ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Woensdag I Januari 1913.
Eerste Blad.
Terugblik»
(Z i e r i k z e e s c h e
C o u r a n t
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit bladdat iederen
MAANDAGWOENSDAG en VRIJDAG verschynt', is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Voor bet buitenland, verzending ééns per week,
f 10 per jaar bij vooruitbetaling.
69ste JAARGANG, No. 9332.
Directeur: A. J. DE LOOZE Jr.
Uitgever-Hoofdredacteur: A. FRANKEL.
Redacteur: J. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 1—3 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet gesohieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrijdagsmiddags uiterlijk 2 ure.
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
1912 behoort tot de geschiedenis.
Veel, in dat jaar voorgevallen, stemt
tot weemoed, stemt tot droefheid.
Herdenken velen op den dag, waarop
de aarde haar kringloop om de zon
volbracht heeft, de dierbare betrek
kingen, die in het afgeloopen jaar hun
ontvallen zijn, welt by die herdenking
in menig oog een smartvolle traan,
schreien moest de geheele menschheid
over de ontzettende rampen, waardoor
het jaar, dat achter ons ligt, zich
gekenmerkt heeft.
Hoevelen liggen niet op den bodem
der zee begraven, die welgemoed de
reis over den Oceaan ondernamen, en
niet bevroedden, dat het een reis was,
waarvan zy nimmer tot de hunnen
zouden wed.rkeeren
Hoevelen zijn er niet, die 's morgens
vergenoegd van huis togenmaar
's avonds daarin niet terugkwamen,
omdat zy in de mijn, waarin zij werkten,
door het gas gestikt waren
Hoevelen zyn niet in den oorlog op
het slagveld gebleven, die van het
leven nog zulke schoone verwachtingen
koesterden I
Laten wy, voordat wy een terugblik
werpen op de belangrijkste gebeurtenissen
van 1912, in gedachten een oogenblik
by hen wylen, die onverwachts een zoo
jamraervollen dood stierven.
En als wy dezen zedelyken plicht
vervuld hebben, laten wij (fan tot de
levenden terugkeeren, troosten, waar te
troosten valt, lenigen, waar te lenigen
valt, in het kort, doen, wat ons menschen,
wier lot in Godes hand is, door ons
gevoel wordt voorgeschreven.
Op staatkundig gebied valt, wat
België betreft, te vermelden, dat de
verkiezing aldaar voor de volksvertegen
woordiging in een regeeringsgezinden
geest is uitgevallen. De vrijzinnigen
konden by de stembus geen meerderheid
behalen, hetgeén aan verschillende oor
zaken moet toegeschreven worden.
Bestond toch in België niet het meer
voudig stemrecht, maar gold daar het
eenvoudig en rechtvaardig beginsel, dat
elk burger, hoe vermogend en hoog
geplaatst hij ook zyn moge, slechts één
stem mag uitbrengen, dan ware ver
moedelijk de electorale stryd geëindigd
met een zegepraal der vrijzinnigen. Dan
had zelfs de kunstgreep der regeering
om schier aan den vooravond der ver
kiezingen de tractementen der ambte
naren te verhoogen, teneinde de steramen
van deze voor de gouvernementeele
candidaten te winnen, haar niet kunnen
helpen.
In een lijnrecht tegenovergestelde
richting vielen in Duitschland de ver
kiezingen voor den Rijksdag uit. Daar
was de uitslag, dat van de twaalf
raillioen stemmen, die werden uitgebracht,
vier en een kwart millioen zich voor de
sociaal-democratische candidaten ver
klaard hebben, zoodat van deze honderd
en-tien gekozen werden. In Berlijn zelfs,
de residentie des keizers, en den zetel
der regeering, werden, behalve in district
één, al de socialistische candidaten
gekozen. Deze uitslag heeft velen niet
verrast. Hjj werd voorzien. In een land
toch, waar de reactie de macht in handen
heeft, en die macht schromelijk misbruikt,
zal die party, die vyandig tegenover de
regeering staat, met reuzenschreden
vooruitgaan.
Een gevolg van den beteekenisvollen
vopruitgang der sociaal-democratische
fractie m den Rijksdag was, dat zy een
stem in het kapittel van het Presidium
verkreeg.
Maar de keizer weigerde om die reden
het Presidium te ontvangen, zoodat na
veel vyven en zessen het Presidium
anders werd samengesteld.
In het Roer-gebied braken ter ge
legenheid van een mijnwerkersstaking,
tengevolge van provocatie door de
politie, onlusten uit. De regeering liet
hierop tot handhaving der orde de
geheele Roerstreek met troepen bezetten.
