ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Dinsdag 12 Januari 1904.
(25 ierilizeesclie
C o u r a n 1).
NIEUWSTIJDINGEN.
Uit Stad in Provincie.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prije per 3 maanden ia f 1,30, franco per poat
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaalIndië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
60ste JAARGANG. No. 7949.
Dlreoteur a. J. DE LOOZE.
A. FRANKEL.
Redacteuren:
J. WAALE, alleen voor het binnen- en buitenl. nieuws.
Advertentiënvan 1—3 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kannen uiterlijk tot des
Maandags, Woensdags en Vrijdags middags
2 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. de Looze, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. FnaNKEL, Meelstraat 386, Zierikzee.
Amerika.
Woensdagochtend heeft dicht bij het station
Villard op d6n ^Chicago Rook Island and
Pacific Railroad" een hevige botsing plaats
gehad tueschen een passagierstrein, uit het
westen komende, en een goederentrein. Het
ongeluk had plaats om haiftwee op 23 K.M.
afstand van Topeka. De passagierstrein was
20 minuten te laat en reed daarom met een
snelheid van 50 K.M. in het uur. Door den
schok liep de rookwaggon in den voorgaande,
waardoor de reizigers in beide waggons ver
pletterd werden. De korten tijd na de ramp
aanwezige werklieden moesten het puin met
bijlen weghakken om bij de lijken te kunnen
komen. Zij vonden onder het puin van den
personentrein nog slechts drie menschen in
leven, van wie twee zóó ernstig gewond waren,
dat zij een oogenblik later den geest gaven.
Het tooneel van de ramp was ontzettend.
Enkele reizigers, die, hoewel licht gewond,
nog in staat waren zich op de been te houden,
hielpen zoo goed mogelijk aan het reddings
werk mee.
Italië.
Met groote plechtigheid heeft op het Vaticaan
in de zaal van het consistorie, de heiligver
klaring van Jeanne d'Arc, de Maagd van
Orleans, plaats gehad. De Paus zelf leidde
de plechtigheid. De aartsbisschop van Orleans,
die zijn geheele leven gewijd heeft aan de
verkrijging van de thans voltrokken canooisatie,
bedankte namens Frankrijk den Pans.
Hongarije.
De zoon van een rijk grondeigenaar in
Zuidelijk Hongarije heeft in twee dagen tijds
met het spel verloren 300.000 kronen, d. i.
ongeveer anderhalve ton in Hollandsch geld.
De winner is een lid van den rijksdag, die
den eersten dag f 90.000 en den volgenden
de overige f 60.000 won. Maar het jongemensch
kon dat bedrag niet betalen en de familie,
hoogst verontwaardigd, weigerde voor hem
in de bres te spriDgen en zond den dobbelaar
naar een sanatorium. Het kamerlid was echter
niet gezind zoo zijn buit te laten glippen en,
gebruik makende van de omstandigheid, dat
zijn schuldenaar luitenant in de reserve was,
dreigde hij met een klacht bij een militairen
raad van eer. De familie bood toen aan te
betalen, mits een scheidsgerecht haar daartoe
zou veroordeelen. Aldus werd overeengekomen.
Nadat een medische getuige verklaard had,
dat het jongemensch tijdens het spel niet
verantwoordelijk kon worden geacht voor zijne
daden, trokken de door de familie benoemde
leden zich terug en kan de gelukkige winner
waarsch ij olijk naar zijn 300.000 kronen fluiten.
Rusland.
Uit Petersburg wordt gemeld, dat in tegen
spraak met de beriohten omtrent een her
nieuwing der Joden-ver volgingen, beslist kan
worden verklaard, dat nieuwe vervolgingen
niet zijn te verwaohten, daar de Czaar den
Minister van Binnenlandeche Zaken, Von
Plewhne, persoonlijk verantwoordelijk heeft
gesteld voor dergelijke ongeregeldheden.
Strenge bevelen zijn daarom gegeven elke
uitbarsting van fanatisme direct te onder
drukken.
En uit Kisjineff bericht men, dat daar
alles rustig is. De veiligheidsmaatregelen in
de stad zijn, zooals gewoonlijk op feestdagen,
uitgebreid. De verspreide verontrustende
geruchten zijn niet anders dan een naklank
van het onlangs gevoerde proces.
