Zierikzeesche Nieuwsbode JIIRGENS7 abonnement: Woensdag 28 Nov. 1923 zierikzeesche courant. advertentiéni EERSTE BLAD. BEKENDMAKING. 1 PrJJi per 8 maanden f 1,60, franoo per post f 1,80. Voor het buitenland per jaar f 10,—. Afzonderlijke nummert 5 oent. Veriohljnt Maandag, Woomdag en Vrijdag. van 1—S regelt 60 oct. van 4 regelt en daarboven 20 ote. per regel. Reclamet 80 ets. p. regel BI) contract belangrijke korting Inzending op den dag van alt gare vóór 11 ure. Dit nummer bestaat uit 2 bladen. Da BURGEMEESTER van Zibbiizbb G-lezen de circulaire van den Commbsaiis der Koningin in Zeeland, d.d. 24 No ember j,l. A no. 3777, 3e afdeeling; Brengt ter kennis van de ingezetenen de volgende beschikking van den Minister van Binnenlandsche Zaken ei Landbouw: De Minister van Binnenlandsche Zaken en Landbouw, gelet op artikel 38 der Veewet; heeft goedgevonden: A. In te trekken zijne beschikking van 26 October 1923. Directie van d*n Landbouw, no. 2199, 3e afdeeling, laatstelijk gewijzigd bjj zjjne beschikking van 7 November 1923, Dirfctie van den Landbouw, no. 2177. 3- afdeeling, waarbjj het vervoer van herkau wende dieren en varkens naar bepaalde ge deelten des Rjjks werd verboden; B. met ingang van 26 November 1923, het vervoeren of doen vervoeren van herkauwende dieren en varkens, uit bet overige gedeelte des Rijks, te verbieden naar een kring, om vattende de provinciën Friesland, Groningen, Drenthede provinciën OverijsselGelder land, voor zoover deze gelegen zijn ten Oosten van den IJssel en den Rjjn, en ten Zuiden van de Waal, alsmede de provinciën Lim burg, Noordbrabant en Zeeland x C. Té bepalen, dat, wanneer bijzondere redenen afwijking van bet sub B, bedoelde verbod noodzakelijk maken, zoodanige afwij king kan worden toegestaan door den Com missaris der Koningin in dé Provincie van bestemming, onder de door den betrokken Inspecteur van den Veeartsenjjkundigen Dienst aan te geven voorwaarden. Zibbiizbb, 27 November 1923. De Burgemeester voornoemd, A. J. F. FOKKER VAN CRAYESTETN YAN RENGERSKERKE. BUITENLAND. Daklooze kiideren. Het probleem der daklooze kinderen is ontegenzeggelijk een der meest ge wichtige vraagstukken, die de bolsjewis tische machthebbers hebben op te lossen. Honderdduizenden verwaarloosde, have- looze, hongerende kinderen zwervendoor het onmetelijke land, bedelend en stelend in hun onderhoud voorziend, een gewel dige schaar van toekomstige misdadigers. Alle bolsjewistische kranten schrijven over de ellende van deze verschoppelingen, roepen om hulp, wijzen op het groote gevaar, dat den staat bedreigt, indien deze kinderen niet ten spoedigste zullen geholpen worden, maar de regeering er kent haar machteloosheid hier te helpen en de zaak blijft zoo als zij was. Neen, het kwaad wordt steeds erger. Hoe verschrikkelijk de toestand dezer ellendigen is, zien wij uit het volgende, dat wij aan de „Iswestia" ontleenen: „Zaterdag om 11 uur des morgens zag ik op de half vergane treedjes van een keldertrap, bij de kerk van Boris en Gleb, drie havelooze kereltjes van 9—12 jaar. Zij lagen op de koude, vochtige trap te slapen en waren dichtgedekt met eenige affiches, die zij van den muur hadden gescheurd. En dat bij de koude van deze dagen! „Den zelfden dag was ik om 12 uur des middags op het Roode plein. Bij de kerk van Wasiliej den Zalige zag ik het volgende tooneel. Onder de steenen van het trottoir was een groot hol gegraven en uit het hol staken vuile lompen, waar mee de vloer van het hol was bedekt. De smalle ingang was door prikkeldraad afgerasterd, zoodat de nieuwsgierigen, die naar dit vóór-historische schouwspel ston den te kijken, het hol niet konden nade ren. Uit het hol klonken kinderstemmen. Het was dus een verblijfplaats