Zierikzeesche Nieuwsbode
la
JURGENS7
DUKAAT HEL1HBE
abonnement:
advertentiën i
Vrijdao 16 Nov. 1923 zierikzeesche courant ?0ste Ja^bgang. - bto. 11006. »P d,n <ugv.au»
EERSTE BLAD.
J.BONGERTMAN, Ziarikzee
Heilgymnastiek.
Massage.
BELDEROK VAN R00
J"
m\
LEEREN
CLUBFAUTEUILS.
VERVANGT NATUURBOTER
WEGENS VERBOUWING
HAAIJER, Tholen.
Algemeen Overzicht.
PrJJt per 8 maanden f 1,50,
franco per poet 1,80. Voor hot
buitenland per jaar f 10,—.
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Verschijnt Maandag, Woensdag
en VrUdag.
van 1—8 regels 60 ots., van 1
regels en daarboven 20 ots. per
regel. Beolames 80 ots. p. regel.
By contract belangryke korting
ijuag IU g,r j, W LB0ZE Jti Bi j, K0STE> g.v. vsor tl ur.
Dit nunmer bestaat nit 2 bladen.
Vraag onz© offerte
In
COMPLETE MEUBILEEEING
66
LEVERIN€r FRANCO
speciale aanbieding In
RU wielen, Waseh-,
Wring- en Naaimachines.
Levering alléén aan Handelaren.
Het plotselinge vertrek van den Duit-
schen ex-kroonprins in 't laatst der vorige
week, heeft heel wat pennen en tongen
in beweging gebracht en de speciale aan
dacht der Geallieerden getrokken, die
waarschijnlijk in de veronderstelling leef
den, dat de ex-kroonprins voor goed op
't vergeten Wieringen zou blijven.
Ook in ons land heeft dit voorval op
zien verwekt en is 't door sommige bla
den belicht alsof de Nederl. regeering
de hand hierin heeft gehad.
De Kroonprins krekg eenigen tijd ge
leden verlof tot terugkeer van de Duit
sche regeering, die de voorwaarde stelde,
dat hij op z'n landgoed zou blijven en
zich zou onthouden van a?tieve politiek.
Een dergelijke voorwaarde was hem ook
gesteld door de Nederlanlsche regeering,
toen deze hem het recht van asyl ver
leende. Deze beperking was door ons
land aan den ex-kroonprins opgelegd in
belang van Nederland zelf en in over
eenstemming met de Nederl. wet. Zij was
in geen enkel opzicht een intern, overeen
komst; evenmin aanvaardde onze regee-
ring eenige verantwoordelijkheid tegen
over de geallieerden, da1, zij den Prins
onder bewaking zou houden.
De houding der gealliëerden in deze
kwestie ten opzichte van ons land is
verschillend.
Frankrijk en België veroordeelen eenigs-
zins scherp de houding onzer regeering,
terwijl daarentegen Engeland zich veel
gematigder uit.
Het voorname Londensche orgaan de
„Times", dat deze kwestie bespreekt, zet
den toestand correct uiteen en wijst
er op, boe dom het is stappen te doen
als door de gealliëerdei op Zaterdag
voormiddag j.l. werden gedaan, bij de
Ned. regeering, om 't vertrek van dev
Wieringer balling te beletten.
De „Times" scnrifft o. a.: De gealliëer
den vroegen zelf om een échec. Blijkbaar
hebben zij niets geleerd' van hun smade
lijke ervaring, bij 't verzoek tot uit
levering van den ex-Kéizor in 1920.
De prins zal wederom een overdreven
besef van zijn eigen belangrijkheid krij
gen, indien de gealliëerden voortgaan met
op zijn uitlevering door Duitschland aan
te dringen. Veel drukt-? om^hem te me-
ken, zou hem mogelijk een tijdelijke po
pulariteit hergeven bij den grooten hoop
van zijn landgenooten. Zijn naam is, on
getwijfeld, een leuze, onder sommigen
van de nationalistische heethoofden in
Pruisen; maar beschouwd in de juiste
proportie is zijn terugkeer nauwelijks een
incident.
