ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
S
D
a
a
D
a
Donderdag 1$ Jnni 1904.
(Z i e r i Is z e e s c li e
Courant),
Onderwijzer.
Gevaarlijk spel.
Mr. J. C. VAN OER LEK DE CLERCQ,
Mr. A. J. F. FOKKER, eD
B. GILJAM.
Ter overweging.
De verkiezingen voor de Provin
ciale Staten en hare gevolgen.
Mr. J. C. van der Lek de Clercq,
Mr. A. i. F. Fokker, en
B. Giljam.
Kiezers, naar de stembus.
Mr. J. C.VAN DER LEK DE CLERCQ,
Mr. A. J. F. FOKKER,
B. GILJAM,
Mr. J. C. VAN DER LEK DE CLERCQ,
Mr. A. J. F. MKER,
B. GILJAM.
Aan ds kiezers van Tholen.
J. N. Elenbaas, en
J. van Gorsel.
NIEUWSTIJDINGEN.
Verahjjnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden ia f 1,30, franoo per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,— per jaar.
60ste JAARGANG No. 8014
Directeur A. X. DB LOOZHL
A. FRANKEL.
J. WAALE, alleen voor het binnen- en bnitenl. nieuws.
Redacteuren:
Advertentiënvan 13 regels 30 Uts.
meerdere regels 10 Cta.kannen uiterlijk tot des
Maandags, Woensdags en Vrijdags middag*
2 ore bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaateruimte berekend.
Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren
de Looze, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
aan A. Froneel, Meelstraat 386, Zierikzee.
Aan de openbare lagere school A. te Zierikzee (hoofd
de heer J. VAN BALLEGOOIJEN) wordt gevraagd een
Omlerwijzer, in het beiit der acte voor vrije-
en orde-oefeningen der gymnastiek.
De jaarwedde bedraagt t OOO.
Sollicitatie» (adres aan den Raad op regel) worden
franco ingewacht bij den Burgemeester vóór 1 Juli 4904.
HET STEMBILJET.
Elke kiezer heeft een oproepingekaart ont
vangen.
Met die oproepingekaart moet hij aan-
staanden Vrijdag, den 17den Juni, tue8chen
8 en 5 unr, naar de stembus gaan. Hij
geeft daar die kaart aan den voorzitter over,
waarop men van dezen een stembiljet ontvangt.
Zonder oproepingekaart krijgt men geen
stembiljet.
Die kaart moet men dus in de allereerste
plaats medebrengen.
Heeft men ze verloren, dan kan de burge
meester een nieuwe geven.
Het stembiljet, dat men na het overgeven
der oproepingskaart ontvangt, ziet er aldus uit
CANDIDA TEN.
6D
'3
fis
a j*)
«0
NAMEN.
voorletters.
BOUMAN.
J.
VAN DER LEK
DE CLERCQ.
Mr. J. C.
FOKKER.
Mr. A. J. F.
GILJAM.
B.
HAGE.
C.
MOOLENBURGH.
Mr. H. C.
Met dat stembiljet gaat men nu naar een
lessenaar, en moet daar met een potlood het
witte rondje vóór den naam van hemdien
men kiest, zwart maken.
Daarna vouwt men bet stembiljet toe, en
steekt het in de bus.
Men mag niets anders aan het stembiljet
doen. Men mag er niets op schrijven. Ook
niet de namen van de heeren Bouman, Hage,
Moolenbnrgh doorschrappen. Doet men dat,
dan is bet stembiljet ongeldig.
Heeft men bij vergissing het witte rondje
zwart gemaakt van hem, dien men niet wil
kiezen, dan kan men aan het stembureau
een nieuw stembiljet aanvragen, mits het
eerste stembiljet, dat abusievelijk is ingevuld,
wordt teruggegeven.
Kiezers! Het stembiljet, dat gij dus aan
staanden Vrijdag in de bos steekt, ziet er
aldus uit
CANDIDATE N.
fs|
NAMEN.
BOUMAN.
VAN DER LEK
DE CLERCQ.
FOKKER.
GILJAM.
HAGE.
MOOLENBURGH.
voorletters.
Mr. J. C.
Mr. A. J. F.
C.
Mr. H. C.
Moet het gevaarlijk spel heeten of onna
denkendheid, dat, terwijl men in geheel
Nederland toont bewnst te zijn nooit een zoo
gewiobtige Statenverkiezing te hebben bijge
woond, terwijl overal bijna alle partijen van
de linkerzijde samenwerken, een hoopje kie
zers hier in het eiland voor de vacature
Van der Have met een anderen candidaat
dan die der Centrale Kiesvereeniging komt
aandragen
Waarom?
In de advertentie van den heer C. J.
