ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Maandag 21 April 1913.
Eerste Blad.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
NIEUWST IJ DINGEN.
Uit Stad en Provincie.
(Zierikzeesche
Courant).
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dut iederon
MAANDAG, WOENSDAG en VRIJDAG verschijnt, is
voor Zierikzec f 1,80, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending dóns por week,
f 10 per jaar bij vooruitbetaling.
69ste JAARGANG. No. 9378.
Directeur i A. J. DE LOOZE Jr.
Uitgever-Hoofdredacteurs A. FRÜNKEL.
Redacteurs J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 18 regels 80 ets., meerdere rogels 10 ots.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrjjdagimiddags uiterijjk 2 ure'
NEDERLAND.
Rotterdam, ld April. Het aantal
inbraken in do omgeving van Wester
singel MathenesserlaanHeemraads
singel enz., nam de laatste weken
onrustbarende afmetingen aan. Voor
namelijk was het op huizen gemunt,
die aan de achterzyde gemakkelijk te
bereiken zyn langs brandgangen of
tuinen. Daar de dieven zich in hoofdzaak
bepaalden tot het meenemen van contant
geld en verder zich te goed deden aan
ververschingen. wyn, vloesch en sigaren,
terwyl het tafelzilver onaangeroerd werd
gelaten, rees het vermoeden, dat men
niet met de gewone soort inbrekers te
doen had, doch met landloopers of
opgeachoten jongens, die op avontuur
uit waren.
De laatste nachten waren bizondere
voorzorgsmaatregelen getroffen om den
heeren den voet dwars te zetten, en zoo
was de politie der 4e afd., versterkt
met een aantal agenten in burgerkleeding,
die des nachts buitengewoon scherp
toezicht hielden.
Daarbjj kwam, dat in den naoht van
Woensdag op Donderdag wakers van
den Gecontr. Particulieren Nachtveilig-
heidsdienst, die surveilleerden in de
omgeving van de Westerstraat en het
Westplein, hadden opgemerkt, dat zich
een paar verdachte lieden in de richting
van de Parklaan hadden begeven.
Een controleur en enkele wykbewakers
stelden daarop gezamenlijk een onderzoek
in in den tuin van mr. W. A. Mees,
aan de Parklaan no. 9, die uitstedig is
en in welken tuin zy de heeren dachten
te vinden. De groote tuin achter het
huis van den heer Mees grenst aan den
tuin van den heer C. H. van Dam,
wonende Koningin Emraaplein en aan
de tuinen van de heeren 14. P. Hoyer
en J. van Hoboken Azn. en dr. E. van
Ryckevorstel, wonende Parklaan. In dat
complex tuinen nu hebben de verdachte
personen zich weten schuil te houden,
althans zy moeten daar geweest zyn,
maar zyn niet gevonden, en hebben
vermoedelijk later onopgemerkt weten
te ontkomen, 's Morgens werd daarop
het onderzoek door de politie der 4e
afd. voortgezet en werden voetafdrukken
in verschillende tuinen gevonden.
Ook werd een portefeuille met papieren
gevonden ten name van Duitschers.
Terwyl de draad hierdoor aan de politie
in handen gegeven, door de politie werd
gevolgd, kwam er bericht, dat twee
Duitschers, die liepen te lanterfanten
in het plantsoen aan het Heeraraads-
plein, een agent van politie hadden
aangesproken om onderkomen. Deze
beide Duitschers werden als vreemde
lingen zonder raiddel van bestaan
gebracht naar het hoofdbureau Haagsche
Veer en daar bleken ze te zyn de
25-jarige kantoorbediende F. Grube en
18-jarige slotenmaker C. Becker, beiden
uit Hannovor. In verband met het
vinden der portefeuille werd nu het
onderzoek voortgezet en daarby bleek
aan de politie van het bureau Witte
de Withstraat, dat de beide Duitschers
sedert 5 weken verblyf hielden in een
logement aan de Feyenoordstraat.