De kroonprins is inmiddels op z'n land
goed te Oehls in Silezië a-ingekomen waar
hij hartelijk werd verwelkomd.
Wat hij verder denkt te doen, blijft
voorshands een open vraag, maar zeker
is, dat hij in z'n ballingschap wel veel
zal gepeinsd hebben over de wisselval
ligheden van het lot en zhh misschien
heeft voorgenomen nooit meer een rol
te zullen spelen in een Europeesch drama,
dat altijd eindigt met een heel droevig
slot.
Heel Europa verlangt furig naar een
oplossing, die voorkomt, dat heel 't Vaste
land van ons werelddeel in den afgrcnd
'schuift, maar de heeren diplomaten spelen
hun politiek spel met een zeldzaam uit
houdingsvermogen, zonder -zich te bekom-
fmeren om een groot stuk van Europa,
dat steeds dieper in kommer en ellende
wordt gedompeld. Doch de heeren maken
geen haast. Hun haan moet koning kraai
en. De benoeming van een commissie
van deskundigen tot 't onderzoeken van
Duitschland's betalingscapaciteit is door
de Commissie van Herstel in overwegii g
genomen. Amerika zal hieraan niet deel
nemen, omdat de Fransche premier een
onderzoek wil naar zijn opvattingen, wel'i
onderzoek volgens de meening der
Amerikanen al bij voorbaat nutteloos
en noodeloos is. Deze opvatting wordt
gedeeld door den Engelschen gedelegeer
de in de Herstelcommissie. D<- Amerika
nen en Engelschen hebben het bij het
rechte eind.
Als men toch wil blijven vasthouden
aan de tot dusver gevolgde politiek, heeft
het zeker geen zin te piaten over wat
Duitschland nu en in de eerstkomende
jaren zal kunnen betalen, want deze po
litiek vernietigt volkomen èn het ver
mogen èn den wil van Duitschland on
te betalen.
Generaal Smuts heeft in een ar'ikel in
de „Times" nog eens met nadruk op den
slechten Europceschen toestand gewe
zen en hij dringt er bij de Britsche regee
ring op aan een nieuwe deskundigen
conferentie bij elkaar te roepen, ./desnoods
zoneter Frankrijk, hoew-1 hij gelooft in
de mogelijkheid, dat, indien de arbeid
van zoo'n commissie wordt verrichf met
den goeden geest en net behoorlijke
inachtneming der belangen der overige
gealliëerden, de Fransche necning zich
ook eventueel bij haar zal aansluiten. Hij
vertrouwt, dat, bij een rechtvaardige rege
ling der hangende politieke vraagstukken
o. w. de herstelkwestie het vcomaamste
is, men instemming mag verwachten ook
van Fransche zijde.
BUITENLAND.
geheelc- complex van vraagstukken, waar
van het herstelvraagstqk het middelpunt
vormt en indien de nachtmerrie van deze
groote onrust kon worden weggenomen uit
de gedachten der menschheil, wij zullen
zien dat deze ook met ingenomenheid zal
worden begroet in kringen, waar m5n dat
niet verwacht.
BINNENLAND.
De ex-kroouprlns.
Aan de te Oels vertoevende Duitsche
en buitenlandsche journalisten heeft de
gewezen kroonprins het volgende ver
klaard: Jk ben zeer gelukkig, eindelijk
ina 9 jaar weer in mijn vaderland bij mijn
vrouw en mijn kinderen op mijn bezit
ting te midden mijner Duitsche landge
nooten te kunnen leven en het leed van
Duitschland te kunnen heipen dragen. Ik
verheug mij, al mijn vrienden van voor
den oorlog en mijn kameraden uit den
oorlog te kunnen weerzien. Ik ben ge
heel vqn plan mij aan mijn persoonlijke
plichten te wijden en bij te dragen, zoo
ver mijn arbeid en mijn plicht dit mo
gelijk maken, aan het herstel van mijn
vaderland, waaraan ik trouwens niet twij
fel. De kroonprins hoopte, dat men hém
als gewoon burger zou beschouwen en
dat bij voortaan noch officieel noch offi
cieus iets met de pers te maken zou
behoeven te hebben.
