Zierikzeesche Nieuwsbode Groote Opruiming Buitengewone LiPPlDAG Dinsdag 28 Juni 1921. B. H. IDELER, abonnement: Vrijdag 24 Juni 1921. zierikzeesche courant. advertentiën: EERSTE BLAD. Dinsdag a.s. een de Lappen, Alle koopjes a contant. Algemeen Overzicht. buitenland. bin n e nl ANlï7~ Prfjs per 3 maanden f 1,50, franco per post f 1,80. Voor het buitenland per jaar f 10,—. Afzonderlijke nummers 5 cent. Verschijnt Maandag, Woensdag en Vrijdag. van 1—3 regels 60 ets., van 4 regels en daarboven 20 ets. per regel. Reclames 30 ets. p. regel, Bij contract belangrijke korting. 76ste JAARGANG. - No. 10688. InzeDdi"ft »p den dag van ntt- Dlr. k. I. OF LOOZE Jr. Ultg-Redact. M. J. KOSTEN. eaTe vóór aro' Dit nummer bestaat uit 3 bladen. Zij, (lie zich vau af heden op ons blad abontieercu, ont vangen de tot 1 Juli a.s. ver schijnende Nos. GRATIS. Daar onze reeds een emorm succes is, zoo zal er gehouden worden. Op onze toonbanken in den Winkel zijn voorzien van prijs en ellemaat, geëtaleerd. Beleefd aanbevelend, MANUFACTUREN, ZIERIKZEE. „Ik spreek uit het diepste van mijn hart, als ik bid, dat mijn komst in Ierland zal blijken te zijn de eerste stap naar het einde van den strijd in den boezem van zijn volk, van \yelk ras of geloof ook. Itn die hoop doe ik een beroep op alle Ieren om halt te maken, een hand van verdraag zaamheid en verzoeningsgezindheid uit te steken, te vergeven en te vergeten en zich aan een te sluiten om voor 't land, dat zij liefhebben, een nieuw tijdperk van vrede, tevredenheid en goedgezindheid te maken. 'Moge deze historische bijeenkomst het voorspel zijn van een dag, waarop 't Ier- sche volk in Noord en Zuild, onder één parlement of onder twee, naar die parle menten zelf mogen uitmaken, samien zal werken in gemeenschappelijke liefde voor Ierland op den zekeren grondslag van wederkeerige gerechtigheid van eerbied". Aldus sprak koning George van Enge land Woensdag te Belfast bij zijn ope ningsrede voor het N. Iersche Parlement. Heel de Engelsch sprekende wereld haakt vurig naar de oplossing, die niet alleen voor Ierland noodig is, maar ook vöör Brittannië, wil het zijn aloude plaats in de wereld blijven innemen. Deze moedige daad van den koning zal niet nalaten in druk te maken op de Iersche bevolking, die niet kan blijven leven op een onder hoogen druk staande „excessen"-machine, die iedere week verbluffende staaltjes van moordaanslagen pleegt af te leveren. Weinige dingen worden ernstiger ge- wenscht in de geheele Engelsch sprekende wereld dan een bevredigende oplossing van de Engelsch-Iersche vraagstukken, 'die geslachten lang Brittannië hebben dwars gezeten, evenals zij zwaar op het thans levend geslacht drukken. Niet minder belangrijk in de geschie denis van het Britsche Imperium is^jde deze week gehouden conferentie met de premiers uit de „dominions", onder pre sidium van Lloyd George, welke bij de opening een. rede hield, waarin hij ge waagde van den thans geschapen toe stand van het Britsche rijk tegenover de groote mogendheden. In weerwil van veel ontmoedigends was Lloyd George er toch van overtuigd, dat de wereld langzaam aan haar moeilijkheden te boven komt. De geneigdheid om de feiten onder de pogen te zien en ze te aanvaarden, wordt steeds grooter. Ten aanzien van Duitschland verklaar de de premier, dat de twee moeilijkste vraagstukken, van ontwapening en her stel, opgelost waren, of zoo goed als Op gelost. Twee moeilijkheden blijven nog over, n.l. de vaststelling van de grenzen in Polen en last not least 't sluiten van vrede met 't Turksche