Zierikzeesche Nieuwsbode
abonnement;
Vrijdag 17 April 1931. zierikzeesche courant.
advertenties
EERSTE BLAD
Inzending Advertentiën
Stemming voor da
Provinciale Staten.
Algemeen Overzicht.
Uit Stad en Provlnole.
IRUSTARD
Fiji per S auidti f 1,50,
frueo per po«t 1,80. Toor het
baitanlud per Jeer f 10,
ihonderiyke ssinners 5 eent.
Versohjjnt Mnd., Word enVrjjd.
Tel. So. 88. - Poetgiro 18TMT.
ree 1—8 regels to ets., ree 4
regels es deerbores 20 ets. per
regel. Beelames 80 ets. p. regel.
*s eontreet belangrijke kortimg,
Insending op den deg ten slt-
gere vóór 10 nr*.
Dit nummer bestaat uit 3 bieden.
■Ite
af
Kostelooze Koepok-Inenting en
her-inenting,
op Dinsdag 21 April a.s., des
namiddags van 2—3 uur, in het
Ziekenhuis aan de Manhuisatraat.
Da geneeskundige, met de vacci
natie belastverzoekt met aandrang
zorg te dragen, dat de beide boven
armen van de in te enten kinderen
en volwassenen gosd gswasschen zijn.
De BURGEMEESTER van Zierikzee
maakt bekend, dat ter Secretarie der ge
meente voor een ieder ter inzage is neder-
gelegd en, tegen betaling der kosten, in
afschrift verkrijgbaar wordt gesteld, de lyst
van de kiezers aan wie is gezonden de op-
lOcpingskaart bedoeld in art 53 der kieswet,
voor de stemming in deze gemeentete
houden op 2i April aanstaande, ter verkiezing
van de leden van de Provinciale Staten en
wier naam niet voorkomt op de kiezerslyst
dezer gemeentes
Zierikzee, 17 April 1931.
De Burgemeester voornoemd,
J C. A. BANNINK.
De Spaansche verkiesingen en het
resultaat. Een stukje geschie
denis. In twee dagen tijds de
republiek uitgeroepen. Zonder
bloedvergieten verloopen, terwijl
de radio speelde
Het is dus eindelijk zoover gekomen,
De dokter had reeds vele malen beden
kelijk het hoofd geschud toen hij het
Spaansche koningschap aan den pols ge
voeld had. Het hart, dat de polsslag
moest regelen, in dit geval het Spaan
sche volk, liet den hartklop hoe langer
hoe minder op en neer gaan, met als ge
volg dat het thans stil staat, onherroe-
- pelijk.
Ook hier "was er kort voor het ver
scheiden van het koningschap, die even
oplaaiende vlam, die het voor (een goed
opmerker duidelijk maakt, dat nu het
einde nabij is. Want heette het niet een
dag voor zijn aftreden: Koning Alfonso
denkt niet aan aftreden of aan het ver
laten van het land. En het spreekt van
zelf dat als steeds de Engelsche pers,
die het koningschap in Spanje steeds
heeft ondersteund, dit bericht met vette
koppen bracht.