Moolenburgh is eigenlijk daaromtrent niels
te lezen, dan dat hij den heer Giljam liever
niet wil.
Maar dat is de vraag niet. Thans vallen
de personen weg; zij zijn thans de dragers
hunner partij, en daarom late men persoon
lijke sympathieën of antipathieën buiten het
spel, men stemme de candidaten der Centrale
Liberale KiesvereenigiDg, de heeren:
Wie andere doet, wie den heer GILJAM
niet etemt, bedenke, dat elke stem, die
deze mist, is een stem winst voor
de antirevolutionaire partij, die daar
door een stem nader tot de meerder
heid komt.
De heer mr. H. O. Moolenburgh heeft
vriendelijk bedaDkt voor de candidatuur hem
door den heer C. J. Moolenburgh en eem'ge
anderen aangeboden.
Hij kon en moobt niet anders handelen.
Tooh blijft ingevolge de bepalingen der kies
wet zijn naam op het stembiljet prijken.
Zult gij hem nu toch stemmen, kiezers?
Neen, dat zult gij niet doen, in de eerste
plaats, omdat hij zelf u uitdrukkelijk verzooht
heeft hem niet te stemmen, en in de tweede
plaats, omdat gjj, hem stemmend, hem niet
een dienst bewijst, maar integendeel een
ondienst, en hem bij herkiezing of verkiezing
zoudt brengen in een onaangenaam geval en
in een soheeve positie.
Maar bovenal zult gij dit niet doen, omdat
de eenige, die daarvan zou profiteeren, de
tegenparty is, die ditmaal sleohts met twee
candidaten in het vnnr komt.
By de laatste periodieke aftreding in 1901
hadden de aftredende liberale leden verre
de meerderheid.
Wanneer de liberale meerderheid thans
minder groot is, wat niemand van te voren
kan zeggen, maar wat waarschijnlijk is, dan
zoude het niet onmogelijk zijn, dat als de
liberale stemmen tnsschen de heeren Giljam
en Moolenbnrgh verdeeld waren, beiden af
vielen, en de heeren Bouman en Hage, door
hnnne kiezers eendraohtig gestemd, samen in
herstemming kwamen. Dan was berouw te
laat
Wie die mogelijkheid wil voorkomen, stemme
den heer B. GILJAM.
Eendracht maakt macht.
Door tweedracht kan zelfs hier in Schouwen-
Duiveland de liberale party bare zetels ver
spelen.
Het is werkelyk een gelukkig verschynsel
te achten, dat overal in ons land de moede
loosheid, waarin de Liberale Party sinds hare
nederlaag van 1901 was verzonken, begint
plaats te maken voor een meer dan gewone
werkzaamheid.
In vele districten hebben de vrijzinnigen,
ook de jongeren, zich vereenigd om te traohten
het allengs verloren terrein te herwinnen, en
de hoop begint zich te vestigen, dat de kansen
daarvoor in 1905 gunstig zullen zijn.
Een zeer te pas komende aanleiding om
alle liberale krachten te gaan inspannen
bieden de verkiezingen voor de Provinciale
Staten, aan den vooravond waarvan wy ons
thans geplaatst zien.
Zelden, zoo ooit, zyn die verkiezingen van
zoo groot gewicht beschouwd, en hebben zij
de algemeene aandacht zóó in beslag genomen
als ditmaal het geval is, en men moge het
betreuren, dat juist deze verkiezingen getuigen
zullen van een feilen politieken partijstrijd,
de omstandigheden zyn nu eenmaal niet an
ders, en voor de liberale party zyn zy een
uitnemend middel gebleken om de ingeslapen
krachten te wekken, en haar te doen inzien,
waar het thans om gaat, welke groote be
langen er op het spel staan, en van welke
verstrekkende gevolgen de uitslag dezer pro
vinciale verkiezingen wezen zal.
Zoo langzamerhand zyn door het dryven
der clericale leiders de vooruitstrevende leden
der Provinciale Staten door tegenstanders
vervangen, door menschen, dio kerkelijke
belangen op het oog hebben, waaraan zy
het algemeen belang gaarne ondergeschikt
maken.
Een gevolg daarvan zal wezen, dat, indien
niet alle krachten worden ingespannen, de
Eerste Kamer, welke door die Staten wordt
gekozen, het eenige bolwerk, dat wy nog
tegen kerkelijke overheersobiog bezitten, ook
„om" gaat en de Regeering (liever gezegd
Dr. Kuyper) deze kans zal benutten om in
de eerste plaats zyn lievelingsdenkbeeld: zyn
wetsontwerp op het Hooger Onderwijs, er
door te krijgen.
En het is tegen die kerkelyke overheerechiog,
dat alle vrijzinnigen, met alle kraoht en macht,
die in hen is, dienen op te komen.
