ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
No. 4697.
Dingsdag 21 November 1882.
59ste Jaarg.
J De Maatschappjj tot opvoeding van weezen in bet
huiigezia doet door een circulaire van haar beBtuur,
gesteund door een negentigtal mannen nit alle oorden
des lands, eeo beroep op do medewerking van het va
derland aan de opvoeding van de negentiendnizend
weezen, dio van de dertigduizend, waarop men hun
aautal schat, niet io een van de 232 gestichten zjjn
opgenomeo. De overigen worden öf in armhuizen groot-
gebragt., öf uitbesteed. Die uitbesteding is voor het
moerendeel slecht. Gedurende de zeven jaren van haar
bestaan hoeft do Maatschappjj zich hot lot van 150
weozen aangetrokken. Met de korkeljjke gezindte, waar
toe hun ouders behooren, wordt steeds rekening gehou
den. Van allo rigtingen ontving zjj deswege bljjken
van waardeoring. Hier is oen neatraal arbeidsveld in
deo odelsten zin des woords. dat niet genoeg io de
algemeone belangstelling van menscbenvrienden onder
de burgers kan worden aanbevolen.
Veraohjjnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATÜRDAG. De prija per 8 maanden is 1,80, franco per poBt 1,60.
ADVERTENTIËN, Tan 18 regels 30 Cts., meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterljjk tot des Maandags, Woensdags en Vrgdags voormiddags 10 ure bezorgd worden. Oroote Utter wordt naar plaatsruimte berekend.
Nieuwstijdingen.
Een driftige schooljongen. Te Paris, in Kentucky,
had een onderwijzer onlangs een 14-jarig jongeling,
die te laat kwamby den kraag gevat en »een weinig
door elkander geschud", hem bevelende den volgenden
dag eene geschreven verontschuldiging over te leggen.
De knaap voldeed hieraan maar toen hg het briefje
overhandigdezeide hg «Neem dat er bjjen vuurde
onverhoeds een revolver op den onderwgzer af. De
kogel doorboorde gelukkig slechts het vleezig deel van
den arm en als door een wonder werd geen der leer
lingen getroffen.
Het aantal emigranten in de eerste tien maanden
van dit jaar te New-York aangekomen heeft bedragen
407.431, tegen 386.079 in hetzelfde tydperk van 1881,
een vermeerdering dus aanwgzende van 21,352. HoogBt-
waarschgnlgk zal de totale toevloed dit jaar '/s milli-
oen bedragen, waarvan Duitsohland ongeveer '/3 levert,
en Nederland meer dan 7000.
©ngrlttnb
Eenigen tjjd geleden is een scheepskapitein in
Engeland opgehangenomdat hg een kajuitsjongen
gruwelijk gekweld en mishandeld en eindeljjk vermoord
had. Thans is eene dergeljjke beschuldiging tegen den
9tuurman van een ander schip ingebragt, die een
scheepsjongen van zestien jaarna hem voortdurend
gekweldnaakt op het dek gegeeseldhem zjjn eten
gedurig onthouden dikwijls gruwelgk met zgn zware
zeelaarzen geschopt te hebben enz., over boord geworpen
heeftzoodat de knaap verdronken is. De stuurman
is ter dood veroordeeld.
De Times maakt nit deze beide elkander in korten
tgd volgende feiten de gevolgtrekking, dat er aan
boord van een aantal der kleinere schepenvooral van
visschersschepenallerlei mishandelingen en wreedheden
jegens scheepsjongens gepleegd worden.
Spanje.
De Koningin van Spanje is van eene dochter bevallen.
Dit kind is onder heel wat ceremoniën ter wereld ge
komen. Zondagochtend werden hellebardiers uitgezonden
om alle ministers van de kroon on hooge stsatsdigoi-
tarrissen, de leden der daartoe door Senaat en Cortes
benoemde commissie, de vertegenwoordigers der Grandes
en van het Gulden Vlies, de gezanten en tal van andere
autoriteiten op te roepen ten paleize. Al die heeren
bleven daar den geheelen dag in een kamer naast de
kraamkamer en waar behalve twee bedden het bidstoeltje
der Koningin stond, die door hare moeder, aartshertogin
Isabella, een Oostenrijksche gravin en de geneesheer,
dr. Riedel, werd gezelschap gehouden.
Do leden der koninklgke familie en de andere ge-
□eeabeeren waren in de derde kamer en de koning liep
onrustig op en neer, precies als een gewone eenvoudige
bnrgermanavaderEn toen nu eindeljjk Maandag het
geschut aankondigde, dat Spanje een prinses rjjker was,
verscheen de hertog Sexto in de kamer, waar al do
genoemde personages wachtten, die na weer naar een
andere kamer geleid werden, waar de koning spoedig
met de pasgeborene op een prachtig kussen en gevolgd
door senor Segasta en de leden van het hof kwam. Het
prinsesje werd vervolgens aan de markiezin Santa Croz
overhandigd, die benoemd is tot «hoofd van de hnis-
houdiog der Koninklgke infante" en de Koning kreeg
daardoor zgn handen vrjj om de acte te teekenen, die
de Minister van Ju3titió van de gewichtige gebenrtenis
had opgesteld.
«Central News" seint, dat het kindje zeer zwak is.
Het zou den naam van Isabella krjjgen.
JFtawförijft.
