hierbij gelukte het een vijandelijk
vliegtuig neer te schieten.
In Noord-Afrika verliepen plaatselijke
gevechtshandelingen bij Tobroek en
S o 11 c e m met goed succes voor de
Duitseh-Italiaansche troepen. Bij het eiland
Malta vernietigden Dujtsche duikbommen
werpers een Britsche® onderzeeër.
De vijand liet vannacht op verschei
dene plaatsen in Zuid-West Duitschland
brisant- en brandbommen vallen. Vooral
in Mannheim ontstond schade in woon
wijken en werden branden veroorzaakt
in fabrieken, welke echter snel gebluscht
konden worden. Afzonderlijke vliegtuigen
deden een aanval op het centrum van
de rijkshoofdstad. Onder de burgerbe-
j volking werden eenige slachtoffers ge
maakt aan dooden en gewonden. Nacht
jagers en luchtdoelartillerie sekten vijf,
marine-artillerie twee Britsche vliegtui-
gen omlaag.
i lt«!iaansch weermechtsberciht
j Eilanden der Cycladengroep bezet
In zijn weermachtsberieht no. 339 maakt
het Italiaansche opperbevel het volgende
bekend:
Ten Zuiden van Malta hebben Duit
sche vliegtuigen een aanval gedaan op
schepen van den vijand. Een duikboot
werd tot zinken gebracht en een torpe-
dobootjager beschadigd.
In Noord-Afrika waren Italiaan-
sch-Duitsche afdeelmgen aan het front j
van.Solloem met gepantserde strijdkrach- j
ten op succesvolle wijze in actie. Aan j
het front van Tobroek was bedrijvigheid
van de artillerie. De vijand ondernam
een luchtaanval op Derna. I
In de Aegeïsche Zee hebben wij de
eilanden Andros, Tynos en Ternia van
de groep der Cycladen bezet.
In Oost-Af ri-ka boden onze troe-
pen hardnekkig verzet tegenover den
toenemenden druk van den vijand. In
den nacht van 7 op 8 Mei werd een
1 aanval van Indische detachementen in
den sector van Aladji afgeslagen. Een
vliegtuig van het type Gloster werd t- t
Aladji door ons luchtdoelgeschut neer
gehaald.
ONZE TABAKSVOORZIENING
Sigaren tot begin 1942 Voor
1 sigaretten gunstiger vooruitzichten
i Het weekblad van den oeconomischen
voorlichtingsdienst bevat een artikel over
de werkzaamheden van het rijksbureau
voor tabak en tabaksproducten, hetwelk
besluit als volgt:
Het laat zich aanzien, dat de voorra
den sigarentabak in hoofdzaak tabak
van Nederlandsch-Indischen en Zuid-Ame-
rikaanschen oorsprong zoolang de
oorlog duurt niet zullen kunnen worden
aangevuld en de 'sigarenindustrie dus op
den duur haar werktijden nog meer zal
moeten inkrimpen dan thans reeds het
geval is en mogelijkerwijze zelfs geheel
zal moeten worden stilgelegd. Met het
oog hierop heeft het rijksbureau dan
ook medewerking verleend aan de in
stelling van een wachtgeldfonds voor ar
beiders in de sigarenindustrie.
De sigarenindustrie beschikt thans nog
over voldoende grondstofom tot einde
1941 te kunnen doorwerken. Voor de
sigaretten- en de kerftabakindustrie zijn
de perspectieven iets beter. De moge
lijkheid is namelijk geopend tot aanvoer
«van tabak. De wisselingen in de afle
veringscapaciteit van de verschillende fa
brieken zijn uiteraard voor de consumen
ten merkbaar; het is echter onjuist uit
tijdelijke schaarschte aan tabaksproduc
ten bij de detaillisten de conclusie te
trekken, dat de binnenlandsche markt
zou zijn uitgeput.
Voor sigaren bestaat de zekerheid, dat
tot begin 1942 in belangrijke mate aan
de vraag van de Nederlandsche consu
menten zal kunnen worden voldaan, voor
kerftabak en sigaretten loopt die zeker
heid tot April 1942 en daarna bestaan
ook bij voortduring van den oorlog nog
invoermogelijkhede vocxr de grondstof
fen van deze producten.