Hebben dan onze voorouders den bloedigen
strijd gestreden om den duurbetaalden prijs
»de Vrijheid" op deze wijze weder, en dat
nog wel in de 20ste eeuw, te verliezen Onze
geheele historie verzet zich daartegen.
De verkiezingsstrijd loopt over die Vryheid;
liberalen èn vrijzinnig-democraten zien dit
ook duidelijk in, van daar hnnne eensgezind
heid om de party, die ons geloofsdwang wil
opleggen, met alle krachten te bestrijden.
Ook gij, kiezers, kunt daartoe medewerken,
en er wordt, naar wy verwachten, Diet te
vergeefs, op inspanning van al uwe krachten
gerekend.
De candidaten, door de vrijzinnige partyen
gesteld, zyn u allen bekend, hunne verdiensten
zyn in dit blad van alle kanten besproken,
er valt daaraan niets toe te voegen.
Maar wel wordt u op het hart gedrukt, dat ge,
indien ge het wèl meent met 's lands belang,
Vrijdag nw kiezersplicht vervult, dat ge ook
twijfelachtigen en onverschilligen opwekt, en
dat ge met ons stemt op de heeren
Wanneer gij een regeering bestryden wilt,
die uw heiligste goederen belaagt, dan is het
eenige afdoende wapen, dat gij tegen haar
gebruiken kunt en aanwenden moogt, het
stembiljet.
De dag is aanstaande, kiezers! waarop gij
n van dat wapen bedienen moet, waarop gij
aan de stembus toonen moet, dat de vryheid
van wetenschap en de vrijheid van handel u
dierbaar zyn.
Niet geduld, dat de Hooger Onderwijswet
ten koste van de wetenschap een kerkelijke
fraotie bevoorrecht.
Geprotesteerd, dat onze roemrijke hooge-
scholen, de sieraad en de trots van ons
vaderlandworden neergehaalden als
heidensche inrichtingen van onderwys lasterlijk
worden voorgesteld, inriohtingen, waaraan uw
rechters, uw advokaten, uw doctoren en ook
uw honderde predikanten, de verkondigers
van Gods woordhun opleiding genoten
hebben.
Niet gedoogd, dat door die wet de eerste
stoot aan de hervormde kerk wordt toe
gebracht.
En opgepast kiezers I ook op nw beurzen.
Als het ingediende tariefontwerp, waardoor
men negen millioen in de schatkist wil
brengen, tot wet verheven wordt, dan zullen
de groot-induetriëelen en groothandelaren
meerdere winsten maken, en daarmede hun
zakken spekken, maar ten koste van u, de
verbruikers, want gij zult voor een aantal
artikelen van dagelijksche behoefte hoogere
prijzen moeten betalen.
Vooral dat deel der natie, dat eiken
stuiver tweemaal moet omdraaien, alvorens
dien nit te geven, zal, wanneer wegens die
wet de alledaagsohe benoodigdheden duurder
worden, jammerlijk getroffen worden.
Arme bedrogenen 1
Dr. Kuyper, de man, waarop zij, de kleine
luiden, hun hoop gevestigd hadden, heeft
zyn demokratische kleeding, als oude plunje,
afgedankt, nu hij in galarok getooid in
staatsiekoets naar het parlementsgebonw rijdt.
En in de plaats van het brood, waarnaar zy
verlangden, geeft hij hun in den vorm van
de Tariefwet steenen.
Naar de stembus, kiezers! en met het
stembiljet, het wapen, dat de wet u geeft,
hen bestreden, die door volksmisleiding in
1901 het staatsroer in handen kregen, en die
thans de verkregene staatsmacht schromelijk
misbruiken ten voordeele van de kerkelyke
party, aan wie zy hun zetels te danken hebben,
maar ten nadeele van het algemeen welzijn.
Naar de stembus, kiezers! en gezorgd om
te voorkomen, dat de toeleg de Eerste Kamer
»om" te krijgen gelukt, dat naar de Provinciale
Staten mannen van vooruitstrevende richting
worden afgevaardigd, die, wars van privilegie
en protectie, voorstanders zyn van onze
nationale hoogescholen en van onze nationale
welvaart.
Naar de stembus dan, kiezers van Sohouwen-
Dniveland! en aanstaanden Vrijdag uw
stemmen uitgebraoht op
die alle drie uw vertrouwen ten volle verdienen.
De beide eersten, mr. J. C. van der Lek
de Clercq en mr. A. J. F. Fokker, die u in
de Staten reeds vertegenwoordigen, hebben
dat voldoende bewezen.