van arme kleuters, die zich op deze wijze tegen de koude trachtten te beschermen. De poli tie werd gewaarschuwd en weldra ver scheen een agent. Hij verwijderde het prikkeldraad en kroop in het hol. Daar vond hij twee onbeschrijfelijk vervuilde jongetjes van een jaar of tien. Zij protes teerden tegen het binnendringen van den agent in hun „huis", dat zij zelf hadden gemaakt, doch de agent trok hen uit hun hol en bracht ze naar het politie bureau". Een onbekende rijke. Zelfs zijn zusters hebben nooit gewe ten, dat Maurice Marcus, die in 't kleine stadje Redhill nabij Londen zijn comfor tabel maar eenvoudig leven leidde en dezer dagen stierf, millionnair was. Eige naar van eenige millioenen. Buiten zijn stadje kende niemand hem. Zaterdag, luttele dagen na zijn dood, is men zijn nalatenschap gaan taxeeren. De verrassing onder de burgers van Redhill, die Marcus meer dan dertig jaar een der hunnen hadden mogen noemen, was geweldig, toen aan het licht kwam, dat het kalme, stille mannetje meer dan drie millioen pond sterling had bezeten. Daar zat een levensgeschiedenis achter. Het was deze: als jonge man ging de heer Marcus zijn geluk zoeken in Zuid- Afrika. Hij vestigde zich te Port-Eliza- beth en begon daar een firma met zeke ren Robinson, met het doel, makelaars diensten te verrichten bij den handel in goud en diamanten, die destijds in Zuid- Afrika opkwam. Blijkbaar gingen de za ken goed. Althans ruim dertig jaar ge leden kwam Marcus als rentenier weer 66" in Engeland terug. Hij ging te Redhill wonen, en interesseerde zich voortaan in hoofdzaak slechts voor zijn lap land, die niet bijster groot was, en voor zijn be scheiden kudde Jersey-vee. Zijn huis was ruim en heel goed, doch rustig gemeubi leerd. Van „luxe" geen spoor, laat staan van overdaad. Hij hield ook een auto. Voor het overige was er niets, dat de ge- buren omtrent zijn staat kon inlichten. Hijzelf vertoonde zich in geen enkelen kring en stond buiten het politiek of verder gebeuren van de streek. Totdat hij, kort geleden, ziek werd, was hij een goed golf-speler. Wie wèl van hem merkten, waren de liefdadige genootschappen. Een dier in stellingen kreeg onlangs een gift van 10.000 pond van hem. Marcus' zusters wisten natuurlijk, dat hij „geld had". Maar, zooals gezegd, dat hij millionnair was, vermoedden zij in de verste verte niet. Welnu, die onwetend heid heeft op pleizierige wijze een einde voor haar genomen. Want van de 3.145.761 pond, die de overledene heeft nagelaten, en waarvan niet minder dan 1.354.000 pond aan de schatkist ten goede komt, krijgen zij elk stevige bedragen. BINNENLAND. De postcheque- en girodienst. Het „Vaderl." meldt, dat een aantal van de dure machines, voor de mechani satie van den postchèque- en girodienst aangeschaft, buiten gebruik staat en ver moedelijk van de hand zal worden ge daan. In De Ambtenaar wordt meegedeeld, dat verschillende postdirecteuren zijn of zullen worden gestraft met geldboete of terugzetting in tractement wegens onvol doende medewerking bij de ce i'rcl's-itie van den girodienst. Aan deze directeuren is tevens opgedragen de onder hen werk zame ambtenaren, die betrokken zijn bij deze onvoldoende medewerking eveneens voor straf voor te dragen. Uit Stad en Provinole. ZIERIKZEE. Tot enquètrice voor de t.b.c.-bestrijding is door de hier bestaan de t.b.c.