ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
DONDERDAG 9 JANUARI 1941
De Kern
ABONNEMENT
Prijs f 1.50 p. kwartaal, buiten Zierikree
f 1.80. Voor bet buitenland f 10.00 p. jaar.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Ver
schijnt dagelijks, behalve Zondags.
Uitgave: N.V. de Zierikzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.A. J. de Looze - Ui tg.-Red.M. J. Kosten
97STE JAARGANG No. 14538
ADVERTENTIES
Prl|«: 20 cent por regel, minimum 80 cent.
contract speciale prijzen. Grootte dec
letters oaar plaatsruimte. „Succesje**
60 cent. Inzending tot 's morgens 8 uur
TURKIJE EN ZIJN
NAASTE BUREN
Ankara heeft geen belang bij onrust
Een interessante brief uit Ankara in
„Das Reich" houdt zich bezig met de
betrekkingen van Turkije tot zijn naburen.
Turkije is in liet Nabije Oosten de
eenige gesloten nationale staat. Er om
heen liggen allerlei gebieden, waarin een
wirwar van volksgroepen en een bonte
veelvuldigheid van godsdiensten en sec
ten steeds weer mogelijkheden tot poli
tieke gisting bieden.
Tot Turkije's buren behooren het groo-
te Rusland en de kleine staten Bulgarije
en Griekenland, de oeroude staat Iran,
de piepjonge, nauwelijks tien jaar oude
staat Irak en de nog niet eens voldragen
staat Syrië. En ten slotte zijn er nog
Engeland en Italië, wier eilandenbezit
in den Dodecanesus en op Cyprus vlak
onder de Turksche kust ligt, waardoor
zij dikwerf méér invloed op Ankara's
politiek hebben geoefend dan Turkije's
onmiddellijke buren.
De Europeesche grens van Turkije, die
400 kilometer lang is, voert voor het
grootste gedeelte door Bulgaarsch en voor
een kleiner gedeelte door Grieksch ge
bied. Bij de verhouding van Ankara tot
deze twee buren, kon men tot nu toe
van een wisselwerking spreken.
Omdat de relaties met het revisionis
tische B u 1 g a r ij e slecht waren, waren
die met het verzadigde Griekenland goed.
En omdat de betrekkingen met Grieken
land goed waren, bleven die tot Bulga
rije slecht. De toespitsing dezer fatale
wisselwerking leidde in November j.l. tot
de afkondiging van den staat van beleg
in de Europeesche gebiedsdeelen van Tur
kije. Tegelijkertijd echter werden de eer
ste symptomen zichtbaar van een
Turksch-Bulgaarsche toenadering.
Turkije's groote buurman in het Noor
den", de S o w j e t-U n i e is een factor,
die telkens als Turkije de balans van
zijn buitenlandsche politiek opmaakt, van
groote beteekenis is. Jarenlang behoorde
Rusland op die balans tot de activa,
totdat het verbond met de westelijke
mogendheden in de betrekking van An
kara tot Moskou en omgekeerd verkoe
ling teweegbracht.
Sinds vijfhonderd jaren waren de be
trekkingen tusschen Turkije en Iran nog
nooit zoo goed als thans.
De betrekkingen tot den kleinen staat
•Irak waren, sinds Turkije zich bij het
verlies van het betwiste petroleumgebied
van Mossoel had neergelegd, steeds van
vriendschappelijken aard. De in den zo
mer van 1940 geopende Bagdad-spoor-
weg heeft Ankara en Bagdad econo
misch en ook politiek dichter tot elkaar
gebracht.
Ankara gaat niet in op de diplomatieke
speculaties, die onlangs van een bepaalde
macht uitgingen, die bij onrust in het
Nabije Oosten slechts belang zou kun
nen hebben.
Ankara weet, dat Turkije's veiligheid
het beste gediend wordt door spoedige
stabilisatie van den toestand in Syrië.
NAOEROE, 0
HET GUANO-EILAND
Een 12 M. dikke laag
bedekt den grond
Ten Noorden van Australië en Nieuw-
Guinea strekt zich de doolhof van eilan
den van den Stillen Oceaan uit. De
groep der Caroline-, Marianne-, Palau-
en Marshall-eilanden omvat het grootste
deel van de 1458 eilanden en eilandjes.
Het eiland Naoeroe, dat kort geleden
door de Duitschers werd gebombardeerd,
behoort daartoe. Ofschoon men, wanneer
men de kaart raadpleegt, zou meenen,
dat de eilanden dicht bij elkaar liggen,
zijn zij in werkelijkheid door vrij groote
afstanden van elkaar gescheiden. Zoo
ligt Naoeroe op 500 kilometer afstand
van zijn naaste buren. Dit is een van de
redenen, waarom het kan worden aan
gevallen zonder dat de buitenwereld er
iets van bemerkte.
