ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Woensdag 28 Mei 1913.
Mr. R. J. B. PATIJN.
JANTJES BESTE VRIENDEN:
ZIJN MOEDER, ZIJN COLLEy IH
ZIJN KOP VAN HOUTEN S
Dure levensmiddelen.
Verandering van taktiek?
Slagvaardig debater.
NIEUWSTIJDINGEN.
Uit Stad en Provincie.
(Z lerikzeesche
C o u r a rt t
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit bladdat iederen
MAANDAG, WOENSDAG en VRIJDAG verschijnt, is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland t 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending ééns per week,
f 10 per jaar bij vooruitbetaling.
69ste JAARGANG,
No. 9393.
Directeur: A. J. DE LOOZE Jr.
Uitgever-Hoofdredacteur: A. FRANKEL.
Redacteur: J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 13 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrijdagsmiddags uiterlijk 2 ure.
Invoerrechten inaken de eerste levens
behoeften li o o g e r in prijs.
Dit wordt zelfs door onze protectionisten
niet meer ontkend, al komen zij nu en
dan nog wel eens aandragen met het
sprookje, dat de buitenlander de in
komende rechten betaalt.
Het leven in Duitschland met zijn
hooge beschermende rechten is bijgevolg
duurder dan in Nederland.
Ten bowijze daarvan volgt hier een
staatje van de prijzen van levens
middelen, woning huur enz.,
iu twee, op korten afstand van elkaar,
doch aan verschillende zijden van de
grens gelegen plaatsen in beide landen,
waar de loon en gelijk zijn.
Voor Nederland nemen wij Euschedó,
voor Duitscbland Gronau.
Enschedé.
Huishuur per week f 1,95
Directe belasting (bij
f 660 inkomen por
jaar)-3,75
Aardappelen per K.G. - 0,03
Tarwemeel per pond - 0,09
Tarwebrood - 0,05
Melk per liter - 0,08
Margarine p.pond -0,40»
Varkensvleesch - 0,36
Hundvleesch - 0,42
Spek - 0,40
Vet. -0,42
Boter (boeren) - 0,70
Kaas - 0,10
Suiker- 0,251
Koffie - 0,60
Thee - 0,90
Tabak - 0,30
Petroleum liter - 0,08
Lucifers pakje - 0,075
Dokter, ziekenfonds, per
lid en per jaar -1,
Apotheker, per lid en
per jaar- 1,60
Gronau.
f 2,10
-14,85
- 0,03
- 0,11
- 0,08
- 0,09
- 0,42*
- 0,48
- 0,45
- 0,54
- 0,60
- 0,72
- 0,24
- 0,15
- 0,72
- 1,30
- 0,78
- 0,12
- 0,15
- 2,70
2,40
Mindere kwaliteit,
t) Door den accyns.
De Maatschappij tot Exploitatie van
Staatsspoorwegen geeft ter gemoetkoming
in de hoogere uitgaven voor levens
onderhoud aan haar over de grens
geplaatst persooneel 25 pCfc. toeslag op
het gewone loon. Ook ae llollandsche
Spoorweg-Maatschappij betaalt een extra-
toelage.
Over hot algemeen zijn in Duitschland
de loonen echter niet gestegen in ver
houding tot de hoogere prijzen der
levensbehoeften.
Hetzelfde leert de ervaring elders.
In het vrijhandelsland, Engeland, zijn
de loonen hooger en de prijzen der
levensmiddelen lager dan in do be
schermde landen Duitschland, Frankrijk
en België.
Dat loonsverhooging en hooge invoer
rechten niet hand aan hand behoeven
te gaan, blijkt wel het best hieruit, dat
in Amerika de laagste loonen worden
betaald in de sterkst beschermde be
drijven.
De gevolgen van een ongunstige ver
houding tusschen den loou- en den
levensstandaard onderviuden de vrouwen
het eerst. Voor een niet in evenredigheid
tot de prijzen verhoogd loon zullen zij
minder kunnen koopen.
