Zierikzeesche Nieuwsbode
J.GRUHO'S
Kwaliteits-Tabakken.
Breekt met de oude sleur.
Vraagt daarom altijd
abonnement:
Woensdag 4 Mei 1921. zierikzeesche courant.
advertentiën:
EERSTE BLAD;
PUBLICATIE.
b innenland.
Ingezonden mededeelingen.
Alom verkrijgbaar.
Pry's per 3 maanden f 1,50,
franco per post f 1,80. Voor het
buitenland per jaar f 10,—.
Afeonderlyke nummers 5 cent.
Verschynt Maandag, Woensdag
en Vr\jdag.
van 1—3 regels 60 ets., van 4
regels en daarboven 20 ets. per
regel. Reclames 30 ets. p. regel.
By contract belangryke korting.
76ste JAARGANG. - No. 10617. Ending °p van oit"
Oir. k. J. DE LOOZE Jr. Uitg.-Redact. W. J, KOSTE*. «aTe T66r 11 nre-
Dtt nummer bestaat uit 2 bladen.
De COMMISSARIS DER
KONINGIN in de Provincie
Zeelandals zoodanig benoemd by
Koninklyk Besluit van 22 Januari 1921,
No. 56, brengt ter kennis van de inge
zetenen der Provinciedat hij die
betrekking heeft aanvaard.
Middelburg, 2 Mei 1921.
De Commissaris der Koning voornoemd,
QUARLES VAN UFFORD.
De BURGEMEESTER van Zibrikzee maakt
bekend, dat de Minister van Oorlog op ver
zoek van den Minister van Arbeid, in ver
band met het groote tekort aan geschoolde
bouwarbeiders, bereid is, aan timmer
lieden, metselaars en stucadoors, die
behooren tot het eerste gedeelte der lich
ting van 1921, uitstel van eerste oefening
te geven.
De dienstplichtigen, die voor dit uitstel
in aanmerking willen komen, moeten zich,
zoodra het tijdstip vastgesteld is waarop zij
bjj de Militie moeten worden ingelyfd, met
een daartoe strekkend verzoek, vergezeld
van een werkgeversverklaring, dat zy als
timmerman, metselaar of stucadoor in het
bouwvak werkzaam zijn, rechtstreeks wenden
tot den Minister van Oorlog.
Zibrikzee, den 4 Mei 1921.
De Burgemeester voornoemd,
A. J. F. FOKKER VAN CRAYESTEYN
VAN RENGERSKERKE.
BUITENLAN D.
Lenin naar Londen.
Uit Moskou wordt bericht, dat
Tsjitsjerin Krassin zou hebben op
gedragen het terrein te Londen te
verkennen of daar het bezoek van
Lenin eventueel welgevallig! zou zijn.
Lenin zou nl. voornemens zijn zicV
naar Londen te begeven, teneinde de
officieele kringen aldaar te interes
seeren voor zijn groot politiek-eco-
nomisch plan tot Ruslands herstel,
waarbij volgens Krassin het Britsc'h
kapitaal en de Britsche industrie een
belangrijke rol zouden spelen.
De Eng. kolencrisis.
Op hoog gezag wordt medege-
deed, dat een zorgvuldig beraamd
plan van de communistische partij,
om de huidige industrieele crisis te
benutten om een revolutie in Enge
land te verwekken, verijdeld is. Een
groote hoeveelheid opruiende ge
schriften deed de ronde, en een aan
tal personen is gearresteerd in ver
hand met de rondzending daarvan.
De zaak Coppée.
Als protest tegen het intrekken
van de vervolging tegen de baron
nen Coppée, die beschuldigd waren
van leveringen aan den vijand, heb
ben de Henego uwsche mijnwer
kers en metaalbewerkers Maandag
gestaakt.
s Middags heeft er te Ressaix in
.Wallonië een groote manifestatie
plaats gehad. De Coppée's bezitten
daar n.l. talrijke kolenbrande.rijen.
Een optocht met muziek voorop en
waarin roode Vlaggen en opschrif
ten tegen het intrekken van de ver
volging werden meegedragen, trok
'langs de vensters van het kasteel
der Coppée's. Er waren 7 a 8000
betoogers en er werden redevoerin
gen in de openlucht uitgesproken.