Te Parjjs heeft het Dingsdag en Woensdag aanhou
dend geregend, soms bjj stroomen Maandag was er
tevens een mist zoo zwaar, als te Londen vaak voor
komt. De Seinebootjes moesten liohtea aanbrengen en
in de huizen moest bjj dag gas worden gebrand. De
straten waren in modderpoelen veranderd en ofschoon
de stadsreiniging dag en nacht doorwerkte, is het niet
gelakt behoorljjk den dienst te vervullen. De natheid
maakte de lage temperatuur zeer onaangenaam. De
vele regens hebben natuurljjk de Seioe zeer doen stjjgen,
zoodat lage gedeelten overstroomd zjjn. Ook heeft het
-water den bodem omgewoeld en op verschillende punten
instortingen veroorzaakt.
jpuitstklanfr.
Te Bürbachbjj Siegenheeft men onlangs een
55jarige vrouw gevonden, die zich, uit godsdienstige
dweepzncht, zes jaren lang in een kamer had opgesloten
en zich al dien tgd niet gewasschen of andere kleederen
aangetrokken had. Zjj woonde bjj haar broeder, een
arme arbeider, in hnis, maar wilde nooit iemand in
haar kamer lateu dan diens zoontje, een twaalfjarige
knaap.
De politie, die na verschillende geruchten omtrent
mishandeliog van deze vrouw door hare familie een
onderzoek instelde, vond, toen zjj de kamer met geweld
binnendrong, de vrouw in een ellendigen verzwakten
toestand, akelig vervuild op een stroozak liggen. Vóór
het bed stonden baar scboeneD, met een dikke laag
stof bedekt en bljjkbaar in jaren niet aangeraakt. De
muren waren rondom met bjjbelteksten beknabbeld.
De vrouw weigerde op te staao, omdat »zjj daardoor
hare zaligheid zou verbeuren;" maar de politie heeft
haar daartoe gedwongen en haar verbljjf onmiddeljjk
behoorljjk laten reinigen.
Üebcvlttitb,
's Gravenhage, 17 Nov. Voor den Hoogen
Raad dor Nederlanden werd heden een vordering in
cassatie bepleit, waarvan wjj ter gelegenheid van de
behandeling der zaak voor het Geregtshof te 's Graven-
bage melding maakteD. Na het overljjden van den
landbouwer v. L., te Tholen, bleek, dat bjj het grootste
deel van zgn onroerend goed bjj onderbandsche akte
voor ruim f 16.000 had verkocht aan zjjn oudsten zoon,
onder bepaling dat de vader, zoolang bjj leefde, bet
goed aan zich zou houden en het koopcontract eerst
effect zou hebben na zgo dood.
De overige erfgenamen namen hiermede echter geen
genoegen, al was hun wettoljjk erfdeel, hetwelk de j
zoon (kooper) hun verzekerde, door de koopovereenkomst i
oiet geschonden.
Er werd dus een regtsvordering ingesteld tot inbreng
van het ooroerend goed in den boedel, om die daarna
onder de erfgenamen gelgkeljjk te vordeelen. De regt- j
bank te Zierikzee stelde den gedaagden ondsten zooo j
in hét geljjk en ontzegde de vordering, op grond dat l
de quaestieuse verkoop met geen wetsartikel was in
strijd en bepaaldeljjk hier niet was aan te nemen,
geljjk eischers hadden beweerd, vervreemding onder
voorbehoud van vruchtgebruik, die alB gift was te be
schouwen en mitsdien zou moeten worden ingebragt.
Doch het geregtshof te 'a Gravenhage vereenigdo zich
met de beslissing des eersten regters. Hoewel bet Hof
in het midden liet de vraag of de vervreemding als
gift was te beschouweo, werd het vonnis op een ande
ren grood der toen-appellanten vernietigd, nl. op grond
van de nietigheid van de ondorbnndsche akte, waarin,
in verband met de daarin gemaakte conditie, het Hof
zag de bedoeling dat Da 's vaders dood de ondste zoon,
met uitsluiting der andere erfgenamen, zou opvolgen
in het onroerend goed togen betaling van den boven-
genoemden pry's, een beschikking, die alleen bjj testa
ment kon gemaakt worden.
Het Hof verklaarde das, dat de akte als nietig, bjj
de boedelscheiding zonder invloed moest bljjven, en de
onroerende goederen derhalve geaoht moesteD worden
deel uit te maken van den te vordeelen boedel. Hel
Hof verwierp mede de bedenking van de toen-geïnti
meerden, dat de quaestiease nietigheid, vermits zjj geen
deel oitmaakte van de zwarigheden in het proces
verbaal van den met de Bcbeiding belasten notaris, in
dit proces buiten beschouwing moest bljjveü. De cas-
satiemiddelen zoowel tegen deze laatste'als tegen de
eerstgenoemde beslissing werden ontwikkeld door rnr.
M. TöIb. advocaat te Rotterdam, terwjjl de voorziening
bestreden werd door mr. Viielander Hein.
De uitspraak dealen wjj later mede.
Z. M. de Koning ia zoo goed als hersteld.
Een treurige tjjdiog, te Soheveningen nit Antwer
pen ontvangen, bragt over do visacherbevolking, in de
laatste weken zoo vreeseljjk beproefd, weder nieuwen
rouw. De schuit «Proefneming" van deo reeder F. de
Jager, stunrman Arie de Brain, is door een Antwerpsche
vischsloep aangevaren en gezonken. Aan zes personen
der bemanning gelakte het op de sloep over te springen
twee matrozen en een scheepsjongen, Maarten Knoester,
Leendert Pronk en Mionekea den Hejjer, kwamen in
de golven om.