Eigenlijk is het nog verwonderlijk dat
de SpaansChe republiek er zoo plotseling
was.... Dinsdag nog schreven de bladen
over het koninkrijk Spanje, Woensdag
ochtend in alle vroegte draaiden de ro
tatiepersen reeds het groote nieuws:
Spanje republiek. En onwillekeurig flitsen
ons brokstukken vaderlandsche geschiede
nis door het hoofd en dachten we aan
den tijd toen Nederland onder 'het Spaan
sche juk zuchtte, toen Karei V, koning
van Spanje, keizer van Duitschland en
Heer der Nederlanden almachtig heersch-
te, doch in 1555'afstand deed van den
troon ten behoeve van zijn zoon Philips
II van Aragon, die de aanleiding werd,
dat Nederland in 1568 een tachtig jarigen
oorlog begon. In de middeleeuwen stond
Spanje op het toppunt van zijn macht,
toen beteekende het een machtige factor
in Europa, was een rijk land, rijk in
tweeërlei opzichten. Het was in zekeren
zin de cultuurfactor en ook rijk met
aardsche goederen gezegend. Was het
niet een Spanjaard, CoZumbus die in 1492
Amerika ontdekte voor zijn vaderland en
aldus den grondslag legde voor de Spaan
sche koloniën, die later het moederland
van onmetelijke schatten voorzagen? Maar
de koloniale politiek van Spanje heeft
nooit mogen bogen op een vooruitziende
blik en den geldhonger van het moeder
land, en een dure hofhouding dwongen
tot landverkoop in Noord- en Zuid-Ame-
rika. Reeds lang telt Spanje als beteeke-
nende koloniale mogendheid niet meer
mee, slechts de Spaansche taal, die ir
Zuid-Amerika, naast het Portugeesch,
voertaal is, houdt de herinnering wakker
aan de vroegere wereldgrootheid. Het
vurige, spreekwoordelijk geworden Spaan
sChe temperament, dat eens den aardbol
doortrilde is thans verschrompeld tot een
oplaaien van volksenthousiasme bij de
stierengevechten. Het eens zoo mac.itige
Spaansche koningschap is na een onge
veer 1500-jarig bestaan opgelost in het
wentelend rythme van den niets .ontzien-
den modernen tijd. Er zit wel wat tra
gisch in dit afstand doen van dat ko
ningsgeslacht, hetzelfde tragische, dat
men ook vaak opmerkt bij een employé,
die vergrijsd in dienstverrichting, lang
zamerhand al het werk uit handen heeft
moeten geven, doch die tenslotte aan
den dijk wordt gezet, omdat men hem
niet meer gebruiken kan.
Zoo is het waarschijnlijk ook met
Spanje gesteld. Het kon koning Alfonso
#111 niet meer gebruiken, zeker hij was
reeds lang niet meer dan een marionet,
die door de monarchistische partijen in
beweging werd gehouden, die ja en neen
te knikken had, als die het beveelde, en
die weer gedeeltelijk instructies uit het
Buckingham Palace te Londen ontvingen.
Terwijl de Spaansche republikeinen om
zoo te zeggen kind aan huis waren op
den Quai d'Orsay te Parijs.
Een zwakke plek in het Spaansche
monarchistische beleid is wel geweest
de beruchte Marokko-politiek, een avon
tuur, dat handen vol geld heeft gekost
en den schatkist tot op den bodem leeg
maakte. De eerzucht van Alfonso heeft
hier zeker een groote irol gespeeld, doch
een eerzucht die hem duur te staan
kwam. De ontevredenheid in het volk
wera grooter en grooter, maar de ko
ning volharde in zijn conservatisme en
nam zijn toevlucht tot de dictatuur, welke
zeven jaar heeft geduurd. Maar de op
stand bleef broeien. Primo de Rivera,
ook 'n joviaal mensch en graag geziene
gast in nachtclubs en danshuizen moest
in 1930 wijken. Berenguer, die de teugels
van het dictatuurros wat slapper deed
hangen, kon zich ook niet handhaven1.
Kortgeleden kabinetscrisis, namen die we
weer vergeten zijn, en eindelijk na zoo
veel jaren, onder den drang van 't volk
verkiezingen voor de gemeenteraden. Het
gevolg een verpletterende nederlaag voor
de monarchistische partijen, zelfs in het
stemdistrict rond het paleis in Madrid
bleek een republikeinsche meerderheid uit
de stembus te komen.
De stembusstrijd bleek een republikein
sche wapenschouwing. Toen speelden in
een wervelend rythme de gebeurtenissen
zich af. En 14 April moest Alfonso ab-
diceeren. 's Middags om 2.15 uur 'werd
de republiek reeds te Barcelona, de stad,
die steeds vooraan in den strijd voor de
republiek heeft gevochten, uitgeroepen,
's Avonds volgde Madrid. Een republi
keinsche regeering reeds 's middags
samengesteld. En de alom aanwezige
radio verkondigde tusschen foxtrot'
steps en tango's hoe de revolutie verliep.
Geen geweerschoten, doch muziek uit luid
sprekers begeleidden den opstand. Het
koninkrijk Spanje heeft afgedaan.... Vijf
tien eeuwen heeft het stand gehouden en
den tand des tijds weerstaan. Een nieuwe
republiek is ontstaan, met de gebruike
lijke geestdrift toegejuicht. Eindelooze op
tochten met rood en rood-geel-paarsche
vlaggen trokken door de stratenEn
stil weg trok de koning, nadat een laatste
maal de militaire eerbewijzen hem nog
werden gebracht.