rijk. Lloyd George was wat deze laatste kwestie betrof opti mistisch gestemd. Een goed deel zijner belangrijke rede was aan de Vereenigde Staten gewijd en aan de kwestie der be perking van de bewapening. Engeland wenscht met de groote repu bliek samen te werken in alle deelen van de wereld en evenals Amerika wenscht ook de Britsche regeering de uitbreiding der bewapening te vermijden. Enge land is bereid elk voorstel betreffende de beperking der bewapeningen met Ame- rikaansche Staatslieden te bespreken. Dit moge nu erg hoopvol klinken, doch men zal goed doen ook het volgende te lezen. „Intusschen kunnen wij niet vergeten, dat het leven van het Vereenigde Konink rijk, en ook van Australië en Nieuw-Zee- land, van het geheele Britsche rij}s inder daad, berust op macht ter zee, en dat macht ter zee noodzakelijkerwijze de ba sis van het bestaan van het geheele Brit sche rijk is. Wij moeten daarom op de maatregelen bedacht wezen, welke onze veiligheid eischt. Wij beoogen niets meer, doch wij kunnen ook met geen mogelijk heid met minder tevreden zijn". Van „beperking" zal mogelijk wel iels tot stand komen in de naaste toekomst, doch Van „ontwapening" zal vooralsnog geen sprake zijn. De Zuid-Afrikaansche premier Smuts, of „Slim Jannie", zooals zijn landgenoo- ten hem vaak betitelen, heeft gemeend in deze historische vergadering ook een duit in het zakje te doen, door te zeggen (wat iedereen al lan'g weet) dat, wat de wereld allermeest noodig heeft, vrede is; te rugkeer tot vreedzame tijden en hervat ting van de normale bedrijvigheid. Oor logstoerustingen hangen van de politiek af en daarom drong hij er sterk op aan, dat de politiek zoodanüg zou zijn, dat een wedloop in wapeningen onmogelijk zou worden. Dat moest 't kardinale richt snoer van de buitenlandsehe politiek zijn. De noodlottigste fout van alle zou zijn met Amerika in wapening te wedijveren een natie, die met alle tnenschelijke banden het nauwst met Engeland ver bonden was. Spr. wekte op het beginsel van de oorkonde van den Volkenbond zooveel mogelijk te steunen. Dit zou een uitweg uit het tegenwoordige moeras kun nen wijzen. Het zou de grondslag kun nen worden van een nieuw internationaal stelsel, dat wapeningen noodeloos zou maken. Leening aan slachtoffers der bolsjewiki. £en d raajtliaos N- T. A. bericht meldt, dal de Deensche regeering^ volgens „Sociaklemokraten., voorne mens is een bedrag van 300.000 kro nen b'esehikhaar te stellen voor lee- ningen ,aau fcle Deensche vluclitelin gen uit Rusland, die alles, verloren hebben. De leening zou worden te rugbetaald als de vluchtelingen van Rusland luui schadevergoeding zul len hebben los gekregen Trouwen mogen niet rooken. In hel Amerik-ianschc Huis van Afgevaardigden is een wetsontwerp ingediend, waarhij het rooken door vrouwen strafbaar zal worden ge steld met 20 dollar. Bij herhaling van het „misdrijf zal eventueel een boete van 100 dollar „per oigjaret" worden opgelegd. Indien „het vergrijp" wordt ge pleegd in een publieke, gelegenheid, zal aan den egienaar daarvfan een zelfde boete worden opgelegd; Bij de indiening van het ontwerp zeide dc nlgevaardigde Paul John son, dat iiij reeds langen lijd tegen stander was geweest Man het roo ken door vrouwen, „doch", zeide hij!, „wat ik gisteravond neb gezien, heeft Iiij mij de deur dicht gedaan. Ik zag hoe een meisje hij het verlaten v'an een bioscoop de oigjarcl uit don mlond van haar verloofde nam en er een. aantal li aal tjes aan deed Volgens den lieer Johnsoin was ta bak nog erger dan whiskey. Engeland en Sowjet-Rusland. De