Een Haagsche officier had dezer dagen zgn oppas
ser bevolen hem aan 't station af te halen. De oppasser
kwam en zon de bagage van zgn heer naar huis dragen.
Na, die bagage was zoo zwaar niet: vandaar de ver
wondering van den luitenant, toen zgn oppasser na
eenigen tgd, door en door nat van zweet, kwam aan
stormen. >Maar kereJ, boe ben je zoo warm geworden",
vroeg do officier. «Ja luitenant", hernam de alimmert,
«zwaar is de bagage niet. maar dat blding ia zoo
erg heet." En heel bedaard haalde de oppasser, een
heete waterstoof onder zjjn jas uit. De mao bad ge
dacht, omdat mynheer het laatste uitstapte, dat alles
wat in den wagen was tot mjjnheers bagage behoorde,
dus ook de waterstoof.
Apeldoorn, 18 Nov. Gisteren werd alhier bjjoa
deo geheeleD dag opoieuw huiszoeking gedaan bjj G.
Struik, broeder van de «millioenenjnfvrouw", en wel
door twee rechercheurs uit Rotterdam, in tegenwoor
digheid van den regter-commissaris, don officier van
justitie en den griffier der arrondiessments-regtbank te
Zutphen. Eenige voorwerpen zgn in beslag genomen.
G. 8truik zelf is gevankeljjk naar Rotterdam gevoerd.
Ook Hoetink, de bruidegom van Jannetje Strnik,
de zoogenaamde millioenen-jufvronw. ia in hechteois
genomen, nadat bjj de instructie zaken aan hot licht
waren gekomen, die hem onder verdenking brengen
van medepligtigheid aan opligterjj,
Goriuohem, 18 Nov. Alhier werd de kermis
vreugde Donderdagavond plotseling door een alarm
kreet gestoord. In de Kjjzerstraat is do muur
van een stoeokolenpakhais ingestort, terwjjl daar eenige
weduwen bezig waren met het zoekon naar sintels.
Tot nn toe zgn er twee Ijjken gevondoo, terwjjl men
vermoedt, dat er nog meer oogelnkkigen bedolven
zgn, daar ook een paar kinderklompjes gevonden werden.
De plaatseljjke autoriteiten waren onmiddelljjk op de
plaats van het ongeluk aanwezig, zoomede do brandweer.
Allen bejjverden zich om hulp te verleenen en de
noodige voorzorgsmaatregelen te nemen.
Een inwoner van Gorkom, zokoro O., wandelde
eergisteren daar naar het kerkhof en wees den dood
graver aan, waar hg zgn graf wilde gegraven hebben.
De aangesprokene dacht aan ood grap on baalde op
verzoek van den heer O. eeo glas water. Teruggekomen,
vond hg hem stervende. Hg bad uit een üescbjo ver
gift ingenomen.
Goes, 18 Nov. Door de regtbank te Middelburg
word de heer A. W. van'R. arts alhier, beschuldigd
van aan zjjne patiënten geneesmiddelen te hebben af
geleverd, niettegenstaande er hier onderscheidene apot
hekers gevestigd zgn.
De offioier van justitie zag daarin overtreding dor
wet van 1865, terwjjl de verdediger, mr. M. J. de
Witt Hamer meende, dat geene aflevering had plaats
gehad zooals de wet dat bedoeld.
Tegenover den eisch van het O. M. van 2 geldboeten
van 10 en de kosten, stelde de verdediger vrjjspraak.
Goes, 19 Nov. Een bedroevend feit, om geen
erger woord te gebruiken deed zich bjj de jongste
zitting van het kantongerecht alhier voor. En wat
de zaak nog erger maakt, is, dat dergeljjke feiten ook
bjj andere kantoogeregteo vaak voorkomen.
Niet minder dan 19 maoDen, 15 vrouwen en 13
kinderen, allen dood arme ingezetenen van Yerseke en
Krabbendyke, hadden zich te verantwoorden over het
strafwaaardige feit: het onbevoegd uitoefenen van de
visacherjj op de Zeenwache stroomen, het overtreden
dus van het reglement op dien tak van njjverheid
of om de zaak bjj den waren naam te noemen het
Diet in het bezit zgo van het kleine consent (acte).
En wat de zaak bet ergst, het meeat onregtvaardig
maakt is dithet bestuur der visacherjjeo iaat de
arme lieden ongestoord zonder acte bun bedrjjf uit
oefenen de rjjkipolitie daarentegen eischt teel een
consent, eo verbaliseert onverbiddeljjk ieder, die niet
in het bezit is van zoodanige acte.
Handelden nn de heeren onderling het geschil maar
af wjj zouden ons kunnen amuseeren in hnn ge
haspel, maar de arme stakkers worden er de dupe van
en bjj gaoscbe troepen voor den bantonregter gebragfc.
De kwalificatie van dergeljjk feit houden wjj liefst
in de pen, tnaar wjj zouden wenschen te vragen, of
dit van de zjjde der justitie meewerken kan genoemd
worden om de armen in de gelegenheid te stellen door
werken hun sober kostje te verdienen op eene wjjze en
door, middelen waardoor niemand wordt geschaad?