DREISCHOR. Op de laatst gehouden
vergadering van de Vrijzinnige Kiesver-
eeniging alhier, zijn de navolgende per
sonen candidaat gesteld voor de eerst
volgende gemeenteraadsverkiezing: 1. W.
A. de Vrieze; 2. L. J. Mol; 3. Joh. de
Vrieze (aftr.)4. Joh. P. Eijke; 5. W|.
v. d. Linde Johz. (aftr.); 6. H. Ba-
rendregt; 7. G. J. Klompe; 8. J. H. Ros
kam; 9. J. A. Kip; 10. A. J. v. Bloois;
11. M. J. Padmos; 12. C. J, de Koster.
OUWERKERK. Dezer dagen hield de
Coöp. Boerenleenbank haar jaarlijksche
vergadering in café Slager. De wnd. voor
zitter, de heer J. J. Stols, wijdt eenige
hartelijke woorden aan de nagedachtenis
van wijlen den heer A. N. van Lange-
raad, die vanaf de oprichting als direc
teur voor de belangen der Bank op de
bres stond. Zijn nagedachtenis zal bij
de geheele Boerenleenbank in dankbare
herinnering blijven voortleven, 't Leden
tal der Bank daalde van 63 op 62. Het
bestuur heeft de rentevoet als volgt
vastgesteld: 4,8 pCt. voor debet en 3,6
pCt. voor credit. Tot bestuurslid wordt
herkozen de heer A. J. Romeijn. In de
vacature, ontstaan door het overlijden
van den heer van Langeraad, wordt tot
bestuurslid gekozen de heer G. L. Klom
pe, tot nog toe lid van den raad van
toezicht. Herkozen tot lid van den raad
van toezicht, dhr. F. v. d. Stolpe. In
de vac. Klompe gekozen tot lid v. d.
r. v, t., dhr. J. L. Kuijper. Spaargelden
ingelegd f 7504, id. terugbetaald f 12175;
spaargelden op 31 Dec. 1930 f34504,
voorschotten op 31 Dec. 1930, schuld f450;
rekening-courant gestort f225,392; idem
verstrekt f 223,973. Winst oor
Het reservefonds bedraagt thans f4303.
Leden schuld aan de Bank f 80.000. Leden
tegoed bij de Bank f 10.000. De Bank
schuldig aan de Centr. Bank f39.000.
NIEUWERKERK. In de op 15 April
gehouden vergadering van Ingelanden van
den Polder de Vier Bannen van Duive-
land, werd na verschillende mededeelin-
gen en ingekomen stukken overgegaan tot
behandeling der Begrooting voor liet
Dienstjaar 1931-'32, welke werd vastge
steld in ontv. en uitg. ;op f 83053,32 met
een onvoorzien van f 1904,94. Bij de ont
vangsten, wat betreft de verschillende
pachten, deelde de voorzitter mede, dat
gezien de crisis, die niet het minst treft
den landbouw, waardoor velen ten onder
gang zijn gedoemd en ook velen tot hun
einde een sober bestaan zullen hebben,
het bestuur zich schaart aan de zijde van
die verpachters, die bij de betaling blijk
gaven te beseffen, dat de pachten te
hoog zijn en in deze zedelijke plicht,
boven wettelijke plicht kan worden ge
steld, zoodat het bestuur voorstelt op
alle pachtsommen eene reductie te geven
van 25 o/o en voor den pachter van iet
veek eene reductie van 50 o/0) welk voor
stel met algemeene stemmen werd aan
genomen. Nog werd besloten over te
gaan tot verbetering van enkele tertiaire
wegen en hiervoor aan de Provinciale
Staten een renteloos voorschot te vragen.
OOSTERLAND. In de op 14 April ge
houden vergadering van Ingelanden van
het Waterschap Ooster- en Sirjansland,
werd na enkele mededeelingen en inge
komen stukken overgegaan tot behande
ling der begrooting voor het dienstjaar
1931—-'32, welke in ontv. en :uitg. werd
vastgesteld op f 67408,57 met een on
voorzien van f 1761,60.
