Zierikzeesche Nieuwsbode
SiiiT
ROOKEN
SPAREN
abonnement:
advertentiën:
Vrijdag 2 Sept. 1921. zierikzeesche courant.
EERSTE BLAD.
b. h. i deler.
Algemeen Qyerzicht.
buit enla n d
Ingezonden mededeelingen
binnenland.
!%j lEMEYER'S
ABAK
Overal verkrijgbaar.
Prijs per 3 maanden f 1,50,
franco per post f 1,80. Voor het
buitenland per jaar f 10,—.
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Verschijnt Maandag, Woensdag
en Vrijdag.
van 1—3 regels 60 ets., van 4
regels en daarboven 20 ets. per
regel. Reclames 30 ets. p. regel.
Bij contract belangrijke korting.
76ste JAARGANG. - No. 10668. Inzending op den dag van nit-
Dlr. J. DE LDOZE Jr, Uitg.-Redact. M. J. KOSTE*, «ava v66r nre'
Dit niwimcr bestaat uit 2 bladen.
MANUFACTUREN, ZIERIKZEE.
Opgericht 1870.
Molton-, Wollen-, Gestikte-
DEKENS.
Prima kwaliteit. Billijke prijzen.
JAPONSTOFFEN,
BI. Cheviot t 1,20 per el.
Groote keuze:
Wollen Sportflanel.
Gestreepte Deils
voor Boezeroens k 45 ct. per el.
Waschecht.
Mooie Bedstellen
voor Kapok en Voeren Bedden.
Gewoneen fantasie ZAKDOEKEN
KOORDSAJET ii 55 ct. p. knot.
BESTE ENG. ZANEELA
ii f 1,80 per el.
De moord op Matthias Erzberger laat
geen twijfel of de reactionnaire groepen
in Duitschland hebben hier de hand in
't spel, hoewel op dit oogenblik nog on
bekend is, wie de daders van den laf-
hartigen moord zijn geweest.
Na de vorming van de Duitsche repu
bliek zijn reeds enkele vooraanstaande
politieke kopstukken als Liebknecht, Ro
sa Luxemburg, Haase e. a. door sluip
moord uit den weg geruimd. Deze ma
nier van onschadelijk maken van felle
politieke tegenstanders is niet, de ware
en op den duur zeker niet de gewenschte.
Dergelijke daden zullen juist het tegen
overgestelde bewerken wat de reaction-
nairen als einddoel op hun programma
hebben geplaatst. Heel Duitschland schrok
op bij het vernemen van den moord op
Erzberger, daar men vreesde voor de ge
volgen, die den sluipmoord na zich zou
sleepen. Tot nu toe heeft men nog slechts
republikeinsche betoogingen gehouden,
die zonder incidenten zijn verloopen. De
vrees, dat deze straatbetoogingen aan
leiding zouden geven tot ongeregeldhe
den, dat in het bijzonder de communisten
van deze welkome gelegenheid zouden ge
bruik maken om onlusten te verwekken,
is niet gerechtvaardigd gebleken. Maar de
langzaam terugkeerende betere binnen-
landsche verhoudingen worden door den
dood van Erzberger tegengehouden.
De bloedige gevechten, die deze week
in Ierland, voornamelijk in Belfast, heb
ben plaats gevonden, wijzen er op, dat
het er allesbehalve rustig is. Men schrijft
deze onlusten toe aan het feit, dat Sinn
Fein zoo lang met zijn antwoord getalmd
•heeft. Na de aankomst van troepen, die
op alle gevaarlijke punjen der stad heb
ben post gevat, is de rust weer hersteid.
Gepantserde auto's doorkruisen de stact,
doch het verkeer is weder hervat en de
winkels zijn geopend. Generaal Smuts, die
thans weer te Kaapstad is gearriveerd,
verheelde in een toespraak niet, dat de
ïersche kwestie moeilijk is, maar toch
hoopte hij, dat zij binnen afzienbaren tijd
4n der minne zal worden geschikt, 't Ant
woord, dat Sinn Fein op de Londensche
voorstellen heeft gegeven, is Woensdag
per koerier naar Lloyd Georgia die op 't
oogenblik in Schotland vertoeft, overge
bracht. De onlusten te Belfast hebben,
naar men vermoedt, invloed uitgeoefend
opi de samenstelling' van het adres van
antwoord, dat belangrijke mededeelingen
bevat.
