ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Vrijdag 18 April 1913.
Derde Blad.
NIEUWSTIJDINGEN.
De Balkan-oorlog.
Officieel Marktbericht.
ADYERTENTIEN.
(Z ierikzeesche
Cour a ri t).
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit bladdat iederen
MAANDAG, WOENSDAG en VRIJDAG verschijntis
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending ééns per week,
f 10 per jaar bij vooruitbetaling.
69ste JAARGANG, No. 9377.
Directeur: A. J. DE LOOZE Jr.
Uitgever-Hoofdredacteur: A. FRANKEL.
Redacteur: J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 1—-3 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrydaggmiddags uiterlijk 2 ure.
Konstan tlnopel, 15 April. De wapen
stilstand is alleen gesloten tusschen
Turkye en Bulgarije. Men gelooft, dat
Rusland een opschorting der vijandelijk
heden heeft voorgeslagen en beide
partijen tot elkaar heeft gebracht, maar
de twee oorlogvoerenden hebben recht
streeks te Tsjekmedsje onderhandeld.
BELGIË.
Een groot aantal Belgische werk
lieden uit Henegouwen zijunaar Frankrijk
vertrokken, waar op het oogenblik gebrek
aan werkkrachten is. Reeds gedurende
de geheele vorige week reden opzichters
in automobielen de industriedistricten
rond en beproefden bij de groote
fabrieken arbeiders p.ver te halen, om
aan gene zyde van de Fransche grens
te komen werken.
Om u een denkbeeld te geven vau
hetgeen dit voor het bekken van Charleroi
beteekent, laat men hier eenige cijfers
volgen
In de steenkolenmijnen staken 32.000
op de 38.200 werklieden.
In de metaal-industrie staken 16.000
man op de 27.000.
In de glasblazerijen 10.600 op de 11.000.
In de overige industrieën 2879 op 4811.
Te Seraing, in de groote fabrieken
van Cockevill, meldden zich 426 van
de 1590 werldieden aan en toch had
men geloofd, dat deze fabriek niet door
de staking getroffen zou worden.
Te Luik bood de stad gedurende den
geheelen dag den aanblik van een zeer
groote levendigheid. De staking bleef er
zich den geheelen dag door uitbreiden.
Hedenavond verscheen niemand van de
mijnwerkers, die in de mijnen moesten
afdalen.
Te La Louvière begaf zich heden
ochtend een groote menschenmeuigte
naar het station, waar de trein met
Vlaamsche arbeiders moest aankomen.
Van de 1500 werklieden, die dagelijks
met deze trein naar het Centrum komen,
verschenen er slechts 16. Natuurlijk gaf
deze omstandigheid de stakende menigte
aanleiding tot luidruchtige vreugde-
betoogingen. Het was bij het aankomen
van dezen trein, dat bij de staking van
1902 een bloedige botsing plaats vond..
Te Braine-le-Comte is de staking
algemeen.
Te Ostende hebben de havenarbeiders
besloten niet te staken. Zij zullen echter
geen schepen, die niet geregeld Ostende
aandoen, lossen. Bovendien zonden zij
1000 francs aan het stakingscomité.
Tn het Centrum schat men het aantal
arbeiders op 5150. Van hen staken er 4650.
Te Brussel zal, naar men meent,
Woensdag de bewegiug zich aanmerkelijk
uitbreiden als de veertiendaagsche betaling
heeft plaats gehad.
Woensdag zal de Kamer wederom
bijeenkomen. De toegangen tot het
parlementsgebouw zullen door militairen
bezet worden en de toegang zal aan het
publiek verboden zijn. Het is waar
schijnlijk, dat over bet geheele land de
civiele garde opgeroepen zal worden.
Overal is de avond lieden kalm
verloopen. Het eenige incident, dat te
Brussel plaats had was de arrestatie van
vijf valsche munters, die in de voorstad
St.-Gillis woonden. Het zijn anarchisten,
en twee hunner waren met brownings
gewapend. Zooals vanzelf spreekt, had
dit incident niets met de staking te
maken.
Bloembollenteelt.