Gestolen oorlogsmateriaal.
Het rapport over de Britsche legeruit-
gaven in 1914—1920 maakt melding van
een zeer groot aantal verduisteringen, tot
een bedrag van bijna 900.000 pd.st. Deze
verduisteringen Zijn blijkbaar het werk
van 'georganiseerde benden, die blijkbaar
uitgingen van het beginsel, dat niets te
groot en niets te klein was om te stelen.
Vrachtauto's werden gestolen, en revol
verpatronen, auto's en sigaretten, paar
den, laarzen, beschuiten, muilezels, geld,
kleedingstukken, tenten, motoren en een
menigte ander legermateriaal.
Een misdadige dokter.
In 't opzienbarende rechtsgeding tegen
den Deenschen dokter Nordentoft, we
gens vermeenden moord op zijn echtge-
noote, moord op zijn zoontje van 21/2!
jaar, brandstichting, vervalsching van do
cumenten, bedreiging, chantage, en 28 ge
vallen van behandeling van vrouwen als
bedoeld bij art. 251bis W. v. S., waar-
Van 2 met doodelijken afloop, is vonnis
geveld. Wegens de twee eerstgenoemde
misdrijven volgde vrijspraak wegens ge
brek iaan bewijzen, voor de anderen ver
oordeeling tot 12 jaren tuchthuisstraf.
Politie-agenten levend verbrand.
De berichten betreffende de onlus
ten in Britsch.Indië zijn, naar cie
„Times" uit Bombay verneemt, nog
steeds weinig talrijk, hetgjeen een ge
volg is van 't doorsnijden der tele-
jflraafdraden. Het blijkt, dat een in
specteur van pjolitie gedood is; hij
verbrandde levend in een tempel,
waarin hij met eenige andere politie
beambten was gevlucht. Drie der
agenten kwamen op dezelfde wijze
om en twee regeringsambtenaren
werden gewond. Volgens een offici
eus rapport waren de onlusten het
gevolg van het feit, dat aan Moham
medanen verboden werd, op politie
ke bijeenkomsten stokken bij zich
te hebben. Tien overtreders van dit
verbod weigerden boete te betalen
en werden naar de gevangenis ge
bracht. Bij; een poging om hen te
bevrijden werd de politie aangeval,
len, waarbij de menigte groote
wreedheid aan den dag legde.
Een tragische moordgeschiedenis.
Een metaalbewerker te Parijs,
Duspeaux genaamd, pleegde Vrijdag
j.l. een moordaanslag op zijn ver
loofde. Hij sloot zich daarna met
twee revolvers in zijn kamer op en
dreigde iedereen, die in zijn nabij
heid kwam, te zullen clooden. Een
inspecteur van politie ging' het aan
grenzende huis binnen, boorde een
gat in den muur en pompte be
dwelmende gassen in de kamer. Driie
minuten later brak de politie de
deur van den waanzinnige open.
Toen bleek, dat hij' zich met een
revolverschot van het leven had be
roofd.
De Entente en Duitschland.
Het Journal maakt naar aanlei
ding van het mobilisatie-besluit cle
opmerking, dat Frankrijk door de
mobilisatie niet verontrust wordt.
Het weet, dat het er niet om gaat
den oorlog opnieuw te beginnen.
Duitschland heeft even weinig de
macht als Frankrijk den wil ertoe.
Wanneer binnen enkele dagen de
poilu's moeten oprukken naar Es
sen en Bochum, dan zjal hun missie
'geheel vreedzaam zijli, zij doen niet
anders dan den deurwaarder ver
gezellen, die uit naam van de b'ond-
genoo'ten beslag gaat leggen bij een
kwaden schuldenaar. De toestand is
dan ook geheel duidelijk en er be
staat jn Frankrijk geen imperialis
tische gedachte, zooals door sommi
gen wél beweerd word t
De conferentie te Londen.
Omtrent het economisch gedeelte
van het te Londen door de bond-
genooten genomen besluit, weel Ha-
vas het volgende mede te deelen.
