ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
VRIJDAG 9 MEI 1941
OPGENO!
ZIERIKZEESCHE COURANT
DE KERN
ABONNEMENT
Prijs: in Zierikzee f 1,60, elders f 1,90
per kwartaal. Weekabonnementen resp.
13 en 15 cents. Losse nummers 5 cents.
Verschijnt dagelijks, behalve 's Zondags.
1797 - 1889
Uitgave: N.V* de Zierlkzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de Loose - Uitg.-Red.: M. J. Kosten
97STE JAARGANG No. 14639
ADVERTENTIES
Prijs: 22 cents per regel, minimaal 88
cents. Bij contract speciale prijzen. Suo-
cesjes op Maandag, Dinsdag, Woensdag
en Donderdag: 70 cents. Inzending tot
's morgens 9.30 uur.
POLITIEKE PROBLEMEN
Een van de vragen, welke nog dagelijks
in belangrijkheid toeneemt, is: welke hou
ding zal de Arabische bevolking van
de heele wereld aannemen ten opzichte
van de oorlogvoerende mogendheden? Is
de opstand in Irak een aanwijzing in
die richting, of slechts een op zichzelf
staand feit? Wel is waar valt er een
zekere beroering waar te nemen in de
omringende landen, doch bepaalde ge
volgtrekkingen zijn daaruit op dit o,ogen
blik niet te maken.
Het einde van den wereldoorlog was
oorzaak, dat de Turksche souvereiniteit
werd jbleperkt tot het hoofdzakelijk door
Turken bevolkte deel van Klein-Azië
Hierdoor werd de tegenstelling tusschen
de Turken en de Arabieren grootendeels
overhrugd" Doch de hartewensch van het
Arabische volk bleef onvervuld: het kwam
niet tot de vorming van een Groot-
Arabischen, onafhankelijken staat. Er ont
stond een veelheid van staten van Ara-
bischen oorsprong, die openlijk of ver
kapt afhankelijk waren van Engeland,.
Wij hebben slechts te wijzen op Irak,
Saoedi-Arabië, Transjordanië, Yemen, Pa-'
lestina; daarnaast werd een groot aantal
kleinere Engelsche „protectoraten" in 't
leven geroepen in den omtrek van den
Indischen Oceaan en het Fransche man
daatgebied "Syrië-Libanon.
Volgens zijn geografische ligging en
zijn Arabisch ingestelde bevolking moet
.ook Egypte gerekend worden, te behoo-
ren tot deze groep van Arabische staten.
Deze hebben te zamen een oppervlakte
van 2,2 millioen vierkante kilometer
(waarvan intusschen meer dan de helft
uit westijn bestaat), met een bevolking
van 32,3 millioen zielen, waarvan de helft
Egyptenaren. Het ontbreekt niet aan
plaatselijke wrijvingen (in Alexandrette,
Syrië, Libanon, Palestina), doch deze zijn
niet van voldoende belang, om andere
staten mede te sleepen.
De wijze, waarop Groot-Brittannië zich
in Voor-Azië heeft weten te nestelen,
wordt door de Arabieren niet alleen
gevoeld als een politieke onbillijkheid, in
verband met de niet nagekomen belofte
om aan het einde van den wereldoorlog
een onafhankelijk Arabisch rijk in het
leven te roepen. Ook in economisch op-
zicht beschouwen de Arabische volken
r de Engelsche heerschappij als een ern-
stige handicap voor hun eigen econo
mische ontwikkeling. De Engelschen heb
ben van him bevoorrechte positie ge
bruik gemaakt, om in de landen van
Voor-Azië winstgevende concessies te
veroveren, ten koste natuurlijk van de
belangen van de betreffende landen.