Op een schrijven van de gemeente Oos-
terland inzake onderhoud wegen en voet
paden werd besloten, dat dit .onderhoud
zal geschieden overeenkomstig de bepa
lingen van den bestaande ligger der we
gen en voetpaden. Nog werd besloten
over te gaan tot verbetering van enkele
tertiaire wegen in den polder ,en hiervoor
aan de Provinciale Staten een renteloos
voorschot te vragen.
SCHERPENISSE. Benoemd verklaard
tot lid van den gemeenteraad ,(vac. J.
M. v. d. Graaf f), de heer D. A. Hartog.
KAMER VAN KOOPHANDEL EN
FABRIEKEN.
Dinsdag a.s. vergadert de Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor de Zeeuw-
sc'he eilanden.
De agenda omvat behalve de ingeko
men stukken en de rekening over 1930,
met een eindcijfer van f ,25.879.43 in
ontvangst en f 25.352.08, uitgaaf (w. o.
f 3088,121/2 aan belegging), dus een goed
slot van f 527.35, slechts één voorstel,
n.l, betreffende het Statistiekreoht.
Bij Kon. Boodschap van 17 December
1930 werd bij de Staten-Generaal een
wetsontwerp ingediend, houdende nadere
bepalingen omtrent de heffing van Statis-
tiekreCht.
De strekking van dit wetsontwerp is
om de statistiek in-, uit- en doorvoer uit
te breiden over het vervoer van per post
verzonden goederen.
Tegen deze uitbreiding bestaat zeker
geen bezwaar. Zij zal aan de zuiverheid
der statistiek ten goede komen, vooral
nu het gewicht van postpaketten in het
verkeer met meerdere landen is ver
hoogd van 5 tot 10 k.g.
Dit verkeer wordt in de memorie van
Toelichting geschat op 200 millioen gul
den of bijna 5 pet. van den geheelen in-
en uitvoer.
Het is eChter naar het oordeel van het
bureau minder juist, dat deze (maatregel
nieuwe lasten voor den handel zal mede
brengen door de heffing van een uni
form statistiekrechl van 5 cent per post-
paket.
Tegenover de geraamde kosten van
jf 62.500.—, kan de netto opbrengst vol
gens de M. v. T. worden geschat ,op
f 89.000.
De Kamer van Koophandel en Fa
brieken te Rotterdam neeft over deze
kwestie een adres aan de Tweede Ka
mer gericht en met de daarin neergeleg
de beschouwingen kan de meerderheid
van de Commissie voor de Wettelijke
Bepalingen zich vereenigen.
De gedachte van het voorstel van het
Bureau komt hun te slap voor. H. i. zou
er eerder moeten worden aangedrongen
op volledige opheffing van het statistiek-
recht; eene bijzondere heffing van den
handel, die geene rekening houdt met
draagkracht en evengoed moet worden
betaald van verliesgevende als van winst
gevende transacties.
Het in de Memorie van Toelichting
van het oorspronkelijke wetsontwerp in
de derde plaats genoemde doeleinde is
h. i. derhalve in strijd met de redelijk
heid.
Het iderde lid der Commissie meent, !dat
het Bureau in zijn voorstel den juisten
toon aanslaat: „in geen geval meerdere
lasten en tevens aandringen op verlaging
der reeds bestaande".
Dit lid wil slechts de opmerking ma
ken, dat het naar zijn meening ge-
wenscht is de woorden „ja, kan het
zijn" te vervangen door: „doch eerder";
dit geeft een meer klemmende uitdruk
king. Algeheele opheffing van het statis-
tiekrecht, zooals de meerderheid der
Commissie zoude willen, zal toch niet
n.v union rijwielfabr/ek
IjDEM HULST AAM DE
OEDEMbVAART
YERKOOPINGEN, ENZ.
SCHERPENISSE. Heden werd alhier
verkocht een woonhuis en erf, bewoond
door H. Mol, kooper werd de Boeren
leenbank alhier voor f 900.
MNDBOUW EN VEETEELT®
ZIERIKZEE. De Rijkstuinbouwconsulent
voor Zeeland, de heer Ir. A. W. v. d.