In No. 1 van de Verslagen en mede-
deelingen van het Departement van
Landbouw enz. 1913 vinden wij:
De koemest, welke bij de teelt van
bloembollen in zoo ruime mate, dikwyls
voor een waarde van f 1200 per I-I.A.
wordt gebruikt, wordt, ook in verband
met de uitbreiding van de bloembollen
teelt, hoe langer hoe moeilijker in de
gewenschte hoeveelheden verkrygbaar.
Het is daarom van groot belang proeven
te nemen, teneinde na te gaan, of de
koemest door kunstmest kan worden
vervangen. Door den rijkstuinbouwleeraar
voor Noord-Holland werden een aantal
proeven genomen, welke aantoonden, dat
in vele gevallen inderdaad van kunst
mest met groot succes gebruik kan
worden gemaakt. Van een dezer proeven
volgt hier de beschrijving:
Bij den heer Fl. Schermer te Schoor],
werd een bemestingsproef genomen by
tulpenbollen. De volgende tabel geeft
een duidelyk overzicht.
De perceelen waren 20 M2. groot en
werden beplant- met tulpen, variëteit
Bouton d'or. De meststoffen werden
in den herfst aangebracht, behalve
chilisalpeter, dat voor de JHelft in 't
voorjaar werd gestrooid.
0 O
11a
O ho c
H .5
3^
W 1 O J
"O m
.5
Z e« O
J 55 O
O 1
7.05
10.60
7.70
9.—
8.75
6.55
15.25
18.20
16.20
17.—
16.45
14.40
Gewicht der 1
Bvi de
planting.
8.20
7.60
8.50
8.—
7.70
7.85
Li jj I -
S tN <N Bi
3 i i
A 1 O
Bemesting in
Super- Patent
fosfaat. kali.
CO CO <M <N 1
O»
O
-C
jj eg I*' eg eg cg
l
6
s
"a>
i
<x>
X
H w CO f O O
Met uitzondering van perceel 6, waar
de kali was weggelaten, hebben alle
kunstraestperceelen het met koemest
bemeste perceel in opbrengst overtroffen.
De grootste gewichtstoename werd
geconstateerd op perceel 2, dat een
volledige bemesting met kunstmest met
rijke kali-gift had ontvangen.
Aan kali bleek dan deze grond zeer
duidelijk behoefte te hebben. Doch uit
perceel 3 bleek ook de behoefte aan
phosphorzuur.
Uit deze en andere proeven blykt
ten duidelijkste, hoe kunstmest, en met
name kali, ook in de bloembollenteelt
en bloementeelt van onschatbare
waarde is.
De laatste (lagen van dePart)sche
auto-bandieten.
Hun dagen zyn geteld. Waarschijnlijk,
schrijft de Parysche corr. van 't Hbl.,
zal in den loop van deze week hun
executie plaats hebben, als n.l. de
President der republiek geen gratie
verleent.
De drie, wier lot zoc goed als aan
geen twijfel meer onderhevig is, Soudy,
Callimin en Monier, hebben zich vrywel
in het vooruitzicht van hun naderend
einde geschikt. Callimin heeft zijn ad
vocaat zelfs meer dan eens nadrukkelijk
verboden om gratie te verzoeken. Hoewel
mr. Boucheron aanvankelijk van doel was,
zich niet aan dat verbod te storen en
toch bij den President de belangen van
zyn cliënt te gaan bepleiten, is hy
eindelyk voor een hernieuwd uitdrukkelijk
verzoek van Callimin, om 't niet te doen,
gezwicht. Nu zullen slechts de verdedigers
van Soudy, Monier en Dieudonné bij het
staatshoofd op audiëntie gaan, om daar
voor 't laatst een pleidooi voor hun
cliënten uit te spreken.
Ook die van Dieudonné. Want de
kansen op revisie zijn voor hem vrijwel
verkeken. De commissie, die over het
rivisieverzoek heeft beraadslaagd, advi
seert om niet op dat verzoek in te gaan,
wat voor Dieudonné vrijwel beteekent,
dat zijn doodvonnis van kracht blyft
tenzij president Polncaré gratie verleent
Daarop heeft Dieudonné nu al zijn
hoop gevestigd. Ily is minder rustig en
stervens-bereid dan de andere drie. Yelen
zijn trouwens overtuigd, dat hem gratie
verleend zal worden. Tegenover de ver
klaringen van hen die zeggen, dat het
Dieudonné was, die op Caby schoot,
worden thans verschillende andere gelegd
van ooggetuigen, die beslist beweren, dat
het Garnier was en dat dus Dieudonné
van dat feit behoort.te worden vrijge
sproken.