Smuts over Ierland.
Smuts heeft aan een noenmaal te
Kaapstad, dat hem ter gelegenheid van
zijn terugkomst is aangeboden, over het
ïersche vraagstuk gesproken. Hij zeide,
dat de toestand op het oogenblik moeilijk,
maar niet hopelooos was. Totdusver was
er een nieuwe atmosfeer geweest, en het
ïersche volk had hem1 mededeelingen ge
daan over de groote en volledige veran-
uermg van ae stemming. Anderen moes
ten nog overreed worden en, naar mate
de hartstochten bedaarden, zou het volk
beseffen, dat iets zeer belangrijks gedaan
was, om datgene te bereiken, wat de
eenige oplossing was, namelijk dominion-
zelfbestuur in Ierland. Smuts was niet
zonder hoop, dat Ierland zich zou verhef
fen, gelijk Zuid-Afrika zich verheven had.
Hij. schetste de toestanden in de geheele
wereld als uiterst droevig voor iedereen
die met zoodanige vraagstukken in aan
raking kwam. Van Opper-Silezië gewa
gende, zeide Smuts, dat de dominions
achter den volkenbond stonden. De domi
nions wilden geen militairisme. Het wa
ren jonge landen, die hun eigen hulp
bronnen wilden ontginnen. De staatslieden
wisten dat, en daarom was 't vraagstuk
van Opper-Silezië naar den Volkenbond
gerenvoyeerd.
De Am. troepen aan den Rijn.
De Ver. Staten en de gealliëerde mo
gendheden voeren onderhandsche bespre
kingen over de terugtrekking van de
Amerikaansche troepen, die thans aan
den Rijn staan. Ofschoon het in groote
trekken het streven is der Amerikanen
om die strijdkrachten zoo spoedig 'mo
gelijk terug te nemen, bestaat toch geen
plan om dit te doen geschieden zonder
dat daarop de volle toestemming van de
gealliëerden is verkregen.
Naar de Nejv York Heia((l uit Was
hington verneemt, is de status van de
Amerikaansche troepen aan den Rijn niet
gewijzigd door de onderteekening van
het vredesverdrag tusschen Duitschland
en de Ver. Staten. De terugroeping der
troepen is uitsluitend een zaak van Ame
rikaansche politiek. Dit staat echter vast,
dat de terugroeping niet zal geschieden
vóór het verdrag zal zijn geratificeerd.
Is de ratificatie eenmaal geschied, dan
zal het geheel afhangen van de wijze,
waarop de politieke gebeurtenissen zich
ontwikkelen, hoe en of de Amerikaansche
troepen van den Rijn zullen worden
teruggeroepen.
De begrafenis van Erzberger.
In het kleine, mooie stadje Biberach
is Matthias Erzberger begraven. Twaalf
jaar geleden hadden de katholieken uit
dit stadje hem voor de eerste maal naar
den ryksdag gestuurd. In de oude kerk
was de eikenhouten kist, die met mooi
snijwerk versierd en door hooge palmen
was omgeven, ondergebracht. De kerk
zelf was met zwarte draperieën behan
gen. De kist was met talrijke kransen
bedekt. Bovenop de krans van de chris
telijke vakvereenigingen van Baden en
van de Badensche staatsregeering. De
godsdienstige plechtigheden begonnen
reeds om 7 um\ Het was marktdag te
Biberach en de plattelandsbevolking was
in dichte drommen naar het stadje ge
komen om de begrafenis van Erzberger
by te wonen. Het requiem zelf zou om
10 uur worden gehouden, maar de by-
zondere trein van rijkskanselier Wirth
kwam met 10 minuten vertraging te
Biberach aan zoodat de plechtigheid
eerst later kon beginnen.
Het requiem begon om half elf onder
leiding van een kapelaan, die een oud
en intiem vriend van Erzberger was. Op
de eerste rij zaten de weduwe, de kinderen
de zuster en de beide broeders van den
vermoorden afgevaardigde.