Op deze wijze heeft de economie van
deze landen zich noodgedwongen wel
moeten richten naar Engeland. Bovendien
stak Groot-Brittannië vaak een spaak in
het wiel, waar het de ontwikkeling van
den economischen toestand betrof Het
zij voldoende, hier te wijzen op den
tegenstand van Engeland betreffende de
voltooiing van den spoorweg van de
Middellandsche Zee naar de Golf van
Perzië. Vooral in Irak en in Iran stelt
men vzich krachtig te weer tegen de
exploitatie van de bodemschatten (petro
leum) door de Engelsche concissiehou-
ders, die kan blijken uit de voortdurende
onaangenaamheden tusschen deze laat-
sten en de regeeringen van genoemde
landen.
De Engelsche machtsontplooiing van
Cyprus over Palestina, Egypte, Aden,
Hadramaut, Oman, Bahrein, Koweit. is
echter nog altijd sterk genoeg, om1 de
verschillende Arabische volken terug te
houden van openlijke vijandigheden, met
uitzondering van Irak. Deze openlijke
vijandigheden zullen zich des te langer
laten wachten, omdat tusschen de landen
in Voor-Azië nog lang geen eenstemming-
heid heerscht.
Een manmoedig besluit om zich tegen
de Engelsche heerschappij te verzetten,
zou alleen kunnen 'worden bereikt, als
Groot-Brittannië zware nederlagen wer
den toegebracht door zijn tegenstander.
Voor-Azië houdt hierbij het oog voorna
melijk gericht op gebeurtenissen, die zich
voltrekken of zich zullen voltrekken in
Egypte en Palestina. Gelukt het, hier
Engeland een beslissende slag toe te
brengen, dan zou dit ver strekkende ge
volgen kunnen hebben voor geheel Voor-
Azië.
HET EILAND KRETA
Slautal tot AUxandrië, Suoz
an hot Kanaal van Suoz
Het eenige stuk Grieksdh grondgebied,
dat de Engelschen hebben wetgn te be
houden, is het eiland Kreta, dait voor
hen een buitengewoon gunstige positie
vormt ien dat zij dus vermoedelijk hard
nekkig zullen trachten te verdédigen.
Kreta is het grootste onder de vele
Grieksche eilanden. Het heeft een opper
vlakte van 8250 vierkante kilometer en
ligt in strategisch opzicht, buitengewoon
gunstig tusschen drie werelddeeien, mi.
Europa in het Noorden, Azië in het Oos
ten .en' Afrika in het Zuiden. Het is voor
schepen en vliegmachines gemakkelijk te
bereiken van Alexandrië en Su'ez uit.
Het bezit van laatstgenoemd© plaatsen is
voor Engeland een levenskwestie, aan
gezien zij den sleutel vormen tot de
poort naar Ipdië en het Verre Oosten.
Er kan dan ook geen twijfel aan bestaan
of het zal al zijn krachten inspannen,
om zich in het bezit van het eiland
Kreta te handhaven. Voor de verdedi
ging ten beheersching van de Middelland
sche Zee hebben de Engelschen reeds;
Gibraltar. Malta an Cyprus. 'Tthans heb
ben zij zich ook op Kreta genesteld, dat
nu -een bedreiging vormt voor de Ita-
liaansche Dodekanesos in de Egeische
Zee. Deze versterking vam hun positie
in de Middellaindsdhe Zee is hun dlös
te walkamer, omdat het eiland Mailta
tengevolge van.' de talrijke luchtaanvallen1,
veel van zijn voormalige strategische b6-
teekenis heeft verloren-
Aan de Noordzijde, welke een; lengte
bezit van 260 kilometer, vormt de Kre-
temzerkust een* aaneenschakeling van ver
in zee stekeimdè voorgebergten ien di©p
in het land dringende baaien. Aan het
Westelijk deel van deze kust steken db
kapen van 'Boesa en Spatha ongeveer 30
kilometer in zee vooruit. Daartusschonin
ligt de diepe baai van Kisamos; in het
midden daarvan liggen de steden Kasteli
en Nopigia.
