Zieneesche tê Nieuwsbode
'*p, JURGENS7
DUI\AATTE>L'INGE
VERVANGT NATUURBOTER
abonnement:
advertentiëni
HH. ADVtRTttROERS
Kennisgeving.
PrO* per 6 maanden f 1,50,
franco per post f 1,80. Voor het
buitenland per JaAr f 10,—.
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Verschijnt Maandag. Woensdag
en Vrijdag.
Woensdagov. 1923. zierikzeesche courant.
80ste JAARGANG. -
Ui J. DE LOOZE Jr. UII|.-IMi
No. 11008.
t H. J. KOSTER.
van 1—8 regels 60 ets., van i
regels en daarboven 20 ets. per
regel. Reclames 80 ets. p. regel.
Bij oontraot belangrijke korting.
Inzending op den dag van alt-
gave vóór 11 ure.
verzoeken w(J advertentlBn,
bestemd voor ons nummer
van a.s. Vrydag, ons zooveel
mogeltyk Donderdag te doen
toekomen. DJE DIRECTEUR.
Gevonden voorwerpen
Eon band van een damesmantel; een
handschoen; een damestascbje; een R. K.
kerkboekje; een portemonnale m. geld;
een das; een band van een heerenjas;
een jongensjas een broche een bril
een onderrok; een ceintuur; een rijwiel.
Inlichtingen te bekomen aan 't Bureau
van Politie te Zierikzee, van des mor
gens 10 tot 12 en des namiddags van
2 tot 4 en van 8 tot 9 uur.
De Commissaris van Politic,
R P. BRONS.
D« BURGEMEESTER van Zierikzee brengt
ter kennis van de Ingezetenen, dat er op
Zaterdag den 24 Nov a s., des namiddags
te 2 u_ir, op het Raadhuis, eene openbare
vergadering van den Gemeenteraad zal ge
houden worden, waarin de navolgende pun
ten zullen worden behandeld:
1. Installatie raadslid L. J. Guinee.
2. Vaststelling notulen.
3. Ingekomen stukken en mededeelingen.
4. Vaststelling herziene verordening ophef
fing en invordering van schoolgeld
5. Beschikbaarstelling lokaal voor vervolg-
onderwjjs.
6. Levering bespanning voor reinigings
dienst.
7. Beroep besluit Gedep. Staten tot toeken
ning bijdrage bijzonder vervolgonderwijs.
8. Aangehouden voorstel aangaande Rijks
normaallessen.
9. Begrooting 1924 met bjjbegrootingen.
Zierikzee, 20 November 1923.
De Burgemeester,
A. J. F. FOKKER VAN CRATESTETN
VAN RENGERSKERKE.
66
BUITENLAND.
Canada en de landverhuizer?.
Canada gaat blijkens een bekendmaking
van den heer Robb, minister van Immi
gratie, over tot een ingrijpende wijziging
in zijn immigratiepolitiek. Het zal de
moeilijkheden, tot nog toe aan immigran
ten in den weg gelegd om in Canada
binnen te komen, aanzienlijk verminde
ren, zoodat immigranten van alle natio
naliteit, die in staat en bereid zijn te
werken, mits zij zich houden aan de ge
bruiken in Canada geldig, Canada voor
zich open zullen vinden. De scheepvaart
maatschappijen, die van de ruimere be
palingen een vermeerdering van den
stroom van immigranten verwachten, heb
ben der regeering reeds toegezegd, een
verlaging van de overtochtskosten voor
derde klasse-passagiers te zullen over
wegen. Immigranten, die vroeger bij in
scheping meteen moesten bepalen naar
welk deel van Canada zij zouden gaan
en bij aankomst in Canada direct moesten
doorreizen, kunnen thans volstaan met
de ticket voor één der Canadeesche ha
vens en mogen daar aangekomen eerst
hun definitieve bestemming bepalen.
Aan een Reuter-telegram over boven
bedoeld onderwerp ontleenen wij nog,
dat Ca>enoe8 als eenige eischen
voor t» behalve de bereidwillig
heid orken, lichamelijk en geeste
lijke gil stelt.
laad In Dussrldorf.
De gjeldorf geeft op het oogen-
blik eéch beeld van de tijdsom-
standijEr is nauwelijks mjer een
straat, de sporen draagt der on-
lusten.buitenwijken zijn alle «rin
kels dnmerd.