-vereeniging benoemd mej. B. v. Anrooij te Zaltbommel, die deze benoe ming heeft aangenomen. POORTVLIET. De collecte voor het Roode Kruis heeft alhier opgebracht de som van f 22,72. Do Thoolsche Waterleiding. Zij, die reeds kennis maakten met de reisgelegenheid in Zeeland, kunnen het beseffen wat een reis van Zierikzee naar Tholen in den winter bij mistig weer beteekent. Door den mist van Dinsdagmor gen werd 't vertrek der Prov. boot eenigs- zins vertraagd, waardoor we den trein misten, die ons op 't van te voren vast gestelde uur te Bergen-op-Zoom zou bren gen. Gelukkig was de heer Krijger, uit Goes zoo welwillend ons mede te nemen met z'n nieuwe autobus naar Bergen op Zoom, waardoor 'we deel konden nemen aan de tocht naar de bronnen te Hals teren. Met een 3-tal flinke autobussen (.werd een gezelschap van 65 personen tot op eenigen afstand van de prise d'eau gebracht, waar men uitstapte en een fris- sche -"Wandeling aanving langs nauwe boschpaadjes en Zandwegen tot waar een groote open plek werd bereikt, waar van de aldaar staande gebouwen de driekleur wapperde. De werken bij den oorsprong der waterleiding zijn nog niet geheel en al voltooid, maar de groote reservoirs bevatten reeds groote hoeveelheden zui ver leidingwater om door de buisleiding te worden gebracht in de huizen der Thoolsche bevolking, die, wanneer een maal het gemak wordt gevoeld en het nut wordt ingezien, dezen dag dankbaar zal herdenken. Na een bezichtiging van de gebouwen met machinerieën en ontijzeringskelder, ondernam het gezelschap den terugweg, tot weer de auto's werden bereikt, die hen over „de Eendracht" en te Tholen bracht. Op de bovenzaal van het „Hof van Hol land" was een uitstekende koffietafel in gericht, waarbij de Thoolsche bot niet ontbrak. Jhr. J. v. Vredenburch riep de aanwe zigen een hartelijk welkom1 toe. Aanwezig waren o.a. de Commissaris der Koningin in Zeeland, de vertegen woordiger van den minister van arbeid, de Hoofdinspecteur en Inspecteur van Volksgezondheid, leden der Centrale Com missi voor de drinkwatervoorziening, de leden van Ged. Staten, Dieleman, van der Weijde en v. Dusseldorp, dr. Jenny Weijerman, leden van Prov. Staten, de directeuren der Zuid-Bevel, en N.-Bra- bantsche waterleidingen, hoofdingenieurs van den Rijks- en Prov. Waterstaat in Zeeland, de voorzitter en secretaris van den kring Tholen der Z.L.M., de Raad van Beheer, de burgemeesters van Tho len, Sl.-MaartensdiJ.c, Stavenisse, St.-An- na'.and. Oud-Vossemeer, Poortvliet, Scher- penisse, da hec-r C. Wagtho, de directeur der Thoolsche Waterleid-'ng. de vertegen woordigers van de Thoolsche gemeenten, de hoofdopzichter, en opz'chter der Thoolsche Waterleiding, de aann m?rs der prise d'eau gebouwen, filters, bronnen, de werken aan de Watertoren en buizennet, en natuurlijk de pers. Jhr. v. Vredenburch wees er op dat de Waterleiding met vertrouwen de toekomst kan tegemoet gaan; spr. hoopte dat de totstandkoming dezer waterleiding voor andere deelen des lands een spoorslag moge zijn om voort te arbeiden. De Commissaris der Koningin dankte voor da uitnood'gjngen ontvangen voor deze p!echtighe:d, lerwijl hij memoreerde hoe Jhr. J. v. Vredenburch de groote motorkracht is geweest van deze onder neming, daarbij krachtdad'g gesteund door zijn echtgenoote. Op voorstel van den heer A. v. d. Weijde werd onder applaus besloten, een telegram van hu'de aan mevr. v. Vredenburch te zenden. Na het opheffen der koffietafel ver scheen het muziekgezelschap voor het „Hof van Holland", om de gasten der Thoolsche Waterleiding af te halen. Voor afgegaan door „Concordia", marcheerden de genoodigden naar de Markt, waar een spreekgestoelte was opgericht en een ge- improviseerde rots was gebouwd. Voor lot de eigenlijke plechtigheid werd overgegaan, voérd? „Concordia" op de aldaar gevestigde tent de „van Vreden- burchmarsth" uit. De voorz:ttcr van dit gezelschap, de heer Moelker, sprak den heer v. Vredenburch toe, waarop deze, het gezelschap en den componist voor dezen feestmarsch dank zegde. Daarna beklom de heer v. Vredenburch de tribune en sprak als volgt Mijnheer