Kaap Spatha loopt dan vlak af naar
het Oosten en vormit de baai van Kanea,
welke wordt geflankeerd door het schier
eiland Akrotiri. De baai van Soeda loopt
eerst naar hetZuiden en vormt daarna
een baai naar het Westen, di© zich tot
ver in het schiereiland Akrotiri uitstrekt.
Aan den Oostelijken uitgang van de baai
van Boesa daalt het land glooiend ver
naar het Zuiden. Hier vindt men de baai
van Armyro, met in het midden de klein6
haven Rethymom.
Via de steden Teramla^ Phodel6, Kam-
dia-Heraklion, Makrylichos, Kersanesos,
Mochos, Mylata komt men in Oostelijke
richting aan de Kaiap Joannes. Hier loopt
het golvende terrein Eensklaps in Zuide
lijke richting .en vormit, met de baai van
Mirabella, ©en diepe, driehoekige krie^k,
welke aan het Oostelijk© einde van het
eiland eindigt in Kamp Sideros.
D© vier voornaamste bergketens op het
eiland: Maderas, Psilooritis, Lassihion en
Afendis-Kavoesi, Ioopen- naar het Noor
den geleidelijk vl'ak af, waardoor in de
nabijheid van de kust een aantal' havens
ien stéden zijn ontstaan. In Westelijk)6.
Oostelijke en Zuidelijke richting 6ehter
dalen de rotsen steil naar zee af. Daar
is de kusft dan ook ©enitonig, vertoont
weinig inhammen en bezit weinig steden
en havens.
Dultsch weermachisbericht
Luchtaanvallen op Britiche havensteden
Het opperbevel van de weermacht
maakte gisteren bekend:
In het Noordelijk deel van den Atlan
tische» Oceaan opereerende Duitsche
duikbooten hebben 29950 brt vijandelijke
koopvaardijscheepsruimte tot zinken ge
bracht. Het luchtwapen heeft in de laat
ste nachten den strijd tegen de Britsche
havens met de grootste uitwerking voort
gezet. Bij aanvallen van sterke forma
ties vliegtuigen op Liverpool en
Huil werden overladingsinrichtingen ver
nield en in de havenwerken groote bran
den veroorzaakt. Andere doeltreffende
luchtaanvallen waren gericht op Midles
borough, Bristol en Plymouth. Gevechts
vliegtuigen brachten een tot een krachtig
beschermd vijandelijk konvooi behoorend
koopvaardijschip van 12000 brt tot zinken
en beschadigden twee andere schepen
ernstig. Bij vluchten van 'jagers in de
loop van den 7en Mei schoten Duitsche
jagers negen Britsche toestellen van het
type- Spitfire, zonder eigen verliezen,
neer. Batterijen vèrdragend geschut van
het leger nam belangrijke militaire doe-
In Noord-Afrika werden concen
traties sterke Britsche strijdkrachten bij
Tobroek door artillerie van het Duitsche
Afrika-corps verstrooid. In het gebied
van Solloem verdreven ver naar het
Zuiden en Oosten oprukkende Duitsche
patrouille-afdeelingen de vijandelijke ver
kenners. 4
Het Duitsche luchtwapen verwoestte
belangrijke inrichtingen voor de ravitail
leering bij Tobroek en beschadigde in
de haven twee transportschepen ernstig.
Voltreffers van bommen brachten een
Britsche batterij luchtdoelartillerie tot
zwijgen. Op het eiland Malta werd
in de avonduren gisteren de haveninrich
ting van La Valetta opnieuw met goede
uitwerking aangevallen. De vijand deed
vannacht met enkele vliegtuigen bom
aanvallen in Noordwest Duitschland. In
woonwijken der stad Bremen werden
huizen beschadigd en eenige burgers ge
dood of gewond. Luchtdoelartillerie
schoot drie vijandelijke gevechtsvliegtui
gen omlaag
Het Iraksehe legerbericht
Waderzijdicha luchtaanvallen
Naar uit Beiroet wordt gemeld luidt
het Iraksehe legerbericht als volgt:
De vijand ondernam een verrassenden
aanval op onze troepen, die het vlieg
veld van Senneldebbane belegeren. Onze
troepen moesten nieuwe stellingen be
trekken, toen een verdere tegenstand na
hevige gevechten doelloos bleek.