De justitie plaatst door hare handel wjjze de armen
voor de keuze tussohen de bedeeling (of zooals mea
hior zegtde soep) en de gevangenis. Terwjjl in dit
jaargetjj met visschen nog een droog stukje brood kan
worden gewonnen, ia daar de veldwachter met zgn
«onthou je dag" om het de armen te beletten.
Door zulke min-aangename zaken worden wjj er aan
herinnerd, dat wjj te Goes een kantoDgoregt hebben.
Anders zouden wjj het zoowaar vergoten. De ambte
naar van het O. M. woont n. 1. te Middelburg, en de
kantonregter, nu ja, als men 's avonds dien ambtenaar
moet spreken dan zou men allicht een goede lantaarn
behoeven, en met dit regenachtige weder in elk geval
een paar flinke laarzen. Tot voor eenige weken resi
deerde Z. E. G. te Heinkenszand (N.B. een paar uren
van Goes) en thans op een beeren-bofatede, de Hol-
landsche hoeve, onder Kloetinge). Ook die toestand
is mot regt onhoudbaar te noemen.
Ten bewjjze, dat de prjjzen der landerjjen in ver-
geljjking van eenige jaren geleden belangrjjk gedaald
zgn, kan dienen dat eene boerderjj onder Driewegen,
alhier verkocht, niet meer kon opbrengen dan 715
per H. A. Als in dezelfde verhouding de pachten nu
ook minder worden, dan breekt weer eens beter tjjd
voor de landbouwers aan. Dat overigens onze boeren
alle pogingen in het werk stellen om boven water te
bljjven, mag wel afgeleid worden uit de flinke prjjzen
die zjj voor hun vee weten te bedingen. Diögsdag
verkocht W. A. Remejjo van 's Heerenhoek op de
veemarkt alhier eene koe voor 350 en vier andere
te ramen voor 1200. Kan men bet dus met den
oogst niet vinden, dan maar de veestapel verbeterd.
Meer dan ééoe pjjl voor zjjne boog te hebben, heeft
nog nooit iemand geschaad.
In het afgeloopen kwartaal werd in de 8paar-
i bank ingebragt 5417.90 en uitgehaald 6120.57
zoodat op het einde dezer 3 maanden de gezamenljjko
inbrengers f 27335.24 te goed hadden. De voorsohot-
bank verleende in dat tjjdvak 59 voorschotten tot een
I gezamenljjk bedrag van 40.397. Het bedrag dier
voorschotten wiuelde af tnsBchen 12 en 5000{ galden.
WolfaartsGvjk. In no. 46 van het Mafonnisk
Weekbladvan den 13 dezer, wordt in een belang
wekkend artikel eene regtmatige hulde toegebragt aan
de nagedachtenis van wjjlen onzen onvergeteljjken ge-
I neesheer J. Persant Snoep. Sinds 1 Augustas 1862
j Regerend Meester van de Loge «de Opgaande Ster in
het Oosten" van Goes, verliest die Loge in hem een
Broeder, die met raad en daad steeds oen voljjverig
voorganger was in de waarachtige beginselen der Orde;
die tot aan zgn dood een warm strjjder was voor de
vrjje gedachte, en al wat raar dwang op dat gebied
zweemde, met al de kraoht, die in hem was bestreed,
en die dan ook bjj de Broederen in onnitwisohbare
herin neriog zal big ven, om te getuigen van den edelen
geest van ware menschenliefdedie hem zoo ruimschoots
bezielde.
De aftredende leden van het college van notabelen
bjj de Hervormde gemeente alhier J. op 't Hof D.
W. den herder, zgn beiden herkozen.
In de vorige week scheen het, als of men eene
poging beeft willen doen tot inbraak in het gemeente
huis alhier; althans op eenen vroegen morgen vond
men drie ramen met geweld opgesohoven.
's Heer Arendskerlre17 Nov. Door den
gemeenteraad is tot onderwgzer aan de openbare lagere
school te 's Heer Hendrikekinderen benoemd de heor
C. Q. van Strion, te Ridderkerken te Nieawdorp de
heer 8. D. Kohier, te Groede.
St.-Mnartensdyic 19 Nov. Voor de beide
vacatures aan do Openbare school alhier: 1 onderwg
zer met acte als zoodanig, en 1 onderwgzer met
hoofdacte, de eorsto op een tractement van 600, do
laatsto voor 750, hoeft zich voor do eerste betrek-
kiog slechts één sollicitant aangemeldvoor de laatste
zgn geen liefhebbers opgekomen.
Staveniisiiie, 19 Nov. Do heer J. W. H. F.
Bujjze, sedert 1 Nov. 1879 onderwgzer aan do Open
bare school alhier, is met ingaog van 15 Jan. 1883
benoemd als secondant aan de kostsohool van den
heer J. Goestor to Wjjk-bjj-Duurstedo.
Ziorlltzee, 17 November In de zitting van do
Arrondisaements-Regtbaok alhier van 10 November II.
stond teregt, lo. C. V., hoefsmid, geboren te Kerkwerve,
wonende te St. MnartonBdjjfcter zake, dat hjj in don
loop van hot jaar 1882, in of omstreeks den zomer, te
St. Maartensdijk, een jjzoren bot, een spade, oen stak
staal, een soldeorbont, een jjzeron schjjfboom en een
stak loodwelke voorworpen allen door C. G. B.
ten nadeelo van sünen vader G. C. B.smid aldaar, uit
diens smedorjj arglistig waren ontvreemdwetende
en zich bewast dat die goederen aldns gestolen waren
van eerstgenoemde heeft overgenomen, ton eigen bate
aangewend, geborgen en geheeld.