de Commissaris der Koning-In. Mijnheer de vertegenwoordiger van den Minister van Arbeid. Dames en Heeren. Thans ruim 14 jaren geleden is het, dat voor het eerst een gedachte is opgekomen era op Tholen een waterleiding te bou wen; nu in 1923 zullen wij dezj openen, midden :n een periode, waar nieuwe wer ken tol da uitzonderingen behooren en waar de Europeesche verwarring zwaar neerdrukkend werkt op den menschel^ ken geest en vaak doodend is voor men- schelijke energie. Het was in 1910, dat op eene vergade ring van voorzitters der Gezondheidscom- miss'es in Zeeland, werd aangedrongen de drinkwatervoorziening in de gezond- heidscomnvssies ter hand te nemen. Aan vankelijk zat voor, dat Tholen voorzien zoude worden van de Bergen öp Zoom- sche waterleiding. Pogingen toenmaals on dernomen, vonden geen enthojisiast ont haal. In 1911 vonden te Tholen bespre kingen plaats van Dr. Weyerman en luite nant Scharroo met Voorzitter en Secre taris der Gezondheidscommissie. Later eene vergadering van gemeentebesturen en secretarissen en ten gevolge van eene vraag, gesteld door de gezondheidsoom- missie werd een waterleiding-comité op gericht, in den volksmond genaamd en nog genoemd „Waterleidingscommissie". Van die Commissie zijn nog alleen over gebleven da heer Avé en ik als leden, die 'van den aanvang daarin plaats had den gevonden. De andere Jeden werden successievelijk door vertrek of anderszins vervangen. De plannen werden gemaakt door de maatschappij tot Bouw en Ex ploitatie van Gemeentebedrijven en hoofd zakelijk naar deze plannen is deze water leiding gebouwd. De Commissie ging niet altijd op rozen. Het bekomen der noodige gelden was niet gemakkelijk. De gemeentebesturen voelden niet altijd evenvee! voor de wa terleiding, sommige besturen veranderden voor een vlugge werking weieens heel dikwijls van meening en vele besprekin gen en schrifturen, samen vormend een eerbiedwaardig archief, zijn noodig ge weest cm de zaken voor elkaar te krij gen en vooral bij elkaar te houden. Im mers, evenals het vlugge water (spreekt men niet van vlug als water) waren vaak vluchtig de geesten van hen, die over het lot dezer leiding moesten beslissen. Meen de men ze vast overtuigd te hebben, dan kreeg men nul op het request, de regen- takken met de roode „luusjes" zoo gees tig ecn:gen tijd geleden in een Zeeuwsch blad beschreven, bleken bovenal dierbaar te zijn, het water was dood geperst en 2elfs nu wordt de watertoren, die toch wel een mooi bouwstuk mag heeten, met wantrouwende blikken begluurd. „Wat zit er tch vel onder '<i;e roode muts De oorlog bracht een geduchte stag natie in den loop der zaken, wij stonden toen op een dood punt. Maar ondanks allerlei oorlogsmisère weed toch gestaag doorgewerkt om klaar te zijn. De statu ten werden ontworpen, de risico-garantie aangevraagd en de voorbereiding tot het oprichten der N.V. getroffen. In 1915 en 1916 werden de statuten goedgekeurd, de N.V. delüv'tief opgericht, de steun van Rijk en Provincie ingeroe pen. doch de te hooge prijzen van bui zen maakten eenigen voortgang onmoge lijk. Eindelijk 'n 1919 wordt te St.-Maar- tensdijk een groote vergadering belegd, waar gevraagd wordt: „Wat wilt gij?" Aangetoond wordt, dat bouwen met het zelfde kapitaal n'el meer gaat en alle gemeenten op één na die later van meening veranderde bes'.u:ten waar intusschen de prijzen gezakt zijn het kepitaal te vergrooten. In 1921 werden buizen aangekocht en het is met een zucht van verluchtmg, dat de voorvechters voor de waterleiding het eerste schip op de Kade van Tholen zien lossen. De zaak, die zoo vaak op losse schroeven wentelde, stond nu einJelijk vast. De geschiedenis van den bouw, hare nadere bijzonderheden, zullen nader wor