Het is te begrijpen, dat de Neder-
landsche vrouwen een adres hebben
gericht tot de Tweede Kamer om de
Tarief wet niet aan te nemen.
Dit adres werd door 94.571 vrouwen
onderteekend.
De vrouwen kunnen slechts verzoeken
aan de Kamer.
Maar de mannen kunnen moer.
Zij hebben door de stembus de samen
stelling der Kamer in handen.
De linkerzijde, vereenigd in de con
centratie, is tegen de Tariefwet-Kolkman,
dus tegen dure levensmiddelen.
Onze afgevaardigde, Mr. R. J. H. Patijn,
is een man van links.
Derhalve, kiezers, zoo gij niet wilt,
dat de levensmiddelen in prijs zullen
verhoogd worden, wat beslist zal gebeuren,
wanneer rechts wint, en. deze regeering
aan het bewind blijft, brengt dan de
volgende maand uw stemmen uit op
Bij monde van den voorzitter van hot
Centraal Bestuur der Antirovolntionnaire
party van dit kiesdistrict werd te Nieu wer
ker k verklaard, dat besloten was geen
debat toe te staan.
Maar oilievetoen het Kamerlid, nar.
Rutgers, in de Concertzaal te Zierikzee
verstreken Woensdagavond optrad, werd,
gelijk vooraf in de advertentie was aan
gekondigd, debat gegeven.
Is genoemd Centraal Bestuur soms
van taktiek veranderd?
Is het soms tot het inzicht gekomen,
dat het niet aangaat om in het vrije
Nederland het vrije woord te smoren.
Is het tot de overtuiging gekomen,
dat het, wat het deed, strijdig was met
het „hoor en wederhoor".
Zoo een en ander het geval mocht
wezen, dan eere aan dit Centraal Bestuur,
dat zich gedrongen gevoelde een misslag
te herstellen.
Of bestaat soms voor de taktiekveran-
dering een andere grond?
Wórdt bij geval het al of niet toestaan
van debat afhankelijk gesteld van de
vraag, of de spreker, die optreedt, inder
daad slagvaardig is, gelijk van mr. Rut
gers verondersteld werd
Als dat zoo is, dan is dit juist geen
compliment aan het adres van ds.
Hogerzeil
In het anti-revolutionnair orgaan van
deze streek wordt gozegd, dat ds.
Hogerzeil, de candidaat der anti-revo-
lutionnaire partij van dit kiesdistrict,
een zoo slagvaardig debater is.
Hé, dat wisten wij nog niet.
Wel wisten w|j, dat hjj stelselmatig
het debat ontweek.
Want toen twee liberale voormannen
opzettelijk uit Zierikzee naar Nieuwer-
kerk waren overgekomen, teneinde met
ds. Hogerzeil van gedachten te wisselen,
toen verstopte zich dorainé achter de
door het Centraal Bestuur der Anti-
revolutionnaire party van dit kiesdistrict
aangenomene taktiek, om in hunne
vergaderingen geen debat te geven.
Zoodat dan ook in de advertontiën,
waarin ds. Hogerzeil als spreker den
volke werd aangekondigd, geen debat
geannonceerd werd.
En nu hooren wij in eens, dat ds.
Hogerzeil een slagvaardig debater is.
Waar, vragen wy, is die slagvaardig
heid dan gebleken
ENGELAND.
Londen, 26 Mei. De leidster der
kiesrechtdames, mevrouw Pankhurst, die
den 12den April met het oog op haar
gezondheidstoestand voorwaardelijk in
vryhoid is gesteld, is hedenochtend op
nieuw gearresteerd, onder beschuldiging
van inbreuk gepleegd te hebben op do
voorwaarden van haar in-vryheidstelling.
DUITSCHLAND.
Hamburg, 26 Mei. Hedennacht, om
streeks één uur, reed naby deze stad
een auto, waarin B personen gezeten
waren, over een spoorwegovergang.
Juist kwam er een trein aangesneld,
die de auto greep en verpletterde.
De chauffeur, henevens twee heeren
en een dame, die zich in de auto be
vonden, werden op slag gedood.
