ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Vrijdag 25 Juli 1913.
Eerste Blad.
Oproeping tot verschijning
voor den Militieraad.
WAAKZAAMHEID.
(Z ierikzccsche
Cour a ii t
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van (lit bladdat iederen
MAANDAG, WOENSDAG en VRIJDAG verschijnt, is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Voor het buitenland, verzending ééns per week,
f 10 per jaar by vooruitbetaling.
69ste JAARGANG, No. 9418
Directeurs A. J. DC LOOZE Jr.
Uitgewer-Hoofdredacteur i A. FRANKEL.
Redacteurs J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 13 tegels 30 ets meerdere regels 10 ot«.
Bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Het
tarief hiervoor is aan het bureau verkrijgbaar.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrjjdagsmiddags uiterlijk 2 ure.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
De BURGEMEESTER van Zikrikzek;
Gelet op het schrijven van den Voorzitter
van den Militieraad in Zeeland en art. 51 van
het Militiebesluit
Brengt ter kennis van ALBERT CORNELIS
DE MOOIJ en TEÜNIS VAN DER 8CHELDE,
ingeschrevenen van de Gemeente Ziekikzee
voor de lichting 1914, die zich bij den Militie
raad aan een geneeskundig onderzoek moeten
onderwerpen, dat zij daartoe voor dien Raad
moeten verschijnen op Woensdag Augustus
1918, des voormiddags te 101 uur, in het
Stadhuis te Goes.
Zierikzee, den 24 Juli 1913.
De Burgemeester van Zierikzi.k,
D. VAN DER VLIET.
Onveiligheid Vaarwater.
De BURGEMEESTER van Zierikzee brengt
•het navolgende bericht, betredende schiet
oefeningen, ter kennis van zeevarenden, die
daarbij belang kunnen hebben, t. w.
Schietoefening van het fort. Hoek van Holland.
4de District.
Volgens niededeeling van den Minister van
Oorlog zal op 29 Juli a.s. eene schietoefening
worden gehouden van het fort Hoek van Holland.
Er zal gevuurd worden met, kanonnen van
licht kaliber (G c.M.), waarbij onveilig wordt
gemaakt een driehoek, gevormd door net fort,
eene roode vlag beN. en eene beZ. het zeegat
tot op 3100 M. van het fort.
Op den dag, waarop gevuurd wordt, zal van
het fort eene roode vlag waaien, die 3 uur vóór
het begin der oefening halfstok en één uur vóór
de oefening geheel voorgeheschen wordt.
Zierikzbe, den 25 Juli 1913.
De Burgemeester voornoemd,
D. VAN DER VLIET.
STADSWAAG.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Zierikzee maken bekend, dat de Waag, wegens
te doene herstellingen, gedurende twee dagen
(Woensdag 30 en Donderdag 31 Juli a.s.) buiten
werking is gesteld.
Zierikzee, den 25 Juli 1913.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
D. VAN DER VLIET, Burgemeester.
JAN SNELLEN, Secretaris.
Algemeen Overzicht.
Aan de S. D. A. P.die, zooals de
raeesten onzer lezers en lezeressen
weten, thans achttien harer leden naar
de Tweede Kamer afvaardigtheeft
de kabinets-formateur, dr. Bos, een
drietal portefeuilles in het te vormen
linksche kabinet aangeboden. En de
socialistische leiders, die aanvankelijk
de beslissing over dit aanbod aan een
bijeen te roepen socialistisch congres
- wilden overlaten, hebben, vermoedelijk
opmerkzaam gemaakt door dr. Bos, dat
door die bijeenroeping de oplossing van
de rainisteriëele crisis aanmerkelijk zou
vertraagd worden, hetgeen niet in 's lands
belang werd geacht, en bovendien strijdig
werd beschouwd met de parlementaire
gebruiken, besloten van het aanbod
geen gebruik te maken. Heel verstandig.