In 1888 werd het Duitsch protectoraat.
Toen de wereldoorlog uitbrak legden de
Australiërs de hand op alle Duitsche
kolonies in den Stillen Oceaan. Na den
oorlog werd Naoeroe tot mandaatsgebied
verklaard, dat om de vijf jaar door
Engeland, Australië en Nieuw-Zeeland
wordt beheerd.
Het eilandje Naoeroe is niets meer dan
een rond z.g. „atol", ter oppervlakte van
20 vierkante kilometer. Het steekt om
streeks 15 meter boven het oppervlak van
den Oceaan uit. Zijn oevers zijn buiten
gewoon steil; bovendien wordt het om
ringd door een geweldige branding, ten
gevolge van de klippen, waardoor het
is omringd. Tot voor een tiental jaren
was het dan ook uitgesloten, dat een
schip er kon landen.
Het geheele eiland is bedekt met een
laag van 10 12 meter dikke guano; het
kan nog wel 100 jaar duren, voordat deze
voorraad is uitgeput. Verleden jaar wer
den er volgens de Engelsche statistie
ken ongeveer 50.000 ton fosfaat uitge
voerd, die hoofdzakelijk wordt gebruikt
voor kunstmest. De bevolking bestaat uit
200 Europeanen, 1500 inboorlingen en on
geveer. 1800 geimmigreerde Chineezen, die
zich bezig houden met den aanplant van
kokospalmen. Per jaar wordt thans on
geveer 500 torn qopra uitgevoerd.
ROOSEVELT'S
NIEUWJAARSBOODSCHAP
wekt teleurstelling to Londen
Het D.N.B. meldt uit New York:
Naar de Londensche correspondent van
de New York Times meldt, schijnt de
jongste rede van Roosevelt te Londen
eenige teleurstelling te hebben gewekt,
daar Roosevelt zich niet nader omtrent
den omvang van de Amerikaansche hulp.
aan Engeland heeft uitgelaten. De En
gelschen zouden daarenboven gaarne
eenige der moedige woorden spoedig in
daden omgezet willen zien. In Engeland
is men van meening, dat Roosevelt in
zijn jongste rede niet ver is uitgegaan
boven hetgeen hij reeds eerder heeft
gezegd. Roosevelt heeft niets gezegd over
het zenden van schepen in Amerikaansche
konvooien en dat is het juist, dat de
Engelschen het beste zouden kunnen ge
bruiken. Vliegtuiggeschut en ander oor
logsmateriaal baten den Engelschen niets
wanneer het in de havens opgeslagen
blijft of op den bodem der zee terecht
komt»
De New York Daily News laat zich
over de rede van Roosevelt sceptisch
uit en geeft als haar oordeel te kennen,
dat, zoo Engeland zou streven naar een
status quo van Europa, zooals deze voor
den oorlog in Polen bestond, Amerika
zich zou moeten instellen op een lang-
durigen oorlog of op een reeks van oor
logen. Dan moet men er ook rekening
mede houden, dat Engeland vroeg of
laat soldaten uit de Vereenigde Staten
zal verlangen.
De gewezen gouverneur van Wisconsin,
Lafolette, verklaarde in een radiorede,
dat Roosevelt in zijn boodschap de leer
der bangheid heeft gepredikt. Zin voor
zin heeft Roosevelt het zelfvertrouwen
der Vereenigde Staten geschokt. Hij heeft
beweerd, dat de Vereenigde Staten zich
achter de zwaar geteisterde Britsche
vloot moeten verbergen en dat het lot
der Vereenigde Staten in Europa beslist
wordt. Iets dergelijks heeft nog geen
president der Vereenigde Staten gedaan.
DE BULGAARSCHE
MINISTER-PRESIDENT FiLOFF
is gisteren te Sofia uit Duitschland te
ruggekeerd. Hij verklaarde tegenover een
journalist dat hij zich te Weenen al
leen cLoiar den specialist prof. Eppinger,
heeft laten onderzoeken. De minister
president iwiees er op, dat zekere be
richtenvan buitenlandsche bil/aden en,
agenturen over zijn verblijf te Weenen,
niet mei de feiten kloppen. (A.N.P.)
Gironummer van de W.H.N. is 5553.
De Bank van de W.H.N. is Kasver-
eeniging N.V., Amsterdam. Postgiro
nummer 877.
Stort op 5533 of 877
09 brengt geluk In veler lemen".