Het honderdjarig bestaan der wereld
beroemde ijzerfabrieken van Krupp te
Essen, waaraan thans 70000 arbeiders
werken, werd feestelijk gevierd. De
keizer en de rijkskanselier woonden als
blijk van belangstelling in deze nationale
industrie persoonlijk het feest by.
Tydens het leest werd in het naburige
Bochum de mijnbevolking door een
mynontploffing, waarby 110 mijnarbeiders
hun leven lieten, in diepen rouw ge
dompeld. De feestvlag te Essen werd
na het algemeen bekend worden van de
de mijnramp, terstond ingehaald.
In het Pruisisch Huis van Afgevaar
digden werd de socialist Borchardt wegens
zijn ongehoorzaamheid aan den voor
zitter door de politie uit de zittingszaal
verwijderd. Hij had namelijk vóór het
spreekgestoelte post gevat, en weigerde
zijn standplaats te verlaten. De socialisten
beschuldigden hierop de politie haar
boekje te zyn te buiten gegaan, omdat
de wet met vyf jaar gevangenisstraf
hem straft, die een afgevaardigde in de
uitoefening van zijn ambt verhindert.
De hooge invoerrechten en het verbod
tot invoer van levend vee hadden
in het geheele Duitsche rijkin
zonderheid in de groote steden, een
zoodanige vleeschschaarschte ten ge
volge, dat de pryzen van het vleesch
tot een ongekende hoogte stegen
zoodat het eten van vleesch een zaak
van weelde was geworden. Natuurlijk
heerschte hierover bij een groot deel der
bevolking groote ontevredenheid, die in
talrijk bezochte protestmeetings zich uitte.
Men drong daarin aan op afschaffing
der veerechten. Geen protectie was de
leus. Aan de eenzydige bevoordeeling
door het gouvernement van de adelyke
grondbezitters moest een einde komen.
De regeering, zwichtend voor de nood
zakelijkheid, gaf verlof tot invoer van
levend vee uit Nederland.
Een groote ontroering maakte zich
van de Berlynsche bevolking meester,
toen bekend werd, dat in het toevluchts
oord voor dakloozen „Die Palme" zoo
velezwervers, tengevolge van vergiftiging
stierven. Een nauwgezet onderzoek
bracht aan het licht, Jat de vergiftiging
veroorzaakt was door het gebruik van
raethyl-alcohol. Een drogist uit Char-
lottenburg werd als de vervaardiger en
de leverancier van dit vergif gevangen
genomen, en door do rechtbank ver
oordeeld.
De verhouding van Duitschland tot
Engeland schijnt aanmerkelijk verbeterd
te zijn. In laatstgenoemd ryk bracht
een raynwerkersstaking, waaraan 1.750.00
mijnarbeiders deelnamen, een groote
stagnatie in den handel en in het ver
keer teweeg. De steenkool toch levert
het stoomvermogen, zoodat zonder steen
kool de fabrieken niet kunnen werken,
de treinen niet kunnen rijden en de
booten niet kunnen varen. De Minister-
President Asquite, die zich door zyn
Staatspensioenwet voor de arme ouden
van dagen een onsterfelyken naam
gemaakt heeft, diende, teneinde aan
deze reuzenstaking een einde te maken,
by het Lagerhuis een wetsontwerp
in van de volgende strekking. In elk.
arbeidscontract van hen, die ondergronds
in de mynen werken, zou voortaan het
minimum-loon moeten bepaald worden.
Tot vaststelling van dit minimum-loon
zou in elk mijndistrict een commissie
benoemd worden, samengesteld uit myn-
eigenaars en mijnwerkers met een on-
zijdigen en onafhankelyken prrsident als
voorzitter. Dit wetsontwerp werd door
het Parlement aangenomen. En de
aanneming had tengevolge, dat aan de
staking een einde kwam.
De indiening van het Home-Rule-
ontwerp, waarbij aan Ierland autonomie
wordt verleend, deed in het Noorden
van dit eiland, waar de Protestanten het
overheerschend element der bevolking
vormen, een beweging ontstaan, waarbij
met feitelijk verzet gedreigd werd, in
dien het ontwerp tot wet verheven
werd. Zy koesteren namelijk ,de door
niets gemotiveerde vrees, dat wanneer
Ierland een eigen volksvertegenwoordi
ging verkrijgt, zy als zynde do minder
heid, door de Katholieken zullen onder
drukt worden.