Uit Stad en Provlnole.
Smuts over den Kuropnesclmn toestacd-
Aan den vooravond van zijn terugkeer
naar Zuid-Afrika heeft generaal Smuts
een belangrijken brief aan de Times over
den toestand van Europa geschreven. Hij
geeft als zijn persoonlijke meening te
kennen, dat de Engelsche regeering zon
der dralen een nieuwe en krachtige po
ging in het werk moet stellen om aan
het uiteenvallen van Europa paal en
perk te stellen. De poging die onlangs
is gedaan om een conferentie van de ge
allieerden en de bondgenooten over de
kwestie van het Duitsche betaalvermo-
gen in hel leven te roepen is mislukt
iengevoJge van de beperkingen, door
Poircaré inzake de bevoegdheid van deze
commissie opgeworpen. De Vereenigde
Staten weigerden aan deze onderneming
deel te nemen, die klaarblijkelijk ge
doemd was op niets uit te loopen. We
derom is er een treurig vooruitz'cht op
stagnatie. Generaal Smuts weigert echter
te erkennen, dat mislukking steeds moet
volgen en hij dringt er bij1 de Engelsche
regeering op aan het nog eens te pro-
beerpn maar thans op uitgebreider schaal,
indien Frankrijk met zulk een poging
niet wil meegaan, dan moet volgen:
hem Engeland in ieder geval de mede-
werking van de Vereenigde Staten èn
van andere landen inroepen voor een con-
ierentio die zich bez'ghoudt met het on
derzoek van het herstelvraagstuk, zóó
wel vati financieel als economisch ge-
zifh'spunt. Smuts zegt verder dat men in
het midden kan brengen dat Frankrijk
buiten en afzonderlijk van zulk een ?on-
ierentie veel van het werk van de con
ferentie te niet zou kunnen doen door
een politiek te volgen die lijnrecht te
genover die staat, welke de conferentie
aanbeveelt. Al moge hiervoor al eenig
gevaar bestaan, doch moet men niet tc
licht denken, dat Frankrijk zich opzette
lijk en voor langen tijd kan kanten tegen
do politiek van een Europeesche bevre
diging. die z:chzelf aanbeveelt in de goed
keuring der andere naties. Eerder mag
men verwachten, dat, indien de arbeid
van de commissie wordt verricht met den
goeden geest en mei behoorlijke inacht
neming van de belangen der overige
bondgenooten, de Fransche meening zich
ook eventueel bij haar zal aansluiten.
Ik koester het vertrouwen, schrijft hij,
dat indien het mogelijk ware een recht
vaardige regeling te treffen inzake het
Z1ER1KZEE. Eerst dians is, door het
opmaken van een volledige inventaris,
het jaarverslag verschenen van de ver-
eeoiging het Ziekenhuis voor Schouwen
en Duiveland te Noordgouwe over 1922.
De Balans (toestand op 31 Dec. 1922)
vermeldt: 1. Gebouwen met inrichting
voor centrale verwarming, geleidingen en
lampen voor E'ec. verlichting f 18000;
2. Röntgen-, Hoogtezon- en Veriichtings-
insfallatie, Motor cn Dynamo, Accumula
toren f 12000; 3. Aangekochte grond
f 1400; 4. Meubilair f 4372; 5. Ziekenwa
gen 200 6. Instrumenten f 1500; 7.
Goed slot over f 1922 (bedrijf) f 857,21;
8. Restant hypotheek voor aankoop en
uitbreiding f 1357,991/?. totaal f 39687,20i/2
Op bovengenoemde bezittingen rust een
hypotheek, groot f 10800, blijft aan meer
dere waarde f 23897,201/2.