Want indien zij het van zich hadden
kunnen verkrijgen om met die zoo vaak
gesmaalde bourgeois in één Ministerie
zitting te nemen, dan hadden zy zich
blootgesteld aan het niet denkbeeldig
gevaar op een gegeven oogenblik in
conflict te komen of met hun eigen
partygenooten, öf met de niet socialis
tische medeleden van het Kabinet. Ter
voorkoming nu van een conflict ter eene
of ter andere zyde, is de weigering der
socialistische hoofdmannen als een daad
van voorzichtig beleid aan te merken,
Nadeelige gevolgen kan die daad niet
hebben. Want nu ligt het voor de
hand, dat het Ministerie gevormd moet
worden uit de concentratie, die met het
oog op de hoofdpunten van haar pro
gramma, kan rekenen op den steun
en medewerking der socialistische groep.
Want deze heeft verklaard alles in
het werk te zullen stellen, teneinde te
komen tot algemeen kiesrecht en staats-
pensionneering voor alle arme ouden
van dagen, zoowel vrouwen als mannen.
Dat doel kan echter nimmer bereikt
worden, indien, om een voorbeeld te
noemen, de socialisten bleven volharden
by hun vroegere taktiek, om de oorlogs-
begrooting, die? elk jaar aan de orde
komt, af te stemmen. Zij kunnen toch
weten, dat de coalitie-mannen juist met
het oog op die taktiek er vast reeds op
rekenen, het concentratie-kabinet op de
klip der oorlogsbegrooting te doen
stranden. Het zou ons niet verwonderen,
indien de socialistische voormannen,
met het oog wat op het spel staat, aan
die al te doorzichtige berekening den
bodem insloegen.
Eigenaardig is de huidige toestand
op het Balkan-Schiereiland. Toen de
Italiaansche rooftocht naar Tripolis met
een gunstig resultaat bekroond was
geworden, en Turkye dientengevolge
uitgeput was, achten Griekenland,
Servië, Bulgarye en Montenegro de
gelegenheid schoon om Turkije aan te
vallen, en daarvan zooveel te nemen,
als zy met wapengeweld veroveren
konden. Zy sloten hiertoe met elkander
een verbond. Een voorwendsel was ge
makkelijk gevonden. In naam van het
Christendom werd de oorlog aan de
ongeloovige Moslems verklaard. Turkye,
niet bestand tegen dien onverhoedschen
aanval, verdedigde zich, hoewel van
vier kanten bestookt, dapper, maar
meest wegens de overmacht, waarmede
het te kampen had, het onderspit
delven. Europa's mogendheden, onder
ling verdeeld wegens hun tegenstrijdige
belangen, lieten de Balkan-Staten rustig
begaan, zoodat bij den vrede te Londen,
Turkije een groot deel van zyn gebied
in Europa aan de Balkan-Staten moest
afstaan. Maar nu kregen Bulgarye met
Servië en Griekenland twist over het
verdeelen van den buit. Bulgarye wilde
meer hebben, dan Servië en Griekenland
wilden toestaan. Een oorlog ontbrandde.
En Bulgarije verloor slag op slag.
Ten slotte mengde zich nog een
andere Balkanstaat, die tot dusverre
buiten den stryd gebleven was, in hot
geding. Ruraenië, dat gedurende den
oorlog van de Balkanstatim met Turkye
stipt neutraal gebleven was, had van
Bulgarije als belooning voor zyn neutra
liteit een streek gronds gevraagd. Maar
Bulgarije had er geen zin in die streek
gronds aan Rumenië af te staan.
Nu Bulgarije in het nauw zit, zag
Roemenie de kans schoon met kracht
van wapenen thans te verkrijgen, wat
het langs den weg der onderhandelingen
niet had kunnen bemachtigen. Zonder
oorlogsverklaring rukte het Roemenische
leger Bulgarye's grondgebied binnen.