Gedfle vorige week hadden el-
ken altisten plaats, en er zijn
vo'.doeiwijzingen, dat deze onlus
ten nit voortkwamen uit de duurte
en hagen, maar door dat de com-
munisfin de hand hadden. Er zijn
b.v. «geplunderd, d:e met honger
en k<!ets u!tstaandc hebben, a's
porcefels enz. In de onlusten zat
een a'steem; zij traden op ver-
schillèatsen tegelijk op, zoodat de
politi<durend beziggehouden werd
en nidaat was ze spoedig te on-
derdri Sinds de bezetting is de
politljts 400 man sterk, hetgeen
veel t:g is voor een stad van bijna
een fcilloen inwoners. Het gevolg
was, tie industrieele voorsteden als
Oberfcaar de bevolking in meer-
derhekmunistisch gezind is, de me
nigte lacht had cn deed wat zij
wiideot de Fransche nrlitairen aan
dezenand een einde maakten. Bij
verscL communisten hadden huis-
zoekplaats cn greote hoeveelheden
wapïraunit-'e werden in bes'.ag ge-
nom:irtien commumsten werden gc-
arresl
BNENLANO.
Vrge ouderdomcrereekerlDg.
Melt ons mede, dat voor de vrlj-
willig-verzekerden ex-artikel 24 der
Ouderdomswet (rente f 3 per week-pre-
mie 39 ct.) van nu af ook de mogelijk
heid geopend is om een aanuul'ings-uer- j
zekering voor een rente can l of 2 gld.
te sluiten. Zij kunnen dus bijverzekerin
gen sluiten van 1 tot 17 g'.d. toe. Het
totaal verzekerde bedrag mag niet lager
zijn dan 3 gld. en mag 20 gld. niet te
boven gaan.
De bevolking van Nederland.
Het bevolkingscijfer in het rijk be
droeg 1 September 1.1. 7,165,901 zielen te
gen 7,041,441 een jaar tevoren- De bevol
king nam dus in dit jaar toe met 124,460
zielen of 1,77 percent. In de groote ste
den telde de bevolking op de genoemde
data onderscheidenlijk 1,764,616 en
1,732,080 zielen, gevendeen toeneming
met 32,536 zielen of 1,88 percent. De ver
gelijking der be:de verhoudingscijfers
wijst op aanhoudende 'concentratie der
bevolking.
De Kabinetscrisis.
De Haagsche redacteur van de A.-R.
R'dammer meent dat wé den tegenwoor-
digen toestand als volgt kunnen teekenen:
Mr. Kooien schijnt in de raeen'ng ver
keerd te hebben, dat met eenig toege
ven aan beide zijden der coalitie het
mogelijk zou zijn om eep kabinet te for-
meeren, dat slechts een weinig zou af
wijken van het min:sterie-Ruys. Immers
is overdu:delijk gebleken, dat de lin
kerzijde niet in staat is een kabinet te
leveren en hetzelfde geldt van de anti-
Vlootwet-grocp in de Kamer.
De heer Kooien hoopt er blijkbaar op,
dat de anti-rev. partij „zich wel mati
gen zal". In Roomschen kring ontkent
men, dat er een vast actoord bestond
over de Vlootwet. Heeft min:ster Coliju
getneend, dat hij op de geheele rechterzijde
kon rekenen, dan heeft -men hem een
te optira'stischen kijk op de zaken ge
geven. Evenmin zou het vastgestaan heb
ben, dat hij voor zijn bezuinigingsplan
nen algem;ene instemming, althans ver
dediging zou vinden.
De Chr.-Hist. fract:e zou zakelijk ge
heel aan de zijde van het kabinet-Ruys
staan, maar schijnt toch wel geneigd te
zijn om een eventueel kabinet-Kooien te
steunen. Bij de anti-rev. fractie echter
zou mr. Kooien heelemaal geen succes
gehad hebben. Op grond van een en an
der mag de conclusie dan ook wel ge
bouwd worden, dat mr. Kooien niet zal
slagen in zijn plannen om een coalitie
kabinet te formeeren.
De Zomertijd.