den uiteengezet. Mij rest een kort woord aan autoriteiten en aan mijn medewer kers. De heer Lietaert Peerbolte, die als ver tegenwoordiger van Z.Ex. den Minister van Arbeid hier zou zijn gekomen, doch door ziekte daarin verhinderd is, is de Rijksautoriteit, waarmede onze Commissie van den aanvang af de besprekingen had te houden en hetzij mij vergund, niet al leen officieel, doch ook persooonlijk mei de gevoelens van groote erkentelijkheid en dic-pe waardeer'ng hem dank te zeg gen voor zijne groote belangstelling en bijzondere welwillendheid in de geheele periode van voorbere;ding en ook van bouw. In diens plaats heel ;'k hartelijk welkom hier de heer Krul en ve~zoek hteir. Z.Ex. den Min. van Arbe'd dank te zeg gen, dal hij zich heelt laten vertegenwoor digen. 's Lands regeer'ng heeft zich tegen over het eiland Tholen niet onbetuigd ge laten; de steun in den vorm van een rentegarantie, van het verleenen van het benoodigde kapitaal tegen lageren rente voet, het gratis ter beschikking stellen van de adviezen van het ftijnsbureau voor drinkwatervoorz:ening, is werkelijk niet gering te noemen. Dat Tholensche autori teiten d t hebben begrepen, een bewijs is wel, dat nu reeds overal de vervroegde aansluit:ng is ingevoerd. Het waren ook de staten van Zeeland, hier vertegenwoord:gd door Z.Ex. den Commissar's der Koningin, Gedeputeerde en Leden van Provinc'ale Staten in dit gewest, die een open oog toonden te hebben voor de belangen van deze streek; ook hier :s die steun in den vorm eene? garantie aanzenlijk. Eerst vertegenwoordigd door den helaas te vroeg ontslapen en in d:t district zoo gezienen heer Jhr. Mr. De Casembroot, vertegenwoordigt de heer Van der Weijde nu het College van Gedeputeerde Stalen in onzen Raad van Beheer. Het :s wel uit ons aller naam als Ik hoop, dat hij er nog lang zitting in moge nemen en ons met zijne uitnemende adv'ezen steunen. Laat ik er bij voegen, dat 'k hem en ook zijn imede Gedeputeerde Mr. Dieleman toe- wensch, dat hun hoop in Schouwen en Z.-Vlaanderen éénmaal in vervulling kome. Zoo het kan spoedig, anders nemen Zij ter harte, hetgeen mij zoo vaak een troost was hij vertraging van werkzaamheden, „alle belangrijke werken duren minstens 10 jaar". Voorts komt een woord van grooten dank toe aan de Centrale Commissie voor Drinkwatervoorz'ening. Moge en Commis sie en Rijksbureau vele waterleidingen zien tot stand komen. Veie personen maakten zich verdienstelijk voor de wa terleiding, denken wij aan de heeren DijcOimmester, Oud-Commissaris der Ko ningin in Zeeland, die steeds Zich op -de hoogte hield van den stand der werk zaamheden, de heeren J. A, Snijder, oud- Secretaris der Aldeeling Tholen Z.L.M., later voorzitter van den kring, Dr. Jenny Weyerjnan, Van Poelgeest en zoo vele andere vrienden en niet te vergeten vriend'nnen (want de dames wiaren vaak veel meer voor de waterleiding can de mannen). En de Pers niet te vergeten, die altijd onze artikelen opnam die harer zijds zoo vaak ad rem wees o p hetgeen voor de streek noodzakelijk en nooodig was. Nc-oit deed ik tevergeefs een be roep op Uwen steun en altijd wiaart gij bereid het publiek voor te lichten en vaak goede raad te geven. Doch een groo te steun en een onverzwakte steun voor ons (met ons bedoel ik mede mijn vrouw, die steeds mijn trouw ter zijde heeft gestaan) waart gij, mijn waarde heer Avé. Heel vele lange jaren, zonder eenige vergoeding, zelis zonder u'tzicht op ver goeding, toen de zaken vaak hopeloos stonden, werktet gij voor de zaak en nooit deed ik tevergeefs een beroep op Uwe toewijding en belangloozen steun. Dat gij, de trouwe medewerker de vol tooiing van dit werk nog kunt bijwonen, ons „smarlekind:w een „vreugdekind" vol tintelepd leven