Om 1 uur werd de stoet gevormd, die
het lijk naar het buiten de stad gelegen
roomsch-katholieke kerkhof zou verge
zellen. Nadat de godsdienstige plechtig
heden hier waren verricht, nam rijks
kanselier Wirth het woord om te wyzen
op de verdienste van Erzberger voor
het rijk en voor de Duitsche eenheid.
Hij roemde tie ongekende arbeidskracht
van Erzberger en hoopte, dat het nage
slacht hem beter zou waardeeren dan
een deel der tegenwoordige generatie
dat doet. Na den rijkskanselier hebben
nog verschillende sprekers het woord
gevoerd. Er werden ook een paar koren
gezongen en vervolgens legden de ver
schillende delegaties de kransen op het
graf neer.
Woelig Ierland.
Zwaar gewapende Sinn Feiners hebben
een aanval gedaan op unionistische
havenwerkers, die naar hun werk gingen.
Zij werden door salvo's uiteengedreven.
Tegen twaalf uur was de toestand niet
verbeterd en werd er fel gevochten. De
hospitalen werden gevuld met gekwet
sten. De Belfaster pers dringt aan op
het zenden van troepen. De overheid
verklaart de afwezigheid van troepen
door den met Valera gesloten wapen
stilstand. Sedert Maandag zyn er twaalf
dooden gevallen en twee-en-vyftig men-
schen gekwetst. Ingevolge het verzoek
van den Lord-major van Belfast zyn
troepen aangerukt.
Het verongelukte luchtschip.
Op 7 Sept. zal er in Westminster
Abbey te Londen een dienst worden
gehouden voor de nagedachtenis van
de Amerikaansche en Britsche officieren
en mannen, die als slachtoffers van de
ramp der R. 38 zyn gevallen. Het ligt
in het voornemen van den Britschen
luchtvaartdienst en van de Amerikaan
sche autoriteiten om de lyken der
Amerikaansche officieren en mannen van
Hull over te brengen naar Plymouth,
vergezeld van de koninklyke luchtmacht,
en hen daar in te schepen in een
oorlogsschip, dat ter beschikking is ge
steld van de Amerikaansche regeering
door den eersten minister om de lijken
te vervoeren naar de Ver. Staten.
Een hoedenspeld ingeslikt.
De Neiu- York Times vertelt, dat een
zekere Mrs. Ella Levy te Chicago zóó
schrok, toen ztf haar jongste zoontje
van een stoel zag vallen, dat zy een
hoedenspeld, dien zy by het opzetten
van haar hoed volgens de wijze der
dames in den mond hield, inslikte. Zy
vertelde het gebeurde aan haar man,
doch die hechtte niet by ster veel waarde
aan dit „vrouwen-praatje".
Eerst drie maanden daarna ging zy
naar een docter. By het onderzoek bleek,
dat de speld den maagwand op drie
plaatsen had doorboord. Het ding werd
toen onmiddellijk verwijderd. Volgens
verklaring van den behandelen den ge
neesheer had zy „volgens de regelen
der kunst" binnen vierentwintig uur na
het gebeurde moetén sterven. Hij achtte
het een groot wonder, dat dit niet ge
beurd was.
Een merkwaardige publicatie.
Gedurende de laatBte jaren zyn er tal-
looze verhalen gedaan over den dood
van den Russischeü tsaar en zyn geheele
gezin; velen zullen verwonderd wezen,
wanneer zy het thans in Frankryk ge
publiceerde boek „Survivante" lezen.
De schryfster, die zich Marie Berditche
noemt, verklaart daarin, dat zij niemand
anders is, dan grootvorstin Anastasia
(de jongste dochter van tsaar Nicolaas),
de eenige overlevende der Russische
keizersfamilie. Zij vertelt, dat toen de
bolBjewiki haar familieleden hadden ver
moord, zy voor dood bleef liggen. Een
oude timmerman nam haar op. Hoewel
zij zwaar gewond was, leefde zij toch
nog. De oude man nam haar mee naar
zijn woning en wist haar te genezen.
Daarna vergezelde hy haar dwars door
Siberië naar Wladiwostock, vanwaar zy
via Japan Amerika bereikte. Z(j zegt
voorts te hebben gesproken met ex-presi-
dent Wilson en met den ex-keizer van
Duitschland.
