ZIEBIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Vrijdag 23 Juni 1911.
Tweede Blad.
(Z ierikzeesohe
Courant).
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat lederen
MAANDAG, WOENSDAO en VRIJDAO verschijnt, li
voor Zierlltzee I 1,30, voor alle andere plaatsen In
Nederland I 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending eens per week, I 10
per jaar bQ vooruitbetaling.
67ite JAARGANG. - No. 9096.
Uitgever-Hoof dredaoteur A. FRANKEL.
Redacteur i 1. WAALE.
ADVERTENTIE N.
Van 1—3 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De Inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrfdags-mlddags uiterlijk S uro.
Alle betalingen moeten geschieden bij den Dlreoteuri A. J. DE LOOZE, Hoek Schuithaven, Zierlkzee.
Het Kantoor is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 9 ure.
NIEUWSTIJDIN8EN.
AMERIKA.
De thans zichtbare deelen van het Ame-
rlkaansche slagschip „Maine", dat 15Febr.
1898 In de haveu van Havana zonk (dit
was het eigenlijke begin van den Spaar.sch
Amerlkaamchen oorlog), doen zien, dat
het schip op een mijn geloopen Is, waar
door de ammunltle-magazljnen van het
schip tot ontplrfflng zijn gekomen. Is dit
zoo, dan wordt door het thans Ingesteld
onderzoek het vermoeden bevestigd, dat de
Spanjaarden het schip hebben .opgeblazen.
In Amerikaansche bladen wordt veel be
richt over de pracht en praal, tentoongespreid
bij een mllllonnalrs-brulloft te Denver. De
jongste dochter van den mijn-mlllionnalr
Dennis Sheedy trad In het huwelijk met
Isaac Towsend Burden, uit New-York, een
jonkman die vermaard was als „cotlllon-
lelder".
De bruidsgeschenken vc rlegenwoordlgden
een waarde van t 2,400,000. Daaronder
waren checks van I 240.000 en I 120,OCO
van de ouders der bruid, parelsnoeren,
diamanten sieraden, voorwerpen van zilver
en goud, enz. De compagnons van den
heer Sheedy o. a. gaven het jonge paar
masslel gouden koffiekopjes.
Vier particuliere detectives hielden de
wacht toen de geschenken door de belang
stellenden ryerden bezichtigd.
De kamer waarin het huwelijk werd inge
zegend was herschapen In een groot priëel
van witte rozen. De bruid was In een kleed
van wit satijn met rooskleurige kant er over.
Onder de bruiloftgasten waren ver
scheidene mlllionnalrs en een verslaggever
die de vermogens der genoodlgden bljeen-
telde, kwam tot een verbazend hoog bedrag.
EU8ELAHD.
Te Chertsry Is weer een vrouw In man-
nenkleeren ontdekt. Onder den maan Teddy
Magee, had ze In een yzergletei licht werk
gevonden bij 't modelleeren. Later handelde
ze in vlsch of schoenveters. Twee jaar lang
zwierf ze In mannenkleeren In Chertsey
rond en kwam herhaaldelijk In een herberg,
waar ook haar man, van wlen ze weggeloopen
was, zijn borreltje kwam pakken, zonder
dat hg ooit Iets gemerkt had. Natuurlijk
had Teddy haar haar kort laten knippen en
'ook rookte ze zware sigaren. Eens echter
verscheen In de heiberg een oud man; die
nam Teddy eens scherp op, zei haar toen
op den man af, dat zj Mark Smlthers vrouw
was, bij wiens huwelijk hij zelf als getuige
opgetreden was. Teddy wilde daar absoluut
niets van weten en trachtte vrienden tegen
den trouw-getulge op te zetten. Maar deze
haalde de politie er bQ en Teddy ging den
pot In. Zij beloofde echter, zich voortaan
te kleeden, zooals het een vrouw betaamt
en werd toen zonder straf ontslagen.
DIHTSCHLAUO.
Te Berlijn stond terecht de meubelmaker
Schmalle, beschuldigd van moord op zijn
eigen kind. Zeventien getuigen en ver
schillende experts waren aanwezig.