In een vergadering van de dagelijksche
besturen vau de drie centrale landbouw
organisaties (den Nederlanaschen Boeren
bond, het Koninklijk Nederlandsch Land-
bouw-comité en den Chrstelijken Boe
ren- en Tuindersbond In Nederland), wel
ke Zaterdag j.l. te Amsterdam gehou
den werd, is besloten opn:euw te trach
ten tot afschaffing van den wettelijken,
zomertijd te geraken. Aan den eventueel
nieuw optredenden Minister van Land
bouw en zoo noodig aan het nieuwe Ka
binet zal verzocht worden een wets
voorstel in dien zin in te dienen. Mocht
van die zijde afwijzend beschikt wor-
"den, dan zal aan Kamerleden van de ver
schillende politieke partijen verzocht wor
den een desbetreffend ontwerp van wet
aanhangig te maken.
Mr. Treub over den gulden.
De oud-minister mr. M- W. F. Treub
heeft zich tegenover een medewerker van
het „Alg. Hbl." over de positie van on
zen gulden als volgt uitgelaten:
„Wat de intrinsieke positie van den gul
den betreft, ben ik van meening, dat men
den laatsten tijd over het gevaar van
een inflatie in ons land veel te veel
heeft gepraat en geschreven en hierdoor
het publiek bang gemaakt heeft, hetgeen
dan als het psychologische element van
de recente daling van den gulden be
schouwd mag worden. Het herstel van
het evenwicht van onze Staatsfinanciën
is echter geenszins een onoplosbaar pro
bleem en ik zou de vrees voor de ont
wrichting van onze Staatsfinanciën slechts
kunne begrijpen, indien wij met de waar
schijnlijkheid van een ministerie-Troel
stra rekening zouden moeten houden.
Deze mogelijkheid acht ik echter uitge
sloten. Men heeft van het gevaar van een
inflatie veel meer gesproken, dan m. i.
noodig is geweest en dit was onvoorzich
tig, aangezien het ongunstige psycholo
gische effect van onrustbarende verkla
ringen over inflatie zich ten opzichte
van de in ons land belegde belangrijke
buitenlandsche kapitalen bijzonder sterk
kan doen gelden. Ongetwijfeld heeft ech
ter de recente daling van den gulden
ook hare gunstige zijde, omdat hier
door voor de nieuwe regeering geheel
duidelijk gemaakt werd dat de toestand
ernstig begint te worden en het nemen
van krachtige maatregelen eischt".
UK Stad en Provinoie
ZIERIKZEE. Da verplaatsing naar 's Gra-
venhage van den heer P. Sonke, kommies
2e kl. te Brouwershaven is ingetrokken.
Verschenen is een geïllustreerd
maandblad „Het Roode Kruis", voor jonge
menschen, uitgave van de Ned. vereeni-
ging het Ned. Roode Kruis. Het maand
blad heeft ten doel, aldus de inleiding
het werken en streven van het Nederl.
Roode Kruis meer onder de Ned. jeugd
bekend te maken en zoodoende onze jonge
menschen op te voeden tot hulpvaardige
mannen en vrouwen.
BURGH. De maandelijksche vergadering
dar Zendingsvereeniging werd diimaal
in de bekende zendingsweek druk be
zocht. Een aangename afwisseling naast
de gewone werkzaamheden bracht één
der leden door op onderhoudende wijze
te vertellen van zijn reis van Liverpool
naar Oost-Indië; te meer interessant,
waar ruim 500 terugkeecende Mekka-
gangers de tweede helft der reis zou
den meemaken. Met bijzondere aandacht
werd geluisterd naar de uiteenzetting der
ervaringen en godsdienstige handelingen
der 2.g. ..hadjè's", zoowel op hun tocht
naar Mekka als aan boord. Vóór het
einde der samenkomst werden de zen
dingsenveloppen geopend, die in den loop
der week in de gemeente waren rond
gebracht en door 4 der leden bereidwil
lig opgehaald. De opbrengst was wer
kelijk een verrassing. Aan de samenwer
kende zendingsoorporatie's kan f 60 wor
den opgezonden. Na een woord van dank
aan alle gevers en geefsters en gebed en
dankzegging werd d;t aangenaam samen
zijn door den voorzitter gesloten.