Hun bagage werd aan een nauw
keurige inspectie onderworpen en onder
deze werden toen gevonden eou koperen
klompje, een zilveron ledikantje en een
boekje met postzegels, afkomstig van
den diefstal met braak ten huize van
den heer Alex. Van Buren, assuradeur
aan den Westersingel no. 00, alwaar
met Paschen in den nacht van 23 op
24 Maart j.l. ingebroken werd en o. ra.
200 gld. ontvreemd werd. Voorts werden
gevonden in de bagage eenige prent
briefkaarten uit ElBpeet en Nunspeet
ontvreemd in den nacht van Dinsdag
op Woensdag j.l. ten huize van mevrouw
de weduwe M. J. De Bas, aan den
Heemraadssingel
De Duitschers werden door zooveel
bewijsmateriaal alras tot bekentenis
gebracht. Uit armoede hadden zy ge
handeld, zeiden zy. Op hun rekening
moeten gebracht worden de inbraken
bij de heeren Kolff, rar. Sucrmondt,
Van Buren, mevrouw de weduwe
Schaedtler aan den Westersingel, by de
heeren Sohilthuis en De Vries aan den
Haringvliet Z.Z., by den Rijksbetaal
meester aan de Baan, bij den hoer
Hulstkamp en dr. Van Woerkom aan
de Mathenesserlaan en bij mevr. De
Bas aan den Heemraadssingel.
Onbegrijpelijk is het, hoe de beide
Duitschers, die hier heg noch stog
wisten, zoolang ongemerkt hebben
kunnen logeeren en rondloopen. Indien
er geen termen gevonden worden de
beide vreemdelingen over de grenzen
te zetten, kunnen zy een paar jaartjes
voor rekening dor Nederlandsch schat
kist een gevangene kost 300 gld.
per jaar in een onzer gevangenissen
govoed, vorpleegd en zedelijk verbeterd
worden, om na afloop van hun Btraftyd
over de grenzen geëxpedieerd te worden.
De inbrekers h»dden by hun arrestatie
tricot onderbroeken aan, ontvreemd ten
huize van dr. Van Woerkom; de inbraak
daar gepleegd bekennen zy, evenals die
ten huize van den heer Van Buren, bij
mevr. De Bas en bij den heer Hulst
kamp.
IHnteloord, 19 April. Hedenmorgen
was de zoon van den timmerman A. v.
Tooren bezig met repareeren der jalou-
zieën aan de 2de openbare school. De
bank, waarop hjj de ladder had geplaatst,
kantelde en weldra tuimelde onze
ambachtsman van een betrekkelijk aan
zienlijke hoogte naar beneden. Onder
hevige pijnen werd hy per rijtuig huis
waarts gebracht, waarna geneeskundtge
hulp werd ingeroepen. Al spoedig bleek,
dat door den val een arm was ontwricht,
die door den geneeskundige werd gezet.
Do vader, die in den namiddag per
fiets dorpwaarts reed, gleed uit en kwam
zoodanig terecht, dat by onderzook
bleek, dat hy hetzelfde ongeluk had
opgeloopen als zyn zoon.
Zterlkzce, 21 April. Wy herinneren
belangstellenden aan de politieke lezing
die de heer W. J. C. van Santen,
candidaat voor de Tweede Kamer van
de Vrijzinnige Concentratie voor het
district Franeker, morgenavond (Dinsdag!
zal houden voor do Vrijzinnige Propa-
gandaclub te Zierikzee, in het Huis
van Nassau alhier.
Naar wy vernemen, zal de hoer Van
Santen a.s. Woensdagavond een politieke
lezing houden voor dezelfde club in het
Café De Roo te Oudendijk (gemeente
Ellemeet).
Zaterdagavond trad in het „Hótel
de Faam" als spreker op de heer
Kooman8, de candidaat der Sociaal-
Demokratische Arbeiderspartij voor de
Tweede Kamer.
De heer Van der Doe opende de niet
talryk bezochte vergadering met een
korte toespraak, en gaf daarna het
woord aan den spreker van den avond.
Daar wij reeds vroeger een uitvoerig ver
slag van 't onlangs door den heer Koonians
gesprokene gegeven hebben, zoo kunnen
wij beden met het volgende volstaan.
Hij zeide, dat bij de a.s. verkiezingen
de kleurlooze middenstof den doorslag
zal geven, en dat nu de tariefwet van
de baan is, do kans dor concentratie
in Juni meerderheid te zullen worden,
verkeken is. De S. D. A. P. zal echter
versterkt uit den stryd te voorschijn
komen, en hy koestert de hoop, dat de
zeven Kamerzetels,', die zij nu heeft,
zullen verdubbeld worden.
De burgerlijke partijen komen bij de
verkiezingen steeds met leuzen om de
kiezers te vangen. Al wat zij voer de
arbeiders doen, is leugen on bedrog.
Wy leven in oen tijd van sociale
wetgeving. Dit is te danken aan de
vooruitstuwonde kracht van het prole
tariaat. Hij brengt hulde voor hetgeen
Talma deed, maar deze zit vast aan het
conservatieve blok. Men gevoelt, dat do
coalitie door het christelijk boginsel niet
wordt vereonigd. Dit blykt o. a. uit de
afstemming van de Bakkerswet door de
christelijke meerderheid. Deze vreesde,
dat het grootbedrijf scbade zoude lyden.