De revisieverzoeken van Monier en
Deboé zijn zooals te verwachten was,
eveneens door de commissie afgewezen.
De schrijver geeft de volgende bizonder-
heden omtrent Callimin, door een der
verdedigers, die de gevangenen dagelijks
bezoeken, meegedeeld. Yoor de jury leek
Callimin volstrekt niet intelligent en
toch is hy dat. Natuurlijk weet hij niet
veel, want hij is maar tot zijn elfde jaar
op school geweest, maar hij heeft later
zooveel mogelijk gelezen, en alles begrepen
wat hy las. Toen hij in Zwitserland
kolensjouwer was, werkte hij tot hij een
franc of zestig bij elkaar had; dan be
steedde hij de helft om boeken te koopen
en begon niet weer te werken voor al
zijn geld op was. Nu is hij ook weer
aan een paar philosophische werken bezig,
en zyn grootste angst is, dat men hem
zal komen halen om naar het schavot
te gaan, vóór hij zë uitheeft
Dc millioenon-erfenis van Pietor Toy Ier
r. d. Hulst.
Naar aanleiding der vele vergaderingen
van personen, die meenen recht te
hebben op een deel der 60 millioen
gulden, die nagelaten zouden zijn door
P. T. v. d. Hulst, heeft de redactie der-
Oprechte Haarlemsche Cl. een onder
zoek ingesteld.
„We hebben zegt het blad
personen gesproken, die met de zaak
volkomen op de hoogte zijn, personen,
die het testament meer dan eens onder
de oogen kregen, en we hebben zelf
gesnuffeld in oude boekjes.
In de allerleerste plaats dan moeten
we zeggen, dat de heeren Cunes en Van
Marie van een verkeerd standpunt uitgaan.
Zij beweren maar steedser is geen
notaris Nicolaas Gallé geweest en er is
geen testament van Pioter Teyler v. d.
Hulst en ware dit wel zoo, dan is het
valsch.
Is er een notaris Nicolaas Galló
geweest ten tijde dat Pieter Teyler v.
d. Hulst leefde, was dus de eerste vraag,
die we ons stelden en toen zijn we gaan
zoeken, en nog eens gaan zoeken, en
eindelijk vonden we een jaarboekje der
stad Haarlem van den jaare 1751 tot
October 1752, dat opgeeft de inwoners,
benevens het ambt door hen bekleed,
en in dat boekje vonden'we als notarissen
vermeld de volgende personen
Aalst De Bruyn, in de Koningstraat.
Willem Baart, iu de Damstraat.
Francois Jacob Gallé, in de Smede-
straat.
Casparus Noppen, op de Krogt.
Salomon Krul, in de Schachelstraat.
Jan Beuns, in de Gierstraat.
Jacob Elout, in de Kleine Houtstraat.
Mr. Cornelis Baart, op de Bakenesser-
graft.
Nicolaas Gallé, in de Smedestraat.
De laatste, als jongste notaris, staat
onderaan op het lijstje, een bewijs, dat
hij in het jaar 1751 voor liet eerst als
notaris optrad.
Dat jaarboekje, dat zeker als echt
mag worden beschouwd en voorzeker
geen mededeelingen zal bevatten in strijd
met de waarheid, geeft dus als notaris
aan Nicolaas Gallé, en daarmede is
diens bestaan als notaris dus bewezen.
En nu wat het testament aangaat,
dat zit prachtig ingebonden in een
perkamenten omslag in de notarieele
bewaarplaats van het Paleis van Justitie
te Haarlem, waar het geheele protocol,
zoowel van den notaris Francois als van
den notaris Nicolaas Gallé, bewaard wordt
en dat mettertijd wellicht zal worden
geplaatst in één archief, ook voor anderen
toegankelijk.
Notaris Willems is door de Rechtbank
te Haarlem benoemd tot bewaarder van
dit oud-notarieel archief, en als zoodanig
alleen kan zijn naam in deze zaak
worden genoemd.