Plassche, zal half Mei een dienstreis naar
Amerika maken teneinde daar de fruit
teelt te bestudeeren. Het Centraal Bu
reau van Veilingen in Nederland heeft
hiervoor financieelen steun toegezegd.
Op Dinsdag 14 April had op het
Zeeuwsch LandbouWhuis tusschen het Bu
reau van de vereeniging „Gewestelijke
tarwe-organisatie voor Zeeland" en het
bestuur der Vereeniging van Handelaren
in Zeeland een conferentie plaats over de
uitvoering der tarwewet. Getracht zal
worden een basis van samenwerking te
vinden, om tot een vlotte uitvoering der
wet te ^geraken.
DE TARWEWET.
De commissie voor den kring Schou
wen en Duiveland bestaat uit de heeren
J. C. van Langeraad, voorzitter; J. J.
Stols, Capelle, commissaris; P. Hanse,
Eikerzee, secretaris. Plaatsverv. bestuurs
leden zijn de heeren Joh. Doeleman, Drei-
schor, Jac. Romeijn Jz., Ouwerkerk en
C. A. Boogerd, Noordwelle.
Ieder tarweverbouwer, welke van de
door de regeering in uitzicht gestelde
gunstige gelegenheid wenscht te profi-
teeren is verplicht een formulier van
aansluiting te teekenen, aangezien er- ove
rigens geen gelegenheid bestaat hieraan
deel te nemen.
De toetreding houdt geen enkele ver
plichting in zich, doch biedt alleen de
gelegenheid van de in uitzicht gestelde
gunstige bepalingen te genieten, en is het
derhalve voor ieder tarweverbouwer,
groot of klein, van groot belang, direct
aan te sluiten en op de in op heden in
dit blad verschijnende plaats en tijd aan
wezig te zijn. De tijd dringt om tijdig
klaar te komen, derhalve wordt aange
drongen van een en ander goede nota
te nemen.
GEWESTELIJKE TARWEORGANISATiE
VOOR ZEELAND.
Instelling Kringcommissiën:
Door de kringen en afdeelingen der
landbouworganisaties SchouwenDuive-
landbouworganisaties zijn o.m. de volgen
de kringoommissies geformeerd:
Schouwen en Duiveland.
Leden: J. C. v. Langeraad te Drei-
schor, voorzitter; J. J. Stols te Capelle
bij Zierikzee; P. Hanse te Eikerzee.
Plaatsvervangende leden: J.
Doeleman Jz. te Dreischor; Jac. Romeijn,
burgemeester van Ouwerkerk; C. A. Boo
gerd te Noordwelle.
Tholen en St.-Philipsland:
Leden: W. L. Klompe te Tholen,
voorzitter; J. A. Stols Jr. te St.-Philips
land; Iz. Hage „Bijenkorf" te St.-Maar-
tensdijk.
Plaatsvervangende leden: J.
D. Doeleman te St.-Philipsland; C. G.
Hage te St.-Maartensdijk; D. W. Klompe
te Tholen.
Deze hebben vergaderd op Donderdag
16 April, waarbij de algemeene secretaris
aanwezig was. Besproken werd de Tar
wewet 1931, en de voorbereiding van
de uitvoering, de statuten en het huis
houdelijk reglement van de Gewestelijke
Tarwe-organisatgie voor Zeeland, i. o.,
terwijl verder de inventarisatie van de
voorraden van den oogst 1930 werd be
sproken.
Deze inventarisatie zal 25 April moe
ten zijn afgeloopen.
Zij, die zich na 25 April aanmelden,
Hullen, wanneer nog van den oogst 1930
mocht kunnen worden geleverd, daarvan
niet meer kunnen profiteered De statu
ten liggen ter inzage bij de leden en
plaatsvervangende leden der kringcom
missies. De aanvraag voor het lidmaat
schap zal tot 1 5 Mei kunnen geschie
den. Formulieren voor aanvraag lidmaat
schap en voor inventarisatie oogst 1930
(oude oogst) zijn verkrijgbaar bij de
leden en plaatsverv. leden der kringcom
missies, benevens op 't Zeeuwsch Land-
bouwhuis te Goes. Zie verder adverten
ties.