In een terstond ondernomen tegenaan
val van onze troepen werden den vijand
door krachtig artillerievuur zware ver
liezen toegebracht. Onze verliezen zijn
niet aanzienlijk. Iraksehe bommenwerpers
vlogen in den nacht van 5 op 6 Mei
boven Senneldebbane en lieten brand
en brisantbommen vallen. Er werd daar
door aanzienlijke schade veroorzaakt aan
opslagplaatsen en gebouwen. In den och
tend van 6 Mei deden Iraksehe bommen
werpers aanvallen op vijandelijke een
heden. Twee vijandelijke jagers stegen
op om een tegenaanval te doen. Na een
hevigen strijd ging een daarvan op de
vlucht, terwijl de tweede genoodzaaKt
was bij Ajalboeb te landen. Onze vlieg
tuigen vlogen ten tweeden male boven
Senneldebbane en het vliegveld Habbani-
jah. Er ontstond een felle strijd met
vijandelijke toestellen. De onze keerden
na het werpen van bommen op de vlieg
velden en de munitie-opslagplaatsen be
houden op hun bases terug.
Den zesden Mei vlogen vijandelijke
Wellington-bommenwerpers 's middags
boven het station van Bagdad. De aanval
duurde anderhalf uur en had lichte scha
de aan het station, ten gevolge. Het vuur
kon echter gebluscht worden, voordat
het op andere gebouwen oversloeg.
Drie Wellington-bommenwerpers vlogen
Woensdagochtend boven een station in
het Westen van Bagdad, waar ze eenige
schade veroorzaakten. Een man, twee
vrouwen en een kind werden gedood
en twee soldaten gewond. Vijandelijke
vliegtuigen bombardeerden Iraksehe een
heden bij Rawadi zonder schade van be-
teekenis aan te richten. Zeventien inzit
tenden van een vijandelijk troepentran
sportvliegtuig, die op het vliegveld van
Nadissa landden, werden gevangen ge
nomen en een machinegeweer alsmede
munitievoorraden buit gemaakt. De Irak
sehe politie nam de vier leden der be
manning gevangen van een vliegtuig van
den vijand, dat bij Alma Jdisj een nood
landing had gemaakt.
Italiaansch weermachtsbericht
Luchtaanvallen op de baset
van Malta
Het 337stè weermachtsbericht luidt als
volgt:
In den nacht van 6 op 7 en van
7 op 8 Mei hebben formaties van het
Duitsche vliegercorps herhaalde malen
aanvallen gedaan op vloot- ten lucht-
bases van Malta, waarbij branden en
ontploffingen werden veroorzaakt en
ernstige schade werd toegebracht aan
de militaire inrichtingen. In Cyrenaïca
aan het front van Tobroek, is een be
langrijke stelling bezet. Gevechten, die
gunstig voor ons zijn geëindigd zijn ge
leverd ten Oosten van Solloem. For-
HET PRIJZEN VAN ARTIKELEN
VERPLICHT
Een nieuw beiluit schept orde
Binnen eenige dagen" zal ©r een
nieuw besluit worden afgekondigd,
dat de verplichting tot het prijzem
van artikelen grondig regelt. Daarmee
zal een belangrijke bijdrage zijtn ge
leverd tot den strijd tegen d© over
treders van prijsvoorscihrifteni.
In die afgeloopen weken w%den 'de
winkeliers reeds herhaaldelijk gewaar
schuwd, dat zij hun waren moesten prij
zen. De plaatselijke politie-autorit©iten
van verschillende gemeenten deelden me©,
Idat zij naj 1 Mei geen. panden meer zou
den geven, indien dit niet geschiedde. De
wet. waarop dat was gegrond, besfcopd
reeds ©enige jaren; in de Prijsopdrijvings.
en Hamsterwet van 1939 was n.l. een
artikel opgenomen, dat eischte, dat de
prijzen op duidelijk zichtbare wijlze wor
den vermeld.