De toename van het bedrag der ver-
p!eegge!d:n nvt ruim f 4000, zegt vol
doende hoe de Inrichting tegenwoordig*
aangeschreven staat. Met dankbaarheid
wordt in het verslag melding gemaakt
van een schenking van f 4000 van wij
len mej. J. E v. d. Lek de Clercq.
De tarieven voor de verpleging in het
Ziekenhuis zijn als regel: le klasse'f 10;
2e klasse f 6; 3e klasse f 3,50 en 4e
klasse f 2,50 per dag. Aan Armbesturen,
Ziekenfondsen en Werkliedenvereenigin-
gen. die f 25 per jaar bijdragen of
f 0,25 per lid, wordt f 0,25 reductie per
verpleegdag toegestaan. Voor patiënten
van den Raad van Arbeid, de R. V. B.,
L. O. en andere Verzekeringen wordt f4
per dag betaald. Voor gebruik operatie
kamer wordt een bedrag in rekening
gebracht van f 2f,50 tot f 25.
Tot Bcndscafé te St.-Annaland is
door de A.N.W.B- aangesteld het café
„De Gouden Leeuw" aldaar.
Voor den Ned. Militairen Bond zal
de leger- en vlootpredikant in algemee-
nen dienst, ds. H. Janssen, op een drie
tal plaatsen van ons eiland optreden.
Men zie de hierop betrekking hebbende
advertentie.
Zooals uit een advertentie in dit
nummer blijkt, worden door Pro Senec-
lute en de Vereeniging van huisvrouwen
plannen overwogen in onze provincie een
tehuis te stichten zooais Pro Senectute
er reeds in andere ieelen van ons land
heeft opgericht. Deze vereeniging stelt
zich ten doel oudere personen, die zich
financieel niet zelf kunnen helpen, daarin
te steunen. Waar er voor de menschen,
die van huis uit reeds tot de minder be
deelden mogen worden gerekend, reeds
meer gedaan wordt, heeft deze vereeni
ging meer speciaal ten doel steun te
verleenen aan personen, die betere da
gen hebben gekend, maar o.a. door den'
achteruitgang van hunne foncben in moei
lijke omstandigheden zijn gekomen. Men
begreep dat de meeste dezer personen
er bezwaar tegen Zouden hebben finan-
tieelen steun te aanvaarden en zocht dan
PREDIKBEURTEN.
Zondag 18 November te Zierikeee.
Ned. Herv. Kerk.
Nieuwe Kerk. 10 uur, ds. Steenbeek (H.A.)
Kleine Kerk. 10 uur, ds. D. Mulder van
Westwoud.
's Avonds 6 30 uur, geen dienst.
Luthersche Kerk.
10 uur, geen dienst.
Geref. Kerk.
10 en 6 uur, ds. Wielenga.
Chr. Geref. Kerk.
9.30, ds. v. d. Molen, 2 Leesdienst en 6
u ir, ds. v. d. Molen.
Evangelisatie JeruSl II.
10, Gewone dienst en 7 uur, dp heer Storm.
Oud-Geref. Gem.
9.30, 2 en 6 uur, Leeskerk.
ook een weg om op andere wijze te hulp
te komen.
Men heeft dit meenen te moeten
doen door het oprichten van hu zsn of
pensions, waar de „stille armen" tegen
agen pensjonprijs een eigen kamer kun
nen bekomen, waarbij gehuwden samen
ecu kamer krijgen. Ook in het buitenland'
heeft deze wijzte van steun veel succes
gehad. De bedoeling is thans door mid
del van de advertentie te weten te ko
men, of er voor zulk een tehuis, waar
ieder geheel vrij zal zijn in zijn gods
dienstige opvattingen en dat dus met
recht den naam draagt van Neutraal, be
langhebbenden genoeg zijn, want er moe
ten minstens 30 zijn om een tehuis te
kunnen laten bestaan.
H.M. de Koningin heeft aan de Di
rectie der N.V. Bertels' Ohefabrieken te
Amsterdam, haren dank doen betuigen
voor de aanbieding van twee oranje-
droogvoederbakken voor kippen, welke
door Hare Majesteit gaarne werden aan
vaard.