En wat nu het testament betfeft, dat
is een lijvig stuk, waarvan de bepalingen
nu nog worden nagekomen.
Onder meer verklaarde Pieter Teyler
Van der Hulst in dat testament als zijn
wille en begeerte te zijn, dat het huis
in de Damstraat bij het Spaarne binnen
deze stad, en tegenwoordig bij hem
bewoond wordende behoorlijk gemeubi
leerd, zooals hij, heer Testamenteur, dat
zal komen na te laten met Zijn WelEds.
Bibliotheek en verzameling van medailles,
prent en teekenkonsten en alles wat
daaronder eenigszins behoorende en
daartoe betrekkelijk gemaakt zoude
kunnen worden, voor altoos en ten
eeuwigen dage zal moeten blijven in
zijn geheel en onverkocht 't huis om te
dienen zoo tot een vergaderplaats van
Heeren Executeuren, Directeuren, voogden
en administrateurs en derzei ver succes-
seuren, welke daarin en over zullen
hebben de vrije en volkomen disposition
en schikkingen, en alles daarin zoodanig
zullen moeien reguleeren, ordonneeren
als zij zullen oordeelen ter bereiking
van des testateurs oogmerk hiermede en
hierna breeder uit te drukken te behooren
en gevoegelijkst te kunnen geschieden
als tot een vergadering voor de twee na
te melden collegiën, welke bij heer
Testateur daarinne door deze voornemens
is te fondeeren, op te richten en te
stichten. En de bibliotheek en ver
zameling van medailles, prent en teeken-
konst tot gebruik van de personen der
gemelde collegiën zullen uitmaken en
ten welken einde dat alles geenszins
verminderd maar wel door gemelde
heeren Directeuren met overleg en
communicatie van de leedeu van die
collegiën, vermeerderd, uitgebreid en tot
meerdere volkomenheid gebragt zal
mogen worden, waartoe hij lieer Testa
teur ook begeerde, dat hetzelfde huis-
al toos en voor zoover die daartoe eenig-
zins gevonden zal kunnen worden, zal
moeten worden bewoond door een konst-
schilder of ander liefhebber van konsten
en wetenschappen, welke door gemelde
Heeren Directeuren daar zal worden
gecommitteerd en aangesteld".
Genoeg reeds om to doen zien, dat
de Teylerstichting op goede gronden
berust.
Verder worden in het testament o.m.
nog mededeelingen gedaan over de ook
nu nog jaarlijks uit te schrijven weten
schappelijke prijsvragen, en ten slotte
worden verschillende legaten vermaakt
aan familieleden en personeel.
Dit testament is dus een heel gewoon
testament, waarbij aan verschillende
personen legaten worden toegekend en
een andere som wordt bestemd voor een
Teyler-Stichting.
Het testament is gedateerd 17 Mei
1756 en onderteekeud door den testamen
teur P. Teyler v. d. Hulst, door H. P.
De Paauw en E. Huygens als getuigen
en door Nic Gallé als notaris, en derhalve
geldig.
Doodsdobbelstoenen.
Naar aanleiding van het proces tegen
de gebroeders Vergout, die dezer dagen
te Antwerpen terecht stonden, beschul
digd van moord, en die elkaar weder-
keerig van de daad betichtten, brengt
men onderstaande gebeurtenis in her
innering, die plaats greep onder de
regeering van den Grooten Keurvorst
van Pruisen en waaruit blijkt, hoe men
in de 17e eeuw in dergelijke moeilijke
gevallen handelde.
Op een avond werd de jonge mooie
dochter van een geacht wapensmid
vermist en vond men haar na lang
zoeken door een dolksteek vermoord in
een hoek van de binnenplaats der
ouderlijke woning. Twee soldaten, in
wier gezelschap men haar dien dag nog
had gezien, werden van den moord
verdacht. Voor 't gerecht echter be
tuigden beiden hun onschuld en de
rechters hadden daardoor een zeer
zware taak uitspraak te doen.
In die dagen was het nog gewoonte
in dergelijke moeilijke gevallen door
een Godsoordeel te beslissen. De be
klaagden werden dan, al naar gelang
het misdrijf, aan een beproeving onder
worpen, waarvan men meende een
openbaring Gods te mogen verwachten.
