ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
No. 5620.
52steJaarg.
Donderdag 18 November 1875.
Verschijnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATURDAG. De prjjs per 8 maanden is 1,30, tranco per post 1,60.
ADVERTENTIËN 10 Cts. per regel, kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden.
Door het POSTKANTOOR te ZIE RIK? EE zijn
gedurende de eerste helft der maand October 1875,
de navolgende brieven verzondengeadresseerd aan
personen, wier namen op het adres vermeld, ter plaatse
van bestemming onbekend zjjn, als:
J. WAARDENBURG, Amsterdam.
M. van der PLOEGGorinchem.
J. KOOIJMAN, Zonnemaire.
van het Hulpkantoor BROUWERSHAVEN.
W. van EIJL lloltei dam
Nieuwstijdingen.
Gm«rtfea.
Over het vergaan der stoomboot Pacific wordt uit
New-York nader het volgende gemeld Luidens het
verhaal van den matroosdie gerijd werdwaren aan
boord 250 menscben. Er beerschtc eene vreeseljjte
wanorde na de stranding; de passagiers verdrongen
zich op het dek en vlugtten in de bootentegen de
bevelen in. Eene bootwaarin 15 vrouwen sloeg om
eene anderewaarin zich de opperstuurman en acht
matrozen bevondendreef weg. Het schip zonk snel
en liet op de oppervlakte een drjjvende massa van
menscheljjke wezens achterdoch ook deze verdwenen
weldra in de diepte. Verscheidene Ijjkeu zjjn reeds
gevonden.
©ugelanb.
JLourlo», 15 Nov. Ten gevolge van hoogen vloed
op den Theems zjjn de lage gedeelten der stad eu
omstreken overstroomd. De waterstand is thans dalende.
De storm heeft langs de kust veel schade aangerigt.
Vele schepen hebben schipbreuk geleden.
Siintanilor, 13 Nov. Groote toebereidselen
worden gemaakt voor den nieuwen vcldtogt tegen de
Carlistenwelke omstreeks het einde van December
een aanvang zal nemen. In Alava bicden de Carlisten
in steeds grooter aantal hunne onderwerping aan. Hier
(te Santander) komen bjj voortduring familiên aan uit
San Sebastian. Er bevinden zich hier ook vele man-
schappeudie naar Caba zjjn bestemd.
2t«lic,
Ten gevolge van het meer en moer toenemende
misbruik dat jonge meisjesdie in kloosters en wel
dadigheidsinstellingen tot opvoeding worden opgeno
men, door hare onderwijzeressen en anderen met alle
mogelijke middelen worden overgehaald om den slujjer
aan te nomen, heeft de prefect van Napels eene ver
ordening uitgevaardigdwaarbjj de instellingen die
zich hieraan schuldig maken, met ontbinding worden
bedreigd. Ook zjjn verscheidene nieuw aangestelde
nonnenop last der Regeringuit deze inrigtingen
verwjjderd.
JFrttttfeïijjfe
De maritieme regtbank te Brest beeft zich onbevoegd
verklaarduitspraak te doen in de zaak der beman
ning van de brik II. L.waarvan wjj in Ons vorig
No. melding maakten.
lOmtsckltinfr.
Uit een aantal plaatsen in Duitscbland es Zwitser
land wordt melding gemaakt van vernielingon in de
laatste dagen door storm veroorzaakt. Te Rbeydt is een
gevel van het in aanbouw zjjnde postkantoor totaal
weggeslagen. Te Viersen is de gevel van een huis met
drie verdiepingen letterljjk achterover gedrukt. Te
Gladbach lugen de straten vol dakpannen on glasscher
ven. Even als in dien omtrek zjjn ia verscheidene stro
ken een aantal boomen ontworteld. Dit laatste heeft
ook in Zwitserland plaats gehad. De Dnitscho tele-
giaafljjnon hebben veel
Heïtcrlanlr,
Zwolle, 15 Nov. Gisteren avond circa 10 uur
hoeft alhier in da Voorstraat in het buis van den kas
sier Gratama eene gasontploffing plaats gehad, waarbjj
verscheidene glasruiten verbrijzeld werden on de heer
Gratama belangrjjko brandwonden bekwam. De deerljjk
gewonde kassier was een paar uren te voren van zijne
huwelijksreis thuis gekomen. De gasaanlpg in de voor
kamer des huizes schijnt niet afgesloten te zjjn geweest,
zoodat op het oogenblik, dat de beer Gratama met een
licht daarin kwam, het ongeluk voorviel.