Mr. J. C. VAN DER LEK DE CLERCQ
was altijd tronw op zyn poet, sprong steeds
in de bres, als het gold uw belangen te ver
dedigen, zooals by de behandeling der
aanvrage van een subsidie voor de tram
BrouwershavenBurgh duidelijk gebleken is,
en toonde in het kort voor n te zyn een
goed, ijverig, bekwaam Statenlid.
Mr. A. J. F. FOKKER heeft, toen indertijd
de gemeenten Eikerzee, Ellemeet en Duiven-
dijke een subsidie voor de haven van
Kloosternol aanvroegen, trots het ongunstige
advies van Gedep. Staten, door zyn gloed
volle verdediging van een door hem ingediend
amendement doorgedreven, dat de Provincie
voor genoemde haven een subsidie gaf. Daar
door was de weg ter verkrijging van een
snbsidie voor de haven aan den Sohelphoek,
die later werd aangevraagd, gebaand. En
wat hij gedaan heeft voor de tram Brouwers
havenBurgh behoeven wy niet meer in
herinnering te brengen. Havens en tram
hebt gijkiezers van Schouwen—
Duiveland! aan hem te danken.
En wat den heer B. GILJAM betreft, hy
zal, als hij door u gekozen wordt, het bewijs
laveren, dat hy het vertrouwen, dat de
voornitstrevenden in hem stellen, ten volle
waardig is. Hij moet zijn sporen nog verdienen,
en zal die verdienen ook.
Kiezers 1 doet uw plicht.
Gaat naar de stembus.
Denkt aan de belangen, die op het spel
staan.
Stemt
Wilt gij mannen in de Staten hebben, die,
voorstanders van politieke verdraagzaamheid,
de belangen van allen, en niet die uitsluitend
van een kerkelyke richting zullen behartigen,
brengt dan uw stemmen uit op de heeren
Zij zyn geen dry vers en twistzoekers, maar
bezadigde, kundige mannen, die volledig
bekend met uw behoeften, voor uw belangen
in de Staten kraohtig zullen ijveren.
Rusland—Japan.
Kaupantse, 13 Juni. Een Chinees, dien
de Japanners in Port-Arthur binnensmokkelden
om als spion dienst te doen en die een week
geleden ontsnapte, is in den afgeloopen nacht
te Niuchwaog aangehouden.
Hij deelt mede, dat een groot aantal Russen
dag en nacht doorwerken aan het herstellen
van de oorlogsschepen, en dat zij verwachten
over 14 dagen met de herstellingen gereed
te zullen zyn.
Vier kruisers liggen onder den Gouden
Heuvel. Hunne kanonnen zyn landwaarts in
gebracht om gebruikt te worden voor het
terugslaan van een landaanval.
Het vaarwater is gedeeltelijk vrijgemaakt,
doch Togo's blokkade wordt nog steeds ge
handhaafd.
Het garnizoen is voorzien van levens
middelen, voldoende voor 2 maanden.
De spion deelt mede, dat door de bommen
in de nieuwe stad verbazend veel sobade is
veroorzaakt. Het gebouw van de Ruesisch-
Chineesche bank is geheel vernield. De voor
raad steenkolen is gering, naar schatting
2400 ton Cardiff- en 3000 ton Japansche
steenkolen.
Tokio, 13 Jnni. Admiraal Togo bericht,
dat tengevolge van de beschieting van Kaiping
de Russen, 3000 in getal, met 20 kanonnen
Yinkow ontruimden.
St-Petersburg, 13 Jnni. Een telegram,
gisteren door generaal Cbarkewitsj aan den
generalen staf verzonden, meldt: Den 9en,
lOen en Hen Juni werden in de troepen,
die in de omgeving van het station Wafangoe
in de stelling liggen, geen veranderingen
gebracht.
Eiken dag hebben kleine voorposten
gevechten plaats. De pogiügen van de
Japanners om de Russische wachtposten ten
Zuiden van het station Wafandian terug te
dringen, werden verijdeld door een voor-
waartsche beweging van de Kozakken.
Aan de Westkust van het schiereiland
Liaotoeng is alles rustig.
De vijandelijke schepen, die van tijd tot
tijd zichtbaar worden, naderen de kust niet.
De Japanners zijn uit Sioejan niet verder
opgerukt. Naar bericht wordt leggen zij in
de omgeving van deze plaats versterkingen aan.
Am«rika.
In Pensylvanië is een rechterlijke dwaling
op 't laatste oogenblik vermeden, dank zij de
bekentenissen van één der schuldigen. Het
vorig jaar in September is een aanslag
gepleegd op een rijken reeder, Fergusson,
toen hij zich in zyn rytuig naar zyn werven
begaf ter uitbetaling van zyn arbeiders. Door
een dynamietpatroon werd het rijtuig vernield,
li