Men heeft aan -dit ,airtikel in de prac-
tijk weinig de hand gehouden. Aanvan
kelijk was het trouwens niet noodig,
om de winkeliers tot deze omvanrijk©
arbeid te zetten. In Mei 1940 veranderde
de situatie evenwel. V©le prijzen der
Levensmiddelen werden gewijzigd, de on
zekerheid die daardoor ontstond, gaf
de weg vrij tot onredelijke verhoogingen.
Het kwam vaak voor, dat men in twe©
winkels in dezelfde straat geh©eï ver
schillend^ prijzen vroeg voor ariikePn,
zooals tomatenpuree, uien of ze©p.
Scherpe controle
De af deeling Prijsbehe©rsehiing van den
Dienst van den Gemachtigde voor de
Prijzen, die in den aanvang van dit jaar
haar werkzaamheden aanving, op ende een
fel offensief tegen d© overtreders. Er
werd een uitgebreid controle-apparaat ge
organiseerd en op het ©ogenblik' gaan
er in het geheel© land honderden' poii-
tie-agentein en opsporingsambtenaren op
stap, speciaal met de opdracht na te
gaan, of de gevraagde prijzen niet te
hoog zijn. Vele zondaars werden re©ds
betrapt en de straffen', die d© inspec
teurs voor de Prijsbeheersching opeggen,
zijn lang niet mis. Om het werk van de
opsporingsambtenaren te vergemakkelij
ken, bleek het hoodig, om aan de v©r-
plichte prijsaanduiding streng de hand
t© gaan houden1. De reeds bestaande voor
schriften gaven daartoe eenig© mogelijk
heden, doch intusschen werd een nieuw
besluit voorbereid, dat deze materie veel
grondiger regelt ie|ni alle onzekerheden
Het~prij«aanduiding»ba«luit
Het nieuwe besluit legt d©mi klfeinham-
delaar de verplichting op, een groot d©el
1 van 'de in de winkels verkrijgbare ar-
tikelen op duidelijke wijze te prijzen.
Deze regeling is reeds direct van1 toe
passing op alle voedings- en genotmid
delen, textielwaren ©n lederwaren. D©
Gemachtigde voor de Prijzen zal de prijls-
aanduidihgsplicht tot andere groepen van
goederen kunnen uitbreiden, ook tot het
verhuren van roerende goederen ien h©t
verrichten van' diensten.
Het tweede artikel van het besluit be
paalt. dat het prijzen duidelijk en goed
leesbaar door middel van prijskaartj-es
moet geschieden van waren, di© in de
etalage of in den winkel zichtbaar zijn
uitgestald. Artikelen, die niet zichtbaar
zijn uitgestald, maar wel gereed voor on-
middellijken verkoop, moeten' ©veneems
Zijn geprijsd, tenzij) ©en prijslijst er van
goed zichtbaar Wordt opgehangen'. Ook
bij monsterverzamelingen zullen de prij
zen duidelijk moeten zijn aangegeven.
Een belangrijke bepaling is, dat de
maatregelen van het nieuw© besluit wor
den beschouwd als prijsvoorschriften. Dit
beteekent. dat overtreding valt onder de
tuchtrechtspraak van de inspecteurs voor
de Prijsbeheersching. Op de nal©ving der
voorschriften zal dus scherp worden' toe
gezien.
Control* door dan koopar
De nieuwe maatregelen zijn van veel
belang zoowel voor het koopend publiek
als voor de bonafide winkeliers. Bij den
Dienst van den Gemachtigde voor de
Prijzen kwamen vele klachten binnen over
prijsopdrijving. Telkens werd daarbij1 ge
vraagd, hoe men als kooper zelf kam,'
nagaan, of de gevraagde prijs juist is.
