ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Maandag 16 Juni 1913.
PATIJN.
pneio.
Aan alle arbeiders
Eerste Blad.
B e r i c h t.
Ordeverstoring.
Aan de kiezers.
B R UI NIS S E.
(Z lerlkzeesche
Cour a n t).
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat iederen
MAANDAG, WOENSDAG en VRIJDAG verschijnt, is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending ééns per week,
10 per jaar bjj vooruitbetaling.
69ste JAARGANG. No. 9401.
Directeur A. J. DE LOOZE Jr.
Uitgever-Hoofdredacteuri A. FRANKEL.
Redacteurs J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 13 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrjjdagsmiddagi uiterlijk 2 ure]
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Met het oog op (le a.s. ver
kiezingen voor leden van de
Tweede Kamer zal het nummer
onzer courant van Woensdag 18
dezer in plaats van 's avonds,
MORGENS worden
uitgegeven, zoodat advertentii'u
en stukken voor dit nummer be
stemd, uiterlijk DINSDAG
's nam. 3 ure in ons
bezit moeten zijn.
H.H. adverteerders en corres
pondenten gelleven hiermede
rekening te houden.
DE DIRECTIE.
die plan mochten hebben hun stem op
den sooiaal-demokratischen candidaat
uit te brengen, de vraag: „Waarvoor
zoudt ge dat doen?" De vrijzinnigen
stellen in hun concentratie-program op
den voorgrondAlgemeen kiesrecht,
tegen de tariefwet, staatspensioen en
behoud der openbare school. Mochten
wy meerderheid worden, waarvoor ten
minste kans bestaat, dan zal dit, indien
het niet onmogelijk wordt gemaakt,
eerlijk uitgevoerd worden. Zy hebben
steeds een open oog gehad voor werke
lijke landsbelangen. Wat wilt ge nog
meer? Wat beloven de sociaal-demo-
kraten u nog meer? Zij kunnen nog
wel meer belovendaar zy dit toch
niet behoeven uit te voeren, omdat
natuurlijk voor hen 'geen kans bestaat
de regeering te moeten aanvaarden.
Stemt daarom den concentratie-candi-
daat
Doet gy dit niet, dan steunt gij de
coalitie, met al haar kwaad wat nog
van haar te wachten ls.
EEN ARBEIDER.
Ziet gij het gevaar voor uw kerk van
wege de coalitie, na het schrijven van
den eminenten rechtzinnigen predikant
ds. Bronsveld te Utrecht nu in Of zult
gij het eerst aan den lijve moeten ge
voelen
Alles wat dr. Kuyper in den weg staat,
moet ten onder. Eerst de openbare school,
dan de Ned. Herv. Kerk, en het einde
der historie, de katholieke staatspartij de
baas.
In de voorloopig voorgestelde wijziging
der Grondwet was de achteruitzetting
dier kerk opgenomen. Nu is zij, met het
oog op de verkiezingen voorloopig van
de baan. Maar als de verkiezingen rechts
uitvallen, gij kunt er op rekenen, komt
het weer naar voren. Het is niet voor
of tegen den Christus, zooals de rechtsche
leuze luidt; maar voor of tegen Kuyper.
Jhr. Schimmelpenninck, candidaat voor
Ede, Bichon van IJssel monde, candidaat
voor Ommen, beiden christelijk-histo-
rischen, zij moeten er uit, omdat zij niet
langer aan den leiband van dr. Kuyper
wenschen te loopen.
Ds. Lieftink (orthodox) heeft het in
zyn rede te Haarlem zoo juist gezegd
„Hoe de antirevolutionnairen het met
het gebod: „Gy zult geen andere goden
voor mijn aangezicht hebben", maken
begrijp ik niet.
De hondorden orthodoxe predikanten
uit de coalitie getreden om de ver-
leugening der natie door de coalitie
stellen, waar dit mogelijk is, hun candi-
daten tegenover de coalitie-wmdidaten,
evenals mr. Van de Laar (de christelijk-
sociale partij), en waar zij dit niet doen,
steunen zij de vrijzinnige candidaten.