Daily Telegraph verzekert dat Kras'sin moeite doet voor ecu per soonlijk onderhoud mot Lloyd Ge- erge. Te 'Moskou waar men ver wacht had, dal de definitieve vrede tusschen beide landen spoedig ge sleten zou worden na de ondertee- kening van de handelsovereenkomst wordt 'men ongeduldig. Aan Kras- sin is opgedragen, op de noodzake lijkheid van een erkenning van de Sovjet-vegeering aan tc dringen1. Een mysterie van de zee. Men last in Amerika volkomen in het duister omtrent de geheimzinni ge verdwijning \,au 3 stoomschepen in een paar weken lijds. Ook ver diept men zich in de mysterieuse geschiedenis van den vijimastschoe ner „Carol Deering.', welke op zee werd aangetroffen met alle zeilen op, doch met geen sterveling aan boord en die later bij de kust van New-J ersey vengi ng. De geheimzinnige verdwijning de zer schepen wordt in verband ge bracht met geruchten lover daden van muiterij en sabotage door zee lieden in het noordelijk deel van den Atlanlischen Oceaan gepleegd, daar de drie eerst genoemde sche pen bij mooi weer verdwenen zijn. Zij waren bovendien alle van een draadiooze installatie voorzien, doch zonden geen enkel draadloos nood sein uit. Van geeai enkel lid der lieman- ning van de „Carol Deering", be halve den kapitein, werd tot nog toe iets vernomen. Toen men het vaartuig het laatst zag drijven, wa ren alle reddingsbooten verdwenen. Toen dc schoener later verging, weid er nabij de plaats, waar zij verloren gi ng, een fiesch gevonden, mei een briefje erin, waarin dc ka pitein van den schoener aan zijn dochter berichtte, dat hij' door de equipage van zijn schip gevangen genomen en aan boord van een an der schip gebracht was. Onder de vele „theorieën", die over het verdwijnen dezer schepen opgezet worden, is ook deze, dat de vaartuigen door bolsjewistische bemanningen naar Russische havens ontvoerd zijn. Beschermde winkelruiten. De op zien barende j u we el end ie f - stal op kl aanlichtend ug op de bou levard Sl.-M.arlin blijft de aandacht der Parijzenaars sterk 'gespannen houden. Tot dusver is nog1 geen en kel sptoor der bandieten ontdekt; slechts het aantal peisonen, die iets hebben gezien en nu komen getui gen, neemt; gestadig toe- in tusschen heeft een groote juwe lierszaak in de Rue de la Pnix in tegenwoordigheid van een laanlial journalisten proeven genomen met een middel ter bescherming der etalageruiten. Onmiddellijk achter de ruit is een electrische geleiding aangebracht, welke bij de minste po ging om hel glas te verbrijzelen in aanraking komt meteen groote elec trische draad, die met liet rolluik in verbinding staat. Wordt de ruit ingeslagen, dan valt 1 (et ijzeren luik aanstonds met donderend geraas naai' olmlaagi, hetgeen niet slechts den dieven belet iets weg te neniten, nuaar tevens de voorbijgangers alar meert Prinselijke schulden. De „Ivokal Anzcjger" weet mee te deelen, dat tusschen de Pruisische regeering-Stegerwnld ea prins Fried- rich Leopold een vergelijk is tot stand gekomen, waarbij de regeering zich verplicht om, iails voorschot op de opbrengst der door haar in be slag genomen landerijen van den prins, al zijn in, Lugauo geniiaakte schulden te betalen. Üitgez|onderd zijn twee bedragen van 200.000 tres., die :als eerste hypotheken blijven staan op de beide villa's, die Fried- rich Leopold heeft laten bouwen. De daarop te betalen rest bedraagt 1,400,000 Zwitsersche francs. Met de beide bovengenoemde be dragen beloop en de schulden van den Hohenzollern-prins 1.800.000 Zwitsersche. fres., dat zijn volgens den tegenwoordigen