15 Nov. Gisteren werd alhier
in het lokaal van den Amsterdamschen Werkmansbond
een vergadering gehouden van ongeveer 200 bakkers
gezellen die n. b. vier «ren duurdeen waar de
middelen werden besproken ter verkrjjging van hooger
loonen tot het afschaffen van het werken op den
Zondag. Uit de dibwjjls vrjj verwarde en ellenlange
redevoeringendie soms zelfs een religieus karakter
verkregen waarbjj dan natuurljjk het doel der zamen-
komst geheel uit het oog werd verlorenkon worden
opgemaaktdat geen werkman hier ter Btede meer
uren per dag werkt (van 14 tot 16 n. 1.) en dat wol
op den meest ongeschikten tjjd (des nachts) dan een
bakkersknechten dat er geen arbeider alhier isdie
in verhouding tot de werkuren minder verdient dan bjj.
Hierinmeende men eenstemmigmoest verandering
en verbetering komenhoe eerder hoe beter.
Het resultaat dezer bijeenkomst was betrekkei jjk
geringaangezien zich slechts een 40 tal vereenigden
om een beweging ten gunste der bakkersgezellen op
het touw te zetten. Besloten word dus alle pogingen
in 't werk te stellen om dit getal te vermeerderen
om daarna gemeenschappeljjk met geoorloofde middelen
tot het geweDschte doel to geraken.
Wijle aan Zee, 14 Nov. Twee knapen vau
16 en 14 jaar oudzoons van een Engelschen duiker,
hadden bjj den halven storm die heden woeddede
onvoorzigtigheid met eene vlet naar een schoener te
willen roeyendie bezig was te ankeren tns9chen de
pieren van de haven van 't nieuwe kanaal. Door het
omslaan der vlet boetten zjj hunne roekelooshoid met
den dood in de golven. Het hondje, hetwelk zij hadden
meegenomen in hot vaartuigje, zwom naar 't strand en
bereikte het levend
'b» Gravcnhage, 16 Nov. De nieuwe, door den
- Minister van Financiën toegezegde belasting-ontwerpen
zjjn reeds bij den raad van state aanhangig.
Afschaffing van den zeepaccjjns, zonder verlies voor
de schatkist, is daaronder begrepen.
Eerstdaags wordt de indiening verwacht van een
voorstel tot afschaffing der meeste leges on emolumenten
wegens de in- en uitgaande regten eu accjjnson.
De Minister van Financiën 19 op een verlaging van
den zoutaccjjns bedacht en op een herziening van de
patentwet.
Misschien zal een speciale strafwetgeving tot beteu
geling van het misbruik van sterken drank worden
voorgesteld in den geest der voorstellen van de staats
commissie voor het strafwetboek.
15 Nov. Gisteren namiddag" circa
3 ure werd hier hulp ingeroepen voor een op het
Hollandsch Diep in zinkenden staat verkeerenden
vischschokker, toebehoorenden aan den heer Ch. Ver-
hejjen en bevaren door Pieter de Bie en Jacob Geluk.
Oniuiddelljjk begaven zich H. de -Hoog, Aart van
Bavel, Adriaan van Ba vel, Isendoor Verhejje, Jan Col
lier en D. Dubbelmanin eene boot derwaartsdoch
voordat zjj den. schokker bereikt haddenwas deze
reeds omgeslagen. Pieter de-Bie vond opmiddeiljjk
zjjnon dood ia do golven.
Jacob Geluk echter wist zich aan den mast, die nu
eens onder dan boven water slingerde, vast te houden,
doch door den zwareu vloed en sterken golfslag mis
lukte het aan genoemde personen den man te redden.
Eene tweede poging, door P. van Dam, Leendert van
Roojjen, J. Brand en D. Silleris beproefd, bleef eveuzoo
zonder gevolg. Eindotjjk werd nog een derde poging aan
gewend door Jacob van Drongelen, Cornells Ritmeester,
Janus Boelhouwers en Matheus Corsmiden aan deze
mogt het gelukken den schipbreukeling behouden aan
wal te brengen.
Vlis-iingen, 14 Nov. De mailboot Stad Middel
burg, die Vrjjdag ochtend van Shcerness bier moest"
aankomen, heeft Engeland, wegens een gebrek aan de
machine, niet kunnen verlaten. De maatschappij Zee
land is tot hiertoe zéér ongelukkig. De Stad Vlitttngen
ondergaat in Engeland een reparatie, die vele duizenden
guldens zal kostenen de Stad Middelburg zal nu
waarschjjnljjk in hetzelfde lot deelen, terwjjl er bjj na
geen passagiers worden vervoerd. Donderdag kwam de
Stad Breda met slechts drie passagiers aan. Men hoopt
echter, wanneer de pier te Queensborough gereed zal
zjjn, weldra vee en goederen te vervoeren.