De Bulgaarsche koning ondervindt het
nu zelf eens, wat het zeggen wil van
alle kanten tegelykertyd te worden aan
gevallen. Zijn toestand is van dien aard
geworden, dat hy zich genoodzaakt zag
om vrede te smeeken. Vermoedelijk zal
hierover binnenkort te Boekarest, de
hoofdstad van Roemenië, tusschen al
de staten van den Balkan, onderhandeld
worden.
Turkye heeft inmiddels van de ge
legenheid gebruik gemaakt zyn slag te
slaan. Zijn leger, onder aanvoering van
Enver Bey, die in Tripolis zoo dapper
tegen de Italianen gestreden heeft, heeft
zich zonder slag of stoot van Adrianopel
meester gemaakt. Wel protesteerden de
gezanten der Europeesche mogendheden
te Konstantinopel tegen deze schennis
van het Londensche vredes-verdrag,
maar zoolang dit protest niet door
daden gevolgd wordt, zal Turkye er
zich niet veel om bekreunen.
In China is een revolutie uitgebroken
De zuidelijke Chinezen zyn in opstand
gekomen. Aan de zyde der opstande
lingen heeft zich de bekende dr. Soen-
jatsen geschaard. In een tot Jooansjikai
gericht adres rechtvaardigt hy zyn
handelwijze. Hij zegt naraelyk daarin,
dat Joeantsjikai eigenmachtig is opge
treden. Deze, die ook in de hoofdstad
Peking onlusten vreest, heeft den staat
van beleg laten afkondigen, de redac
teuren van de dagbladen in de gevange
nis gezet en de uitgifte der bladen ver
boden. Radicaler kan het niet.
Ovens tot verbranding van vuil
in gemeenten komen in gebruik.
Wie bezorgt ons ovens, oiu haar
zedelijk vuil in te verbranden?
»S. M. Moscoyietek,
Aan dit motto word ik telkens herinnerd,
wanneer ik de kleurige en zenuw-
prikkelende omslagen van de zoogenaamde
dotectieve lectuur, voor de ramen van
tal van boekwinkels, alsmede in de meeste
kiosken in groeten getale zie tentoon
gesteld.
En hoe gretig deze lectuur koopers
vindt, ''ertelda mij no? onlangs een boek
handelaartje (4de rang), die mij zeide,
dat hy aan deze dingen per jaar meer
verdiende don aan al de andere artikelen
uit zijn winkel te zamen. En toen ik
hem vroeg, of hij dat met. z'n geweten
overeen kon brengen, om zoo vele, vooral
jeugdige hersenen te vergiftigen mot zulke
kost, haalde hij glimlachend de schouders
op en zeide: „Dat moeten de lui zelf
weten, of zij zo willen koopen of niet;
ik ben handelsman en geen dominéé.
En bovendien, ik moet toch m'n vrouw
en kinderen aan 't eten houden".
,Ja, antwoordde ik, zoo redeneert de
kroeghouder ook, en;tapt aan iedereen,
die een borrel commandeert, zonder te
vragen of zijn drank ook de oorzaak
wordt van een zee van jammer en ellende.
En dan die bioscooptheaters, welke in
de laatste jaren als paddestoelen zijn uit
den grond verrezen, en zich in den regel
in een zeer druk bezoek kunnen ver
heugen.
Zie eens die reuzen-aanplakbiljetten,
die meest al grooto overeenkomst ver-
toonen met de kleurige roman-omslageD,
waarvan ik zooeven sprak.
Ik weet, dat er hier en daar gunstige
uitzonderingen zijn, waar films worden
vertoond, die werkelijk schoon zijn, en
do toeschouwers in hooge mate doen
genieten van heerlijke natuur-opnamen
en dikwijls leerzame en opbouwende
tooneelen.