De betaling van de Duitsche schuld
zal uitgevoerd worden door emis
sies aan de commissie voor de ver.
goeding van drie kategoriën van obli
gaties. In de eerste plaats een on
middellijke emissie van 12 milliard;
een tweede van 38 milliard op 1
•November 1921 en een derde van 85
milliard volgens het betalingsvermo
gen van Duitschland. Alle emissies
hebben inkomsten van het Duitsche
rijk tot onderpand. De commissie
voor de vergoeding! zal het produo/
der emissies tusschen de bondgenoo-
fen verdoelen overeenkomstig het
percentage van Spa; zij zal de obli.
gaties" kunnen verhandelen; 't zij di
rect, 't zij door bemiddeling van de
waarborg-commissieDuitschland
moet aanvaarden elk jaar voor de
delging van zijn schuld door amor
tisatie twee milliard mark in goud
te besteden, gelijkstaande met 25
pet. van zijn uitvoer.,
Het zal binnen zeer korten lijd
moeten storten 150 millioen mark
goud of buiten!andsche deviezen en
650 millioen mark goud over drie
maanden. Duitschland zou ook in
natura kunnen prestoeren, door ar
beidskrachten beschikbaar te stellen
voor hel herstel van het verwoeste
gebied.
Een aardschok in Schotland.
Te Com rick in Schotland is de
zer dagen zeer duidelijk een aard
beving gevoeld, welke onder de be
volking natuurlijk groote consterna
tie teweeg bracht. Het gebeurt wel
meer, dat men te Comrick een aard
schok waarneemt, doch zoo hevig
als deze /laatste is er zelden een
waargenomen. Bovendien werd een
[gerommel géhoord dat op het ver
wijderd dreunen van een kanon ge
leek. De huizen trilden zoo hevig,
dat kleine losstaande voorwerpen als
vaasjes en dergelijke op den grond
vielen.
Een meisje werd bijna levend be
graven onder een naar beneden glij
dende hoop zand. Voordat de aard
beving had plaats gevonden stond
de zon stralend laan den hemel; daar
na betrok de hemel plotseling, als
bij een ineens opgekomen onweer.
De 1 Mei-dag.
In verschillende plaatsen van ons
land hebben de soc.-dem., commu
nisten en anarchisten den 1-Mei-dag
gevierd, waarbij' optochten werden
gehouden en sprekers optraden.
Alles is zonder incidenten afge-
loopen.
Premiebouw.
In de eerste vier maanden van dit
ja,ar zijn aanvragen ingediend voor
den bouw van ongeveer twintig dui
zend woningen. Een zeer groot ge
deelte van deze aanvragen betreft
den bouw van enkele-woning voor
eigen gebruik.
Manifest van <\£ii Vrijheidsbond.
Het hoofdbestuur van den opgerichten
Vrijheidsbond heeft een manifest gericht
aan het Nederl. volk, waaraan het vol
gende is ontleend
Als gevolg van den pas uitgestreden
oorlog staat heel de wereld in gisting en
is elk volk voor nieuwe problemen ge
steld.
De gemoederen van geheele volken
werden door het troostelooze uitzicht van
de naaste toekomst in vertwijfeling ge
bracht en zelfs in de landen, die voor de
rechtstreeksche oorlogsrampen gespaard
bleven, kwamen gansche volksklassen in
opstandige stemming.
Men twijfelt aan de krachten, die tot
nu itoe de machtigste dragers waren van
den vooruitgang. Men zocht zijn heil in
de maatschappelijke idealen, die in
dien en voor zoover zij konden worden
verwezenlijkt de persoonlijke zelf
standigheid en het gevoel van medever
antwoordelijk te zijn voor zijn eigen lot,
ernstig zouden bedreigen.
Niet op eigen kracht, eigen werk en
eigen inspanning wordt in de eerste
plaats gebouwd; men strekt, de handen
steeds meer uit naar staat en gemeente,
men steunt in bedenkelijke mate op de
gemeenschap. Daarin schuilt een hoogst
ernstig gevaar. Het leidt tot verslapping
van de volkskracht.
Het vrijheidsbeginsel moet worden
hooggehouden.