Ook kwam dit uit bij de behandeling der
Invaliditeits- en Ouderdomsverzekering.
De christelijke arbeiders zijn dan ook
bitter teleurgesteld. Dit bleek op de
jongste vergadering van „Patrimonium".
Men tracht nu de coalitie bijeen te
houden door den strijd aan to binden
tegen de openbare school. Dc regeering
stelt bij de door haar voorgestelde
herziening der Grondwet in art. 192 de
bizondere school vooïop. Stelselmatig
wordt tegen de openbare school een
lastercampagne gevoerd. De ouders
worden geprest hun kinderen naar de
bizondere school te zenden. Spreker wijst
op den vooruitgang van de bizondere
school in de laatste vijf jaren. Vijftien
millioen gulden kost de bizondere school
aan den staat, terwijl 13} millioen voor
de openbare school uit 's rijks schatkist
wordt uitgegeven. De bizondere school
ontvaügt uit de staatskas meer dan de
openbare school. Daarmede is men echter
nog niet tevreden. Men wil nu, dat de
bizondere school regel zal worden.
Spreker betoogtdat de arbeiders
noodig hebben het algemeen kiesrecht.
Hij weidt er over uit, dat de vrije
liberalen aan de lsto Kamer willen
toekennen het recht van regres, dat
door hem bestreden wordt.
Ook werd in zyu.reile do politieke per
soonlijkheid van mr. Patijn besproken.
Ilij verweet hem dubbelzinnigheid ten
opzichte van de staatspensionneering. In
het Januarinummer van „de Pensioens
partij" werd gezegd, dat mr. Paiijn geen
klaren wyn schonk.
Mr. Patijn wilde tot bestrijding der
kosten van de staatspensionneering een
pensioensbelasting heffen van f 1,50 het
jaar. Als het ware door Schaper ge
dwongen, verklaarde hy latur de lage
loonen van de ponsioensbelasting te
willen vrijstellen. In het jaarverslag van
den „Bond voor Staatspensionneering"
staat, dat vau mr. Patijn betreffende
het staatspensioen een bevredigend
antwoord ia ingekomen. Spreker acht
dit onbetrouwbaar.
Dc concentratie wilde de vrijwillige
verzokering voorop stellen en eerst daarna
met staatspensionneering komen.
Spreker beweerde, dat de staats
pensionneering van de sociaal-deinokratie
was uitgegaan.
Spreker voer uit tegen de concentratie,
togen de burgerlijke partijen en inzonder
heid tegen de landbouwers van deze
streek; bestreed, schilderend de rampen
van den oorlog op den Balkan, het
militairisme, en beschuldigde coalitie en
concentratie van baantjesjacht.
Aan het slot van zijn rede werd door
hem do houding der concentratie by de
behandeling der invaliditeitswet aange
vallen.
Van do gelegenlieid tot debat werd
gebruik gemaakt door den heer Frünkel,
die het afkeurde, dat spreker zijn tegen-
candidaat, mr. Patijn, trachtte afte breken,
te meer, daar deze niet tegenwoordig was,
teneinde zich te verdedigen.
In het algomeen miste hij in de rede
van den spreker een uiteenzetting van
do beginselen zijner partij.
Met den spreker verschilde hij van
gevoelen ten opzichte van Kolk man's
tariofwet. Dit ontwerp moge tijdelijk van
de baan zyn, het dreigt als hot zwaard
van Damocles boven onze hoofden. Want
wanneer in Juni de reactie mocht zege
vieren, dan wordt Kolkmans wetsontwerp
dat niet is ingetrokken, in behandeling
genomeu. Daarom is het onze plicht te
zorgen, dat de vrijzinnigen bij de Juni-
stembus de zege bevechten, teneinde dit
onheil te voorkomen.
Tegen de bewering van spreker, dat
de burgerlijko partijen tegen den 1 yd der
verkiezingen met leuzen komen om kiezers
te vangen, en dat al wat zij voor de
arbeiders doen, slechts leugen en bedrog
is, protesteerde hij, als zijnde dit onwaar.
Want ook de burgerlijke partijen zijn vóór
den Vrijhandel, vóór algomeen kiesrecht,
vóór do openbare school en vóór do
staatspensionneering. Hier in deze streek
strijden w\j reeds vele jaron voor do
staatspensionneering. Dank zy dien strijd
hebben wij op SchouwenDuiveland
een Federatie van meer dan 2000 leden.