Beklaagde bleef, niettegenstaande de pertinente ver
klaringen der getnigeoalle schuld van het hem ten
laste gelegde, ontkennen.
De ambtenaar van bot O. M. achtte de feiten be-
wozon on reqnireerde dat beklaagde zon worden ver
oordeeld tot eene cellolairo gevangenisstraf van 3 mnd.
De verdediger van beklaagde, Mr. Fokker, conclu
deerde tot vrjjspraak.
De regtbnük veroordeolde heden beklaagde tot oen
celstraf van 45 dagen met vrjjspraak van het meer
dere ten laste gelegde.
2o. H. J.schippersknecht, verbljjveode te Brou
wershaven beklaagd, dat hy op het vaartuig van den
schipper, W. F., bjj wien bjj als schippnrskneoht tegen
loon diendo, gedurende eene reis welke hjj met dat
vaartuig tusschen Brouwershaven en Rotterdamheen
en terug, heeft gemaakt, ten nadeele van den eigenaar
eene hoeveoheid tarwe, ongeveer een halve hectoliter
bedragendearglistig heeft weggenomenzich toege
ëigend en daarmede op den openbaren weg te Brou
wershaven, wanr hjj die tarwe, van boord in een hnis
in veiligheid bragt, in den nacht van 3 September 11. ten
1 nre door den gemeente-veldwachter is aangetroffen.
Beklaagde bekende het hem ten laste gelegde feit
te hebben gepleegd.
De eisch van hot O. M. was 21 dagen gevangenisstraf.
Die straf vond de regtbank zeker te gering, want
zjj veroordeelde heden beklaagde tot eene gevangenis
straf van ééae maand, in eenzame opsluiting te onder
gaan.
3ip. J. B., arbeider te St.-Maarteosdjjk is ten laste
gelegd, dat hg in den zomer van 1882 te St.-Maartens-
djjk, een jjzeren bot, welke door E. G. B., ten
nadeele van ijjnen vader uit diens smederjj arglistig
was ontvreemd, wetende en zich bewast, dat dit
voorwerp gestolen was, heeft in ontvangst genomen,
ten eigen bate aangewend, geborgen en geheeld.
Beklaagde bekende het hem ten laste gelegde. Het
O. M. reqnireerde eene gevangenisstraf van 14 dagen.
De regtbank nam verzachtende omstandigheden aan
en veroordeelde beklaagde heden tot 8 dagen gevan
genisstraf.
Nu het onderzoek ,:naar de vraag of afdamming
van de Mosselkreek en de Eeodragt misschien de voor
keur zou verdienen boven die van het Slaak, is afge
loopen, bljjft de Regering voornemens, het Slaak af te
dammen, behoudens latere afdamming van de Eendragt,
als deze wenscheljjk mogt bljjken.
ZleriUzeo20 Nov. In de heden gehouden
zitting van den Gemeenteraad zgn herbenoemdtot
regent van het Burgerljjk Armbestuur de heer .7. van
der Linden en tot boekhouder de heer F. W. Lotteer.
Tot Ambtenaar van den Burgerljjken Stand is in
plaats van mr. J. M, I. Moens benoemd mr. J. W. D.
Schuurbeque Boeije.
Op een adres van den heer dr. Diehl is besloten om
zjjne lessen aan de Burger-Avondschool tjjdeljjk op te
dragen aan den leeraar B. W. Mondt.
De Eerste Kamer der Staten-Geoeraal zal den
27sten dezer hare werkzaamheden hervatten.
Naar wjj vernemen, zal de 50jarige gedenkdag
van het bombardement der citadel van Antwerpen te
Amsterdam feesteljjk worden herdacht zoowel van
particuliere zjjde als van regeeringswege.
De officieele gedachtenisviering zou bestaan in het
houden eeDer groote parade ter eere en in tegenwoor
digheid vnn de geregtigden tot het drageD der cita
del-medaille. en het toekennen van rangsverboogingen
aan de nog in leven zjjnde gepensioneerde opper-,
hoofd- en verdere officieren nit do dagen van 1832.
Ook de mindere sfcrjjders zuJleD bnD aandeel erlangen
in de belooniDgen en eerbewjjzen, welke van rjjkewege
zullen worden toegekend.
De luit. ter zee der 2e bl. W. J. De Bruyne
wordt met 1 Deo. a. t. geplaatst aan boord van Zr. Ms.
wachtschip te Willemsoord.
Zterlltvcoo, 20 Nov. Het Ned. Clipperfregat
Noach Vkapt. J. v. Scholven, is 2 November van
Java naar Nederland vertrokken.
Naar aan de «Amst. Ct". wordt medegedeeld, be
hoort onder de finantiè'le plannen, door do Regering
weldra aan het oordeel van den Raad van State to
onderwerpen, ook een betere regeling van den suiker-
accjjns, waarbjj van de grondgedachte wordt uitgegaan
om een hoogere opbrengst voor de schatkist te ver-
krjjgen, zonder daardoor sohade aan de suikerindustrie
zelve toe te brengen. Ook zal de zoutaccjjas aan een
herziening worden onderworpen in den zin van meer
geljjkinatigen drak orer de bevolking. Yan een afschaf
fing van den zeepaccjjns moet geen sprake zgo.