zult z'en, aoet bij bo venmate groot genoegen. Ik ben thans gekomen tot een korte be schrijving der Waterle'diog. Van den beginne af heeft men voor op gesteld, dat goed water in voldoende hoeveelheid op het e'land Tholen niet was te vinden en dit dus van elders moest worden aangevoerd. De keuze is na een:ge proefboringen gevallen op een terrein :n de gemeente Halsteren, nabij den bestaanden zandweg van Halsteren naar Wouw. De boringen, die :n het jaar 1912 zijn verricht, hebben aangetoond dat aldaar voldoend water van geschikte kwalUeit aan 'den bodem kan worden onttrokken. Toen de prijzen van gegoten ijzeren buizen zoodanig wa ren gedaald, dat berekend kon worden, met de voorat gestelde begrootingscijfers te kunnen uitkomen is een voorloopige koop gesloten voor het benoodigde mate riaal. Nadat de goedkeuring van den Mi nister hierop was verkregen, kon eerst definitief tot den aanleg worden besloten. Het gevolg hiervan was dat met den meest mogelijken spoed toen eerst het Jeggen van het buizennet moest worden aanbesteed, opdat bij aankomst van de eerste buizen de aannemer gereed kon zijn voor de ontvangst, het lossen, per sen enz. Eerst daarna werden de vroeger opgemaakte plannen en bestekken voor de overige werken aan een revisie onder worpen en later successievelijk aanbe steed. Deze volgorde van aanbesteding, welke afwijkt van de gebruikelijke om alles zooveel mogelijk tegelijk aan te be steden en at te werken, is de oor zaak dat het buizennet reeds zoo goed als gereed was, toen met de verschillen de andere werken nauwelijks was aange vangen. Vandaar een betrekkelijk lange bouwtijd van de geheele waterleiding Het water wordt opgepompt uit dr;e bronnen op een diepte van circa negentig Imetcr onder het maaiveld of 85 M. on der N.A.P. Dit opgepompte water bevat een groote hoeveelheid ijzer in opgelos- fen staat, hetwelk er uit moet worden verwijderd. Dit gesch'edt door middel van luchttoevoeging waardoor de oplosbare ijzerverbindngen in onoplosbare worden omgezet, welke laatste voornamelijk In de ookeskamers der ontijzeringsinrichting afgescheiden en weggespoeld worden. Het in de cokeskamers grootendeels ont- ijzerde water wordt daarna geleid over een stel griodf'lters en daarna over een stel zand filters, waarna het volkomen ijzervrij in de re!nwaterkelders komt en tevens bacteriologisch gezuiverd. Het in deze kelders aldus gezuiverde water is van een uitstekende kwialitieit, zoowel voor huishoudelijk als voor in dustrieel gebru'k. Het komt in samen stelling veel overeen met het water van de Zuid-Bevelandscha waterleiding, aan vele aanwezigen bekend. Van uit deze kelders wordt het water opnieuw naar behoefte opgepompt en door het ruim 53 K.M. lange buizennet over het eiland Tholen gedislr'bueerd. Een belangrijk gedeelte van ait bu:zen- net wordt gevorma door den zinker door de Eendracht ter lengte van circa 200 M. Deze zinker werd gelegd op 15 Sep tember van het vorige jaar. Het bijzon dere van dit werk was dat de buis moest gelegd worden door een zeearm waar een sterke eb- en vloedstroom elkaar afwisselen, zoodat spec'ale voorziening©* moesten worden getroffen. Om het la ten zakken van de zinkerbuis in een zeer kort tijdsbestek te doen plaats hebben. Het zakken geschiedde in 3 5 minuten, terwijl daarvoor bij de algemeen gebrui kelijke werkwijze wellicht 2 a 3 uren noodig zouden zijn geweest. De mechanische aandrijv:ng van de pompen geschiedt door middel van een ruwoliemotor van het senvle-diesel type. Deze motor is van zoodanige capaciteit, dat zij in het gewone bedrijf lang niet ten volle behoeft te worden belast, wat een langere levensduur van den motor

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1923 | | pagina 1