BELGIË.
Brand op de Tentoonstelling te Gent.
België is niet gelukkig met zijn tentoon
stellingen, althans wat het brandgevaar
betreft. Men zal zich herinneren, dat de
Brusselsche tentoonstelling in Augustus
1910 door brand zwaar beschadigd werd,
waarby het hoofdgebouw en Oud-Brussel
verloren gingen; (hans heeft de tentoon
stelling te Gent van het vuur te lyden
gehad, dat golukkig niet zulke ernstige
verwoestingen heeft aangericht, ofschoon
er toch groot gevaar w.»s.
Zondagmiddag om halfdrie, terwijl een
groote menigte zich op het tentoon-
stellings-terrein bewoog, zag men eens
klaps vlammen zich verheffen boven de
pavilloenen van de Avenue des Nations.
Aan den ingang daarvan was brand
uitgebroken in een Duitsch restaurant,
het Zillerthal. Dit gebouw, geheel van
hout, werd in korten tjjd oen prooi der
vlammen.
Er werd onmiddellijk alarm gemaakt
en met bewonderenswaardige vlugheid
was de tentoonstellingsbrandwecr ter
plaatse. Vier minuten na het alarm reed
zy uit met het geheelü personeel, een
automobiel-brandspuit en 900 M. slang.
Tien minuten later verschenen soldaten
van het 1ste en 2de linie-regiment, die
het terrein afzetten en de orde hand
haafden. De hitte was vreeselyk en
weldra tastte de vlammen ook het
Indische paviljoen aan, waar kooplieden
in tapijten gevestigd waren.
Het vuur woedde over een opper
vlakte van 350 M2. en de brandweer
moest er zich toe bepalen om de naburige
gebouwen te beschermen, met name het
Paleis der Schoone kunsten, dat op
slechts eenige meters afstands ligt. Het
Nederlandsche paviljoen werd onmid
dellijk ontruimd. Het kantoor van den
hoofdbewaker der tentoonstelling ging
mede in vlammen op. Deze tastten ook
de Engelsche afdeeling aan, maar konden
daar nog tijdig onderdrukt worden.
Zoodra de brand uitbrak, deed de
commandant der brigade Engelsche
brandweer een spuit in werking stellen
en weldra kwamen ook spuiten van
de stedelijke brandweer, onder bevel
van commandant Galase en luitenant
Vanderveke, die de pogingen der
tentoonatellingsbrandweerkrachtigonder-
steunden.
Om 6 uur was alle gevaar geweken,
dank zy de groote hoeveelheid water,
die do brandweer over de brandende on
belendende gebouwen uitgoot. De heeren
Braun, burgemeester van Gent on Do
ITemptinne, commissaris-generaal, waren
ter plaatse.
In de afgebrande gebouwen werd om
5 uur nog een hevige ontploffing ge
hoord. Men zegt, dat het pypen benzine
warendie uiteensprongen, gelukkig
zonder opnieuw brand te doen uitbreken.
Persoonlijke ongelukken kwamen niet
voor. Het Zillerthal was spoedig door
de bezoekers verlaten. Alleen geraakte
in het gedrang een vrouw onder den voet.
De oorzaak van den brand is onbekend.
Men vermoodt, dat een bezoeker van
het Duitsche restaurant onvoorzichtig
een brandende sigarette in een hoop
hooi heeft geworpen. De schade wordt
geschat op 250 h 300.000 franc9.
Het café Zillerthal en het Palais dos
Indes waren gelegen aan de linkerzyde
van de Avenue des Nations, in de on
middellijke nabijheid van het viaduct
van do spoorweglyn OstendeGent
Brussel, die hot tentoonstellings-terrein
kruist.
Het Palais des Indes was een niet al
te groot etablissement, waar men voor
namelijk een kyk op de Indische
ny verheid kreeg. Het was één der weinige
afdeelingen, die by de opening der
tentoonstelling geheel gereed waren.