De stichter van de Salvation-Army
(Leger des Heils) Charles Boot, is op
hoogen leeftijd ontslapen, betreurd door
zijn volgelingen, en bewonderd door zijn
tijdgenooten om het reuzenwerk, dat hij
tot stand heeft -gebracht.
De Frausche republiek bestaat nu 43
jaar, en is in die jaren 'dank zij de wijze,
gematigde politiek van h;.ar voormannen,
een krachtige staat geworden, dié "in de
rij der Groote Mogendheden een be-
teekenisvolle rol vervult. In Afrika heeft
zij door haar protectoraat over Marokko
haar invloedsfeer uitgebreid. De Sultan
vau dit rijk, Moelai Hafid, ziende, dat
hij nu feitelijk niets meer te zeggen had,
heeft de teugels van het bewind neêr-
gelegd, en voor de geldelijke schadeloos
stelling, die hij van Frankrijk kreeg, een
pleizierreisje naar Parijs ondernomen,
waar hij tot groot vermaak der Parisieuues
oenigen tijd een leven van vroolijken
Frans leidde.
Védrines, de bekende vliegenier, meende
als hoogvlieger aanspraak te mogen
maken op een zetel in de Nationale
Vergadering. Hij werd candidaat gesteld,
en vloog in zijn ééndekker gezeten, van
de éêne plaats van het kiesdistrict naar
de andere, teneinde zich aan de kiezers
voor te stellen en als candidaat zich aan
te bevelen. Van uit zijn ééndekker sprak
hij de menigte toe, die hem, als hij had
uitgesproken, geestdriftig toejuichte. Hij
haalde hot echter bij de stembus niet.
Zijn tcgencandidaat verwierf 7700 stem
men, en hij, die plan had, als hij
gekozen mocht worden, naar het Palais-
Bourbon te vliegen, waar de vergaderingen
der Nationale Vergadering gehouden
worden, verkreeg 7000 stemmen. Groot
was zijn teleurstelling en die van zijn
bewonderaars.
De zittingen van het^IIongaarsche
Huis van Afgevaardigden kenmerkten
zich door woeste, stormachtige tooneelen.
De oppositie, die door de meerderheid
onderdrukt werd, zocht in obstructionisme
haar heil. Zij maakte met fluitjes, trom
mels zooveel misbaar, dat het onmogelijk
was zich verstaanbaar te maken. De
woeste scheldwoorden werden naar het
hoofd van den voorzitter Tizza, geslingerd.
Herhaaldelijk werd de oppositie door de
politie met geweld uit de vergaderzaal
verwijderd. Maar zij bleef in haar tactiek
elke beraadslaging onmogelijk te maken,
hardnekkig volharden. Eén harer leden,
Kovay genaamdloste zelfs in zijn
woede uit zijn revolver drie schoten op
den Minister-President. Deze werd niet
geraakt. Hy werd echter gevangen ge
nomen, maar door de jury vrijgesproken.
Italië ondernam een rooftocht naar
Tripoli en Barka, veroverde een groot
gedeelte van dit aan Turkije toebehoorend
grondgebied, en dwong door zijn machtige
vloot dit rijk tot den vrede te Lausaune,
waarbij het de annexatie van Tripoli en
Barka door Italië erkende.
Een moordaanslag werd op den koning
gepleegd, toen hij naar het Panthéon
reed om een zielmis voor zijn vader
Humbert bij te wonen. Een zekere Dalba,
een anarchist, vuurde op dén koning zijn
revolver af, maar raakte hem niet. De
gevangen genomen dader verklaarde de
daad Lgepleegd fe hebben om de slacht
offers van den oorlog te wreken.
Wat Rusland betreft, de staatkundige
toestand in dit rijk is nog weinig ver
beterd. Het despotisme heorscht er nog
ongestoord. De nieuwe Rijksdoema, die
onlangs gekozen is, bestaat, dank zij het
kiesrecht, zooals het door de regeeriug
is ingevoerd, grootendeels uit mannen,
die voorstanders zijn van een onbeperkte
alleenheerschappij. Van volksrechten is
geen zweem te bespeuren. Geen wonder,
dat onder een dergelijk regime het
socialisme welig tiert.