Een gemeenteraadslid te Koudam heeft io allen
ernst voorgesteld om de straatverlichting zooveel mo-
geljjk te beperkeD, omdat de verliohtiog de
menschcn naar de straat lokt en de onzedelijkheid in
de hand werkt. Het voorstel is met 4 tegea 3 stem
men verworpen.
Treffend is het volgend historisch staaltje van
koelbloedigheid.
Een Urker visechnit kampte bjj den storm van 24
October It. tegen de golveD, en het ranke vaartuig ver
keerde in gevaar vao zinken. «Het zal ons laatste
nachtje wel zgn, ouweriep de schipper zgn koecht
toe. Koeltjes antwoordde deze: «dan eet ik eerst nog
het restje pap op dat er oog staat," en voegde de daad
bjj het woord. «Zie zoo," zeide bjj, «waar pap inmjjn
maag ligt, kan ten minste geen water liggen."
De heer B. G. van der Hegge ZjjoeD, geneesheer
te 's Gravenhage, waarschnwt in het «Dagblad" tegen
de overplanting van besmetteljjke ziekten, door middel
van couranten en andere papieren, die zieken of her
stellenden ia handen gehad hebben. Hg verhaalt daarvan
het volgende opmerkeljjke voorbeeld.
Tjjdeng de hevige pokken-epidemie van 70/71 werd
een courant, du dageljjks door een pokkea-convalescent
gelezen te «go, onder kruisband aan een vriend in een
andere provincie, per post, verzondeo. Welnu, die vriend
kreeg pokken en stierf 1 In de geheele plaats waar hjj
woondi', waren geen pokken heerschend geweest, en
geljjktjjdig met hem werden ook geen andere gevallen
aldaar waargenomen.
Aan een particulier schrjjven van een hoofdofficier
te Atjeh ontlecnen wjj het volgendo
Het besto zou wezoo dunkt mg dal de heer
Der Kinderen thans nog coos hier inspectie kwam
hondenniemand zou boter het verschil in toestanden
tusschen 1880 en 1882 kunnen beoordeelen. Hjj zou
dan ervarendat wij hier bjjna in volkomen oorlogs
toestand leven zoodra de avond valtgaat niemaod
moer de dear nit en sluiten wjj alles zoo goed mogeljjk.
«Hadden wjj nu oog maar eenig bljjvend succes to
Samalaogan behaald 1 Doch ook dio hoop is weer
verdwenenvolgens pas ontvangon tjjdingen is de
vjjand weer opnieuw in massa opgedrongen en zit onze
bezetting nu geheel iogosloten.
«Zal men dan nooit tot do ervaring komendat bet
op deze wjjzo niet l&oger gaat?"
Korlruleuws.
8t.-MaartenH(l(jU 19 Nov. Beroepen te
Rilland-Batb, de hoer L. A. van Langeraad, candidaat
alhier.
Beroepen bjj do Herv. gem. to Sirjaneland, Ds. W.
Petri, to 't Woud bjj Delft.
De predikant te Ouderkerk a/d IJsel nam in een
overjjldo bui zgn ontslag, waarvan hjj later berouw
haddo kerkeraad houdt hem echter aan zgn woord
on na zal het classicaal bestuur eerstdaags uit te
maken hebben of de berouwhebbende weder in genade
aangenomen zal worden.
Haagsche Brieven.
Dex Haag, 16 November.
De Minister van Koloniën is van den last van de
portefeuille van Financiën ontheven de Minister van
Ljjoden is in zoover hersteld, dat bjj zjjne werkzaam
heden heeft kunneD hervatten. Intusecben ie een nog
hooger persoon dan de graaf van Ljjoden Ijjdende.
Den Koning is eenige dagen geleden een ongeval over
komen. Terwjjl hjj in eeo der parken van het Loo
uitgleed, verstuikte hjj de knie, die erg opzwol, zoo
dat Z. M. moejjeljjk loopen kan en in het geheel geen
trappen kan klimmen. Dergeljjke ongesteldheden zgn
vooral op gevorderden leeftjjd lastig en niet zonder
gevaar. Onze Koning heeft echter een sterk gestel,
en men koestert de hoop dat Z. M. spoedig zal her
stellen.
Ook de Indische begrooting, thans aan de orde, is
reeds van een last ontheven.