Frankrijk.
Parijs, 9 Jan. Aan de Débats wordt uit
Berlijn gemeld, dat, daar Rusland's antwoord
Woensdag is aangeboden en een termijn van
drie dagen is verstreken, zonder dat eene
oorlogsverklaring is gevolgd, men dit mag
beschouwen als een gunstig teeken. In be
voegde kringen gelooft men dan ook geenszins
aan het uitbreken van den oorlog. Daar in
Japan het Kabinet en de Raad der Ouderen
beraadslagen, mag men veeleer aannemen,
dat Rusland's antwoord zal worden beschouwd
als grondslag voor verdere onderhandelingen,
teneinde tot een vredelievende oplossing te
geraken.
BelgiS.
Brussel, 8 Jan. Gisterenavond kwamen
op de Schelde, voor Antwerpen, het stoomsohip
fJohnesson", komende van Londen en het
Duitsehe s.s. Ceres", komende van Rotterdam,
in botsing. De nCeres" werd getroffen in den
voorsteven, waardoor het geheele voorste deel
van het schip onder water kwam.
Den geheelen avond werd gewerkt om het
schip weer vlot te maken.
Nederland.
Almelo, 9 Jan. De gewezen verpleegde in
het Ned. Hervormd Weeshuis alhier, W. N.,
werd onlangs, op geneeskundige verklaring van
een medicus te dezer stede, naar het krank
zinnigengesticht te Deventer gebracht, ofschoon
het dagelyksch bestuur dier gemeente weigerde
de kosten op zich te nemen op grond dat
de krankzinnigheid niet gebleken was.
Thans verneemt men uit goede bron, dat
de officier van justitie te Zutfen een onder
zoek naar de vermogens van dien joDgen
heeft doen instellen, tengevolge waarvan deze
uit het gesticht zal worden ontslagen. Met
de wegvoering van dezen persoon nam het
onderzoek naar den toestand der weezen van
het Ned. Herv. Weeshuis alhier een aanvang.
Zutfen, 9 Jan. De dienstbode van de
familie L. alhier, die bewusteloos in don tuin
werd gevonden en elf dagen laDg in dien
toestand verkeerde, is overleden.
Het geval blijft dus onopgehelderd.
Rotterdam, 9 Jan. Op een der goederen-
sporen van het Centraal-station tegenover het
Stationsgebouw werd gisterenavond omstreeks
kwart vóór tienen op de rails gevonden de
remmer der Hollandsche Spoor N. Aarts,
wonende te Rozendaal en dienstdoende op
den goederentrein 3389 naar Rozendaal, die
kort voordat de man gevonden werd, vertrokken
was. Blijkbaar was Aarts door de gladheid
van de treeplanken, tengevolge van de sneeuw,
toen hij in de remkast wilde klimmen, afge
vallen en met het rechteronderbeen onder
de wielen geraakt, waardoor de voet en enkel
verbrijzeld werden. In de wachtkamer van
den stationschef, den heer L. Mulder, werd
de ongelukkige op een draagbaar binnen
gebracht, alwaar dr. Alb. Snoek van het
Wilhelmina-gasthuis te Amsterdam, die toe
vallig aanwezig was, de eerste hulp verleende
en verder bloedverlies voorkwam, waarna de
gekwetste per raderbranoard werd over
gebracht naar het ziekenhuis.
In een café alhier werd Vrijdagavond
de stoker van een stoomschip betrapt op het
stelen van sajet uit pakken manufacturen,
bestemd om door den bode op Zierikzee
vervoerd te worden. De man is gearresteerd.
Rozendaal, 9 Jan. Het brengen van ver
schillende gemeenten in Noord-Brabant in de
eerste linie voor den inslag van suiker, heeft
tengevolge gehad, dat door de rijks-ambtenaren
deze week by verschillende winkeliers ruim
25,000 kilogram suiker is benaderd, waarvan
het grootste gedeelte niet door geleibiljetten
was gedekt.