Enkhuizen, 26 Mei. Zaterdag jl. werd
by den broodbakker D. Appel, voorheen
de firma B. Bais, een knecht ontslagen.
Hot gevolg daarvan was, dat hedennacht
een 4-tal knechten weigerden aan den
arbeid te gaan, indien de ontslagene
niet weder in dienst werd genomen. De
patroon had zich op dit voorgenomen
besluit voorbereid en zich, zoo noodig,
van ander personeel voorzien. Daar men
bleef weigeren aan het werk te gaan,
werden ook deze 4 knechten ontslagen.
Door den van patroonszijde genomen
maatregel, ondervond de bezorging
hedenmorgen geen vertraging.
V Graven hage, 26 Mei. Naar men
verneemt, heeft de Raad van State
dezer dagen ter overweging ontvangen
een tweetal wetsontwerpen met een
memorie van toelichting, houdende
wijziging van het Reglement op het
beleid der Regeering in Ned.-Indië en
van do Indische Comptabiliteitswet.
De voorgestelde wyziging van het
Regeeringsreglement heeft de strekking
om een Kolonialen Raad in te stellen,
samengesteld uit ambtelijke en niot-
ambtelyke leden, terwyl de gouverneur-
generaal voorzitter en de vice-president
van den Raad van Indiö onder-voorzitter
van den Kolonialen Raad zullen zijn.
In verband hiermede heeft de voor
gestelde wyziging van de Comptabili
teitswet de strekking veranderingen te
brengen in de wyze van de totstand
koming der Indische Begrooting, in dier
voege, dat zy eerst in Iridic voorloopig
en daarna door de Staten-Generaal
definitief vastgesteld worden zal.
BrandwQk (Z.-H.) De heer J. do Wit
alhier, werkzaam op de zuivelfabriek „De
Samenwerking" te Bleskensgraaf, is de
vorige week in een. bak met kokend
water gegleden. Hij wist zijn hoofd
boven het water te houden en er zelf
weder uit te springen. Onmiddellijk daarop
sprong hy in een bak met kouden pekel.
Met vreeselijke brandwonden is de man
naar huis vervoerd en is hij onder ver
schrikkelijke pynen bezweken, een vrouw
en een kind achterlatende.
Dordrecht, 26 Mei. Te Vuren zijn in
voorloopige hechtenis genomen en naar
hier overgebracht vrouw B. en haar
kostganger, verdacht van poging tot
vergiftiging door loodwit, gepleegd op
C. B., den echtgenoot van genoemde
vrouw, by wien in het Ziekenhuis te
Gorinchem vergiftigings-verschynselen
zyn waargenomen.
De politie heeft reeds een plaatselijk
onderzoek ingesteld.
Mtddelkarnls, 26 Mei. Op een kantoor
alhier moest Zaterdag een bediende in
de kluis wezen. Toen hy er zich in
bevond, sloeg de deur achter hem dicht
en bemerkte hy, tot zyn schrik, dat hy
den sleutel in zyn hand had gehouden 1
De deur kon nu door niemand worden
geopend.
Er moest een gat in den muur worden
gehakt om daardoor den sleutel te
overhandigen.
Het duurde drie kwartier oer de be
diende uit z\jn gevangenschap kon worden
ontslagen.
Borgen-op-Zoom, 26 Mei. De raad
dezer gemeente heeft besloten adhaesie
te betuigen aan het schrijven van den
gemeenteraad van Tholen aan den
minister van binnenlandsche zaken tot
overbrugging van de Eendracht.
Zierikzee28 Mei. Aanstaanden
Zaterdagavond zal door onzen afge
vaardigde, rar. R. J. II. Patyn, in de
Concertzaal alhier een politieke rede
worden gehouden.
Bevorderd te Batavia E. Lodewyk,
sergeant-majoor, tot adjudant-schryver.
In het Algemeen Handelsblad
lezon wy het volgend artikel:
Kamerverkiezingen.
Merkwaardige middelen.