Degenen, die geloof willen schenken
aan dit verhaal van „Marie Berditche",
kunnen er op wyzen, dat zy indien
zij een avonturierster was aanspraak
zou hebben gemaakt op de deposito's,
welke tsaar Nicolaas, naar men zegt,
te Londen en in andere steden, had.
Intusschen schryft zy in haar boek, dat
zy het als haar plicht heeft beschouwd,
de nagedachtenis harer ouders vrij te
pleiten van laster, en nu zy dezen plicht
heeft vervuld, wil zy voortaan in ver
getelheid en vrede verder leven.
Voorts kan er nog op gewezen wor
den, dat in de officiëele bolsjewistische
documenten wordt verklaard, dat het
lyk van een der keizerlijke slachtoffers
na het plegen van den moord spoorloos
is verdwenen.
Een onvoorzichtig aviateur.
De Fransche aviateur Voisin was
Woensdag j.l. in gezelschap van een
passagier in het vliegkamp te Orly op
gestegen, om een tochtje te maken.
Toen hij boven Juvisy vloog, waar zijn
familie woont, liet hij zijn toestel tot
dicht bij den grond dalen, zoodat hij
slechts op kleinen afstand boven de daken
der huizen vloog. Boven zyn ouderlyke
woning gekomen, zette hij den motor
af en riep tot zyn broer, die naar zyn
evoluties keek: „Wacht op me met het
etenDoch toen bij den motor wederom
zou aanzetten, wilde deze niet pakken.
Aangezien zich op korten afstand vóór
hem een weiland bevond, trachtte hij
zyn toestel daarheen te brengen, om er
te landen. De snelheid van het vliegtuig
was echter zóó verminderd, dat het
kantelde en naar beneden stortte.
De passagier werd op slag gedood en
de aviateur overleed tydens zijn over
brenging naar het ziekenhuis.
Een tribune ingestort.
Op de renbaan te Angers (Frankryk)
is dezer dagen tydens een meeting de
5-francs tribune ingestort. De tribune
was dicht bezet, en er ontstond een ge
weldige paniek, toen het gevaarte met
donderend geraas ineen stortte. Men
was nog bezig de slachtoffers onder de
puinhoopen vandaan te halen, toen ook
de 3-francs tribune bezweek en in haar
val talrijke toeschouwers met zich mee
sleepte.
De 10-francs tribune werd daarop in
alleryl door het publiek verlaten. Ver
schillende personen zyn ernstig gekwetst
naar het ziekenhuis gebracht, terwijl het
aantal lichtgewonden buitengewoon groot
is. Uit een ingesteld onderzoek bleek,
dat een en ander aan een grondverzak
king was te wyten. De tribunes ver
keerden in een uitstekenden staat.
Handige bedriegers.
Het „Berliner Tageblatt" maakt mel
ding van een bedriegery op groote
schaal, waartoe de heerschende woning
nood aanleiding heeft gegeven. De zadel
maker Jacob Keller te Neukölln en echt-
genoote maakten overal bekend, dat zy
van plan waren te verhuizen, en hun
huurwoning wel zouden willen overdoen
aan anderen. De eventueele liefhebber
van het huis moest echter het meubilair
van het verhuizende echtpaar overnemen.
Er waren tal van huurlustigen, en allen
werden hartelijk welkom geheeten. Het
echtpaar slaagde er in, het meubilair
niet minder dan zesmaal te verkoopen,
en meer dan 100.000 mark als voorschot
er op in handen te krijgen. Ten slotte
wist het met den Noorderzon te ver-
dwynen. De eerste kooper heeft beslag
laten leggen op de meubels en de an
deren hebben thans het nakijken. In
tusschen hebben zich nog tal van andere
personen aangemeld, die beweren even
eens recht op het huis te hebben, daar
zy den verdwenen zadelmaker een voor
schot op bedongen „sleutelgeld" hadden
verschaft.
Een verlaten stad.