Er bestaat dan ook ten aanzien van
de beginselen, die spreker hier besproken
heeft, geen principieel verschil tusschcn
hem en de vrijzinnigen.
In strijd mot de feiten is het, dat mr.
Patijn wat betreft de kwestie dor staats
pensionneering geen klaren wijn geschon
ken heeft. Mr. Patijn heeft het vorige
jaar in Brouwershaven gesproken, on op
die vergadering zich onbewimpeld ver
klaard vóór invoering van staatspension
neering zonder premie-betaling ten be
hoeve van do arme ouden van dagen.
U speolt het Januarinummer van de
„Nederl. Pensioen partij" tegen mr. Patijn
uit, maar U noemt het antwoord, dat mr.
Patyn aan don Bond voor Staatspension
neering gaf, en dat iu hot jaarverslag
bevredigend genoemd wordt, onbetrouw
baar. Dat is moten met twee maten.
Debater zal trachten dat antwoord to
verkrijgen en zal hot dan in de Nieuwsbode
pnbliceereu.
Mr. Patijn wil de kosten tot bestrijding
der Staatspensionneeringzoo noodig
vinden uit een pensioensbelasting. Hij
zeide dat in do Kamer ter loops, en be
doelde, wat later uit zijn antwoord aan
do heer Schaper dan ook duidelijk bleek,
dat hij do lage loonen van die belasting
wilde vrijatellon.
En niet gedwongen gaf hij dat
antwoord. Want mr. Patijn is er do man
niet naar om zich te laten dwingen.
Hij is een vrije Nederlander, evenals u
en debater.
Ou waar is het, dat de „Bond voor
Staatspensionneering" het beginsel' van
staatspensioen voor de ouden van dagen
gestolen heeft van de socialisten. Het
tegendeel is waar. De socialisten hebben
het van den „Bond voor Staatspension
neering overgenomen".
Wat de baantj68najagerij betreft,
waaraan zich ook de concentratie zonde
schuldig maken, debater deelt aan spreker
iets uit deze omgeving mede, namelijk,
dat in Brouwershaven de socialisten,
toen zij op een gegeven oogenblik in
de afdeeling van den „Bond voor Staats
pensionneering" aldaar de meerderheid
hadden, zij daarvan gebruik' hebben
gemaakt, om al de liberale bestuursleden
vau bet kussen te werpen en zelve
daarop plaats te nemen.
Als tweede debater trad op de heer
L. Bouter, die zeide, dat de socialisten
vroeger het beginsel van staatspensioen
voor de loonarbeiders voorstonden, en
eerst later daaraan een algemeen karakter
hebben gegeven.
Spreker handhaafde in zijn repliek zijn
standpunt, maar gaf te kennon, dat bij
een oventueele herstemming de socialisten
liever duizend Patijns zouden stemmen,
dan 6én coalitieman. (Daverend applaus).
Onder dankbetuiging aan den spreker
voor zijn leerzame on wolsprekende rede
sloot de voorzitter deze vergadering.
By kon. besluit is aan de gemeente
Brouwershaven verleend een voorschot
van ten hoogste f 12.700, teneinde die
gemeente in staat te stellen een voor
schot van gelijk bedrag te verleenen
aan de Brouwersche Bouwvereeniging
ten behoeve van den aankoop van
grond voor en den bouw van acht
arbeiderswoningen
Met ingang van 1 Mei wordt de
ontvanger A. J. van Iersel ontheven
van de tydelyke waarneming van het
kantoor Hilvarenbeok, en het beheer
van het kantoor Noordwelle zal door
hem den 2en Mei na kantoortijd worden
aanvaard.
Maandag 28 dezer bezoekt de
Commissaris der Koningin de gemeenten
Stavenisse, St. Annaland en St. Philips-
land.
De heer J. J. van der Peyl, uit
gever te Ierseke, zal uitgeven een
boekwerk, dat in wekelyksche afleve
ringen vers.chynen zal en getiteld is
„Uit lang vervlogen dagen", „Iets uit
Iereke's verleden". Daarin worden op
boeiende wyze de lotgevallon verhaald
van eenige zyner bewoners uit het laatst
der 13de en hot begin der 17de eeuw.
Het boek, dat een beeld geeft van
Ierseke's verleden, zal met de vijftiende
aflevering voltooid zyn.
De balans van de Thoolsche Baok,
uitgebraobt in do jongste algemeeno
vergadering van aandoe! houders wijst
aan een bedrag van f 417.318,4o1w.o.
aan de debetzijde debiteuren f218 903,051
en prolongaties f 191.000. Aan de credit
zijde: deposito's f 44334,831, aandeel
houders f20,000, crediteuren f 336.499,52,
reserve f 12 500.