Zaterdagavond j.l. werd een alge-
meene lodenvergadering gehouden van
het ziekenfonds „Helpt Elkander". Na
opening door den voorzitter werden de
notulen der vorige vergadering gelezen
en onveranderd vastgesteld. De penning
meester gaf daarna verslag zijner admini
stratie over het afgeloopen boekjaar. Be
sloten werd van December tot en met
Februari een contributie te heffen van
10 ct. per lid en per week. Tot leden
der commissie tot nazien der volgende
rekening werden benoemd de heeren J.
B. Semeijn, J. Slaager en J. L. v. d. Werf.
DREISCHOR. Dinsdagavond j.l. verga
derde hier onze Nutsvereeniging. De af
tredende bestuursleden werden herko
zen. Het bestuur Üeelde mede de Nuts-
avonden voor den a.s. winter :n verband
met verschillende sprekers reeds te heb
ben vastgesteld. Op 20 Dec. hoopt op
te treden Öhr. Haus van 's Gravenlyge,
als declamator, half Januari de heer v.
Giesen van Oud-Graftdijk en omstreeks
half Februari de heer Neijsnhu's—Ockhui-
sen van Oterleek.
RECHTZAKEN.
(■«huurde moordenaar.
In het begin van dit jaar is op den
heer Meuffels, een oud-Maastrichtenaar,
die thans te Lu:k woont en daar ge
huwd is, een moordaanslag gepleegd.
Zaterdag werd deze zaak voor de Luik-
sche rechtbank behandeld. Uit het ver
hoor bleek, dat bekl. Bruis, die een
goed oogje had op de echtgenoote van
Meuffels. een zekeren Pierard had om
gekocht om Meuffels uit den weg ,1e
ruimen. Als belooivng zou Pierard een
paardendrijver, die al heel wat veroor-
deelingen achter den rug heeft, 25.000
francs ontvangen. Het slachtoffer zou in
de Maas verdronken worden. Het O.M.
eischic tegen Bruis levenslange gevange-
Wat d« begrafenis vpn aan-
ztenHjfce personen ln de
18e eenvr kostte.
Mr. Pieter Mogge, de aan de Zierik-
zeeënaars bekende persoonlijkheid, die
aan zijne geboortestad f 420,000 legateer
de, was Zaterdag 6 November 1756 te
's Gravenhage overleden. Zijne ziekte
moet een "kort verloop gehad hebben,
want Dinsdag 26 October had hij nog de
zitting der Staten-Generaal bijgewoond.
Onmiddellijk na het overlijden had zijn
neef, de kolonel Stavenisse Pous, een
expresse naar Zierikzee gezonden om het
sterven aldaar bekend te maken, welk
reisje f 99,75 kostte.
De verdere kosten te 's Gravenhage
beliepen voor het aldaar verrichte en ge
leverde als volgt: 3 afleggers samen
f31,50; het maken der kist en van het
wapen f 291; apotheker Hagens leverde
het wassen kleed (om het lichaam in te
wikkelen) en kru:den voor de kist voor
f 106; voor het leggen in de kist geno-
ten dc drie afleggers weder f 31,50; 2
knechts die de kennisgeving deden, trok
ken f 42; de aanspreker van der Haer
voor diensten en leveranties f289; voor
het thuisbrengen van de kist en ophan
gen (aan den voorgevel) van het wapen
f 10,50; voor het schilderen der wapens,
wapenkas, enz. f 179; doktersvisiten f 28;
beeldhouwen vdn het wapen, de wapen-
kas enz. "f 218; drukken van rouwbrie
ven enz. f 33,25; geleverd zwart laken
en stof f 342,75; luiden der kloki f 16,50;
zegel der oproepcedul f 14,45; in de arm-
bus gestort f 105; recht van de lijkkoets
f 16; recht van begraven voor 's Gra
venhage f 61,50;' koetsier van de lijk
koets f 31,50; 2 koetsiers der volgkoet
sen f 21; 30 flambouwdragers f 5,25
(ieder, f 157,50; 32 flambouwen van witte
was f 96; 16 Staten-boden f 8(4 -f; 'f 42
voor verteer; aan de dienders er» klap-
wake 18,75; fooien f 60; geleverde
kaart 11,87; aan den wapendrager
f 31,an 2 assistenten daarbij f 21;
wegelcverd katoen, linnen en netel-
doelö,621/2; atin huurkoetsiers werd
t 5o]taa'.d; voor geleverde waaiers,
handnen, schoenen en hoeden, werd
f 12betaa'.d; aan naaisters f 40,95;
voorane diensten door meiden, op-
passei knechts f 80,15, voor brood,
vleesi confituren f 77,841/2! nog en
kele igheden f 9,40.