Wij moeten in de rij der volken onze
eervolle plaats blijven innemen. Wij
zullen 'dit slechts kunnen door onze
zelfstandigheid ite dr»en eerbiedigen door
een (krachtig ordelijk volksleven, waarin
de igeest van vrijheid en verdraagzaam
heid ,iden grondslag vormt der gemeen
schap.
Nu mannen en vrouwen gelijk geroepen
worden tot 't oefenen van staatkundigen
invloed, behooren wij dit te doen als
volkomen gelijkgerechtigden in Staat en
[Maatschappij.
De verwildering door den oorlog te
weeggebracht dringt meer dan ooit tot
volle erkenning van de waarde van het
geestelijk en godsdienstig leven voor de
maatschappelijke ontwikkeling.
De beginselen, die tol dusver ons eco
nomisch /leven hebben beheerscht en ge
leidelijk tot steeds toenemende welvaart
voerden, imogen niet worden prijsgege
ven voor maatschappelijke vraagstukken,
die \het privaatbedrijf willen vervangen
door steeds toenemende heerschappij der
gemeenschap ,over de voortbrenging.
Niet ,het minst op koloniaal gebied is
grootere politieke belangstelling nood
zakelijk. 1
Ten slotte wekt het manifest de man
nen ,en vrouwen van Nederland op, met
den Vrijheidsbond mede te werken tot
verhooging van het geestelijk, zedelijk
en stoffelijk welzijn van Europeesch en
Overzeesch Nederland.
Do lichamelijke ontwikkeling.
Het wetsontwerp tot regeling van
de lichamelijke ontwikkeling van de
rijpere mannelijke jeugd en de daar
op gegeven toelichting hadden, blij
kens het voorloopig verslag der
Tweede Kamer, op het meenendeel
der leden een weinig gunstigen in
druk gemaakt.
Was men algemeen overtuigd van
de groote beleekenis der lichamelijke
ontwikkeling en achtte men het
in verhand daarmee in beginsel toe
te juichen, dat deze meer en meer
de belangstelling der Regeering krijgt
voor de wijze waarop dit in het
wetsontwerp tot uiting komt ver
klaarden slechts weinige leden iets
te gevoelen.
Zeer vele leden daarentegen kon
den zich om meer dan een reden
met den inhoud van dit ontwerp
niet vereenigen.
In het overwegend militair karak
ter van het ontwerp lag voor vele
leden een zóó ernstig bezwaar, dat
zij alleen daarom reeds hunne stem
daaraan niet zouden kunnnen geven.
De ervaring heeft geleerd zoo
voerden sommige dezer leden aan
dat de Regeering zich in het al
gemeen met de lichamelijke opvoe
ding der schoolvrije jeugd alleen dan
bemoeit, wanneer zij dit in het be
lang van het leger noodig acht. Te
gen deze houding der Regeering
wenschten deze leden een ernstig
protest te doen hooren.
Andere van deze leden, die niet
gekant waren tegen al wait militair
is, doch integendeel van oordeel wa
ren dat de instandhouding van een
leger voor ons land als een noodza
kelijkheid moet worden beschouwd,
waren intusschen met de evenbe-
doelde leden van meening dat het
zeer te betreuren is dat de bevorde
ring der lichamelijke ontwikkeling,
welke de Regeering zich met dit ont
werp voorstelt te bereiken, in de
voornaamste plaats ten doel heeft
het vormen van goede soldaten. Ook
deze leden voelden veel voor cle be
vordering der lichamelijke ontwik
keling van staatswege.
Doch hetgeen thans wordt voor-
gestéld is een zuivere voorbereiding!
van den militairen dienst.
Het ontwerp-Bewaarscliool-Onderwijs.
Blijkens het voorloopig verslag der
Tweede Kamer omtrent het wetsontwerp
tot regeling van het bewaarschoolonder-
wijs Igaven sommige leden als hunne mee
ning te kennen, dat het bewaarschool-
onderwijs (geheel aan particulieren moet
worden overgelaten en dat alle over
heidsbemoeiing Met dit onderwijs achter
wege behoort te blijven.