Een medewerker van de Westm. Oaz.
schryft: „Het was in September 1915
dat de bouw der munitie-werkplaatsen
te Gretna Green werd begonnen en in
Augustus 1919 gaf de regeering bevel
de werken stop te zetten. Thans zal
alles daar ter plaatse worden verkocht.
Ik passeerde onlangs de plaats met den
trein en werd getroffen door de verlaten
heid er van. Toen alles er in volle wer
king was, was het de grootste ammunitie-
werkplaats ter wereld. De plaats was
9000 acres groot en de stichting had 10
millioen pond gekost. Er stonden kerken,
een postkantoor, scholen voor 730 kin
deren, enz. Negentig mijlen spoorlijn
leidden er heen en 260000 personen,
waarvan 13000 dagelijks van de na
burige plaatsen kwamen, vonden er werk.
Wat zal nu met dat alles gebeuren?".
Christenvervolging in China.
Pater H. N. Doré heeft aan de Univers
medegedeelddat er in de groote
provincie Sotsjocan van West-China,
naby Tibet, een ernstige christenver
volging is uitgebroken. Deze zou het
werk zyn van een secte, die zich „de
Verlichten" noemt. Zij werd aanvanke
lijk opgericht als tegenweer tegen de
Chinecsche soldaten, die vaak tot ban
deloosheid overslaan en de bevolking
plunderen, wanneer zy geen soldij ont
vangen. Toen de aanhangers der secte
talrijk werden, namen zy op hun beurt
steden en dorpen in bezit, waar thans
een hopelooze anarchie heerscht.
Op de marktplaats van Longkupa
werden 29 christen-familievaders ont
hoofd. De christenen hadden in hun
bedehuis een toevlucht gezocht. Ze
werden er nit gesleept en naar het
marktplein gevoerdwaar zich de
„groote poesah" van de verlichten be
vond Zij werden veroordeeld om hun
geloof af te zweren en den „groote
poesah" te aanbidden. Allen weigerden
en werden op de plaats zelf onthoofd.
De bende trok daarna van Longkupa
naar Tsjelo Sintsjang en Laojatsjang,
waar zy eveneens een schrikbewind
uitoefenden. Vervolgens werd Petoupa
geplunderd, waar vier christenen wer
den gedood. De twee inlandsche katho
lieke priesters, Joan Wang en Bartho-
lomeus Io konden nog veilig naar
Wanshien ontsnappen.
Vele christenen zijn naar de bergen
gevluchtmen weet niet, wat er v*n
hen geworden is. De katholieke kerk
van Petoupa is in een heidensche
pagode veranderd.
Het asyl-recht van den ex-keizer.
Reuter (byzondere dienst) seint uit
Londen -
Idlichtingen uit kringen die nauw ver
bonden zijn met Downingstreet, toonen
aaD, dat de Britsche regeering met groote
aandacht de gebeurtenissen in Duitsch
land volgt en den terugkeer en den in
vloed van persoonlijkheden in Duitsch-
land's binnenlandsche aangelegenheden,
die verantwoordelijk zyn voor den oorlog,
niet zal gedoogen.
De Britsche regeering zou zich met
het Haagsche kabinet in verbinding
gesteld hebben en in krachtige termen
haar zienswyze hebben doen weten
betreffende het fameuze telegram van
den vroegeren Keizer aan zijn getrouwen
in Duitschland. (Een telegram, waarin
Wilhelm II antwoordde op een huldebe
tuiging van betoogende Duitsche monar
chisten en waarin hij gewaagd moet
hebben van het „onverslagen leger").
Het incident wordt, heet het, door het
kabinet te Londen als een vergrijp tegen
het asylrecht beschouwd, hetwelk den
vroegeren Keizer te Doorn is verleend.
Ook de Morning Post bespreekt in
eenhoofdartikel de jongste gebeurtenissen
in Duitschland en spreekt de hoop uit,
dat de Nederlandsche regeering zorg
vuldig de rol overweegt, welke de Doorn-
sche banneling in de huidige beroering
in Duitschland speelt. Die regeering:
neemt, aldus het blad, een zware ver
antwoordelijkheid op zich door den ge
wezen Keizer toe te staan zoo dicht by
de gevaarlijke zone te blijven en klaar
blijkelijk een leidende rol te spelen in
samenzweringen van zijn trawanten over
de grens. Van Doorn naar Potsdam is
niet ver. Een beslissing om hem naar
een Nederlandsch St. Helena te zenden
mag een buitensporig compliment voor
hem zijn, maar zou tegelijkertijd een
wijze voorzorg kunnen blijken.