Door den Commissaris der Koningin
is benoemd tot secretaris der gezond
heidscommissie, zetel Zierik2iee, dhr. C.
dc Looze, apotheker aldaar en lid der
commissie.
BRUINISSE. Bij den Donderdag opko
menden storm hadden eenige onzer schip
pers 't ongeluk, dat hun zeilen wegwoeien,
zoodat zij de haven niet konden berei
ken. Br. 72 moest in 't Dijkwater anke
ren en Br. 150 had het ongeluk zijn roei
boot kwijt te raken.
Ter aanvulling van het verslag van
de gemeenteraadszitting van 9 Nov., moet
medegedeeld worden, dat bij de bespre
king van het schoonhouden van den
Dorpsweg dhr. van Vessem niet gezegd
heeft, dat dit geen enkelen keer, doch
slechts eens is geschied. De burgemeester
merkte daarbij op, dat zoowel door Rijks
als provinciale ambtenaren voortdurend
toezicht wordt gehouden op het schoon
maken der wagens. Een nieuwe veror
dening was onnoodig aaar hel reglement
op de wegen en voetpaden in Zeeland
daarin voorziet. Bovendien ordervinden de
landbouwers reeds zooveel tegenspoed
door het natte weer dat ook daarom
ecne nieuwe verordening niet wen schel ijk
zou zijn.
POORTVLIET. De landbouwer J. de B.
alhier, viel deze week van een z.g. „dill"
op een betonvloer. Uit verschillende
hoofdwonden bloedend werd hij bewuste
loos opgenomen. Geneeskundige hulp
wérd ingeroepen om hem bij te brengen.
Stoun voor hongerend Duitschland
Door het Provinciaal Zeeuwsch Co
mité tot leniging van den nood :n Duitsch
land is aan alle burgemeesters, predi
kanten. pastoors en hoofden van scholen
in Zeeland een circulaire gezonden van
den volgenden inhoud
„De berichten, die ;n de nieuwsbladen
bijna dagelijks worden opgenomen, zul
len U, evenals ons, duidelijk hebben ge
maakt, dat de nood in Duitschland niet
alleen zeer groot is, doch nog steeds
toeneemt. Daarom heeft ons Comité ge
meend nogmaals een beroep te moeten
doen op de offervaardigheid der Zeeu
wen. Ons Comité richt z:ch derhalve tot
U met het beleefd doch dringend ver
zoek de actie te willen steunen en het
houden van inzamelingen van geld, le
vensmiddelen cn kleedingslukken wel te
willen bevorderen. Wij zullen het op hoo-
gen prijs stellen, indien U zich met de
in uwe gemeente wonende comité-leden
zoudt willen vereenigen of voor het ge
val, dat er in Uwe gemeente geen comité
leden aanwezig zijn, zoudt willen over
gaan tot het stichten van een plaatselijk
Comité ter bevordering van ons doel.
Indien U sympathie gevoelt voor ons
streven, verzoeken wij U met ons onver
wijld de hand aan den ploeg te slaan
en zien wij met belangstelling Uw berich
ten tegemoet. Levensmiddelen en kle
dingstukken kunnen c'oor onze b-mo
deling met medewerking van het Duit
sche Roode Kruis door Duitschland gratis
worden vervoerd. Wanneer U ons dus
laat weten wat U aan goederen te onzer
beschikking hebt, zullen we U berich
ten op welke wijze deze aan ons kun
nen worden overgemaakt. Gelden kun
nen worden gezonden aan het adres van
onzen penningmeester, den heer H. Dron-
kers, Lange Delft H 16/17, Middelburg,
Telefoon 341.
RECHTZAKEN.
De boerenleenbank te Terbrejfge.
De Rotterdamsche rechtbank deed uit
spraak in de zaak tegen den 52-jarigen
oud-hoofdonderwijzer te Hiliigersberg, L.
J. H., die in zijn functie van kassier^bij
de Boerenleenbank te Terbroegge, f69.000
had verduisterd. De rechtbank veroor
deelde hem tot 9 maanden gevangenis
straf. Het O.M. had een jaar geëischt.