stand der va luta ongeveer 20 millioen mark. En die schulden zij n dan nog aHein aal gemaakt na de revolutie. In zijn soort is het een prestatie. De crisis. De tijdelijk vjonjfiilcr van den raad van ministers jtir. mr. Ch. Ruys de Beerenbrauek, heeft aan den voorzitter van de Eerste Kamer een brief van den navolgenden in houd gericht: f Gelijk UH.E G. bekend is, heeft het kabinet den voorzitter van de Tweede Kamer verzlocht, de verdere behandeling van aangelegenheden, waarbij de aanwezigheid van één of meer ministers gevorderd wordt, voorloopiig te schorsen. Het dooi' hel kabinet van Hare Majesteit de Ko ningin gericht verzioek om ontslag heeft Iïare (Majesteit in overweging genomen, onder uitnondiging aan de ministers, om zich te blijven belas ten met de behandeling' en afdoe ning, zoo mogelijk, van de loopen- de zaken. Ten einde aan deze laat ste opdracht te voldoen, stelt het kabinet prijs top behandeling van de wetsontwerpen, welke reeds zóó ver zijn gevorderd, dal zij de Eerste Ka mer hebben hei-eikt. De Koningin. miar Uck. De Koningin is lieden met den i Prins van 's Gr aven h age vertrokken voor het bezoek aan Ürk en Den Helder. Dé' vorstelijke personen ver trokken per II.I.Ï S.M. van 7,03., via Amsterdam. De Prins, die na aflepp van liet bezoek aan don Helder eenige dar gen zal deelnemen aan een., zeil tocht op de Wadden, is voornemens zich Zatevdaginiorgen per watervlieg tuig vau den Marine luchtvaartdienst vaq den Holder naar .Delfzijl te bty geyym Uit Stad en Provincie. ZIERIKZEE. Donderdagmorgen verga derde a'hier ten Stadhuize het Comité der Waterleiding-Mij., waarbij o. a. tegen- woordig waren de directeur van 't Rijks- bureau voor Drinkwatervoorziening, dhr. Hanegraaff, twaalf burgemeesters van ons eiland, 3 Statenleden, leden der Gezond heidscommissie. de directeur der Gem.- Gasfabriek te Zierikzee en de Gemeente- bouwmeester. (De voorzitter, dr. W. H. Ittmann, open de deze belangrijke vergadering, terwijl hij opmerkte, dat de ongekende droogte meer dan ooit pleit voor de tot stand koming van een waterleiding. Van 16 ge meenten is bericht ingekomen, dat zij daaraan willen deelnemen; alleen Nieu- werkerk en Ellemeet bleven tot op heden weigerachtig. De secretaris, mr. H. Polvliet, las daar op de notulen van twee vorige vergade ringen, die, onder dankbetuiging voor de redactie, na een kleine opmerking wer den goedgekeurd. Daarna verkreeg de heer A. v. d. Weijde, lid der statuten commissie, het woord, welke een uitvoe rig overzicht gaf van de door die com- misssie gedane werkzaamheden. Na de rondzending der statuten kwam reeds vlug van enkele gemeenien bericht van deel name, andere gemeenten stelden voor waarden, welke in overweging werden genomen, terwijl aan sommige evenwel medegedeeld werd, dat aan hun eischen niet tegemoet kon worden gekomen, bijl welke uitspraak bedoelde gemeenten zich neerlegden. De gemeenten Nieuwerkerk en Ellemeet bleven evenwel weigerachtig. Niettegenstaande deze weigering noemde spr. het resultaat dat 16 gemeenten zich aansloten, gunstig. De gemeente Ouwer- kerk drong sterk aan op aansluiting in de richting Vianen; zij wilde toetreden als men de verzekering kreeg, dat, wanneer men tot uitbreiding van het buizennet over zou gaan, de zijlijn Vianen—Ouwer- kerk, het allereerst zou worden aange legd. Deze eisch kon niet worden aan vaard, doch wel, dat men, evenals aan Noordgouwe werd bericht, bij eventueele uitbreiding de gevraagde zijtak het eerst in behandeling zal nemen. De beslissing berust evenwel bij de vergadering van