Do concessie voor de Billiton-mjjnen, in 1852 ver
leend, verstrjjkt in 1892: do Kamer heeft reeds in
haar Verslag over do Indische begrooting gevraagd,
waarom die concessie reeds in 1882 werd verleDgd tot
1927 De Minister van Koloniën heeft wel in zgn
antwoord op het Verslag der Kamer verklaard dat de
pachtschat, die sedert 1864 3 pCt. van de bruto op
brengst bedraagt, thans, met ingang van het oogstjaar
1892/93, wanneer do oorsprookeljjk verleende veertig
jarige termjjn zal zgn verstreken, is verhoogd tot 4'/»
pCt, terwjjl de pachtschat voor landbouwontginniDg
dan 1.00 'sjaars voor eiken in cultuur gebragten
bouw zal bedragen. Maar de Kamer wilde meer van
de zaak weten. Geljjk ieder weet was prins Hendrik
een der grootste aandeelhouders in de Billiton-mjjnen,
die in de laatste jaren zulke groote dividenden gaven:
de Koning heeft die aandeelen geërfd. En nu is het
zeer opmerkeljjk dat reeds in 1882 eene concessie is
verlengd, die eerst in 1892 expireerde. Waartoe dio
overhaaste verlenging, zonder koninklgke magtigiog,
zonder openbare mededinging af te wachten, zooals
de concessie voorschreef." De heer van Rees heeft
ingezien dat deze zaak (nog eene nalatenschap van
den Minister van Goltstein) een parlementair staartje
zal hebben, en vond goed de zaak van de Indische
bogrooting los te maken en de nota van den Minister
v(ld Koloniën met de stukken door dezen toegezegd,
in banden te stellen eener commissie od hoe. Het
zal echter wel voorjaar worden eer deze zaak in open
bare beraadslaging zal komen.
Waarom deze begrootings-strjjd eerst in de tweede
helft van November? Waarom kon de Indische be
grooting niet reeds maanden tevoren worden vastge
steld Deze vraag is ditmaal woder in de afdeeliDgen
der Kamer ernstig ter sprake gekomen, en de opmer
king ia ongetwjjfeld gegrond, dat zoowel de behandeling
van de Nederlandsche staatsbegrooting als de afdoening
van de overige werkzaamheden der Kamers ljjden
onaor de noodzakeljjkbeid om in de laatsto drie maan
den des jaars tevens do Indische begrooting niet slechts
in openbare zitting te behandelen, maar ook vooraf
nog in de afdeelingen te onderzoeken. Toen de In
dische comptabiliteitswet werd voorgesteld, voorspelde
men dat de Indische begrooting reeds omstreeks de
maand Maart zou worden aangeboden. Al wat wen
scheljjk is, is daarom echter niet altjjd mogelijk.
Thans klaagt men reeds over de loBse cjjferB der
Indische begrooting; hoeveel te meer zou.dit het
geval zgo als de begrooting eeDige maanden vroeger
werd ingediend. De raming der middelen hangt ge-
deelteljjk af van de uitkomsten van het afgeloopen
jaar, welke, moest de begrooting in het voorjaar
worden ingediend, hier nog onbekend zonden wezen.
Voorts zou het niet inogeljjk zgn in Maart of April
deo prjja en vooral de vermoedeljjke hoeveelheid der
koffij, welke in het loopende jaar zal worden geoogst,
met eenige juistheid te bepalen. Het is echter wel
opmerkeljjk, dat dezelfde Kamer, die ieder jaar op
spoediger indiening der Indische begrooting aandringt,
ieder jaar meer talmt met de spoediger behandeling.
Waarom moet het half November zjjn dat de Kamer
met die behandeling een begin maakt, als de Minister
zjjoe Memorie van Antwoord op 30 October indient,
en waarom moet, als de beraadslagingen op 13
November zgn bepaald, de Kamer op dien dag weder
uiteengaan daar de helft der leden ontbreekt? Een
appel-nominaal op den eersten dag der Indische be-
grootiogs-diecussiegetuigt dit wel van groote opge
wektheid bjj onze Tweede Kamer en van levendig
pligtbeeef? Zeker is het zeer aangenaam voor vele
leden Zondag in den huiseljjken kring door te brengeD,
maar de publieke zaak gaat dan toch boveD private
genoegens, en wat beboofde de leden, die Maandag
hier moeten zjjD, te verhinderen Zatnrdag of Zondag
van huis te gaan
Men zou echter geneigd zgn verzachtende omstandig
heden voor de gebrekkige opkomst der leden op Maan
dag aan te voerennu het reeds eenige dagen
tevoren bekend was, dat de heer Wintgens als eerste
spreker was ingeschreven. De heer Wintgens is en
bljjftwie hjj sedert twintig jaren geweest isde
Jeremias, klagende op de puiohoopen van het cultuur
stelsel. Volgens de heer Wintgens heerecht in Oost-
Indie overal wanbestuur, en de echald daarvan ligt
uitsluitend bjj hen die in 1861 en volgende jaren de
Dieuwe koloniale politiek hebben ingevoerd, die het
stelsel van den graaf Van den Bosch hebben omver
geworpen, zonder daarvoor ooit een ander stelsel in
de plaats te hebben gegeven. Onder de echoone lenze
van onaf hankeljjkheid van de Indische baten, zouden
de batige sloten verdwynen, de belaetmgdruk toenemen:
bjj had bet voorspeld, en het is alles uitgekomen. Er
heerschen in Indie algemeen malaise en misnoegen, en
deze lossen zich op in een kreet naar afscheiding, nu
nog ÜDantieel, later politiek. Het bankroet van het
koloniaal beleid is thans openbaar. Da&rbjj heeft de
heer Wintgens altjjd veel lust anderen te citeren zjjne
redevoeringen wjjzeD altjjd op een grooten rjjkdom van
oompilatie, maar daarentegen eveneens op eene Dog
grootere armoede van oorspronkelijkheid. Met de kolo
niale redevoeringen van den heer WintgeDe pleegt de
Kamer gomeenljjk het zelfde te doen wat, naar de heer
WintgeDi mededeelde, de Kamer vroeger gedaan heeft
ten aanzien van het Indische dwangsteleel afschilderden
«de warme ontboezemingen werden jjskond ontvangen
en ter zjjde gelegd." Bovendien, de grondtoon der
redevoeringen van den heer Wintgens is geheel onjuist
en valscb. Indien oogetwjjfeld veel, zeer veel in Indie
te wenschen overbljjft, oneindig veel moet worden ver
beterd en geregeld, dau is dit niet het gevolg van de
afwjjkiog van het vroegere stelsel van behoud, op
dwang gegroüdmaar alleen bet uitvloeisel van
deo rampzaligen Atjeh-oorlogdie de opvolgende
koloniale regeringen genoodzaakt heeftsteeds het oog te
rigten op de middelen tot demping van dien opstand
en daardoor de gelegenheid heeft benomen eeo nieuw
economisch agrarisch stelsel, op vrjjheid gegrond, voor
te bereideo. De oorlog van Atjeh is niet alleen daarom
een vloek voor Indie en Nederland, omdat hjj onze
floantien heeft uitgeput, odb leger heeft doen weg-
kwjjnen, ons prestige heeft verzwakt door den langen
duur en door onze weifelende politiekmaar
do oorlog van Atjeh is ook daarom een ramp,
omdat hg de geleideljjke ontwikkeling van hetvrjjzin-
nig koloniaal stelsel heeft gestnit en de Regering
belommerd heeft in het onderzoek naar de uitkomsten
der maatregelen die sedert 1861 in het belang der
Indische bevolking werden genomen.