Schmalle was eerst soldaat in China. Hier
werd hg zwaar ziek. HQ genas gedeeltelijk,
maar behield een chronische maag
ongesteldheid, waarvan hl) voortdurend
hinder had. Na zijn terugkeer huwde de
man. Twee kinderen ontsproten uit dit
huwelijk dat spoedig méér dan ongelukkig
bleek te zijn. Schmalle kwam te hooren,
dat z|jn eigen broeder met de vrouw
waarmede hij zelf gehuwd was, In Intieme
verhouding geleefd had I De schelding werd
uitgesproken. De man behield den jongen,
die 3J jaar oud was, de vrouw het dochtertje.
De man hleid van zijn vrouw en hoopte
dat zij weer tot elkaar zouden komen.
Deze hoop werd niet vervuld. Kort na de
schelding begon de gewezen vrouw van
Schmalle een ander „Verbaltnls", waaruit
op 3 Augustus 'n kind geboren werd. Dood
ongelukkig over dit feit, wilde Schmalle
zich van '1 leven berooven.
Op 16 Augustus zou hg die daad ten
uitvoer brengen.
De man die totaal gebroken Is
zeide voor den rechter, dat hg meende een
goed werk te verrichten, wanneer hg zgn
kind niet hulpeloos en alleen In de wereld
achter Het. Radeloos dwaalde hg uten lang
met zgn kind door het Grunewald. Toen
de knaap moede en dorstig was, heeft de
vader hem In zgn armen genomen
en 't kind lysol doen drinken. Nauweigks
had 't kind een slok van het gif gebruikt
of de vreeseigke uitwerking daarvan open
baarde zich. 't Kind begon te schreeuwen
en te jammeren. De vader dolzinnig van
angst en ontzetting, rende daarop weg en
liet zgn kind stervende liggen. Toen,
achtervolgd door waanzinnige hallucinaties,
wilde de man de hand aan zichzelf slaan.
Eerst wilde hg zichzelf ophangen. Hg
volvoert echter de daad niet. Dan was
zgn plan zich voor een trein te werpen.
Dan In de Spreeals een razende liep
hg nacht en dag door de stad.
Eindelijk kwam hg voor het gerecht.
De Psychiaters vertelden, dat Schmalle
deze daad begaan had, In een aanval van
tgdeigke krankzinnigheid. Men observeerde
hem, kwam te weten dat Schmalle's vader
een dronkaard, diens oudste zoon eveneens
aan den drank verslaafd was. 'n Tweede
broeder van den kindermoordenaar zat In
het krankzinnigen gesticht.
De zlelkundlgen kwamen tot de conclude
rS 9 maanden observatie, dat Schmalle
leed aan zware melancholie.
De jury nam doodslag aan, onder verzach
tende omstandigheden. Het gerecht veroor
deelde den man lot een jaar gevangenisstraf
terwgi negen maanden voorarrest daar
van werden afgetrokken.
■EDERLAHD.
Zwolle, 19 Juni. Zaterdagmiddag had
te Lemele een treurig ongeval plaats
Toen een rgiulg van den stalhouder de
Wed. H. Bosch alhier den overweg van
de locaaispoor aldaar passeerde, werd
door den koetsier W. Bos de aankomende
trein van 12.12 niet opgemerkt.
Het rgtuig werd door de machine ge
grepen en grootendeels vernield.
De koetsier bleef nog op zgn plaats,
maar gaf na het ongeval geen teekenen
van leven meer.
De Inzittende, de heer v. d. Vegte, op
zichter der provinciale wegen te Zwolle,
kwam er wonderigk goed af met een lichte
verwonding aan den arm.
Het igk van den koetsier werd terstond
per trein naar hier vervoerd. Het paard
bekwam nagenoeg geen letsel.
De machinist moet al het mogeigke
gedaan hebben den trein tot stilstand Ie
brengen, wat hem wegens den korten af
stand niet gelukken mocht.
Deze overweg heeft geen slagboomen,
zooals trouwens bg de meeste overwegen
van locaalsporen het geval Is.