Te Gravenhage huurde müu een
jachh het stoffelijk overschot naar
Dreij te brengen, alwaar de over
leden den grafkelder zijner ooms
Ooi e wenschte te worden bijgezet.
Dit ;ht kóstte met verschotten
t 26f2.
Teiinissc nam men nog een loods
riaar.ischor voor f 2,90. Op laatstge-
meldlaats aangekomen, kostte het
verwvan het lijk naar het slot Win-
denb (het in 1837 noodeloos afge-
brokkasteeltje bij Dreischor) met in-
begran wagenvrachten, enz., f 147,45;
de jls, benoodigd voor de begrafe
nis, fepen f 300,45; eene nieuwe ^Braag-
baarerd te Dreischor gemaakt en de
kostvan de opening van den grafkel
der bedroegen gezamenlijk f 49,80.
Veen dragers droegen den overledene
grafirts op Vrijdagnamiddag 19 Nov.
1756e genoten ieder f 15,75 (een gou
den icaton), tezamen alzoo f 220,50.
De cht van den overledene, Steven
Jansdroeg ook hier het wapen en trok
f 11; 14 bidders, de schoolmeester
van-eischor voor het klokluiden, enz.
genei gezamenlijk f 184,80; 16 rijtui
gen j de begrafenis kostten f 84. Ook
te lïschor werd een wapen en kXvar-
tieregebruikt, geschilderd voor f 109,20
dooAndries de Granje; Willem in den
Booft leverde 12 vaten bier voor de
burgij aldaar voor f 33,30; de bakker
Qorids der Weduwen voor f 24,80 aan
brood, koekjes, enz.; aan kaas, pijpen,
tabak enz. f 26,30; de wijnkoopers Hugo
Magerus en Albertus van 'Steveninck te
Zierikzee leverden voor f 88,50 aan wijn;
nog werd te Dreischor verteerd f 174;
voorts leverde de suikerbakker Cornells
Schuurbeque te Zierikzee voor f 22 aan
waren; voor lijkstroo wterd t 4 betaald";
de schou». van Dreischor had nog f 46,90
verschoten en kreeg f 15,60 tot eene
vereering; voor huur van servetten, tin,
enz. werd f 23,10 betaald; nog werd
door den Zierkzeeschen timmerman
Izak Corbeel een stel wapens en kwar
tieren gemaakt voor f 20,80; de huur
van rouwmantels van het Armkinderen-
huis te Zierikzee beliep f 52, het Wees
huis aldaar verhuurde het beste dood
kleed voor f 31, terwijl nog andere uit
gaven samen f 63 beliepen.
Zoo kostte dan het begraven van Mr.
Pieter Mogge te Dre-'schor de respecta
bele som van f 5054,05, terwijl de marme
ren tombe, die door den beeldhouwer An
thony Wapperom en den Zierrkzeeschen
steenhouwer Matlhijs van Nooijen ver
vaardigd werd, tenslotte nog f 13,200
kostte 1
Maar deze uitgaven waren :n even
redigheid met de aanzienlijke betrekkin
gen welke de overledene bekleed had en
niet minder met het kapitaal, dat hij
had nagelaten.
Wc willen h!er nog laten volgen de
beschrijving eener andere begrafenis, die
op 10 October 1783 in de kerk te Bru:-
nisse in den ambachtsheerlijken grafkel
der plaats had.