Sedert eenigen tjjd is reeds een veehouder uit Sluis
begonnen om, per mailboot Vlissingen--Sheerneas, zjjn
schapen naar de LoDdenscho markt te verzenden.
VliKsingen 15 Nov. Op last der directie van
de stoombootmaatschappij Zeelandwordt de dienst
onverwjjld gestaakt tot het hoofd te Queensborough
gereed is. Waarschjjnljjk zullen drie maanden daarmede
verloopen. Hedenavond vertrekt geen boot.
Bjj den Zondag 11. gewoed hebbendon storm is op
de Wester-Schelde, bjj Walsoorden, een vlettersvaartuig
omgeslagenwaarbjj schipper en knechtzjjnde vader
en zoon, beide zjjn verdrouken.
Met zekerheid kunnen wjj thans mededcelen dat
de Maatachappjj Scheldedie onder de directie van
den heer van Raalto de voormalige marinewerf zal
exploiteren binnen eenige dagen hare werkzaamheden
zal beginnen en dat hier spoedig eene bezending ma-
chinerien en materialen, benevons een veertigtal beamb
ten en werkliedenverwacht wordenten einde do
inrigting zoo spoedig mogeljjk in orde te maken.
WolfnnrtNdUU, 16 Nov. De voordeelen, welko
thans uit de teelt der suikerbieten getrokken worden,
ook voor vrochtrjjders en den arbeidersstand, in eenen
tjjd, dat anders weinig meer te verdienen valt, vor-
oorzaakt groote ontevredenheid bjj hendie ten vorigen
jare tegen hooge pachtsommen land in gebruik beko
men hebben dat aan de kerk toebehoort. Het scbjjnt
dat kerkvoogden niet gezind zjjndaartoe vergunning
te verleenen.. en vooral is men ontevreden, dat oen te
dier zako strekkond ingediend achrifieljjk verzoek van
wege belangstellendenmet geen het minste antwoord
verwaardigd wordt.
Goes, 15 Nov. Mon kan niet zeggen dat onze
Ïemoenteraod niet nltjjd gaarne van zich laat spreken.
>e laatste discussiënwaarbjj enkele leden elkander
vrjj onliefljjk toespraken en anderen het dagoljjksch
bestuur de noodige pillen te slikken gavengetuigen
weder dat men gaarne de aandacht op xicb gevestigd
houdt. Elders zal ook wel eens een en ander voor
komen dat minder schoon klinktmaar hier is het
ernaar hot scbjjntop gezet om nltjjd wat bijzon
ders te hebben. Aan den andoren kant ontbreekt het
niet aan gewigtige onderwerpen. Zoo is nu weder een
plan van hootdeljjken omslag ingediend door het raads
lid van Swinderen. Als het den omslagtigen officieeion
weg zal doorloopen hebbengeeft het zeker weder
aanleiding tot piquacto beraadslagingen. Ook is er een
plan tot concessie van schuld aanhangigdat door de
Vliasingscho handelsbank aangeboden is, maar geen
onvcrdeelden bjjval vindt, 't Zal nog wel wat duren
oer men daaromtrent tot een einde komt.
Tholcn, 14 Nov. Gisteren is to Oud-Vossemeer
weder een geval van verduistering van oen kind uit
gelekt. Uit hot onderzoek door den Burgemeester, als
plaatsvervangend Kantonregter, ingesteld is gebleken,
dat de ODgebuwde moeder bet roet medeweten van
haar vader in diens wagenhuis begraven heeft; maar
zjj en hare huisgenooten getuigen volkomen eenstem
mig, dat het kind ontjjdig geboren was en niet heeft
Kerltuh'ii w.-»
De Cand. A. H.. Roose is beroepen te Oostkapelle
Zwartsluis en te Oudewater, en de Cand. H. van
Griethuijscn, Az., te Blaauwkapel en te Westmaas, en
heeft ook nog toezeggingen van beroep ontvangeD naar
Schaarsbergen en Ravenswaujj.
Behalve to Goes, is Ds. E. E. Gewinpved. te
Abcoude, ook te Sneek beroepen.