Intusschen had men, afgezien van de
vraag, of een wettelijke regeling van het
bewaarschoolonderwijs al dan niet ge-
wenscht is, tegen de wijze, waarop deze
regeling in het onderhavige wetsontwerp
plaats heeft, vrij algemeen ernstig be
zwaar. Op intrekking van het ontwerp
werd in verband hiermede door verschei
dene leden aangedrongen.
Als een door vele leden gevoeld be
zwaar tegen den inhoud van 't wetsont
werp Wordt in de eerste plaats genoemd
het niet overnemen door de regeering
van het stelsel, door de Bevredigingscom
missie voor het bewaarschoolonderwijs
ontworpen.
Het door de Regeering ontworpen en in
het thans in behandeling zijnde wetsont
werp neergelegde stelsel achtte men on
aannemelijk. Invoering van dit stelsel zou,
naar men vreesde, den onlangs tot een
zoo gelukkig einde gebrachten politieken
schoolstrijd weer doen losbranden en zoo
't goede resultaat te niet doen, dat door
pacificatie is verkregen.
Uit Stad en Provincie.
ZIERIKZEE. Vrijwillige Land-
$tormy groep Zierikzee. Vrouwelijke
vrijwilligers verbandcursus Vrij dag
avond van 8—91/2' uur. Voor oefe
ningen 'gewone vrijwilligers: Klasse
A, Vrijdagavond van 8—10 uur;
Klasse B, Zaterdagmiddag van 3—7
uur.
Dinsdagmiddag, ongeveer 2 uur, had
in }iet gebouw der Ambachtsschool de
officieele opening plaats van de hier te
houden huisvlijttentoonstelling. In de be
stuurskamer der school, die voor deze
jgelegenheid zeer smaakvol was versierd,
vereenigden zich de meeste leden van
het comité, benevens enkele gemeente
raadsleden, verscheidene dames en de
leden der jury.
De .voorzitter, de heer J. H. Heimbach,
heette de aanwezigen welkom, terwijl hij
daarna een korte uiteenzetting gaf hoe
(eigenlijk deze tentoonstelling is ontstaan.
De kiem berust bij de hier bestaande pad
vindersclub, die zich in een locaal ge
regeld in huisvlijt oefent. Spr. nam deze
gelegenheid te baat om het doel der pad
vinderij eens naar voren te brengen en te
verklaren, dat de meening, als zou de
padvinderij militarisme aankweeken, ge
heel bezijden de waarheid is. De leider
der padvinders spant zich in om de jon
gens tót handige, bruikbare, verstandelijk
ontwikkelde en humane menschen op te
Leiden. Om de jongens tot ernstige oefe
ning te prikkelen kwam het bestuur der
padvinders op de gedachte een huisvlijt-
tentoonstelling te organiseeren, waarbij
men hoopte, dat de padvinders een goed
figuur zouden maken.
Een comité was spoedig gevormd en
onze burgemeester, mr. Fokker, werd be*
lr#id gevonden het tert-voonrittergchap op
zich te nemen. Doch niet alleen onze
burgemeester, maar tal van anderen zeg
den hun medewerking toe. Veel arbeid is
gedaan achter de schermen, waardoor
velen aanspraak hebben op ons aller
dank. Voor de tombola en het theeschen
ken werden een aantal jonge meisjes be
reid gevonden. Spr. bracht vooral dank
aan de juryleden voor hun ondankbaar
werk, dat zij met zooveel accuratesse
hebben uitgevoerd.
Na het beëindigen dezer rede sprak
mr. Fokker, die verklaarde zich aan het
eere-voorzitterschap niet te hebben wil
len (onttrekken. Deze tentoonstelling is
van meer belang, volgens spr., dan die,
welke een tiental jaren geleden gehouden
werd. Het was toen een heel andere tijd.