Amsterdam, 20 Juni. In het heden
morgen te IJmulden, uit Rusland komende
stoomschip „Dwina", hadden zich bg het
vertrek twee Russen in de kolenbunkers
verscholen. Op zee waren zg voor den
dag gekomen, en men was dus genood
zaakt geweest hen mede te nemen.
Toen het schip In de IJmulder haven
naar de oude sluizen voer, sprongen zg
plotseling op een ducdalf, waarschijnlijk
denkende, dat zg zoodoende gemakkelijk
aan land zouden komen. Daar zaten zg
nu, en goede raad was duur.
Een medeigdend vletterman ging er met
zgn roeibootje heen en verloste hen uit
hun onaangename positie.
Natuurigk hadden zg bemerkt, dat de
politie hen stond op te wachten. Vlak bg
den kant gekomen, sprongen zg te water,
zwommen naar land en zgn toen gilngs
weggevlucht.
De politie zoekt thans gverlg om deze
vluchtelingen op het spoor te komen.
21 Juni. Het officiéél programma van
het bezoek van president Falllères luidt
als volgt:
Den vierden Juli te drie uur komt het
Fransche eskader aan. Te half 4 woidt
de president aan het versierde Dokkumer
steiger ontvangen; te 4 uur aankomst In
het palels.
Van 4.45 tot 5 30 rgtoer en bezoek aan
het stadhuis waar de thee gebruikt wordt.
Te 7 30 galadiner.
Avonds worden de Fransche en Neder-
landsche eskaders verlicht, terwgi de weg
van het Palels naar den Dokkumer Steiger
van gemeentewege geïllumineerd wordt.
Van 10 tot 11 uur bezichtigen de president
en de Koningin als gasten der gemeente
de Illuminatie der oorlogsschepen enz.
Oedurende den boottocht worden aan de
overzgde van het IJ vuurpijlen en ben-
gaalsch vuur en bommen ontstoken.
Den 5den Juli voormiddags bezoekt de
president het Rgksmuseum. Te 11 uur
vertrekken de President en de Koningin
naar Den Haag en keeren 's avonds terug.
Den 6Jen bezoekt de President voormiddags
de dlamantsigperg van de fiima Asicher
en het Rembrandthuls en gaat te 130 aan
boord van het oorlogsschip .Edgar Qulnst".
Ongeveer te 6 uur vertrekt het Fransche
eskader.
De 55-jirIge werkvrouw, op wie door
haar gescheiden echtgenoot Zaterdag 1.1.
een revolverschot werd gelost, waardoor
zg In den onderbuik werd gewond, Is In
het Wllhelmlna-gasthuls overleden.
RBCHTSZAKBN.
Voor het Gerechtshof te 's-Oravenhage
is behandeld de zaak tegen de 26-jarlge
Maatlje Petronella v. d. W., die door de
Middelburgsche rechtbank Is veroordeeld
tot Ij jaar gevangenisstraf, wegens zware
mishandeling van een matroos, dien zg
geigk Indertgd uitvoerig Is verhaald
In den nacht van 10 op 11 Maart j.l. met
een scherp voorwerp een steek In den rug
had toegebracht, waardoor hij levens-
gevaartgk was verwond.
De beklaagde verklaarde ook nu zich
niet te herinneren waar zg den man tegen
het igf had gestooten, gestoken had zg hem
niet, beweerde zj alleen had zij een fiels-
tangetje In de hand gehad. Volgens de
deskundigen was echter de wond toe
gebracht met een mes of dolk.
Het Op. Min. etschte bevestiging van het
vonnis der rechtbank.
De verdediger, mr. J. Adrlaanse, uit
Middelburg, vroeg ontslag van rechts
vervolging.
Tgdens het requisitoir en het pleidooi
zat de beklaagde zenuwachtig te snikken.