Duitsch weermachtsbericht
Londen voortdurend bestookt
Het opperbevel van de weermacht deelt
mede: Tijdens een kruistocht naar de En
gelsche Oostkust heeft een miotortorpedo-
boot voor de monding van de Theems
een door torpedojagers krachtig be
schermd vijandelijk convooi aangevallen
en een koopvaardijschip van 2500 b.r.t.
tot zinken gebracht. De. luchtmacht heeft
ook gisteren bij ongunstig wieer haar
aanvallen op Londen voortgezet.
Kleine formaties gevechtsvliegtuigen heb
ben den geheelen dag door de Britsche
hoofdstad doeltreffend met brand- en bri
santbommen 'bestookt. Afzonderlijke vlieg,
tuigen hebben voorts met goed gevolg
vliegvelden, spoorwegwerken, alsmede
voor den oorlog belangrijke industriëele
bedrijven in Zuid- en Midden-Enge-
land aangevallen. Zij beschoten daarbij
op verscheidene vliegvelden talrijke daar
opgestelde vliegtuigen in scheervlucht met
de boord wapens. Voorts werd een chemi
sche fabriek zwaar getroffen. Een ge
vechtsvliegtuig heeft bij een gewapend?,
verkenning in het centrale deel der
Noordzee, ten Noorden van Great Yar
mouth een flottille Britsche mijnenvegers
aangevallen en op een der mijnenvegers
verscheidene voltreffers geplaatst. Het
schip bleef brandend en in zinkenden,
toestand liggen. Een vijandelijk vliegtuig
iwierd bij een luchtgevecht nabij Dover
neergeschoten.
Italiaansch weermachtsbericht
Bommen op Tripoli»
Het 215e Italiaansche iweermachtsbe-
richt luidt als volgt: In Cyrenaïka
optreden van patrouilles en artillerie
tusschen Bardia en Tobroek. Onze vlieg
tuigen hebben een vaiïtfelijke torpedo-
'boofjager bij Sollpem getorpedeerd. Pa.
trouilles aanvalsvïiegtuigen en jagers
hebbed vijandelijke gemechaniseerde strijd
middelen met mitrailleurvuur en bommim
bestookt. Talrijke aanvallen zijn uitge
voerd door de vijandelijke luchtmacht
op verschillende plaatsen in Cyrenaïca
en op de stad Tripolis, waar 4 dooden
en een aantal gewonden vielen. Een vij
andelijk vliegtuig is dooir een van onze
jagers in een gevecht neergeschoten.
Aan het Griekse he front acties
van plaatselijk karakter, waarbij wij1 den
vijand zware verliezen hebben toegebracht
en zijn aanvalspogingen gericht op onze
vooruitgeschoven stellingen hebben afge
slagen. Engelsche vliegtuigen hebben her
haalde mailen, zonder slachtoffers te ma
ken, onze sanitaire formaties gebombar
deerd. Drie vijandelijke toestellen zijm
brandend neergeschoten. Onze vlooteen
heden hebben miet goed gevolg plaatsen
en wegen aan de vijandelijke kust ge.
bombardeerd.
In Oost-A frik a Iwerd een vijande
lijke bomaanval gericht op een van onze
plaatsjes in Erithrea. De poging werd snel'
te niet gedaan door het ingrijpen van
onze jachtvliegtuigen-
MIJNEN VALLEN UIT DE LUCHT
Het vliegtuig al» mijnenlegger
De rol, welke de mijn speelt in den
oorlog ter zee, is bekend. Zij dient zoo
wel als aanvals- als als verdedigingswa
pen. Mijnenvelden worden aangelegd om
den toegang tot de eigen havens, rivier
mondingen enz. te versperren en te ver
dedigen tegen eventueele aanvallen van
vijandelijke strijdkrachten. Als aanvals
wapen werden de mijnen gebezigd vóór
de vijandelijke kust, op de routes naar
de vijandelijke havens, in zeegebieden,
die druk bevaren worden door vijande
lijke oorlogsschepen en koopvaarders. En
tenslotte werden de mijnen ook soms
gelegd op het allerlaatste oogenblik tij
dens een zeeslag, als het ware onder den
neus van den vijand, om hem te dwingeij
tot een voor hem ongunstige manoeuyre.