De inkrimping van de productie en
van den afzet, die inderdaad aanzienlijk
is, heeft ten doel zoo lang mogelijk met
de beschikbare voorraden uit te komen;
dit is in het belang zoowel (van de
werkgevers en de werknemers in de ta
bakverwerkende industrie als van de
handelaren in en de verbruikers van ta
baksproducten.
VRIJHEID EN GEBONDENHEID
Radiorsds van dr. Gotdewaagan
Zaterdagavond heeft de Sécretaris-Ge-
neraal van het Departement van Volks
voorlichting en Kunsten, dr. T. Goede-
waagep, over beide zenders een rede
uitgesproken over het onlangs afge
kondigde Journalistenbesluit. Wij
ontleenen hieraan
De tweede Mei waarop het Journalis
tenbesluit werd afgekondigd en in wer
king is getreden, is een belangrijke da
tum' in de geschiedenis der Nederland
sche pers geworden, een datum, die als
een caesuur twee perioden in die ge
schiedenis scherp van elkaar scheidt.
Hoe moeten wij die beide perioden
betitelen? Men hoort vaak zeggen: dat
de vroeger vrije pers nu gebonden is.
Zoo eenvoudig is het echter niet. De
pers is altijd gedeeltelijk gebonden en
gedeeltelijk vrij geweest. Gebonden was
de pers vroeger aan de kapitalistische
macht der uitgevers,- der directeuren en
aandeelhouders --va»» een courantencon
cern of courantenbedrijf. Gebonden was
de pers vroeger aan de partijbesturen,
die den journalist, die in hun dienst
istond, in hooge mate in zijn uitingen
beperkten. Gebonden was de pers aan
de groote en machtige adverteerders,
die door hun orders ook op den inhoud,
van het blad, dat zij gebruikten, vèr-
strekkenden invloed konden oefenen.
Binnen de grenzen was de pers echter
vrij om te schrijven wat zij wilde. Gebon
denheid en vrijheid tegelijk dus: het een
niet zonder hel ander.
En nu na den tweeden Mei? Hier geldt
hetzelfde. Gebonden is de pers, maar
niet meer aan adverteerder, partij of
aandeelhouders, doch aan het welzijn van
het volk. Inderdaad: ook nu mag de
journalist niet meer schrijven wat hij
wil zonder meer. De overheid zal hem
scherp controleeren en zal maatregelen
tegen hem nemen, als hij zich verstout
de volksgemeenschap in gevaar te bren
gen door berichten of artikelen, die van
een geest getuigen, die volgens de over
heid volksgevaarlijk zijn.
Tegelijkertijd is de journalist vrij i® zijn
werkzaamheid De Nederlandsche pers zal
in de toekomst, meer dan ooit, zich er
van moeten overtuigen, dat zij een veel
kleurig geheel is, dat niets doodender
is, dan eentonigheid en gelijkschakeling.
Vrijheid van de pers beteekent, dat zij
een veelvormig geheel wordt, dat bin
nen het geheel de bijzonderheden naar
voren komen. Vrijheid beteekent, dat er
critiek mag zijn, voor zoover deze opbou
wend is en geen gevaar oplevert voor
de volksgemeenschap. Ook deze vrijheid
is dus maar voorwaardelijk, maar de
voorwaarden, hier bedoeld, worden niet
meer, zooals voorheen door particulieren,
maar door de instantie van den Staat
bepaald De journalist wordt geen staats
ambtenaar, maar wel een openbaar functi
onaris, die aan het volksverband ver
plicht en in vrijheid gebonden is.
Het is geen wending van vrijheid naar
gebondenheid, maar een van particula
risme en individualisme naar gemeen
schapsgedachte, naar volksche verbonden
heid, die wij in het Journalistenbesluit
tot stand willen brengen.
Krachtens de met den rexistenleider
Léon Degtelle gesloten overeen
komst, aldus het DNB uit Brussel, wordt
anderzijd# de Rex-partij door het VI.-
nationale verbond als de eenheidspartij
voor Walenland erkend. De Belgische
hoofdstad wordt tot het Vlaamsche ge
bied gerekend met de beperking, dat
de Fransch sprekende Rexisten van Brus
sel voorloopig nog bij Rex moeten blij
ven. De Vlamingen in Walenland zullen
in het Vlaamsch-nationale verbond wor
den georganiseerd.