aandeelhouders. Spr. memoreert ten s.'otte dat thans 16 gemeenten zijn aangesloten en daardoor tot oprichting der Naaml. Vennootschap kan worden overgegaan. De vertegenwoordigers der gemeenten zullen kunnen worden opgeroepen om de acte te passeeren, waarna men de Kon. be williging kan aanvragen, evenals het be- noodigde kapitaal bij den betrokken mi nister, bij wien men tevens moet aan kloppen tot het maken van een wet voor de risico-garantie. De voorzitter dankte den heer v. d. Weijde voor diens uitvoerige uiteenzet ting, waarna de heer Hanegraaff 't woord verkreeg. Vooraf vroeg de burgemeester van Ellemeet of 't niet mogelijk was eens naar zijne gemeente te komen en een bespreking met den raad te houden. Dit kon de heer Hanegraaff niet toezeg gen. Wanneer er soms raadsleden mochten zijn die denken, aldus de heer v. d. Weijde, dat zij deze zaak kunnen tegen houden, dan zijn zij op een dwaalspoor. Als voorbeeld voor die menschen ver haalde spr. een aardige geschiedenis uit Duitsdhland, waar een 7-tal personen met ijzeren speren gewapend, welden probee ren den spoortrein, die voor 't eerst zou rijden, den weg te versperren, om zoo doende te verhinderen dat een nieuwe tijdgeest zijn intrede deed. De trein reed èn speren èn personen omver cn ver overde allengs meer en meer terrein. Zoo gaat 't ook hier. Den gemeenteraden met hun 7 leden zal het evenmin gelukken den nieuwen tijdgeest tegen te houden. De voorzitter gelooft, wanneer te Elle meet een volksstemming kon plaats heb ben, de meerderheid zeker voor deelname zou zijn. De heer Hanegraaff besprak hierna het technische en economische gedeelte der maatschappij. Na zijn redevoering het vorige jaar a'hier gehouden, kan hij thans gunstiger mededeelingen doen. Niets staat meer de oprichting in den weg. De groote aanleiding daartoe is de geweldige prijs daling van de buizen. Het buizennet speelt de hoofdrol, daar 75 a 80 pCt. van de totale aanlegkosten daarvoor noodig zijn. Terwijl in den nazomer van 1920 de prijs der buizen nog f21 f 22 was, is '.dieze thans gedaald tot f 9,80. Het leggen der buizen is niet goedkooper ge worden, daar de loonen nog niet of zeer weinig zijn gedaald. D© aanleg zal 1,6 maal meer bedragen dan voor den oor log; de gebouwen 2,5 en de machines 1,8 maal meer. Het benoodigde kapitaal zal, inclusief kosten voor uitbreiding in het 7e jaar, bedrijfskapitaal, de diverse toegezegde uitbreidingen, onvoorzien, enz. f 1,400.000 moeten bedragen om de ven nootschap te constitueeren. Het deed spr. genoegen te kunnen constateeren, dat de deelname aan deze zaak zoo algemeen was; hij zal dit voorbeeld in andere stre ken aanhalen. De niet-deelname van Nieu werkerk en Ellemeet zal van geen in vloed zijn- op de onderneming; zij zal even goed worden opgericht Evenwel zul len er nu door deze niet-deelname, slechts 2707 aandeelen zijn van f 750, totaal f2.030.250. Ongeveer 70 pCt. zal dan kun nen worden volgestort. De rentabiliteit zal ook nog iets gunstiger zijn dan de laatste berekening aangeeft Met betrekking tot de gemeente Ouwer kerk, inzake de omleggjng der hoofdlei ding, ontraadt spr. dezen eisch, met het oog op de meerdere kosten, die daaruit zullen voortvloeien. Wanneer een eventueele uitbreiding van het buizennet te Ellemeet tolt stand zal komen, hangt van verschillende, omstan digheden af. De burgemeester van Ouwerkerk zou graag zien, dat, nu Nieuwerkerk niet mee doet, de hoofdleiding verlegd werd en wel zoodanig, dat een aantal personen in Vianen c. a. van de watervoorziening kunnen profiteeren. De heer