De kantonrechter te 's-Hage, mr. Van
Raalte, deed uitspraak In de zaak van
J. O. H., directeur en W. H. P., mede
directeur van de Maatschappg „Lotlslco"
beklaagd wegens overtreding van de
Loteiljwet. Hg veroordeelde de belde be
klaagden, wegens het verkoopen en s fleveren
van aandeelen In een loterij, tot het aan
leggen en houden waarvan de verelschte
toeslemming niet Is verleend, leder In een
geldboete van honderd gulden, subs, tien
dagen hechtenis, met ontslag van rechts
vervolging voor wat een gedeelte der
aanklacht betreft.
De kantonrechter nam aan, dat de be
wering als zou het hier betreffen aan
deelen „van de seriën A, B of C" waar
omtrent Is uitgemaakt dat zij vóór 1 Juli
1905 en dus wettig zgn aangelegd, alleen
kon opgaan voor wat betreft eenige der
verkochte nummers, waaromtrent bekt. dit
uit hun boeken hebben aangetoond, maar
niet ten aanzien van de overige, waar
omtrent bekl. hebben opgegeven, dat noch zg
noch Iemand anders kunnen mededeelen
tot welke serie zg behooren.
De Hooge Raad heeft verworpen het
cassatieberoep van J. J. Beek, ontslagen
gemeentebode te Hoorn, die door het
gerechtshof Ie Amsterdam Is veroordeeld
tot levenslange gevangenisstraf, wegens
moord op de vrouw van den marktmeester
W. Markus te Hoorn, en poging tot moord
op Markus zelf, wlen hij een vergiftigde
taart had gezonden.
Oeigk men weet, had echter niet Markus
daarvan gegeten, doch wel diens vrouw
en het dienstmeisje, ten gevolge waarvan
de vrouw is ovet leden en het dienstmeisje
ernstig ongesteld geworden.
De Stoomwasscherij en Machinale
Strijklnrichtlng te Haamstede.
Op mgn stalen ros gezeten bracht ik
laatst bezoek aan de Stoomwasch- en
Machinale Strgklnrlchtlng In het naburige
Haamstede, een Inrichting, die zeer zeker
in een lang gevoelde behoefte voor ons
eilandbewoners voorziet.
De directeur, de heer W. J. Mulder,
was zoo welwillend om mg het een en
ar.der mede te deelen over zgn onder
neming en Inlichtingen te verschaffen,
waar Ik deze verlangde. Gaarne Het Ik
mg lelden door de eenvoudige en naar
de elschen des tQds Ingerichte fabriek,
waarin de moderne machines hun werk
verrichten, zonder het lawaaierige, dof
dreunende, roezige geraas, aan machines
eigen. Alles wentelt en draait rustig en
bedaard, loopt gemakkeigk en licht.
't Eerst komen wg In het sorteer-
vertrek. Daar wordt de wasch ge
sorteerd In witte, wollen en bonte en
fijne goederen,!) welke laatste een aparte
bewerking ondergaan, b.v. blouses, tafel-
loopers, theekleedjes enz. Dit sorteeren
betreft ook de fijne wasch, o. a. boorden,
manchetten, kraagjes enz.
Alle goederen komen In de wasscherg,
waar ze gewasschen worden met zacht
gemaakt nortonwater In hermetisch gesloten
rood koperen waschmachlnes, waarin de
wasch geleldeigk door stoom tot 100° C.
wordt gebracht, zoodat alle goederen ge
steriliseerd. d. I. van bacteriën gezuiverd
worden. Één der waschmachlnes Is In
vakken verdeeld, waardoor de cliënteelen
verzekerd zgn, dat hun watch niet In
aanraking kan komen met een andere
wasch en dus geheel afzonderigk wordt
behandeld. Bovendien wordt eenmaal ge
bruikt zeepsop niet voor een tweede
wasch aangewend, doch wordt het water
door afvoerbuizen verwgderd. Aan deze
machine bevinden zich een stoom-, een
warm- en een koud-waterleldlng, zoodat
de persoon met de wasch belast steeds
In de hand heeft een bepaalde temperatuur
van water al naar hg het noodlg heeft te
verkrggen. De blnnentrommels zgn, zooals
boven gezegd, van rood koper. Roesten
en roestvlekken aan de kleeren zgn der
halve geheel buitengesloten.