Zierikzee. Door de Gedeputeerde Staten
dezer provincie is, by het thans ingevallen
dooiweder, beperkt het met beladen voer
tuigen berijden der kunstwegen, met iogaDg
middernacht tusschen 9 en 10 dezer.
Benoemd met ingang van 1 Jan. 1904:
tot schipper-dienstgeleider op de recberchevaart
no. 3 to Hansweert, A. Lutgert, thans komm.
3de kl. te Lobith; verplaatst met ingang
van 15 Jan. 1904: H' Ridderikhoff, komm.
3de kl.schipper-dienstgeleider van het
recherche-vaartuig no. 3. (Hansweert) naar
het vaartuig no. 1 (Hellevoetsluis).
Met 11 Januari a.s. is de commies 3de
kl. M. J. Almekinders te Middelharnis aan
gewezen voor het toezicht in de beetwortel
suikerfabriek van de firma Van Breda,
Dolk en Van Voss, te Leur.
Door den Minister van Marine is bepaald,
dat by alle eerste opleidingen en inriohtingen
van onderwys by de zeemacht, zoomede by
de voortgezette opleidingen van joDgens tot
matroos, door de in opleiding zynden geregeld
ter kerk behoort te worden gegaan en het
ontvangen van godsdienstonderwijs verplichtend
wordt gesteld. Uitzondering zal slechts worden
gemaakt voor hen, die reeds als lidmaat tot
eenig kerkgenootschap zijn toegetreden en
voor diegenen, wier ouders of voogden hun
bezwaren hiervoor kenbaar maken.
Men schrijft ons uit Antwerpen, d.d.
9 Jan. 1.1.:
Na gedurende achttien lange maanden door
een ernstige ziekte verhinderd te zyn geweest
zich aan de belaDgen der stad Antwerpen te
wijden, is de heer Jan van Ryswyck weer
in zooverre hersteld, dat hij zijne ambts
bezigheden heeft kunnen hernemen.
Niet alleen zyn vrienden maar zelfs zyn
politieke tegenstanders gaven daarover open
lijk hunne tevredenheid te kennen.
In de gemeenteraadszitting van Donderdag
1.1. Dam hy dus, na een langdurige afwezig
heid, weer bet voorzitterschap waar. By die
gelegenheid werd door den heer secretaris
het koninklijk besluit gelezen, waarbij de
heer Van Ryswyck voor een nieuwen term
van acht jaren benoemd werd tot burgemeester
der stad Antwerpen. Den dag te voren was
door hem in handen van den heer Gouver
neur der Provincie den eed aan de Grondwet
en den Koning afgelegd.
In dezelfde zitting van den Raad legden
de nieuwgekozen en ook de herkozen raads
leden insgelijks den eed af in handen van
den heer burgemeester.
Van de 25 waren er 24 die dit in het
Vlaamsch dedenslechts één, de heer Tonne-
lier, soheepsreeder, een hardnekkig bevechter
der moedertaal, deed dit in het Fransch.
Laat ons hopeD, dat de heeren raadsleden
het niet by dit bewijs van Vlaamscbgezindheid
zullen laten, maar voortaan in raadsver
gaderingen steeds van het Vlaamsch zullen
gebruik maken. Volgden allen het voorbeeld
van den heer Coremans, den grijzen strijder
voor de rechten der VlamiDgen, dan hoorde
men op het Stadhuis van Antwerpen slechts
ééne taal het Vlaamsch.
Van den heer Coremans sprekende, roep
ik de aandacht op het wetsontwerp door hem
in de Wetgevende Kamers voorgesteld, waar
by ook de Vrije Middelbare Scholen gedwongen
worden in hun program een zeker getal
uren onderwijs in en by middel van de
Vlaamscbe taal op to Denen. Immers, in de
meeste dier onderwijsgestichten is het al
Fransch wat de klok slaat. Zelfs het Engelsch
en het Duitsoh worden daar by middel van
het Fransch onderwezen.
Mocht dit wetsontwerp gesteund worden,
dan zou dit ons een grooten stap nader
breDgeD tot het doel, waarnaar alle ware
Vlamingen streven: In Vlaanderen Vlaamsch!