Ge behoeft niet te vreezen, dat de
vrijzinnigen de rechten uwer kerk zullen
tegenwerken, zooals bedektelijk in een
strooibiljet van rechts aangegeven werd,
terwijl bet coalitie-ministerie voorgesteld
werd als zooveel goeds voor uw kerk
te hebben gedaan. Jammer dat dit goede
niet werd opgenoemd.
Welnu, van den bedienaar des Woords
tot den laatsten kerkganger toe, doet gij
ook als de Orthodoxe Nationale Protest,
en stemt derhalve den Heer
Een lid der Ned. Hery. Kerk.
onzer tegenstanders een ietwat critiscb
getint verslag geven.
Rechts doet beter.
Die verzwijgt geheel de lezingen onzer
woordvoerders.
Die geeft ellenlange verslagen van
rechtsche sprekers.
En gaat met stilvwygen voorbij het
debat van haar tegenstanders!
Is zoo op de hoogte van haar taak,
dat zy den bekenden redacteur van de
neutrale Telegraaf noemt Harms, in
plaats van Hans, zyn wettigen naam.
Ja, wel „harmlos" is zulk een geschrijf
van zulk een bekwamen correspondent,
Zeeuwsche collega!
Wie streng godsdienstig is, track to steeds
stipt eerlijk te wezen.
Niet slechts in zijn privaatioven.
Maar ook op politiek gebied.
Ook in den verkiezingsstrijd.
Als spreker, debater of schrijver.
In het nummer van den Gden Juni
hadden wij in het hoofdartikel „Geweigerd
debat" gewezen op Deuteronomium
Caput I vers 16, waar geschreven staat:
„hoort beide partijen aan, opdat gij
rechtvaardig rechtspreekt.
In' het daaropvolgend nummer van 9
Juni staat, waar wij de weigering van
debat te Kerk werve .een overtreding van
liet Goddelijk gebod noemden, abusievelijk
Deuteronomium 1 Caput 8 vers 16.
Dit moest natuurlijk zij n Deuteronomium
Caput I vers 16.
Van die blijkbare vergissing wordt in
het redactioneele gedeelte van de anti-
rev. Zeeuwsche Courant op niet eerlijke
manier gebruik gemaakt.
Met innig welbehagen en veel ophef
valt zij daarop aan, veinzend alsof zij
niet weet, dat in verband met een vooraf
gaand artikel hier blijkbaar een ver
gissing is begaaD.
Zij neemt namelijk den schijn aan,
alsof zij dat artikel, waarin de tekst juist
vermeld staat, niet gelezen heeft.
Den schijn, want in deze dagen van
feilen strijd wordt de Zierikzeesche
Nieuwsbode door de redactie en de mede
werkers van de Zeeuwsche Courant
nauwkeurig gelezen.
Dit kan men veilig aannemen.
Wij stippen dit slechts aan om te doen
uitkomen, hoe door en door oneerlijk
vaak zij zijn, die steeds den godsdienst
op de lippen dragen, die gewoon zijn de
politieke vergaderingen met gebed te
openen en met dankzegging te sluiten.
Bidt, zegt dank, maar weest vooral
eerlijk.
Eerlijkheid bovenal.
En nu wij toch over dien tekst nogmaals
hebben moeten schrijven, kunnen wij
niet nalaten op te merken, dat wij vol
doening hebben van onze aanhaling van
genoemden tekst.
Want sedert wij op dat Goddelijk voor
schrift gewezen hebben, waaraan ook
ds. Hogerzeil onderworpen is, heeft deze
en hebben al de anti-rev. sprekers op
dit eiland, niet slechts te Zierikzee, maar
in alle gemeenten van SchouwenDui-
velaud debat, zij het ook schoorvoetend,
toegestaan.
Aan een overtreding van dat Goddelijk
gebod hebben zij zich ten derde male
niet gewaagd.
Maar nu hadden zij, in stede van ons
te bespotten over onze voor de hand
liggende vergissing, zich jegens ons dank
baar gestemd moeten gevoelen, want wy
hebben door hen opmerkzaam te maken,
dat zij door debatweigering een Godde
lijk voorschrift overtraden, voorkomen
dat zij door een hernieuwde schending
er van zich ten derden male jegens de
Voorzienigheid bezondigden.