Maar hierover behoef ik niet verder
uit te weiden, 't Is enkel myn bedoeling
de aandacht te vestigen op het vele kaf,
dat zich onder het koren bevindt;
ontzettend veel vuil, waarvan ieder meer
of minder spatten meeneemt, die er mede
in aanraking komt.
En een treurig verschijnsel is het
op te merken, dat juist die theaters
waar de meest „pikante" tooneelen
worden vertoond, het drukst worden be
zocht, zelfs door zg. „fatsoenlijke"
menschen. „Och, verontschuldigen deze
zich dan dikwijls, als men hen er op
wijst, dat er toch hooger genot te smaken
is, dan in het bezoek aau dergelijke
vermakelijkheden, „onderzoek alle dingen
en behoud het goede!"
Dus zelfs met een beroep op een
„gewijde schrijver" trachten zij hun
lichtzinnigheid goed te praten, maar ver
geten één ding, n.l. dat het zeer moeielijk
is, door een modderplas te waden, zonder
zijn schoenen of kleederen vuil te maken,
Er is destijds om de „Zedelijkheids-
wetten" geduchtig gelacheD. Wiidr is het,
dat sommige al te braafdoende autoriteiten
daartoe dikwijls aanleiding hebben ge
geven. Maar
Al 't goede kan men overdrijven,
Waardoor het ophoudt goed te zjjn;
Wie zich goen maat weet voor te schrijven,
Wordt zelfs het beste tot venjjn.
Toch kan hot niet ontkend worden,
dat door de invoering van genoemde
wetten reeds veel openlijk kwaads, veel
onbeschaamds, dat zich brutaal in het
publiek en ongestraft vertoonde, thans
met strenge straffen wordt bedreigd en
daardoor verhinderd.
Van zekere zijde is dikwijls erg af
gegeven op het bozoeken van schouw
burgen; zelfs het bijwonen van de
opvoering van zeer goede stukken werd
uit den booze geacht.
Maar my zyn familie's bekend, die
nooit naar een schouwburg zouden gaan,
als zijnde dit ongeoorloofd, maar wel
met vrouw en kinderen de bioscoop
bezoeken, waar heel wat wordt vertoond
wat niet „des kinds is".
En dan herinner ik mehoe voor
eenigen tijd te Amsterdam een bioscoop
een „stierengevecht" avond op avond
vertoonde.
Neen, de „beschaving" laat in ons
land goen wreede stierengevechten in
werkelijkheid toe, maar op het doek
werdén ettelijke malen daags oude
paarden uit elkander gereteD, al te kalme
stieren tergend tot blinde razernij aan
gehitst; het bloed zag men vloeien bij
stroomen, en„dat alles was zoo
mooi! zoo natuurlijk! hè, je griezelt er
van maar toch mooi, o zoo mooil"
Maar ook blijft mij altijd in de ge
dachte, wat ik eens las van de ter dood
brengiDg van twee Turken, gedurende
den laatsten oorlog op den Balkan. Zij
hadden zich aan plundering en roof
schuldig gemaakt en waren op heeter-
daad betrapt.
In oorlogstijd men weet het
geldt nu eenmaal tweeërlei moraal.
Nu, dan, 't was toch immers oorlog
en waarom zouden zij niet doen, wat
zooveel anderen, hun vijanden, toch
immers ook deden?
Maar de tegenstander heeft hen op
gepakt, en zij werden tot den strop
veroordeeld. Kort recht!
Zij zulleu spoedig uit het leven scheiden,
uit het leven dat hun vijandig was, waar
zij er zelf vyandig tegenover stonden.
Toch, elke menschenziel, die van nature
naar geluk smacht, voelt het tragische
van zulk een geval. Tweogrijsaards,
wit van haar en baard, ondanks hun
misdaad eerbiedwekkend door hun fiere
houding, hun kalme berusting in wat
het noodlot hun bracht.
Zoo staan zij daar in hun laatste uur
midden tusschen hun bewakers, vlak bij
den boom, waaraan straks bun doode
lichamen zullen heen en weer bengelen.