Behalve in het laatste geval is het dui
delijk dat men er zooveel mogelijk naar
streeft, de mijnen ongemerkt te leggen
en op plaatsen waar de tegenstander
geen mijnengevaar verwacht. Het meeste
succes heeft een mijnenveld in de nabij
heid van vijandelijke havens, waar een
soort opeenhooping ontstaat van thuis
varende schepen, waar zij door het leg
gen van mijnen vaak in het gezicht van
de veilige haven vergaan. Doch juist deze
plaatsen kan een vaartuig, dat de mijnen
moet leggen, hetzij onder of boven water,
zeer moeilijk naderen. Het binnendringen
van deze gebieden wordt hun bijna en-
mogelijk gemaakt door de vijandelijke
zeestrijdkrachten, die er de wacht hou
den of door de mijnenvelden, die door
den vijand zijn gelegd.
Dit is oorzaak, dat men reeds lang
heeft gezonnen op wegen en middelen
om deze bezwaren te overwinnen; en
er behoort niet veel scherpzinnigheid toe
om tot de conclusie te komen, dat het
vliegtuig hier het aangewezen middel is.
Zoo kwam men er toe, het vliegtuig
te gaan gebruiken als mijnenlegger. Zoo
wel de Duitschers als de Engelschen gre
pen naar dit middel, om mijnen te leg
gen voor den toegang tot de havens
van den tegenstander.
Uit den aard der zaak worden de
gevolgen, welke met dergelijke mijnen
worden behaald, minder algemeen be
kend, daar de tegenstander meestal on
kundig blijft van het feit, dat dergelijke
mijnen zijn gelegd. De vliegtuigen, welke
de mijnen ter plaatse hebben gedeponeerd
vliegen terug, zonder zich den tijd te
gunnen af te wachten of een vijandelijk
schip op de verraderlijke mijn loopt en
zinkt. Juist omdat een dergelijk verlies
in den regel niet tot de openbaarheid
doordringt, valt het niet moeilijk het
te verzwijgen of slechts af en toe te
erkennen. Dit neemt echter niet weg,
dat het betreffende land wel genood
zaakt is, van tijd tot tijd te melden dat
een torpedojager, een of ander hulpvaar
tuig of een koopvaardijschip op een mijn
is geloopen en gezonken. Vooral in de
scheepvaartberichten in de kranten in
neutrale landen kan men dergelijke be
richten nogal eens aantreffen.
WINTERHULP NEDERLAND
Gemeenschappelijk sociaal werk
Daad van het volk
Bij het begin van een op het Depar
tement van Binnenlandsche Zaken gehou
den vergadering van de chefs der onder
scheidene hoofdafdeelingen, de provin
ciale directeuren en de stedelijke direc
teuren van Amsterdam en Rotterdam van
de stichting Winterhulp Nederland heeft
de directeur-generaal van de Winterhulp
Nederland, de heer Piek, een rede ge
houden, waaraan 't volgende is ontleend:
„Ons werk wordt ons ingegeven door
het hart en ik ben dan ook overtuigd,
dat iedere Nederlander, die het hart op
de rechte plaats draagt, hierin de ge
legenheid zal zien, hetzij als medewerker
op welken post dan ook, hetzij als gever
te bouwen aan de fundamenten van een
sociale samenleving. Een samenleving,
waarin het geheele volk door de daad
uitdrukking geeft aan zijn wil om één
sterke volksgemeenschap te zijn. Deze
prachtige gedachte, die wij door dit werk
willen verwezenlijken, wordt wij heb
ben dit in de afgeioopen maanden kun
nen vaststellen door een belangrijk
deel van het volk niet begrepen.
„Ik verheel u niet, dat mij dit eener-
zijds in hooge mate verbaast, daar im
mers zoo gaarne wordt gesproken over
een leidende positie, welke ons land op
sociaal gebied in Europa inneemt; ander
zijds vervult mij deze-afwijzende houding
met groote zorg en wel, omdat hieruit
de conclusie kan worden getrokken, dat
zelfs in tijden van nood immexs een
oorlog van ongekende hevigheid woedt
over ons werelddeel ons volk niet
beseft eensgezind te moeten zijn, zelfs
niet op het gebied der naastenliefde.
„Wie waarachtig sociaal denkt en han
delt ziet alleen naar den mensch, die in
nood verkeert, hij dient zijn volk onder
alle omstandigheden en op de plaats,
die hem daartoe wordt aangewezen. 4
„Het grieft mij diep, dat de tegen
woordige houding van een groot deel
van ons volk op den buitenstaander geen
anderen indruk kan maken, dan dat het
luisterende naar de influisteringen van
valsche profeten elk begrip voor den
werkelijken toestand schijnt verloren te
hebben.