Serooskerke, 9 Jan. Heden werd alhier
in het lokaal van den heer De Glopper de
gewone vergadering gehouden van het thanB
5 jaren bestaande musscheDgilde. Door de
41 leden werd een gezamenlijk aantal van
1998 mu8schen of daaraan gelijk staande io-
geleverd. Evenzoo als de vorige jaren was
M. Bodbijl met het hoogste aantal koning,
terwijl C. Berrevoet deken bleek te zyn. Na
afloop der huishoudelijke zaken bleef men
nog geruimen tijd uiterst gezellig bijeen.
Renesse. Onder presidium van den
burgemeester F. D. A. Baron van Boetzelaer
vormde zich een sub-commissie voor een
hulde aan H. M. de Koningin-Moeder by de
herdenking van den dag, waarop H. M. vóór
25 jaar als Koningin den Nederlandschen
bodem betrad.
Nieuwerkerk, 9 Jan. Gisterenavond gaf
het Muziekgezelschap »0. E U." in de zaal
van den heer Liever.se een concert voor »de
donateurs en begunstigers" met hunne dames.
De verschillende muzieknummers werden af
gewisseld door voordrachten met zang, een
tweetal tooneelstukjes en een paar zang
nummers. By de uitvoering van de muziek
stukjes kon men grooten vooruitgang sedert
het vorige jaar bespeuren, enkele nummers
werden zelfs op zeer verdienstelijke wijze ten
gehoore gebracht. Ook verwierven de tooneel -
spelers een welverdienden by val; de keuze
der stukjes was aardig, de opvoering met
zorg voorbereid. Mochten onder de gegoede
ingezetenen nog velen bewogen worden om
de VereenigiDg finantiëel te steunen!
Bruinisse, 9 Jan. Donderdagavond trad
in de coDferentiekamer voor een talrijk
publiek de heer De Wilde op. Nadat de
vergadering door den voorzitter der anti-rev.
Kiesvereeniging met gebed geopend was,
hield deze eene korte inleidende toespraak,
en gaf den spreker van den avond het woord
om een rede te houden over »Verleden en
Heden". Het bleek echter, dat er een ver
gissing in het spel was, daar de rede zou
gehouden worden over Kamer en Ministerie".
Spreker begon met op te merken, dat door
de verkiezingen van 1901 de Kamer geheel
veranderd was, en de meerderheid van links
overgegaan was naar rechts. Nu worden tegen
het Christelyk Ministerie allerlei grieven te
berde gebracht, en wel voornamelijk 1°. dat
de christelijke beginselen niet hoog gehouden
worden, 2°. maakt het zich schuldig aan
reactie3°. doet het party-benoemingen
4°. het mist voortvarendheid.
Die grieven werden één voor één onder
de oogen gezien.
1. Wat zyn christelyke beginselen? Die zyn
te vinden in de ordonnantiën Gods, waartoe
ook behooren de 10 geboden. Die ordonnantiën
wenschte het Ministerie voornamelyk gehand
haafd te zien. Zoo wees de spreker op de
wet op de echtscheiding, die eer versterkt
dan verzwakt mocht worden. Het huwelijk
immers is geen menschelijke wet. Wat zou
er van te reoht komen als, zooals de socialisten
willen, de ontbinding van het huwelyk zoo
gemakkelyk gemaakt werd, hoeveel huwelijken
zouden er wel zyn van één persoon in één
jaar, als de man zoo gemakkelyk zioh kon
ontdoen van zijn vrouw, of de vrouw zich
zoo lichtvaardig kon laten scheiden van
haren man. Doch hoezeer wij het christelyk
beginsel hoog honden, laten we bedenkeD,
dat we niet strijden tegen personen, wij
anti-revolutionairen zyn even goed zondaren
als de liberalen; het is soms wel eens, alsof
wij te zeer roemen, alsof wij er ons te veel
op laten voorstaan anti-revolntionair te heeten.
Onze party toch is een kleine party, die by
laDge niet de meerderheid in het land bezit.