De Brusselsche Hank.
De Amsterdamsche rechtbank heeft de
aanvraag van het O.M. tot failliet-verkla-
ringg van de Brusselsche Bank afgewezen.
Zijn mei-ge verdronken.
Voor de rechtbank te 's-Hertogenbosch
heeft Donderdag terecht gestaan de 21-
jarige kellner A. K. uit Eindhoven, be
klaagd in den nacht van 24 op 25 Juni
Allegonda van Helvoirt van het leve te
hebben beroofd door haar opzettelijk in
de Dommel te werpen. Het meisje is
verdronken. In de instructie had bekl.
volledig bekend, doch thans kwam hij
daarop terug. Hij vertelde, dat hij het
meisje te Bergen-op-Zoom onderhield. Zij
wilde daar niet langer blijven en keerde
naar Eindhoven terug, waar ook bekl.
heen ging. Hij vroeg haar bij zijn ouders
te komen, maar dat weigerde zij. Verder
heeft hij haar niet gezien. De president
liet bekl. zijn vroegere door hem onder-
teekende bekentenis voorlezen, maar be
klaagde verklaarde, dat alles onder dwang
gezegd te hebben, omdal men hem had
voorgehouden, dat, als hij bekende, hij
er met twee jaar afkwam en anders acht
jaar kreeg. Men had het meisje toch
„Willem" hooren roepen, zei bekl., en de
voetstappen, die gevonden zijn waren
niet van hem.
De president: Die wiren wel van jou.
De president laakte de houding van
bekl., die tot viermaal foe bekend heeft
en alle bizonderheden omtrent de mo
tieven van zijn daad heeft medegedeeld.
Hij kon niet meer van het meisje hou
den, was jaloersch en wist niet wat hij
met haar moest beginnen. Zoo'u gemoti
veerde bekentenis had de rechtbank nog
zelden gehad; zij laat zich, aldus de pre
sident, nu niet door bekl voor den gek
houden.
Dr. Caspari, psychiater, achtte bekl. niet
ontoerekenbaar en een uiterst gevaarlijk
en hoogst onbetrouwbaar individu.
Het O. M. aanvaardde niet bekl.'s be
wering, dat hij onder dwang bekend heeft.
Een streng optreden van de politie tegen
over zulke menschen kan spr. volkomen
billijken. Bekl. heeft ook tegenover den
rechter-commissaris bekend. De getuigen
verklaringen en de aanwijzingen hebben
het wettig en overtuigend bewijs geleverd
voor deze misdaad, waarvoor bekl. vol
gens dr. Caspari verartwoordelijk kan
worden verklaard, al is tij psychisch
gedegenereerd. Het meisje heeft den dood
gevonden enkel en alleen omdat zij bekl.
weerstreefde en zich niet aan zijn wil
onderwerpen wil^e. De drift van bekl.
als eenig lichtpunt in aanmerking nemen
de, eischte het O. M. niet de maximum
straf, doch 12 jaar gevangenisstraf.
Mr. H. J. van Leeuwen Jr. verdediger
van bekl., deelde mede, dat bekl. ook
tegenover hem is blijven ontkennen. Bij
de politie werd hem telkens toegeroe
pen, dat hij loog. Het duurde oen heelen
middag voordat de zoogenaamde beken
tenis er uit kwam. PI. gaat de getuigen
verklaringen na en vindt daarin geen
enkel bewijs voor beklaagde'? schuld. Be
klaagde is huilende bij zijn moeder geko
men en heeft gevraagd cf Gonda er niet
was. Toen hij met het lijk geconfronteerd
werd, was hij sterk onder den indruk,
maar hij ontkende. Het meisje heeft na
het ontslag van bekl. gepoogd uit den
trein te springen, wat bekl. verhinderd
heeft. Zij had zelfmoordplannen. PI. kan
zich voorstellen, dat hij zich den bewus-
ten avond heeft willen verdrinken en dat