Het bleeken geschiedt door Oxygenol,
d. I. een wit poeder, dat, opgelost In warm
water, zuurstof ontwikkelt. De zuurstof
gasmethode vervangt hier de natuurbleek
en Is de eenige, waardoor de vezels niet
worden aangetast en het goed niets lijdt,
terwgi de wasch een aangename frissche
lucht verkrijgt.
G e s p o e 1 d wordt met kristalhelder
water, dat van uit een diepte van 30 M.
door een notion wordt opgepompt, zoodat
het water vrg Is van organische stoffen,
welke, zooals bg rivier- en stroomend
water het geval Is, schadeigk kunnen
Inwerken op de goederen. Op 10-lallen
liters water wordt hier heusch niet gezien.
Komt bet goed uit de waschmachlne, dan
verhulst het naar de Centrifuge,
waarin het water uit het goed door de
middelpuntvliedende kracht voor 80 pCt.
verwgderd wordt, en de wasch z.g. „wind-
droog" Is. De Centrifuge Is voor dat doel
de machine bg uitnemendheid. Terwgi
door wringen de wasch, en vooral het
fijne goed, ontzaggeHjk lijdt, is er bg de
behandeling In de Centrifuge daarvan
volstrekt geen sprake. Wanneer de goederen
deze bewerking ondergaan, wordt de platte
wasch, als: lakens, sloopen, servetten enz.,
met een gepoigslen stoomreuzenmangel
behandeld. Die reuzenmangel bestaat uit
een prachtig gepoigsten cylinder van ruim
2.) M. lengte bij een doorsnede van
60 c.M., welke door stoom verhit wordt.
Het goed wordt over llnnenstrooken zonder
eind onder den cylinder, die, naar mate
het goed dik is, gesteld kan worden,
geichoven. Na deze bewerking bleek, dat
het tafelgoed er keurig, als nieuw, glad
en glanzend van onder den cylinder kwam.
Geen vouwtje was In -, geen smetje was
aan het goed te bespeuren.
Het lijfgoed wordt, nadat het uit de
Centrifuge Is gekomen in een door stoom
verhit lokaal gedroogd, waarin een tempe
ratuur van pl. m. 38° C. heerscht. De
vuile dampen worden door tal van rosetten,
aan alle zgden van het lokaal aangebracht,
verwgderd. De stoom circuleert door
rlbbenbuizen, welke over den vloer van
het vertrek, dat geheel stofvrij is, liggen.
Van Infectie kan hier geen sprake zgn.
De goederen behouden een aangename,
frissche geur, omdat de lucht niet be
zwangerd Is met allerlei dampen.
Helaas wordt nog te veel door huls
moeders, al zgn ze nog zoo zlndeiyk,
over het hoofd gezien, waar en hoe de
wasch behandeld wordt. Wordt niet vaak
de huishoudwasch behandeld in één vertrek
door één persoon, die tusschen haar werk
door het huishouden nog bereddert, eten
kookt en, zoo noodig, ook zieken verpleegt?
Daarby moet niet vergeten worden, dat
In de wyken, waar de hulsindustrie be
oefend wordt, alle boosaardige, beimetteiyke
ziekten het eerst uitbreken, het wellgst
Heren, en dat daar de epidemieën ge-
wooniyk ontstaan.
By het binnentreden der nieuw ge
bouwde strgklnrlchtlng, die uitstekend
geventileerd wordt, trok or ze aandacht
een Amerikaansche stikmachine, waarvan
de prachtig gepoiyste cylinder ook door
stoom verhit wordt. Hoewel de idee van
stryken door de hulsmoeders precies
dezelfde is als bg machinaal stryken,
toch werkt de Amerikaansche stikmachine
eenlgszlns anders, ja, laot ik zeggen juist
andersom. Strijkt de hulsvrouw met het
strykyzer over het op de tafel liggend
goed, hier treft men een zoodanige
werking aan, dat de met gulta percha be-
kteede tafel door een automatische beweging
een onder de stikmachine heen en weer-
gaande beweging maakt. Een vernuftige
uitvinding aan deze mschine aangebracht,
bewerkstelligt, dat de fijne wasch, als:
boorden, manchetten enz. een prachtlgen
glans kigen by een elastische styfheld.