Uit de Nieuwsbode
van vóór vijftig Jaar
Van 12—18 Mei 1891. Aainlgenonten
naar De® Burg op Texel, ds. F. A. van
Sclhaik to St.-An®al:and.
Te Stavenisse overleed de heer
J. N. Broodman, rustend apotheker, voor-
die® te Zierikzee.
De heer P. M. de Rijke te Stave
nisse werd be®oe®id tot tijdelijk op
zichter bij! de werken aa® den Maas
mond.
Benoemld tot klerk der Posterijen
2e klasse de heer C. L. Bakker te Zie
rikzee.
Benoemd tot 'directeur va® het te
legraafkantoor e® brievengaarder te
Bruinisse, de heer H. J. K. BuwaJda te
Wemeldinge.
De heeiH. J. Koning, klerk ter
öontrole te Zierikzee slaagde voor
het examen deurwaarder der directe be
lastingen-
STRIJD TEGEN DEN
SLUIKHANDEL
wordt met stijgend succes gevoerd
Wij weten dat de distributie ernst is
geworden en deze wetenschap doet ons
in het belang van een rechtvaardige ver-
deeling der voorraden verlangen naar
het einde van den sluikhandel. Deze han
del, die zulke enorme hoeveelheden le
vensmiddelen en goederen aan de nor
male circulatie heeft onttrokken, is nu
eenmaal een moeilijk te bestrijden euvel
en velen hebben zich het hoofd gebroken
over de beste manier om zoo spoedig
mogelijk een einde te maken aan deze
onsociale, ja zelfs misdadige nevenver
schijnselen van de noodzakelijke distri
butie. Zoo hoort men den laatsten tijd
veel spreken over de wenschelijkheid van
een algemeen vervoersverbod voor arti
kelen, die onder de distributie vallen,
naar analogie van een dergelijk verbod,
dat wij tegen het einde van den vorigen
oorlog hebben gekend. De bedoeling
daarvan is, kort gezegd, dat distributie
goederen alleen nog met een geleide-
biljet vervoerd mogen worden.
Hierover heeft VP.B. de meening ge
vraagd van een der autoriteiten, die
zeer nauw betrokken is bij de bestrijding
van den sluikhandel, nl. den heer S. de
Hoo, directeur van het Centraal Distri
butiekantoor.
„Een algemeen vervoersverbod lijkt mij
om verschillende redenen niet ge-
wenscht", meende deze. „In de eerste
plaats zouden wij om een dergelijk ver
bod goed te kunnen handhaven en
daartoe is men wel verplicht, als het er
eenmaal is het verkeer op den weg,
te water en per spoor groote stagnatie
bezorgen, maar in de tweede plaats wij
zen alle teekenen er op, dat wij den
sluikhandel spoedig genoeg geheel onder
de knie zullen hebben met de thans
reeds genomen maatregelen.
De groote partijen, die in het begin
aan de distributie zijn onttrokken, zijn
zoo langzamerhand verdwenen en voor
een deel in beslag genomen. Het con
trole-apparaat, dat zeer omvangrijk is,
komt meer en meer op toeren, terwijl
het risico van den sluikhandelaar met
den dag grooter wordt. Wij werken op
het oogenblik ongetwijfeld met succes,
zoodat er mi. inderdaad geen behoefte
aan een algemeen vervoerverbod is. Wij
hebben het indertijd geprobeerd met de
suiker, doch dat experiment is slecht
bevallen. Het geldt nu alleen nog voor
een aantal landbouwproducten.
„Er is vooral op een vervoerverbod
aangedrongen in verband met de eier-
distributie".
„Dat is nu eenmaal een lastige aange
legenheid, omdat men moeilijk achter elke
kip een politie-agent kan zetten. Maar
ik geloof wel, dat de tegenwoordige
maatregelen, die practisch hierop neer
komen, dat van eiken kippenfokker een
zekere minimum-opbrengst wordt geëischt
terwijl men alleen tegen inlevering van
voldoende eierbonnen weer kippenvoer
kan krijgen, voldoende zullen blijken"
„U meent dus wel, dat de sluikhandel
met de tegenwoordige maatregelen en
bepalingen krachtig genoeg kan worden
bestreden?"