Gedeeltelijk is men den lwopers reeds
tegemoetgekomen door nieuwe maximum»
deailprijzen in den vorm van officieel©
publicaties, 'die men dan uitknippen- en
bewaren kan-. Het nieuw© b©sluit is een
tweede stap in die richting. Het is wel
duidelijk, dat het veel eenvoudiger wordt
om na te gaar, of men den juisten prijs
betaalt.
Irak zou de wegbereider kunnen
zijn voor een Groot-Arabiö
Beleekenis van den Balkanveld
tocht door Gayda toegelicht
Verplichting tot het prijzen van
artikelen grondig geregeld
De komende herbouw van het
stadhuis te Middelburg
Vervanging van benzine, gasolie
en petroleum door electriciteit
Wanneer verduisteren?
Heden gaat de zon om 21.18
onder. Morgen komt zjj om
5.54 op.
Tnaschen zonsonder- en opgang
moet verduisterd worden.
Volle maan Zondag 11 Mei.
Laatste kwartier Zondag 18
Mei. Nieuwe maan Maandag
26 Mei. Eerste kwartier 2 Juni.
maties vliegtuigen hebben opnieuw de
vijandelijke stellingen rondom Tobroek
gebombardeerd, waarbij aanzienlijke
schade werd toegebracht. Tijdens de
laatste vijandelijke aanval op Tripo
lis is een Engelsch vliegtuig door ons
luchtafweergeschut in zee neergeschoten
In Oost-Afrika bedrijvigheid der weder-
zijdsche artillerie. In Galla Sidamo heeft
de vijand, tijdens een verbet-en slag, die
van) 3 tot 5 Mei duurde, bij verscheidene
tegenaanvallen onzer, troepen, aanzien
lijke verliezen geleden.
DE BALKANVELDTOCHT
G«yda maakt balans op
Nu de strijd in Griekenland voorbij is,
schrijft Virginio Gayda het volgende in
de „Voce d'Italia":
De voltooiing van den veldtocht op
den Balkan heeft een vijfvoudige betee-
kenis.
1. De Adriatische Zee blijft voor elke
Engelsche penetratie gesloten. De Oost
kust van Italië, die was blootgesteld aan
den Engelsch—Grieksch—Joegoslavischen
aanval, behoeft thans geen aanvallen meer
te vreezen, temeer daar de vier eilanden
in de Jonische Zee door Italië zijn bè-
zet. De Italiaansche strijdkrachten te land
en ter zee voor de bescherming van de
Adriatische Zee kunnen thans elders
worden gebruikt.
2. De eilanden van den Dodecenasos
zijn thans door den keten der verschil
lende eilanden en van het Grieksche ge
bied in de hand van de as rechtstreeks
met Italië verbonden. Zij kunnen een
beteren aanvoer krijgen en hun oorlogs
functie ontwikkelen.
3. Aan Engeland is de mogelijkheid
eener veilige scheepvaart in den Griek-
schen archipel ontnomen.
4. Engeland verliest de controle en
het gebruik van 3970 km der Grieksche
kust, zonder de eilanden. Er blijven En
geland, zonder Malta, dat geblokkeerd
is, nog slechts 950 Ion over. Overigens
kan ook Palestina van den Dodecanesos
uit door de Italianen worden bereikt
5. De asmogendheden kunnen van de
PREDIKBEURTEN
Zondag 11 Mei.
Ned. Herr. Kerki
Zierikzee. Nieuwe kerk. 10 ure, da.
Valoton.
Kleine kerk. 10, da. Ninok Blok van
Brouwerahaven en 7 ure, da. Tonabeek
ran Zonnemaire.
Lutb. Kerk.
Deen dienst,
Gerei. Kerk.
10.30 en 5 nre, da. Leene.
Ohr. Gcref. Kerk.
10.30 en 6.30 nre, da. Hoogendoorn.
Gerei. Ge». (St.-Domueatraat)
10.30, 3 en 7 nre, Leeskerk.
Oud-Gerei. Gent»
10.30, 3 en 7 nre, Leeskerk.