J. W. v. Oeveren, Statenlid, begrijpt de meening van den laatsten spr., doch wijst op de welvarende gemeente Nieuwerkerk, welks inwoners de dupe zul len worden van een onwillige gemeente raad. De toestand kan zich wijzigen, en wanneer de hoofdleiding wordt verlegd, is de kans verkeken, hoewel Nieuwerkerk z. i. wel eenige straf verdient. De voorzitter wijst met nadruk op de houding van den raad der gemeente Nieuwerkerk. Nu zullen de inwoners dier gemeente, (als ze aaasluiting krijgen) een zeer verhoogd tarief moeten betalen. (Dit geldt ook voor Ellemeet). De heer v. d. Weijde licht zulks nog nader toe. Spr. meent, dat bij eventueele watervoorziening van enkele personen in Nieuwerkerk, deze zeker minstens 50'o/0 meer zullen moeten betalen dan zij, die in gemeenten wonen, welke Wel deelheb ber zijn in de op te richten maatschappij. Het verzoek der gemeente Ouwerkerk be sprekend, gaat hij na de dan te doorloo- pen lijn van de hoofdbuis. De leiding, .thans geprojecteerd over Kapelle naar Ouwerkerk, wordt opgeheven, doch zal dan loopen van even achter Nieuwerkerk via Vianen naar Ouwerkerk, Men heeft dan kans meer aansluitingen te krijgen. De heer S. Hage, burgemeester van Brulnisse, waarschuwt voor een concessie aan Nieuwerkerk, want daarmede valt z. i. het eenmaal ingenomen standpunt. De bevoegdheid om concessie te verleenen berust, aldus de heer. v. d. Weijde, alleen bij de aandeelhoudersvergadering. De heer Hanegraaff wijst op de gevol gen van niet toetreding.. Wanneer de weigerachtige, gemeenten zullen komen vragen om aansluiting, wat volgens spr. gebeuren zal, dan zullen zij de aandeelen {duurder moeten betalen, als de minis- niet a pari kunnen krijgen, als de minis ter 't toestaat, wal volgens de wet nu niet mogelijk is, dat de gemeenten nog kunnen toetreden als aandeelhouder. De discussies worden gesloten en de heer v. d. Weijde wijst, op 't belangrijke feit, „de tot stand koming der Water leiding-Mij. „Schouwen—Duiveland". Als lid der commissie, voor de statuten zegt hij dank aan hen, die tot hiertoe hebben medegewerkt; inzonderheid brengt hij hulde aan den heer Hanegraaff (Applaus). De heer C. de Looze is verheugd over 't feit, dat de ook door hem vurig ver langde waterleiding eindelijk is «tot stand gekomen Hij verlaat de vergadering om de driekleur uit te hangen. De heer S Hage dringt er op aan, alvo rens te compareeren, goedkeuring te vra gen op de genomen raadsbesluiten aan Gedep. Staten. Deze opmaking wordt ter harte ge nomen en de verschillende gemeentebe sturen zullen aangeschreven worden die goedkeuring aan te vragen. Bij loting wordt notaris J. A. Biermasz aangewezen voor 't passeeren der acte. In de eerste vergadering van aandeel houders zal een directeur worden be noemd. De voorzitter, dr. Ittmann, dankt de heeren voor hunne medewerking bij de moeilijke verlossing van dezen nieuwen wereldburger en draagt de zorgen voor den pasgeborene op aan de commissie van zeven. Hierop werd de vergadering gesloten. (De eerste vergadering voor deze belangrijke zaak werd 21 Juni 1909 gehouden). Met 'genoegen mochten wij Woensdagavond bij 'I concert in «Ie Nieuwe Kerk, hetwelk de lieer Klirn- merboom gal ïiiet medewerking van onzen vroegeren stadgenoot, <lcn heer .lac. van Kempen, constatee ren, «lal tiran uitvoeringen meer en meèr tie belangstelling opwekken. Of was 't thans een stille hulde a«v den heer van Kempen, die jüjn mu zikale slem door 't stille, haast ge wijde, kerkgebouw, liet kliuken, OU-

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1921 | | pagina 1