Dan doen ze hun gebed, en knielend
tot de aarde, neigen twee hoofden in het
stof, waartoe zij zullen wederkeeren.
Aandoenlijk oogenblik
„Misdadigers" zegt men, en ja, zij
hebben zich ernstig bezondigd, maar
is er dit moment van menschenwee iets
minder roerend om?
Welk sterveling kan zulk een tooneel
ongevoelig gadeslaan en wordt niet ge
troffen door dit drama?
Ja toch, één is er die dit tooneel
bekijkt met de oogen van een „zakenman".
Terwijl het vonnis wordt, voorgelezen,
en terwijl de veroordeelden hun laatste
gebed prevelen, richt hij z'n ratelend
toestel op den groep en profaneert daarna
den diepen ernst van het oogenblik.
Het toestel snort en knapt en wordt
pas weer stil gezet als de tragedie tot
het einde is afgespeeld.
En een paar dagen daarna vertellen
ons de bioscopen, op haar kleurige bil
jetten en in haar annonces, hoe daar
ginds op het verre oorlogsveld twee
mensclien werden opgeknoopthoe
interressant het is, om dat to komen zien,
vooral toch te komen zien!
En dan gaan de menschen van „be
schaving" van stand en uit het volk
zich vergapen aan dergelijke tooneelen,
en ze snuiven van genot; en griezelen
maar het was toch mooi, zoo natuur
lijk hè't is of je er werkelijk
bij tegenwoordig wasmaar mooi
is 't!
Ik vraag mot allen ernst: Schuilt er
gevaar in zulke vertooningen of niet?
Worden de menschen er naar omlaag
getrokken of opgeheven?
Mogen wij onze kinderen aan zulke
diugen blootstellen?
Willen de groote menschen met opzet
hun ziel bevuileD, wij kunnen ze 't niet
beletten, we kunnen slechts waarschuwen.
Maar bewaart in Godsnaam do zielen
uwer kinderen voor een besmetting, die
erger is, dan de meest besmettelijke ziekte
Daarom deed het me goed te lezen, dat
aan den Rotterdamschen gemeenteraad
ter vaststelling is aangeboden een ver
ordening betreffende de toelating van
kinderen tot lichtbeelden-vertooningen.
In die verordening wordt aan onder
nemers verboden, kinderen beneden 16
jaar tot bioscoop vertoon iü gen toe te laten,
tenzij deze speciaal „kindervoorstellingen"
zyn.
In de toelichting wordt gewezen op
het gevaar, dat voor de jeugd ligt in het
aanschouwen van films, die „een hevige
spanning teweegbrengen, die onderrich
ting geven in de techniek van 't misdrijf,
die de toeschouwers bekend maken met
immoreel© toestanden".
Maar, zoo zou ik willen vragen, moeten
dergelijke vertooningen niet evenzeer
voor grooten verboden worden?
Hoe dikwijls hebben we in den laatsten
tijd kunnen lezen, dat de opvoering van
tooneelstukken werd verboden, waarin
een minderwaardig geestelijke ten tooneele
werd gevoerd, op grond, dat dit was
„kwetsing van de godsdienstige ge
voelens van andersdenkenden".
Maar vertooningen, waar heel veel meer
zedenkwetsenden vertooningen gegeven
worden, laat men begaan.
Ja, zeker, Moscovieter had wel gelijk,
toen hij schreef: Wie bezorgt ons ovens
om al het zedelijk vuil in te verbranden?
Waakzaamheid zij ieder aanbevolen,
die het weimeent met het geestelijk heil
der kleine en groote menschen.
E. G. O.
Uit Stad en Provincie.
Zierikzee, 25 Juli. By Kon. besluit
zyn goedgekeurd de wyziging in de
statuten der N. V. de Concertzaal alhier.