Na de jaren, die ons voorbijgegaan zijn,
waait door de landen, volken en indivi
duen een geest vén ontevredenheid. Deze
geest is niet te bestrijden met voorschrif
ten of verordeningen, doch tevredenheid
moet aangekweektworden in 't individu
zelf. Heeft nu iemand iets gemaakt, dan
kunnen er zich momenten voordoen, dat
hij tevreden is en die kiem moet aange
kweekt worden, welke aan velen ten goe
de kan komen. Het is daarom juist nu
een goede gedachte geweest deze ten
toonstelling te organiseeren, die er toe
kan medewerken, al is 't voorloopig in
kleinen kring, een betere geest aan te
kweeken. Hierna verklaarde de burge
meester de tentoonstelling geopend en
gingen de aanwezigen de twee groote
2alen rond om 't daar bijeengebrachte in
oogenschouw £e nemen.
De totaal-indruk van deze expositie is
een heel goede. Al was er misschien
vroegere jaren meer ingezonden, dezen
keer heeft men ernstig werk geleverd.
Het bestuur van het comité, in het bizon-
der den secretaris, komt een woord van
dank toe voor hare vele voorbereidende
werkzaamheden. De rangschikking en
versiering der beide zeden geeft een pret-
tigen indruk, die niet weinig wordt ver
hoogd door 't geen ter opluistering werd
ingezonden. Van mr. Polvliet is o. a. een
keurige collectie opgezette vogels inge
zonden, van den heer Cock eenige prach
tige fotographieën, van dr. v. d. Hoeven
een electrische klok enz. enz.
De verschillende inzendingen gaan we
hier niet noemen, maar we noodigen
allen uit a.s. Donderdag met Hemelvaarts
dag eens een kijkje te komen nemen.
De entrée is zoo laag mogelijk gesteld,
opdat iedereen in de gelegenheid zou
zijn de tentoonstelling te bezoeken.
De afdeeling handwerken is voor de
dames heusch een bezoek ten volle
waard. 'Met vaardige hand en met heel
veel smaak zijn sommige kleeden be
werkt. De jury heeft geen gemakkelijke
taak igehad de diverse inzendingen, waar
onder 't teekenwerk een voorname plaats
inneemt, te beoordeelen. Zoo was er o. a.
iets gemaakt door iemand die ziek was.
Nu 'zal men 't vreemd vinden, al was er
wellicht fraaier werk, dat zoo iemand
hooger prijs kreeg. Doch het feit, dat
zoo'n persoon gewerkt had onder moei-
lijke omstandigheden, gaf bij de jury den
doorslag.
Hieronder volgen de bekroningen, ver
deeld over de verschillende af deelingen:
Afd. Vrouwelijke handwerken: le pr.
mej. M. S. J. Fokker, Burgh, mej. P. v.
d. Weijde, Ellemeet (2), mej. Berth. Kre-
pel Z.zee; 2e pr.: mej. Cor. Koopiman,
Nieuwerkerk, mevr. Taillie, Z.zee, mej.
(M. S. v. Arenthals, Z.zee; 3e pr. mej. M.
v. id. Weijde, Ellemeet, Ina Verstelle,
Z.zee, mevr. v. d. Bijlv. d. Zande, Nieu
werkerk, mej. T. Klompe, Z.zee, mej.
P. v. d. Weijde, Ellemeet, mej. J.a de
Looze, Z.zee, mej. G.a de Looze, Z.zee,
|mej. M- v. d. Velde, Zonnemaire, mej.
S. H. Smit, Z.zee, mej. Eliz. v. As, Z.zee;
Eerv. vermelding: L. den Boer, Z.zee,
mej. M. v. d. Have, Z.zee, mevr. Blom—
Sens, Z.zee, mej. N. Hage, Bruinisse, K.
Braam, Ellemeet, M v Splunter, Elle
meet, (mej. M- v. d. Weijde, Ellemeet.
Afd. teekenwerk: (inzenders boven 18
jaar): le pr. C. O. J. Hendrikse, 2e pr.
G. J. Honig, 3e pr. A. P. Dinnigrat, allen
te Zierikzee; Eerv. vermelding: H. Holt-
huijs én W. v. Splunter, Z.zee. Inzen
ders beneden 18 jaar: le pr. L. W. Zoe
ter, Bruinisse, 2e pr. E. J. Sipkes, Z.zee,
3e pr. A. Geelhoed, Renesse, 4e pr. Kq
Korteweg, Z.zee,