Aan de Lena werd door de kozakken
een bloedbad onder de arbeiders aan
gericht. Deze hadden wegens de daling
van het loon en de stijging der prijzen
van de levensbehoeften het werk gestaakt,
en hielden ongewapend een optocht. In
de nabijheid der troepen gekomen,
besloten zij op aanraden van een
ingenieur terug te keeren, en hun
schreden te richten naar do mijn. Juist
wilden zij dat besluit uitvoeren, toen
vuur .'gecommandeerd werd. De arbeiders
wierpen zich op den grond, teneinde
niet getroffen te worden. Maar de soldaten
bleven doorvuren, wat tengevolge had,
dat driehonderd arbeiders werden dood
geschoten. De lijken werden vervolgens
van de horloges, kettingen en ringen
door de kozakken beroofd. Dit bloedbad
had ten gevolge, dat als protest daartegen
in een aantal fabriekscontra de werk
lieden het werk nederlegden. In Peters
burg hielden studenten en werklieden
een optocht. Met ontblooten hoofde
trokken zij door de straten, zingend het
doodenlied „Requiem aeternam". Toen
zij op het plein Newsky Prospekt
gekomen waren, werden zij door de
troepen met den blanken sabel uiteen
gejaagd. Toch hadden de betoogingen
tegen den gepleegden massalen moord
deze uitwerking, dat de Czar den senator
Manuchin opdroeg een onderzoek in te
stellen naar de arbeiderstoestanden. De
directie der Lena-goudmijumaatsckappij
had inmiddels den eisch der arbeiders
om loousverhooging ingewilligd en den
arbeidsduur op acht uur daags vast
gesteld.
Zoo één volk in het afgeloopen jaar
ongelukkig geweest is, dan was het
voorzeker de Turksche natie. Eerst
werd zij door Italië van haar bezittingen
in Afrika beroofd. Dezen roof niet
willend dulden, trachtte zij met het
zwaard haar gebied te verdedigen. Daar
haar vloot echter volkpmen machteloos
was, moest zij ten slotte over den vrede
onderhandelen. Nog was die niet ge
sloten, of er brak in Albanië een
opstand uit. Van den zwakken toestand,
waarin Turkije zich nu bevond, maakten
de verbondene staten Bulgarije, Grieken
land, Servië en Montenegro gebruik.
Met het pistool op de borst stelden zij
aan Turkije eischen, die dit rijk niet
kon inwilligen. Hierop brak de oorlog
uit. Montenegro opende de vijandelijk
heden. Tegen vier legors, die van allo
kanten het rijk binnendrongen, was
Turkije, dat op een oorlog in het geheel
niet voorbereid was, niet opgewassen.
Het verloor slag op slag, en moest stad
op stad overgeven. Slechts Skoetarie en
Adrianopel boden dapperen tegenstand,
en houden nog den vijand buiten haar
muren. Het Turksche leger was genood
zaakt zich achter de laatste versterkings-
linie terug te trekken. Inmiddels woedde
de cholera en decimeerde het Turksche
leger.
De Turksche staatslieden, ten volle
beseffend den deerniswaardigen toestand
waarin zich het rijk nu bevond, sloten
een wapenstilstand met drie der oorlog
voerende partijen, en knoopten onder
handelingen over het sluiten van den
vrede aan. Die onderhandelingen worden
te Londen thans gevoerd. Daaraan nemen
ook deel de Grieksche gevolmachtigden,
in weerwil dat Griekenland niet tot den
wapenstilstand is toegetreden.
Vermoedelijk zal nu weldra de vrede
gesloten worden.
En dan zullen dankgebeden worden
opgezonden naar den Heer der Heir-
scharen voor de behaalde zege.
Dankgebeden
Voor het vergoten bloed van 300.000
menschen.
Voor de leeggeplunderde woningen
en de afgebrande dorpen.
Voor de rondzwervende, noodlijdende
grijsaards, vrouwen en kinderen, die
hongerig en hulpeloos achterbleven.
Het zijn slechts Turken.
En 'Turken zijn geen menschen.
Tegenover hen mag men onrecht
plegen.
Hen mag men berooven, martelen,
dooden.
Is dat, o volk van Griekenland en
Bulgarije, soms de leer der algemeene
menschenliefde
In Amerika werd een nieuwe president
gekozen. Er waren drie ernstige candi
daten voor de hoogste waardigheid, le
weten Taft, Roosevelt en Wilson. De
laatste, de candidaat der demokratische
partij, werd met een overweldigende
meerderheid gekozen. Zijn verkiezing is
een verpletterende nederlaag voor de
voorstanders van het protectionisme.
Wilson behaalde de overwinning, omdat
hij als demokraat een vurig aanhanger
is van het beginsel van vryen handel.
In China werd, nadat de Mandsjoe-
dynastie met behoud van de hoogst
geestelijke waardigheid van haar rechten
op den troon had afstand gedaan, de
republiek geproclameerden tot haar
president gekozen Joeautjikai. De keizer
blijft dus voor de 400 millioen Chineezen
de zoon des Hemels.