Het is dus zaak de verwachtingen niet te
hoog te spannen. Waren wij alleen in de
meerderheid, dan voorzeker geen trams of
sporen op Zondag, dan op dien dag geen
concerteDmaar we mogen niet het onmoge
lijke eischen. Daarom al zal er een Zondags
wet ingediend wordeD, we moeten niet
denken, dat onze wenschen bevredigd zullen
worden, we kuDnen slechts zeggen dankbaar
maar niet voldaan. Is zoo het christelijk
beginsel merkbaar in de te verwachten
Zondagswet, evenzoo is het merkbaar in de
ingediende wet op de vaccinatie. Als goede
anti-revolationairen, zijn wij tegen vaccine-
dwang, maar ook hier moeten wij getuigen
dankbaar maar niet voldaan. Immers alleen
aan de bizondere school zal ontheffing ver
leend worden, terwyl wij zouden wenschen,
dat ook op de openbare school de ouders
volkomen vrij waren. Men zegt wel, dat ze
zulks zyn, doch wie zyn kind niet wil laten
inenten, zal het ook in de meeste gevallen
verstoken moeten laten van onderwys, daar
de meeste ouders de noodige bekwaamheid
of gelegen missen om hunne kinderen te
onderwijzen, en een huisonderwijzer te kost
baar wordt. Niet alleen uit gemoedsbezwaren
zijn wij tegen dien dwang, maar ook, omdat
de inenting voor vele kinderennoodlottig
is; wie, zoo vraagt spreker, weet niet van
kinderen, die na de bewerking zyn overleden
of ziekelijk zijn gebleken vooral klieraohtige
kinderen zijn niet bestand tegen de vacoinatie.
Nogmaals wijst spreker er op, niet te veel
verwaohting te hebben, want in de Kamer
zitten vele katholieken, die in vele zaken
anders denken.
Dat de christelyke beginselen toch ook bij
andersdenkenden in eere zyn, blijkt ook uit
de zending.
Op een vergadering door de christen
democraten Staalman en De Vries belegd,
werd door een socialist spottend beweerd,
dat het christelyke karretje steeds achter de
automobiel der socialisten komt, doch Van Kol,
de groote woordvoerder der socialisten vraagt
voor Indië Diet om de leer der sooialisten,
maar om christen zendelingen te brengen. Laten
we daarom dit ministerie steunen, dat ons
wel niet alles kan geven, wat wij verwaohten,
maar toch in Zondagswet, in vaccinewet wel
reeds de christelijke beginselen in toepassing
wil brengen. Dan blijven wij bevrijd van
beginselen als die van burgeres of liever
mevrouw Roland Holst, die leert, dat de
zedelykheid stuivertje wisselt, of van een leer
als van Minister Cort van der Linden, die
beweert, dat er drieërlei zedelykheid is. De
anti-revolutionairen eohter beschouwen als
zedelykheid alleen, wat God ons als braaf in
zijn woord voorhoudt.
2. Het ministerie is reactionair. Nu is
reactionair een stadhuiswoord, dat gebruikt
wordt om aan te duiden, dat we terug willen
naar het oude. Doch wij zyn geenszins
reactionair, alleen zon men ons zoo kunnen
noemen ten opzichte der openbare school,
voor wat het thans tenminste ten nadeele der
bizondere school voor heeft. Doch vooral heet
men ons reactionair, waar wij op zyn gekomen
voor het gezag en dus het christelyk beginsel
by uitnemendheid hoog hieldeD. De stabiogs-
wetten hadden niet moeten worden ingediend,
men had naar het adres der XX moeten
luisteren. Vooral de uitdrukking misdadige
woelingen" heeft het moeten ontgelden. Doch
zeker waren de mannen, die deze woelingen
hebben geleid, in dat opzicht misdadigers te
noemen. Het volk hebben zij verleid en in
het ODgeluk gestort. Doch de regeering was
op alles voorbereid en niettegenstaande men
dit dadelijk bemerkte, ging men voort de
menschen aan te zetten tot staking door ze
hulp voor te spiegelen uit Duitechland en
Engeland tot f 100000 toe, waarvan echter
geen cent verschenen is. Wat bleek nu bij
de ontbinding van het comité? Dat er
f 101.026 over was om geldelijke hulp te
verschaffen; het overige was door reizen enz.