Op 3 October 1783 was de ambachts-
vrouwe van Bruinisse op hare buiten
plaats aldaar gestorven. Zij heette Maria
Magdalena Stavenisse, was weduwe van
den Zierkzeeschen burgemeester Dr. Ja
cob de Witte van Eikerzee en woonde
des winters :n de stad, in het ruime
huis naast het stadhuis (nu werkplaats en
achterhuis Gebroeders De Vos). Na den
geheelen zomer van 1?83 cp het buiten
harer ambachtsheerlijkheid te hebben
doorgebracht, was zij er ziek geworden
en overleden, 83 jaar en 8 maanden oud,
Zij was de laatste van de oude aanzien
lijke regentenfamilie Stavenisse, welker
stamvader zich reeds in 1418 te Zie
rikzee gevestigd had. Al was hare be
grafenis niet zoo kostbaar als die van
Mr. Pieter "Mogge, deels omdat ze niet
elders overleden was, deels ook om lat
de uilvaart eener vrouw niet zooveel
praalvertooniug vorderde, als die van een
regeeringspersoon d:e vele hooge posten
bekleed had, toch kostte haar laatste
tocht van haar buiten naar de kerk te
Bruinisse nog f 1471,55. Kort na het over
lijden werd door haar huisknecht van dat
sterfgeval kennis gegeven aan den bal
juw, den predikant en den dijkgraaf
van Bruinisse. Eenigen tijd daarna werd
die aanzegging ook gedaan door den bode
of, zooals men toen zeide, 's Heeren
dienaar, aan alle op- en ingezetenen van
Bruin:sse. Veertien dragers werden ver
zocht uit den Mag'straat, het Polderbe
stuur en den Kerkeraad. Op de begrafe
nis werden, behalve de lanvlieleden, den
baljuw en den predikant, alle 'ngezete-
nen genoodigd die nering deden of een
handwerk uitoefenden, benevens 's Lands
sloeproeiers van Zijpe en eenigen van
dc voornaamsten uit de burgerij en den
boerenstand, samen 62 personen, behalve
de dragers. Op 10 October 1783, 's namid
dags 1 uur. had toen de ter aarde be
stelling plaats. Met een behoorlijk voer
tuig werd toen het lijk van de buiten
plaats tot aan het einde der Nieuwstraat
gebracht, waar het op een baar werd
geplaatst en gedragen door de Nieuw
straat, den Ring, de Oude straat en het
Kerkslop, naar de kerk. Voorop ging de
knecht der overledene met haar wapen;
daarop volgden 11 bidders en vervolgens
de baar met het lijk. Op het rouwkleed
hingen dc vier kwartieren der overledene,
de wapens harer grootouders Stavenisse,
de Keijser, Stoutenburg en Bolle. Nadat
het lijk in den grafkelder was geplaatst
en de stoet dc kerk verlaten had, werd
het wapen met de vier kwartieren aan
stonds boven de ambachtsheerenbank op
gehangen. Gedurende zes weken, te be
ginnen met 4 October, werd de klok drie
maal daags geluid, telkens een half uur,
n.l. 's morgens van 8 tot B1/^ 's namid
dags van 12 tot 121/2 en van '4 tot '4J[£
uur.'Voor dit luiden trok de schoolmees
ter f 31,80. Andere kósten waren o.a.: de
timmerman A. van der Weel voor de kist
f65,40; de metselaar A. Meeldijk, werk
zaamheden aan den grafkelder f 14,70;
het ruimen van 2 lijken en het schoon
maken van den kelder f 10,60; chirur
gijn A. Bakker, visiten enz. f 15,90; aan
zegels f 129,05; kerkerecht f 27; voor 35
bossen lijkslroa f 5,80; aan Joh de Waal
voor wijn en hetgeen verder te zijnen
huize op het rouwmaal is gebruikt, het
ge"bruik van zijn huis, tafelgoed, koper,
tin, enfl. f 50,67 '/aaan A. van der Weel
voor idem f 36,30; aan den bakker Cor
nells Bal f 6,85 voor brood en vleesch
braden; een Marinus Ockersse voor bo
ter, kaas en tabak f 9,85; aan Willem
Voorbeijtel voor idem f 8,071/2; aan den
brouwer Marinus Cornelisse voor 2 kin
netjes bier f 4,80; aan fooien voor het
brengen van rouwmantels, rouwkleed (uit
Zierikzee), aan brengers van het wapen,
kwartieren, lijkstroo enz. enz., samen
f 50,021/2- Dit waren de „kosten van de
„Honorable en Pompeuse begrafenisse van
„de Overleedene geschiet met veel statie
„te Brunisse in de Kerk aldaar, op den
„lOen October 1783", zooals haar schoon
zoon Mr. Bonifacius Mogge Pous te Zie
rikzee d:e in zijne rekening van den boe
del verantwoord heeft.
i