VAN HEINDE EN VEE,
De hertog van Miranda heeft uit
naam van den konir" aan een
AJP's
de fijne custard
rr\&t can
VANILLESUIKER
ia lader pak/
PCBDINGFABR^JPOMlKGRONINGEN
PILED IKiiE UKTEN.
Zondag 19 April te Zierikm.
.Ned. Her?. Kerk.
Nieuwe Kerk. 10 «re, ds. Vee».
Kleine Kerk. 10 ure, ds. Pynncker Hordyk.
Luth. Kerk;
Geen dienst.
Geief. Kerk.
10 en 6 nre, dr. v. Lenkhuyien.
Chr. Gesef, Kerk.
9.30. ds Haogeadoorm (Ber. lidmaten en
Voorber. H Ar.), 2 Leesdienat en 6 ure, ds.
Hoogendoorn.
evangelisatie Jeinël.
10 en 7 nre, Samenkomst.
Ond-Geref. Ge»,
9.20, g en 0 nre, Leeskerk.
u toch vooral in uw berichten goed uit
komen, dat de koning geen afstand van
den troon heeft gedaan; hij wenscht zijn
koninklijke rechten in hun vollen om
vang te houden. Slechts om geen bur
geroorlog uit te lokken, heeft de koning
erin toegestemd Spanje te verlaten. De
koning wenscht het volk uitspraak te
laten doen door de algemeene verkiezin
gen, welke in Juni worden gehouden.
- Uit Tetoean, in Soaansch Marokko,
wordt gemeld, dat aldaar ernstige .on
lusten zijn ontstaan, omdat de koloniale
Spaansche autoriteiten geweigerd hebben
de republikeinsche vlag te hijschen. Bij
een botsing tusschen monarchisten en re
publikeinen zijn er 3 menschen gedood
en vele gewond. De republikeinen zouden
de ter dood veroordeeling van den Spaan-
schen bevelhebber, kolonel Capaz eischen,
omdat hij bevel had gegeven op de me
nigte te schieten.
In de provincie zijn in Spanje op
sommige plaatsen ernstige onlusten uit
gebroken. Zoo werd te Malaga het ge
bouw van een krant door een volks
menigte in brand gestoken. Te Huelva
heeft een botsing plaats gehad tusschen
communisten en politie. Te Se villa is
de staat van beleg afgekondigd. Te Bil-
bas zijn de gevangenissen bestormd en
de gevangenen bevrijd.
De eerste volledige Spaansche minis
terraad heeft besloten onmiddellijk drie
processen te beginnen over de verant*
woordelijkheid der monarchie. Het eerste
proces zal de nederlaag bij Melilla van
1921 behandelen, waarbij meer dan 10,000
Spaansche levens verloren gingen. Het
tweede proces is gericht tegen de han
delingen van alle leden der dictatuur-
Berenguer, tijdens den duur van hun
ambtstijd. Het derde proces beoogt de
revisie van het vonnis van den krijgsraad
inzake den opstand te Jaca.
Te Bayonne, waar de trein met de
Spaansche koningin en familie het eerst
stopte, heeft de correspondent van de
„Matin" enkele woorden met ex-koningin
Ena kunnen wisselen. Zij verklaarde, Jat
de laatste dag in het paleis verschrikke
lijk was geweest. De menigte hield
schreeuwend manifestaties voor het pa
leis. Zij zeide niet te gelooven, dat het
Spaansche volk zijn koning wilde weg
jagen, doch op het oogenblik was het
een speelbal in de handen der commu
nisten.
Koning Alfons heeft Donderdag
Marseille verlaten. Aan het hotel, waar
de Koning vertoefd had en voor het
station, bevond zich een groote menigte,
die juichte toen de Koning verscheen.
Tegen een vertegenwoordiger van Ha-
vas herhaalde hij, wat de hertog van Mi
randa reeds gezegd had, dat zijn ver
banning slechts voorloopig is en dat hij
er toe besloten heeft om bloedvergieten
te voorkomen. Na de verkiezingen In
Juni zal men verder zien.
Het voorbeeld van Catalonië vol
gend, hebben de Baskische provinciën
een zelfstandige republiek uitgeroepen,
die een eigen constitutie zal hebben, ge
baseerd op historische privileges.
Koningin Ena van Spanje is te
Par:s aangekomen en he'-"'