opgemaakt. Door de Btakingswetten werden
de arbeiders aan de gas- en waterleiding
weerhouden te staken. Wie zou bij gebrek
aan water het meest geleden hebben? Juist
de arbeiders. Men zegt, dat de socialisten een
arbeidersparty zijn; neen, het is een heeren
party; de anti-revolutionaire party, dat is de
ware arbeidersparty. Kuyper trad reeds voor
30 jaren voor de belangen der arbeiders op,
toen nog niemand daaraan daoht. Neen, aan
dit Ministerie alleen is de handhaving van
het gezag te danken. Daardoor is het vloeien
van bloed voorkomen, dat zeker zou gevloeid
hebben, zoo Borgesius en Pierson nog aan
het bewind waren geweest. Het was daarom
zeker niet te misprijzen, dat in de troonrede,
als 't ware een parlementaire oudejaarsavond-
overdenking, die misdadige woelingen herdacht
werden.
3. De partijdige benoemingen. Door de
liberalen werd er over geklaagd, dat er
zooveel partybenoemingen plaats hadden. Zij
stelden het voor, alsof bij benoemingen onder
liberale regeeringen niet gevraagd werd naar
party, maar alleen maar naar bekwaamheid.
Nu ja, men gaf toe, dat er wel eens een
enkele partybenoeming zal plaats gehad
hebben, doch niet als regel. Maar, zegt
spreker, het is toch wel merkwaardig, dat
de meeste benoemingen in liberalen geest
vielen. Nog 14 dagen vóór de aftreding van
het KabinetBorgesius werd op Flakkee een
liberale burgemeester benoemd in een ge
meente, die overwegend rechtzinnig is. Dan
had men het over de benoemingen aan de
Rijks-Verzekeringsbank, waar bijna niets dan
anti-revolutionaireD zouden benoemd zyn. Doch
na onderzoek bleek, dat er 96 anti-revolutio
nairen tegen 112 liberalen benoemd waren.
In Zuid-Holland werden 1200000 inwoners
door liberale burgemeesters bestuurd, en
40000 door anti-revolutionaire, terwyl toch
uit de verkiezingen voor de Prov. Staten
bleek, dat de meerderheid anti-liberaal is.
Of spreker dan overal anti-revolutionaire
burgemeesters wildezeker niet, want hij
kende vele liberale burgemeesters, die recht
schapen mannen waren, en daarentegen ook
anti-revolutionaire burgemeestersvan wie
dit niet gezegd kon worden. Troelstra, die
veel aanmerking maakte op het gezwendel
in geldzaken, een aanmerking op ziobzelve
juist, was toch niet de man om die uit te
spreken, daar hij zelf te veel gezwendeld had
in spoorwegstakingen.
4. Eindelijk het gebrek aan voortvarend
heid. Dit verwijt werd ingebracht tegen een
ministerie, dat reeds 25 wetsontwerpen in
gediend had. Zoo bijv. op het hooger onder
wijs, de drankwet, de loterij wet, die tegen
het spel, enz. Dan werd verwaoht de wet op
't lager onderwys, die met verlangen tegemoet
gezien werd. Niet om het openbaar onderwijs
afbreuk te doen, neen, de strijd had zijn
scherpte verloren, men kon ook zorgen voor
een bloeiende openbare sohool, maar aan de
bizondere school moest geheele gelijkstelling
met de openbare verschaft worden. Nu was
het best mogelijk, dat door het praten honderd
uit, er waren juist 100 leden,zegt spreker,
vele der ingediende wetsontwerpen bij de ver
kiezingen in 1905 niet zonden behandeld
zyn, en dan zouden juist die praters er op
wijzen, dat er zoo weinig gedaan was.
Hy wekte voorts zijn hoorders op ijverig
mede te doen aan de verkiezingen, niet zich
tevreden te stellen met een afwachtende
hondiDg, maar de anti-revolationaire party
krachtig te steunen, gedachtig aan den ijver
van den stichter van die party Groen van
Prinsterer, wiens leuze was: tegen de revo
lutie het Evangelie.
De voorzitter vroeg nu wie met den spreker
in debat wenschte te treden of vragen wilde
doen.