„Ik doe daarom een dringend beroep
op iederen Nederlander, die het wel met
zijn volk en zijn vaderland meent, om
zich te scharen achter die Nederlanders,
die ons volk op verantwoordelijke pos
ten dienen, om met hen den strijd aan
te binden tegen de golf van fantasie
verhalen en verzinsels, die de samen
leving uit elkaar dreigt te rukken.
„Onthoud u van fluister-campagnes,
zegt niet meer, dat gij zelf als eerlijk
mensch kunt verantwoorden. Dan en dan
alleen bewijst gij een dienst aan uw
vaderland, dat gij aagt lief ta hebban".
9 Roosevelt's Nieuwjaarsrede
wekte teleurstelling in Engeland
9 D« verhoudingen van Tuikijetot
zijn naaste buren
9 Dr. Ringers wordt algameen ge
machtigde voor bouwnijverheid
9 Nog dit jaar zal de Noord-
Oo«tpold«r droog tollen
9 Wareld petroleum productie nam
in 1940 met 3.48 to©
Dr. ir. J. A. RINGERS
LEIDT BOUWNIJVERHEID
Krijgt uitgebreide bevoegdheid
Het verordeningenblad bevat een be
sluit betreifende de bouwnijverheid,
waarbij aan dr. ir. J. A. Ringers, de lei
ding van de geheele bouwnijverheid is
opgedragen. Dr. Ringers zal voortaan
naast zijn titel algemeen gemachtigde
voor den wederopbouw ook den titel
voeren van algemeen gemachtigde voor
de bouwnijverheid.
Het bestuit geeft dr. Ringers de be
voegdheid om in overleg met de daar
voor in aanmerking komende organen
van de bouwnijverheid, zoodanige maat
regelen te treffen, als hij voor de rege
ling van de geheele bouwnijverheid noo-
dig acht. Deze maatregelen kunnen ook
op de vervaardiging en verwerking van
en den handel in bouwmaterialen be
trekking hebben.
Voorts is bepaald, dat de algemeen
gemachtigde aan alle natuurlijke en
rechtspersonen aanwijzingen kan geven,
in hoeverre werken op het gebied van
wederopbouw, waterbouw, burgerlijken
bouw en utiliteitsbouw moeten worden
uitgevoerd.
Hij kan deze maatregelen ook treffen
ten aanzien van aLe Nederiandsche over
heidsorganen en aan deze zijn aanwijzin
gen geven. De algemeen gemachtigde
zal deze maatregelen treifen en zijn aan
wijzingen geven in overeenstemming met
de secretarissen-generaal van Financiën
en van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart, alsmede in overeenstemming met
de secretarissen-generaal van de overige
departementen, voor zoover deze hierbij
betrokken zijn.
Ook alle opdrachten tot het uitvoe
ren van bouwwerken in het algemeen
gezegd: alle gunningen van bouwwerken
behoeven de goedkeuring van den al
gemeen gemachtigde.
agWgr-lJ .,ii'
Voor de Amerikaansche Congrescom
missie van onderzoek naar den stand
der bewapening van de vloot heeft Ad
miraal Towers op een vraag over de
hoeveelheid moderne vliegtuigen waar
over de Amerikaansche vloot beschikt,
medegedeeld, dat hem slechts zeer wei
nig vliegtuigen te beschikking staan.
Alleen de laatste jachtvliegtuigen volde
den aan de gestelde eischen. Enkele vlieg
tuigen zijn naar de fabrieken terugge
stuurd om gemoderniseerd te worden.
(A.N.P.) ;j
i 'imini
Een millioen Engelsche arbeiders in
de bewapeningsindustrie heeft Dinsdag
naar „Associated Press" uit Londen
meldt, een loonsverhooging van drie
pence per uur geëischt. Deze eiseh werd
gemotiveerd met een verwijzing naar de
stijgende kosten van levensonderhoud.
Het verzoek om loonsverhooging is door
de beide Engelsche bonden van metaal
arbeiders tegelijk bij de bemiddelingscom
missie ingediend. De arbeiders der
scheepswerven zullen op 16 Januari a.s.
een soortgelijken eisch stellen. (A.N.P.)
I 1 R
De regeering van S a o e d i e-A r a b i
zou volgens berichten uit Medina een ge
heim plan van den Intelligence Service
op het spoor gekomen zijn, dat bedoelde
talrijke Saoedische hoogwaardigheidsbe-
kleeders te arresteeren. Deze ontdek
king werd gedaan bij het onderzoek
naar de poging tot een aanslag op ko
ning Ibn Saoed. Volgens mededeeling
van de Saoedische regeering zijn de bij
dit complot betrokkenen over breede krin
gen verspreid en derhalve zijn van Ara
bische zijde velen gearresteerd (A.NT\)