De grondwetsherziening.
Naar het Corr. Bur. verneemt kan de
Memorie van Antwoord op het afdeelings-
verslag der Tweede Kamer nopens de
voorstellen tot grondwetsherziening half
September worden te gemoet gezien.
Naar men weet is de maand October
bestemd voor de openbare behandeling
dier voorstellen in de Kamer.
Uit Stad en Provincie.
ZIERIKZEE. In verband met de her-
dehking van den verjaardag van H. M.
de Koningin, ontvingen wij van vele
plaatsen berichten nopens muziekuitvoe
ringen en muzikale wandelingen. We
bij het gebruik van
lloode Ster 60 ct. p. half pond
Gele 50 99
Groene 40
Zwarte 99 35 99
van plaatsen, waar feesten zijn gehou
den.
Donderdagmiddag kwart vóór vier
steeg de eerste vliegmachine van 't vlieg
terrein in 't Gouweveer op, nagestaard
door honderden kijklustigen, die, jammer
genoeg zich niet allen op het terrein be
vonden. Het vliegveld ligt ongeveer een
klein half uur buiten onze gemeente en
is door den heer C. Koopman voor dit
doel welwillend afgestaan. Met 2 vlieg
machines is gisterenmiddag gevlogen,
n.l. een Fokker-driedekker en een twee
dekker, welke laatste vlieglustigen in de
gelegenheid stelt een tochtje boven Zie-
rikzee en omstreken te maken, waarvan
tot heden maar een matig gebruik is ge
maakt. Met spanning hebben de toeschou
wers de evoluties gevolgd van den Fok
ker-driedekker, waarmede één der koene
vliegers het luchtruim in ging. Hoog
boven het terrein klom de machine om
boog, om plotseling, na den motor te
hébben afgezet, een eind naar beneden te
vallen. Met hevig gegrom werkte dan de
motor op eens weer en vloog het kittige
machientje mét vervaarlijk gesnor over
de hoofden der enthousiaste toeschou
wers.
Zaterdag zal, zooals reeds is bekend
gemaakt, de lucht-acrobaat Schindler aan
de trapéze onder aan een der machines
bevestigd, zijn stoutmoedige toeren ver
richten, terwijl de machine vliegt met
een snélheid Van 160 K.M. per uur.
Ook dan zal er gelegenheid zijn vluch
ten te maken over Zierikzee en omgeving.
De expositie van dfe schilderijen, tee-
keningen en letsén van den kunstschilder
W. J. Dingemans in de Concertzaal, zul
len, Zondag, Maandag en Dinsdag wor
den gehouden.
ZONNEMAIRE. Waar jong en oud,
arm en rijk, zich beijvert om gezellig
en prettig feest te vieren, behoeft men
niet te twijfelen aan den uitslag. Het
eerste is hier gebeurd 1.1. Woensdag. En
de uitkomst? Ze heeft ieders verwach
ting overtroffen. Maar 't kon ook niet
anders! Medewerking van alle kanten,
op alle wyzen. Reeds in den vroegen
morgen was het Breedveld keurig ver
sierd en de muziektent prachtig opge
tuigd. Om tien uur begon 't schoolfeest.
Tractatie der kinderen. Ommegang met
de muziek door 't dorp (altijd een glans
punt bij een feest) en om 12 uur een
toespraak van den Edelachtb. Heer
Burgemeester, staande op de tent, alle
schoolkinderen, de feestcommissie en een
overgroot publiek rond hem geschaard.
Luide toegejuicht en een driewerf: Lang
leve de Koningin, klonk op 't slot uit
aller mond het nog altijd treffende volks
lied Wien Neerl. bloed. Nu begon de
ringrijdery met fietsen en de keuring
der versierde rijwielen, om daarna ieder
gelegenheid te geven den inwendigen
mensch te versterken, want er stond
nog veel voor den boeg. Om 2VS uur