Na Wat achteraf bekend is geworden
schynt inderdaad hemel en aarde bewogen
te zyn om de Chrisfcelyk-Historische
partij, in stryd met den vrij algemeenen
wensch der Christelijk-Historische staats
burgers weder met de coalitie te doen
samengaan. Dat daarby niet altijd even
fraaie middelen zyn gebruikt, bleek ons
dezer dagen uit de mededeelingen van
een bestuurslid van één der Christelyk-
Ilistorische kiesvereenigingen in den
lande. Deze deelde ons mede, dat op
den 'laatsten partijdag der Chr.-Histori-
sche Unie te Amsterdam gehouden een
inderdaad ergerlijk middel is gebruikt
om ten slotte het electoraal accoord te
doen aannemen.
„Eigenlyk gezegd", aldus onze zegs-*
man, die niet dan na zeer ernstige
overweging en tweestrijd omtrent dat
gene wat plicht hem in deze voorschreef,
tot zyne mededeelingen overging,
„eigenlyk gezegd is van het begin der
onderhandelingen af de meerderheid in
onze partij tegen het electoraal accoord
geweest. In één van de eerste ver
gaderingen van het nationaal comité
werd reeds het electoraal accoord bij
zitten en opstaan verworpen. Hoewel
de uitslag zeer goed waarneembaar was
weigerde de voorzitter, dr. De Visser,
dien te aanvaarden en beweerde, dat het
niet duidelijk was, hoe de meerderheid
was uitgevallen. Hij maakte toen van
de gelegenheid gebruik om nog eens
een vurig pleidooi te houden voor het
samengaan met Roomsch-Katholieken
en anti-revolutionnairen en deed dit
pleidooi volgen door een hoofdelijke
stemming.
Het gevolg was, dat het electoraal
accoord met één stem meerderheid werd
aangenomen. Daar is toen heel wat over
te doen geweest en op verlangen van
de oppositie werd deze stemming opnieuw
ongeldig verklaard.
Maar het bestuur zat niet stil. Door
persoonlyke besprekingen en allerlei
middelen slaagde men er in op de
volgende vergadering een grootere
meerderheid voor het electoraal accoord
te kr|jgen.
Nochtans dreigde het op de algemeone
vergadering te Amsterdam mis te loopen.
Fel, zeer fel, verzetten verschillende
afgevaardigden zich daar tegen het
electoraal accoord en het samengaan
met Rome en Dordt.
Daar woei inderdaad een anti-Kuyper-
storm. Zelfs de lintjes-quaestie dwarrelde
daarby door de debatten.
„Zie", aldus onze zegsman, „had men
eerlyke argumenten tegenover argu
menten geplaatst, ik zou m|j by de
beslissing hebben neergelegd. Maar men
is op zeer, zeer deloyale manier te werk
gegaan.
„Toen van de.bestuurstafel werd ge
vreesd, dat het electorale accoord zou
worden verworpen, nam de heer Snoeck
Henkemans het woord en argumenteerde
aldus:
„Wanneer gy, anti-Kuyperianen, meent
dr. Kuyper in de wielen te ryden door
het clericale accoord te verwerpen, ver
gist gy u deerlyk. Wanneer g|j ik
zeg u dat nu onder geheimhouding
het accoord verwerpt, speelt gy juist
in de kaart van dr. Kuyper. Hy toch
is het ministerie-Heemskerk allerminst
vriendschappelijk gezind, maar zelf kan
hy daartegen geen oppositie gaan voeren.
Verwerpt gjj het electorale accoord, dan
brengt gij daarmede ongetwijfeld het
ministerie ten val en vervult aldus
den innerlyken hartewensch vandr.
Kuyper!"
„Ziet u", dus vervolgde onze zegsman,
„ik heb lang geaarzeld of ik het u wel
mocht zeggen. Maar dit z|jn toch feitelyk
geen argumenten, die men in een be
sloten vergadering mag gebruiken. En
voor zoo iets geheimhouding te vragen
is al te geraffineerd, te meer wanneer
mede op grond van dergelijke mede
deelingen belangrijke besluiten worden
genomen