By de meeste hulsmoeders Is harde slQf-
held der boorden een eerst verelschte,
maar zg vergeten, dat juist door die
stroeve styfheld der marchetten of boorden
bg ombuiging de buitenste vezels door
het te vele rekken breken. By deze
machine Is daarvan geen sprake. De fijne
wasch wordt bthandeld zóó, dat boorden
en manchetten, zonder daaraan eenlg
nadeel toe te brengen, siyf maar toch
elastisch zgn met een glans er over, alsof
ze pas uit de Hnnenfabrlek komen. In
de Inrichting worden dan ook dezelfde
Ingrédienten bg het stryken gebezigd als
die, welke In de fabrieken worden aan
gewend om het goed elastisch styi en
mooi glanzend te maken.
Was de directeur eenlg In het verschaffen
van Inlichtingen en gaf hy my op al mgn
vragen een zakeiyk antwoord, voor één
vraag echter scheen hy Oost-Indisch doof.
Die Ingrédlëntengeschledenls cm het goed
zoo prachtig glanzend te maken is biykbaar
een vakgeheim. Hy had het mg toch wei
even kunnen mededeelen, Ik zou het toch
niet aan de groote klok gehangen en er
niets van aan mgn vrouw gezegd hebben I
Het groote voordeel dezer stikmachine
Is dus het behouden In goeden staat der
te stryken goederen en het In den julsten
vorm (ombuiging) brengen van het ge-
strekene.
In de slikzial vindt men ook nog een
aantal stiktafels en strykplanken. De
laatste zgn aan den muur bevestigd. Een
vyftal dames onder leiding van een hoofd
juffrouw zyn gverlg bezig de laatste hand
te leggen aan het stikgoed, waarbij wy
zagen van af het ordinairste stikgoed tot
de fijnste blouses. Netjes werd het ge-
strekene In vlerkante teenenmanden gepakt
en ter bezorging In orde gebracht.
Ik sprak van vierkante manden en met
opzet, omdat, naar de directeur mg mede
deelde, deze verreweg de voorkeur ver
dienen boven de ronde manden of zakken
en kisten. In een ronde mand of In een
zak kan Immers het af te leveren goed
nooit zor.der kreuken of valsche vouwen
worden ingepakt, en daar het ernstig
streven van den directeur is eerste klas
werk te leveren en zyn cl ën'èle zoo best
moge'yk te bedienen, zou het kunnen
gebeuren, dat hel niet gebruiken van
vierkante manden onaangenaamheden ver
oorzaakte.
Na een woord van harleiyken dank
aan den directeur en tut personeel voor
dc verstrekte Inlichtingen en voor de
welwillendheid om mff rond te lelden
door zyn nette Inrichtingeenlg op
Schouwen, .erllet Ik verl'cht en verhelderd,
alsof ik In dien tyd zelf gewasschen en
gestreken was, het gebouw.
Wie een bezoek wil brengen aan de
reeds bloelende Inrichting en liever en
beter nog, wie na lezing van dit artikel
de wasch aan den directeur, bygestaan
door een derzake kundlgen chtf, toe
vertrouwt, kan er verzekerd van zffn, dat
aan de hoogst gestelde elschen zal voldaan
worden.
Renesse, Juni 1911.
M. N. L.
te St.-Maartensdijk,
gehouden op Dinsdag 20 Juni 1911.
Voorzitter de burgemeester.
Tegenwoordig alle leden.
Na opening der vergadering wordt voor
lezing gedaan van de notulen der vorige
vergadering.
Naar aanleiding dezer voorlezing merkt
de heer Rynberg op, dat In de notulen
enkele punten ontbreken, die In de vorige
vergadering besproken zyn, o. a. komt er
niet In voor, dat de heer Qaakeer als zyne
meening uitsprak dat het leidingwater
doodgeperst Is en geijkt op stroo, dat uit
een dorschmachlne komt en ook niet wat
door hem (Rynberg) daarop aan den heer
Qaakeer Is geanlwootd,