De heer W. de Haan, uitgever te
Utrecht, heeft naar aanleiding van
's lands onafhankelyksfeesten een gedenk
plaat uitgegeven, één in vierkleurendruk
en één in autotypedruk, benevens een
gedenkkaart (ansichtkaart).
Wij vestigen de aandacht op deze
plaat, die zeer geschikt is by eventueels
schoolfeesten aan de jeugd te worden
uitgereikt.
- De heer H. M. Marcusse J.Lz.,
geboren te Camperland, thans te
Lichtmis, is bevorderd tot brigadief by
de bereden Kon. maréchaussée.
Benoemd tot bestuursleden der
waterkeering van den calaraiteuzen
Leendert Abraham Polder, de heeren
C. van der Maas en Th. Maas, beiden
te Cats.
- Voor de vacature iu den gemeente
raad van Kortgene, ontstaan door het
vertrek naar Rotterdam van den heer
Groenewoud, zijn tot candidaten gesteld
de heeren L. Maas Lz. en M. F. Zuidweg.
West-Schouwen, 25 Juli. De schippers
M. van der Klooster Jz., C. van der
Klooster, N. van der Klooster, J. van
der Klooster Cz. en Hendrik Speelman,
allen te Burghsluis en deel uitmakende
van het personeel van de reddingsboot
aldaar, ontvingen heden door tusschen-
komst van het Ministerie van Landbouw,
Nijverheid en Handel, ieder een zilveren
reddingsmedaille le klasse met daarby
behoorend brevet, hun geschonken door
den heer President der Fransche
Republiek, voor het redden der be
manning van den op 15 December j.l.
gestranden Franschen schoener „Mari
anne".
Renosse, De kermis behoort weer tot
het verledene. Weliswaar is zy met de
gewone opgewektheid gevierd, doch het
zeer ongure weer heeft veel afbreuk
gedaan -aan de viering van het jaarfeest.
Regen en wind en slechte wegen waren
zoo veel oorzaken, dat Dinsdag, de beste
dag, niet als gewoonlijk honderdtallen
maar slechts tientallen van bezoekers
uit de naburige gemeenten de kermis
bezochten, een verschijnsel, dat voor
herbergiers, kramers, neringdoenden en
den carrouselhouder, minder aangenaam
was. Wyl het geen weer was om buiten
te blyven, zochten velen in de cine-
matograaf of in de schouwburgtent onder
directie van den heer Joh. Bakker ver-
poozing en vermaak.
By elke voorstelling wa8 de nette tent
vol belangstellenden, vooral by de op
voering van „De kleine Lord", welk
tooneelspel, wy mogen het' niet ver
bloemen, onberispelijk en zeer natuurlijk
werd gespeeld. De hoofdrollen daarin
vervuld, waren by Mevr. BakkerStoete,
mej. Truuda Bakker (de kleine Lord)
en den heer J. D. Blaaser in goede
handen. Het aandachtig luisterend publiek
genoot en leefde mede in den familiekring
en gevoelde ook mede de wederkeerige
liefdé tusschen moeder en zoon; merkte
op, dat liefde voor zyn omgeving
en inzonderheid ongeveinsde kinderlijke
liefde tot zyn grootvader John Molynaux
graaf Dourincourt wonderen verricht en
de kleine Lord van dezen norschen,
onbehagelyken, arristocratischen man een
gelukkig, een te verdragenmeusch voor
zyn omgeving maakt. De kleine Lord
werd het zonnetje in grootvaders huis
en een sieraad van zyn geslacht.
Ook de opvoering van het tooneelspel
„Mottige Janus" had Woensdagavond
groot succes. Hoe kan het ook anders,
daar het stuk goed, degelyk en vlot voor
het voetlicht werd gebracht. Niet alleen
zy, die de hoofdrollen vervulden, maar
allen hebben er het hunne toe b\j ge
dragen om dat prachtige spel zoo goed