Zoo stelde de Keurvorst hier voor,
dat de beklaagden om leven en dood
zouden dobbelen. Degene, die het
hoogste aantal punten wierp, zou vrij
zijn. Op den daartoe vastgestelden dag
werd den beklaagden medegedeeld,
waar 'top stond en.God onder gebed
als rechter aangeroepen. De beklaagde,
die 't minst gunstig bekend stond,
mocht d&n eersten worp doen. Hij
zeide, vaak in zijn leven gespeeld te
hebben, maar nooit om zoo'n hoogen
inzet. Daar hij meestal gelukkig in het
spel was, hoopte hij ook nu, dat het
geluk hem dienen zou. En jawel, ter
wijl verbazing de omstanders beving,
lagen 12 oogen naar boven gekeerd.
De tweede kwam naar voren en zeide
„Voor mij blijft wel alleen een lagere
worp over en zal ik daardoor in beuls-
handen vallen. Ik vrees den dood niet,
want in den strijd heb ik hem meer
malen onder de oogen gezien, maar het
grieft mij, mijn naam geschandvlekt te
moeten achterlaten. Ik vertrouw echter,
dat de rechtvaardige Rechter in den
hemel den moordenaar nog tijd van
inkeer geeft en mijn onschuld doet
blijken. Daarna wierp hy de dobbel-
steenen met kracht neer. En wat ge
beurde? üión der steenen spleet, de
eene helft toonde 1, de andere 6,
terwijl de tweede dobbelsteen ook 6
oogen aanwees. Een algemeene ver
bazing greep de aanwezigen aan, toen
ze den anderen soldaat, als door den
bliksem getroffen zagen staan, terwijl
hij met doffe stem zeide: „Er leeft een
rechtvaardig God in den hemel, ja, ik
ben de schuldige. Op den noodlottigen
avond vroeg ik om haar hand, en toen
ik hoorde, dat zy met hem verloofd
was, werd ik zóó woedend, dat ik haar
doorstak".
De beide dobbelsteenen worden nog
in het Koninklijk Museum te Berlijn
bewaard, onder den naam „Doods-
dobbelsteenen".
Burgerlijke Stand ran Brouwershaven.
zoon
dochter
zoon
dochter
•lan.
Fehr.
(Ie kwartaal 1913).
Geboren:
Een dochter van Joh. de Moor en Adr.
P. Dekker.
n P. T. Jonker en Cath.
Korbijn.
Mach. Lodewijk en
O. J. Schelling.
St. Bos en A. Fond.se.
Adr. de Nooyer en
E. van Schelven.
Christott'el Duijnhou-
wer en G. de Jonge.
Corn, van Wouwe en
C. Kristalijn.
13. F. Beerents en J. A.
C. M. van der Corput.
G eh uwd:
D. C. Oosse, j.m. (van Papendrecht)
on Adr. J. Blom, j.d.
W. A. de Looze, jm. en K. J. Hocke, j.d.
P. Kroon, jm. en M. van de Velde, j.d.
Overleden:
G. Eerland, oud 3 m., zoon.
L. van Nieuwenhuize, oud 9 j., zoon.
T. P. Jonker, oud 15 in., dochter.
BOTER 0,5T5 en 0,(57' per 5 H.G.
KIP-EIEREN ƒ0,725 en 0,00 per 25 st.
Zierikzee, 17 April 1913.
De Marktopnemer,
J. J. VAN DEN BOUT.
V Bevallen van eene Dochter,
A. A. VERKAARTRODOK.
Zierikzee, 16 April 1913.
V Voor de zeer talrijke bewijzen
van belangstelling, by gelegenheid van
hun Gouden Huwelijksfeest, betuigen
ondergeteekenden hunnen liarteltyken
dank.
Ori>-VossEMEKK, April 1913.
W H. VAN GORSEL.
N. J. VAN GORSEL—
Christiaanse.
V Voor de vele bewijzen van belang
stelling, ontvangen zoo van hier als
elders bij de herdenking onzer 25-jarige
Echtvereenigingbetuigen wijook
namens onze Kinderen, onzen hartol|Jkon
dank.
Oostrrland, 18 April 1913.
P. KOOMAN.
L. KOOMANMobbtjand.