Rechtsche Journalistiek.
Van rechts toont men zioh veront
waardigd, wanneer wy van de lezingen
Rechts beschouwt iuterrumpeeren als
een ordeverstoring.
Alsof men niet beter weet.
Alsof niet overal en altijdwaar
en wanneer gesproken wordt, ook wordt
geïnterrumpeerd.
Eén der debaters to Bruinisse bad die
week avond aan avond gedebatteerd in
oen ander district., ook met een reehtsehen
K amer-candidaat.
Ook op die vergaderingen werd ge
ïnterrumpeerd.
En toch mocht die debater eiken avond
in ontvangst nemen woorden van hulde,
èn van den spreker èn van den leider
dier vergaderingen.
Één dier leiders was zelfs het anli-
rovolutionnaire Kamerlid Oosternaan.
Toch scheldt men hier interrumpeerders
als verstoorders der vergadering.
Die scheldnaam is onverdiend.
Wordt de vergadering woelig door
iuterrumpeeren, dan ligt de schuld niet
bij <len dobater, maar bij den spreker,
en vooral Lij do leiding der vergadering.
Wijze: Dat zijn de dollar prinsessen'1
Gaat allen nu ter stembus
Te kiezen onzen PATIJN
Nu niemand thuis gebleven,
Vooruitgang moet er ziju.
PATIJN is onze leuze,
PATIJN is onze man,
PATIJN is onze keuze
Dien niemand verdringen kan.
Wie was het, die acht jaren,
Streed vrij en frank en koen?
Wie is tegen Tariefwet
En vóór het Staatspensioen?
Dat is PATIJN, o kiezers,
Gelijk gij allen weet;
Bij de 9tembus geen verliezers,
Al doet 't den Anti's leed.
Tegen die qualificatie komen wij
nadrukkelijk op.
Was ds. De Roode, een hoogst
bezadigde, kalme persoonlijkheid, die
ook interrumpeerde, toen ds. Hoogerzeil
te Zierikzee in zyn repliek een voor
stelling van zaken gaf, met de waar
heid strijdig, soms ook een ordever
stoorder?
Het is te dwaas om er van te spreken.
Leest men de groote bladen, dan zal
men zien, dat in tal van politieke
vergaderingen, die elders worden ge
houden, geïnterrumpeerd wordt, en dat
dit niet in het minst als ordeverstoring
wordt aangemerkt.
Ten hoogste wordt een vergadering
„woelig" genoemd.
Zoo was de vergadering te Bruinisse
ook woelig.
Maar van ordeverstoring was geen
sprake. Integendeel.
De vergadering had een normaal
verloop, en kon zelfs met gebed onder
de grootste stilte gesloten worden.
En nu vragen wy, zyn de anti-revo-
lutionnaire heeren hier in Schouwen
dan zoo teergevoelig.
Wy gelooven het niet.
Wy houden het er voor, dat zy gaarne
de rol van de verdrukte onschuld
spelen.
Zy laten het voorkomen, dat er orde
verstoring was, om haar tegen de
liberalen te kunnen uitspelen.
Dat i9 ook taktiek, als is zy niet van
de beste soort.
Van anti-revolutionnaire zijde wordt
beweerd, dat Vrijdagavond, toen ds.
Hogerzeil te Bruinisse als spreker op
trad, de debaters door hun interrupties
de orde verstoord hebben.
Wat is hiervan aan?
Wij kennen hier allen op dit eiland
thans ds. Hogerzeil.
Wij weten, dat hij door zjjn onge
voelige, afstootende spreekwijze, en door
zijn stelselmatig smalen op de vrijzinni
gen, een groot deel der bevolking van
Schouwen-Duivel and tegen zich heeft
ingenomen.
Ook in Bruinisse ontstemde hij hier
door zeer velen.
Hij sprak daar slechts een uur, en
bewaarde het voornaamste voor het
debat.
Zijn repliek was de eigenlijke rede.
Dit is niet eerlijk, dominé!