„Zeer zeker. De practijk wijst het uit.
Terwijl er bijvoorbeeld bij een driedaag-
Sche wegcontrole in Januari nog 232
processenverbaal wegens frauduleus
vleeschvervoer werden opgemaakt, ter
wijl er 50 heele beesten, 6.000 kg. vleesch
Roosevelt'» verantwoordelijkheid
voor dezen oorlog becritiseerd
De emir van TransjordaniS,
Abdoella, door zijn zoon gewond
Radiorede over vrijheid en ge
bondenheid in de Nederl. pere
Sigaren tot begin 1942, kerftabak
en sigaretten tot April 1942
Op bon 17 van de boter- of vet-
kaart sla- of raapolie verkrijgbaar
Wanneer verduisteren?
Heden (Maandag) gaat de zon
onder om 21.23. Morgen (Dins
dag) komt zij op om 5.49 en
gaat zij onder om 21.24.
Tusschen zonsonder- en opgang
moet verduisterd worden.
Laatste kwartier Zondag 18
Mei. Nieuwe maan Maandag
26 Mei. Eerste kwartier Maan
dag 2 Juni. Volle maan Zon
dag 9 Juni.
en honderd hammen in beslag genomen
werden, zijn de resultaten op hel ougefi-"
blik nog maar een fractie van de hoe
veelheden, die er toen omgingen. Er
zijn tal van fantastische geruchten in
omloop over de heldendaden der smok
kelaars en sluikhandelaars, die echter
grootendeels als smokkelaars-latijn be
schouwd kunnen worden. De regelmatige
handel waagt zich er niet graag meer
aan, want deelnemers aan den sluik
handel worden zonder aanzien des per-
soons van de distributie uitgesloten, voor
den tijd, dat deze zal duren".
„NEDERLAND EN EUROPA"
Ganootschap opgericht
Het ANP, meldt:
Te 's-Gravenhage is in oprichting het
genootschap „Nederland en Europa". Het
berust op de overtuiging, dat alle voor
teekenen er op wijzen, dat een nieuwe
Europeesche orde ontstaat en dat het
Duitsche rijk daarin een leidende plaats
zal innemen. Voor het genootschap spe
len gevoelsmomenten hierbij geen rol.
Veler tegenzin echter om zich met deze
nieuwe orde bezig te houden, berust veel
eer juist op bepaalde gevoelsmomenten,
dan op redelijke argumenten, passend
bij den typisch Nederlandschen zin voor
werkelijkheid en feiten.
Naar de opvatting van het genootschap
eischt evenwel het belang van ons volk
een zeer nuchtere en oplettende beoor
deeling van de zich voortdurende ont
wikkelende internationale situatie met
alle gevolgen daarvan voor landbouw,
handel en industrie, voor wetenschap,
kunsten, verkeer, kortom voor het ge-
heele geestelijke en materieele leven van
ons volk. Wil dit volk niet te kwader
ure en tot zijn groote schade ontdekken,
dat een eenmaal ontstane achterstand
niet zoo snel weer is in te halen, dan
mag het niet achter de ontwikkeling aan-
loopen, maar moet 't daaraan deelnemen.
Daarom stelt het genootschap zich ten
doel, mannen te vereenigen, die, zelf
werkzaam op maatschappelijk en weten
schappelijk gebied, bereid zijn, zich vol
komen onbevooroordeeld te wijden aan
de bestudeering van alle vraagstukken,
welke verband houden met Neerlands
plaats en taak in het toekomstige Europa
Daarbij wordt nadrukkelijk vastgesteld,
dat het genootschap buiten en boven alle
binnenlandsche politieke tegenstellingen
komt te staan.
In earn bericht uit Kaboel meldt het;
persbureau Tass, dat vele districten va®
Afghanistan! deor hevige regenbuien ge
teisterd zfijjn. Vele huizen zijn ver
woest. Volgens de tot dus vei" beschikbars
onvolledige berichten^ zijfn meer da® 30
menschen omgekomen. Ook de jong® aan
plant heeft sterk geleden, en er is veeil
vee verdronken^ A