De oorlog in Atjeh Met iederen dag vermeer
dert de oaDdraDg tot herstel van het militair bestaur
in Atjeh. Het adres aan den KoniDg van de heeren
Opzoomen, Bnjjs, Ballot, de Louter en Templeman van
der Hoeren heeft den eersten stoot gegeven. Het adres
was zeker in waardigen toon gesteld«Wjj beschuldi
gen niemand. Te goeder trouw zgn de schoonste
verwachtingen gekoesterd, en wie zou niet gejuicht
hebben als een geordend burgerljjk bestuur, aan kloeken
en eerljjken zin, aan de krachtigste hand toevertrouwd,
de heerschappij van het zwaard voor goed had kunnen
vervaogen Maar de verwachtingen zgn beschaamd
teleurstellingachteruitgang zgn gevolgd Den
overmoodigen vjjand weer den schrik in het hart te
planteü, is daarop to hopen bjj behoud der vormen,
die den overmoed groot bragten In onderscheidene
vergaderingen heeft men aan dit adres weerklank ge
schonken. Het was te verwachten, dat bjj de discuesien
over deze Indische begrooting ook in de Kamer sterker
dan vroeger op herstel van het militair beBtuur in
Atjeh zou worden aangedrongen. Reeds in bet verslag
over de begrootiog werd een krachtiger toon aange
slagen dan voorleden jaar.
Meer dan de hartstogteljjke taal van den al te
onetuimigen afgevaardigde De Casembroot, trok de
kalme rede vau den heer Kool, den militairen afge
vaardigde nit Arnhem, de aandacht. Het was zeker
een belangrgk feit dien altjjd zeer voorzigtigen afge
vaardigde (die zich tot dusver slechts tot sobere wenken
in de Atjeh-zaak bad bepaald) 't advies te hooren uit-
Bpreken, niet langer te dralen met verandering van
stelsel. De ervaring sedert het vorige jaar liet zich
naar zjjne overtuiging zamenvatten in deze uitdruk
king sterke achteruitgang van ons gezag en prestige.
«De ware grond van den tegenwoordigen toestand"
zeide hjj «ie de miskenning van dien toestand, waarbjj
men uit overdreven vasthouding aan den naam, dat
zachtzinnige overreding ook tegenover de kwaadwil
ligen meer resultaat zal hebben dan de kracht van
het zwaard, een krachtig optreden tegen elk verzet
heeft verzuimd."
Hoe gemoedeljjkhoe beBoheiden dit advies van den
militairen afgevaardigde ook werd uitgebragtik be-
twjjfel of de Minister van Koloniën er door overtuigd
is geworden. Zeer zeker heeft in den jongeten zomer
de partg van verzet hare uiterste krachten ingespannen,
waren de gebeurtenissen van 4 en 7 Augustus van
ernBtigen aard maar wat is er na 7 Augustus gebeurd,
dat de vervanging van het civiel door een militair
opperbestuur zou wettigen Daarbg komt dat de
Gouverneur-Geoeraal in Indiëdie krachtens het Re-
gerings-reglement de volle bevoegdheid heeft om alle
noodige maatregelen te verordenenzich ongezind betoont
om hot militair bestuur te herstellen. De particuliere
berigten gewagen van voortdurende spanning en angst
in Groot-Atjehde officiële raededeelingen verzekeren
dat de toestand in Groot-Atjeh verbeterd is. Deze
omstandigheden maken het nemen van eene beslissing
moegelgk. Getuigt, het ook niet van eenige zwakheid,
nadat, men het ophouden van den oorlog heeft erkend,
officieel t,o verklaren dat de oorlog wordt voortgezet
of hervat? Vjjanden of marandeurs dat is de quaestie.
De beslissing is moegelgk, want het is geinakkelgker
het militair bestuur te herstellen dan het te doen