Volgens de winst- en verliesrekening
over het boekjaar 1912 bedroeg de winst
f 6894,10, waarvan f 2000 (10 percent)
aan aandeelhouders, belasting f 55,
tantièmes f 1795,23, extra reserve f3000
en saldo op nieuwe rekening f 133,87.
Eikerzee, 21 April. Plet is zeker zeer
vermeldenswaard, dat er in het jaar
18 April 1912 tot heden in deze ge
meente geen enkele begraving heeft
plaats gehad. Immers geen enkel over
ly den kwam or voor.
Schouwen, 20 April. Ondanks het
gure weder doorkruisten talryke groepen
van fietsrijders onze polders, zich
richtende naar de kleurenrijke velden
van 't westen. Zy, die niet gewoon zyn
de heerlyke nuances van kleurenpracht
te bewonderen, verlustigden zich in al
het schoon, dat in Haamstede en Burgh
te aanschouwen is. Voor de thuisge-
blevenen werden met zorg gerang
schikte bouquetten voor de woonkamer
meegebracht, die nog vele dagen er
meo zal opgevroolykt worden.
Renesse. Zaterdag werd een openbare
les gehouden met de leerlingen van den
tweejarigen landbouwcursusonder
leiding van den heer J. Spek. De ver-
6ohillendo onderwerpen op den cursus
in details behandeld, werden in den
breede besproken. Uit de antwoorden
der cursisten bleek, dat de lessen met
vrucht waren bijgewoond. De heer Van
den Broek, Rykslandhouwleeraar te Goes,
wees by zyn toespraak tot de leerlingen
er op, dat de praktijk de theorie, wilde
men goede resultaten verkrijgen, moest
aanvullen. Gaan praktyk en theorie
samen, dan alleen en vooral op land
bouwgebied kan zeer veel goeds en
nuttigs tot stand gebracht worden. Hy
spoorde den leerlingen krachtig aan
zich steeds op de hoogte te houden van
wat landbouwcouranten' melden en ge
schriften op het gebied van den landbouw
ons ter leering aanbieden, om daarmede
voordcel te doen.
De leerling Anth. Hanson te Haam
stede, dankte den heer Spek voor zyne
vele opofferingen, zyn goede leiding en
voor al zyne nuttige lessen en wenken,
gedurende de twee winters aan de
cursisten gegeven. Als souvenir aan de
aangename uren bij - en met hem door
gebracht, bood hy namens zyne mede
leerlingen aan een fraai rookstel, dat
dankbaar werd aanvaard.
Een diploma werd uitgereikt aan
Tonis A. Blom te Renesse; Adr. M. de
Glopper te ElleraeetMachiel C. Boot
te RenesseL. Hansen te Haamstede
Anth. Hanson te HaamstedeL. P.
Hansen te Noordwelle; Jacob Blom te
Haamstede en Corn. Boot te Burgh.
De leden van de afdeeling Renesse
van den Bond voor Staatspensionneering
hielden Vrijdagavond eene vergadering.
Na lezing der notulen van een vorige
bijeenkomst, werd verslag gedaan door
den afgevaardigde naar de Algem.
Verg. te Amsterdam. Verder werden de
verslagen gelezen van de Federatie-
vergaderingen te Zierikzee, betrekking
hebbende op de met Pinksteren te
houden meeting. Besloten werd voor de
afdeeling een transparant aan te vragen
en een Bondsvlag aan te schaffen. Een
subsidie, ten bedrage van f 5 wordt
verleend.
Niets meer aan de orde zynde, sluit
de voorzitter na omvraag de vergadering.
Haamstede. Zaterdagavond trad de
heer De Jongh, lid der Tweede Kamer,
op voor een zeer groote menigte belang
stellenden, in de zaal van den heer
C. Bom. Spreker behandelde, geheel
afgescheiden van de politiek, in een
boeiende rede de Tariefwet, waarin hy,
indien zy tot stand kwam, zooals
minister Kolkman zich voorstelde, met
sprekende voorbeelden de zeer grove
onbillijkheden, de verregaande onrecht
vaardigheden en de talryke nadeelige
gevolgen vooral voor de arbeidende
klasse en den middenstand, krachtig en
duidelijk deed uitkomen. Men zie
verder het verslag uit Nieuwerkerk in
één der vorige couranten.
De heer C. M. Bolle, voorzitter der
kiesvereeniging, dankte spreker voor
zyn doorwrochte, pakkende rede en was
zeker de tolk der talryke aauwezigen,
toen hy spreker om zyn aangename,
leerzame en in alle opzichten vrucht-