Stemt een dergelijke oneerlijke taktiek
al dadelijk de gemoederen ontevreden
de ontevredenheid wordt verhoogd
wanneer de spreker in zjjn repliek deels
stuitende onwaarheden verkondigt, deels
het door debaters aangevoerde ontwijkt
of verkeerd voorstelt. Dan kan een
man van karakter, al zou hij Job's
lankmoedigheid bezitten, niet zwijgen
Dan interrumpeert men, omdat men
na de repliek van den spreker, van den
voorzitter niet meer het recht van
verweer verkrijgt.
Nu gelieven do anti-revolutionnaire
hoeren die interrupties als ordeverstoring
te brandmerken.
Uit Stad en Provincie.
Zierikzee, 16 Juni.
Door den Minister van Waterstaat is
benoemd tot buitengewoon opzichter
bij het verbeteren van hoofden op het
Noorderstrand van het eiland Vlieland
L. J. Louwerse to Kats (N.-Bev.)
Algemeene Carillonbespeling
op verzoek van de Nationale Vereeni-
ging voor den Volkszang Woensdag 18
Juni a.s., des avonds 9 uur, klokkespel
van den Stadhuistoren te Zierikzee, ter
herinnering aan Neerlands Onafhanke
lijkheid.
Programma:
1. Wy leven vry.
2. Wilhelmus van Nassouwe.
3. Oranjeliedje.
4. Vlaggelied.
5. Wilt heden nu treden.
6. Een liedje van Koppelstok den
veerman.
7. Een trurafantelyk lied van de Zilver
vloot.
8. Een draaiersjongen.
9. Het lied van Chossé.
10. De drie ruitertjes.
11. Het kwezelken.
12. Io vivat.
13. Daar was laatst oen meisje loos.
14. Het Patertje.
16. Tusschen Keulen en Parys.
16. Wien Neerlands Bloed.
Renesse. Zaterdagavond trad in de
zaal van M. C. Kappers opmr.
R. J. H. Patyn, candidaat voor het
lidmaatschap van de Tweede Kamer.
Spreker, die by het binnentreden
met een daverend hoera werd begroet,
werd ingeleid door den heer A. v. d.
Weyde, als vertegenwoordiger der drie
vrijzinnige kiesvereenigingen: Haamstede-
Burgh, Noordwelle en Ellemeet. Spreker
betreurt het, dat er in deze gemeente
geen afdeeling der Centrale Lib. Kies-
vereeniging bestaat. Alsnu geeft hy het
woord aan mr. Patyn, onzen geachten
afgevaardigde. De zaal was propvol.
Zeer velen moesten zich behe'pen met
een staanplaats in den gang of buiten
voor de geopende ramen. Een 12-tal
dames was aanwezig.
Mr. Patyn begon zyn boeiende rede
met te zeggen, dat hy aan de beslissing
van het Centraal Bestuur om ook te
Renesse, waar hy nog niet gesproken
had, zich aan de kiezers voor te stellen,
gevolg wilde geven.
Wy schrijven, gaat spreker verder,
thans 1918. Laat dit het jaar zyn, dat
in de geschiedenis kan geboekt worden
•al9 het jaar van vooruitgang op politiek
gebied. Laat de Juni-maand de maand
van verlossing zyn I Immers in het ver
kiezingsjaar 1909 zag het er voor
Nederland slecht, zeer slecht uit. De
coalitie was hechter dan ooit. Wat zou
er veel Christelijks geschieden 1 De
Tariefwet zou tot stand komende
rechtsche partijen hadden het toen al
gemunt op den ondergang der openbare
school. Doodstraf, eedskwestie, lotery
zouden allen een beurt krijgen en
terdege onderhanden genomen. Wat is
er van de coalitie in zake regeering
jekomen? Weinig of niets I De regeering
ïad geen doorzettingsvermogen. Thans
vertoont zij scheuren, en brokkelt zy
langzamerhand af. Het heilloos drijven
van dr. Kuyper heeft afgedaan en velen
gaan de oogen open voor de groote
gevaren, die ons land bedreigen, indien
de coalitie aan de regeering blyft. De
partijen der coalitie zyn het alleen eens
in formeelen zin, anders niet. Er wordt
gedaan aan succes-politiek. Het gaat
niet voor of tegen den Christus, dat is
volksverleugening, doch moet de leugen
gelden, dan moet zy volgens v. d. Laar
luiden: vóór den Christus, dus tegen
de coalitie.