Japan verloor door den dood zijn
zestigjarigen keizer (Mikado). Deze vorst
maakte, toen hij den troon beklom, een
einde aan het tweekeizérsstelsel, hief het
feodalestelsol op, schafte de lijfeigenschap
af- en vestigde den sb.at op den grond
slag der Europeesche begrippen. Onder
.zijn regeering werden schoolplicht en
dienstplicht ingevoerd. Hij verstond
evenals keizer Willem I de groote kunst
bekwame ministers en legerhoofden te
kiezen. Met behulp van deze overwon
hij China en Rusland, en breidde hij
met de inbezitneming van Formosa en
Korea zijn grondgebied uit. Hij had door
ziju kloek beleid en doortastende maat
regelen het geluk Japan te maken tot
eeu staat van den eersten rang.
Nederland's staatsschip werd in de
richting der rechtsche coalitie gestuurd.
Het kwam evenwel niet hard vooruit.
Want op wetgevend gebied kwam, in
weerwil dat de rechterzijde in beide staats
lichamen verreweg de meerderheid had,
niet veel tot staud. Wel tracht men nu
met koortsachtigen ijver 't wetsontwerp-
Talma op de invaliditeits- en ouderdoms-
verzekering binnen te halen. Maar zoo
dit al gelukken mocht, is het een zeer
twijfelachtig succes, want een groot deel
der Nederlandsche natie is afkeerig van
de op Duitsche leest geschoeide dwang-
wet, en verlangt staatspensionneering
zonder voorafgaande premiebetaling voor
de arme ouden van dagen.
In het Kabinet kwam weinig verande
ring. Alleen trad Wentholt, de minister
van oorlog, af, omdat zijn pantserschip
was afgestemd geworden. Ziju staatkun
dige frontverandering heeft hem slechts
tijdelijk gebaat, i
Dr. Kuyper trók zich uit de Tweede
Kamer terüg, omdat hij vreesde, dat
zijn impopulariteit bij een groot deel
der natie een nederlaag van zijn partij
bij de Juni-steinbus zou ten gevolge
hebben. Als hoofdredacteur van De
Standaard en achter de schermen van
het politieke tooueel bleef hij echter op
ziju partijgenooten en geestverwanten een
overwegenden invloed oefenen, zoodat
hij in 't staatkundig leven nog steeds een
zeer gewichtige rol speelt. En daarmede
moet ter dege rekening worden gehouden.
In Den Haag werden twee betoogingen
van beteekenis gehouden. De ééne ging
uit vau de sociaal-democraten om te
demonstreeren voor het algemeen kies
recht. Op hun verzoek tot het houden
van een optocht werd door den burge
meester afwijzend beschikt. Voor die
afwijzing bestond geen gegrond motief,
zoodat zij in de liuksche pers vrij alge
meen werd afgekeurd. De betooging
slaagde niettemin.
De andere betooging ging uit van den
Bond voor Ned. Onderwijzers en bad ten
doel te protesteeren tegen den door de
regeering voorgenomen maatregel van
een kindertoeslag, die in een motie als
vernederend en beleedigend voor den
onderwijzersstand gequalificeerd werd, en
beschouwd werd tegen te houden de
noodzakelijke en spoedige verbetering
der onderwijzers-salarissen.
Drie groepen der linkerzijde hebben
een algemeeneu groi dslag tot samen
werking gevonden. Haar concentratie zal
ten gevolge hebben, dat bij den aan
staanden verkiezingsstrijd de vrijzinni
gen gezamenlijk zullen optrekken voor
algemeen kiesrecht, staatspensioen en
vrijhandel.
Onze afgevaardigde, mr. Patijn, be
hartigde 's lands zaak in de Kamer met
groote nauwgezetheid. Zijn parlementaire
redevoeringen schitteren door oratorisch
talent, en munten uit door innerlijke
degelijkheid. Hij is in onze volks
vertegenwoordiging een figuur van groote
beteekenis, zoodat ons kiesdistrict er
trotsch op mag zijn een zoodanig man
naar de Kamer te hebben afgevaardigd.
Wij hebben het allerbelangrijkste, dat
op politiek gebied in het vorig jaar
voorviel, aangestipt.
Veel stemde, gelijk wij in den oanhtf
reeds verklaarden, tot droefheid.
Moge 1913 voor de menschheid
gelukkiger zijn I
Te hopen is het, dat de Vredesengel
niet alleen zijn zetel zal vestigen in het
Haagsche Vredespaleis, dat dit jaar zal