Het is daarom ook leugenachtig, dat
bij links alleen de rede, bij rechts het
geloof regeert. By links zyn eyengoed
menschen, die God vreezen, ja zelfs zyn
er by links orthodoxe menschen. Zoo
b.v. Dr. Gunning. Nu zyn er by links
wel niet veel, doch ze zyn er, en daarom
is, wat rechts daarvan zegt, valsch.
Men doet daar aan verdachtmaking, en
wie niet meegaat met rechts, wordt uit
gebannen. De coalitie, het samengaan
met Rome, het mocht watl Wy pro
testanten onderwerpen ons niet aan Rome
en het Roorasche staatsrecht. Kuyper
zelf heeft gezegd in zyn „Maranatba",
dat samengaan met Rome met doenlijk
is, doch hy doet het toch maar, niet
tegenstaande hy alles wat uit Rome is,
heeft gewogen en te licht bevonden.
In de praktijk staat Kuyper by de
anti-revolutionnairen "ver boven hun God.
Spreker zegt, dat hy K. niet haat als
persoon, als dr. Kuyper, doch hy haat zyn
geest, zijn daden en zyn heilloos doen.
Eenmaal in coalitie gegaan is men met
handen en voeten gebonden aan Rome.
De concentratie, de vereeniging der 3
vrijzinnige partijen, is geboren en ge
groeid uit het volk zelf om op grond
van billijkheid en rechtvaardigheid de
leidsels in handen te nemen om den wa
gen van Staat in andere, betere banen te
leiden, waardoor het Nederlandsche volk
een blijde toekomst tegemoet zal gaan.
Het programma is ryk en opbouwend.
Stel daar nu tegenover het beeld der
coalitie. Diep in zichzelven verdeeld,
onwaarachtig. De leugengeloof tegen
ongeloof moet weer redding voor de
coalitie brengen. Doch zie, er is onder
de partijen spraakverwarring gekomen.
Wat een ommekeer by de streng ge-
loovigen, de van Hoogenhuizens, Brons-
felds, de v. d. Laar's, do Gunnings, de
Wagenaars, Bechon van IJselmonde, zy
en nog vele andere rechtzinnigen roepen
ronduit en luide, dat deze coalitie is
leugenachtig, onnationaal, onchristelijk.
Wanneer de kiezers, wier oogen thans
opengaan, dat alles overdenken en den
toeleg van dr. Kuyper, den leider der
coalitie, die zelfs voorwaarden stelde
aan de Christel. Hist, in zake Leiden,
Ede en Ommen, goed doorzien, zullen
zy stemmen op de concentrale candi
daten, en zal a.s. Dinsdag de coalitie
gepiept worden. (Luid applaus).
Wat heeft nu dit ministerie specifiek
Christelijks gedaan Kuyper en Heems
kerk hebben met hun Kabinet gelegen
heid te over gehad ons volk te brengen
den zegen van hun macht, den zegen
van hun wetgeving.
Hef is thans een droeve aanklacht
tegen het Christelijk ministerie, dat het
in al die jaren absoluut niets van belang
op sociaal gebied heeft tot stand ge
bracht. Minister Heemskerk miste steeds
den ernst in regeeringszaken. EnTalma
is geen wetgever. Nu het op het laatst
der dagen verzekeringswetten liet aan
nemen nu krygen zyouderdomsverze-
kering, waarin de arme arbeider 67 jaren
achtereen premie betaalt voor een karig
pensioentje op het 70ste jaar; een ziekte
verzekering, waarin ontbreekt het aller-
noodigste, de geneeskundige behandeling.
Aan de Invaliditeitswet, die jaarlyks
een uitgaaf van 29 millioen en de
Ziekteverzekering en Radenwet, welke
minstens 10 millioen zal kosten, ont-