Bedankt voor het beroep naar Axel door Da. II. J.
den Boer, pred. te Ouddorp.
Beroepen bjj de Chr. Geref. gem. te Hazerswoude,
Ds. A. Brink te Neuzen.
Dr. J. Groeneweaen nam den 14 dezer afscheid van
de gemeente Fort-Bathc. a met Rom. 15 13, als
verroepen naar Almkerk, o. a.
Zicrik/.ee, 17 Nov. De arrondissements-regtbank
alhier heeft, ter vorvulling der vacature van Griffier
bjj die regtbank, ontstaan aoor het eervol ontslag, op
zjjn verzoek verleend aan den heer Mr. IF. L. J. spoor
opgemaakt de navolgende voordragt:
Mrs. J. H. Kci'trII. E. Kann en J. P, H. la
Grappe Dominica*, Substituut-Griffiers, respectivelyk bjj
de regtbanken te Brielle, Almelo en Goes.
Uit eeno MiDisteriëelomededeeling aan de Kamers i
bljjkt, dat do kohieren der grondbelasting van het
eerstvolgende dienstjaar volgens de uitkomsten der
plaats gehad hebbende herziening van de belastbare
opbrengst der gebouwde eigendommen zullen worden
opgemaakt. Dientengevolge zal de wet op de genoemdo
herziening, waarover velen zich noodeloos verontrust
hebben, den 1 Januarjj 1876 ten volle in werkiogzjjn
gebragt.
Eene dame uit Dordrecht heeft dezer dagen 20
duizend galden geschonken aan 't moederhuis (cone
nieuwe stichting van do weezen-inrigtingen te Neerbosch
en Njjmegen), ter verpleging van kleine, zwakke meisjes.
Deze, zelfs in het buitenland gunstig bekende weezen-
inrigtingen, door den heer J. van Lindenhoul, zonder
eenige middelen, vóór omtrent 12 jaren in 't klein
begonnen, breiden zich zoodanig uit, dat het aantal
verpleegden aldaar thans tot 432 geklommen is. Deze
inrigtingen worden geheel uit vrijwillige bjjdragen on
derhonden, welke steeds van alle zijden inkomenzoodat,
gedurende den tjjd van haar bestaan, alleen aan kleine
giften, de som van ongeveer 416 duizend gulden is
aangebragt. De kosten van het onderhoud der weezen
beloopen thans elke week circa 1200 gulden.
Dezer dagen werd aan de diaconie der Herv.
gemeente te Wissekerke in N.-Beveland gelegateerd
de som van ƒ200, vrij van successie-regt, door wijlen
den heer Thomax de Lange, in leven landbouwer en
djjkgraaf te Camperland.
TEIEGRA M.
Middelbufgr, 17 November.
De op 9 dezer nit het Huis van Arrest alhier ont-
vlugtte gevangene Auguxt de Vos is gevat in zjjne
geboorteplaats Stekene (Belgie) en is overgebragt naar
de gevangenis te Dendermonde tot het ondergaan vau
eene maand gevangenisstrafwaartoe bjj vroeger aldaar
yeroordeeld was
Gemeugde berlgten.
Ingezonden StuUlien.
Te Wemeldinge wordt een zwierbol aangeraden
zoo dikwjjls niet te komen in het Molenzigt, want hjj
is er niet meer in trek. Twee dames te Wemeldinge
zjju er op uit om iemand die nog wat geld heeft zoo
kaal te pluimen dat bjj nog arbeider zal moeten wor
den. Een peoweger te Oude Tonga moest zulke
verbeelding niet van zich hebbenwant dat staat
maar leeljjk. Een ambachtsman te C. heeft op Maan
dag avond 8 dezer zooveel genoegen gebad op zjjne
wandeling met zjjne Mariedat er twee menscben vau
schrikten. Dat zjju nu de gevolgen van den kinderdoop.
Iemand te Z. ie zoo verliefd op eene witte roos,
dat hjj zegt.
Roosje'k wil u Zondags plukken
Bjj het uitgaan van de kerk
In de week wil "t niet gelukken
Want dan zjjt gjj aan het werk.
Een dametje te N. is zoo bl jj dat zij een vryer heeft
dat zjj het overal rond loopt vertollen. Hp blaast goed
op den hoornzegt zjjon ik houd veel van muziek
en dan komen wij overal voor niet bjj. Te C. wordt
eene kasteleins-dochter aangeraden zoo verbljjd niet te
zjjn, nu zjj een boereu-zoon bjj zjjn slippen heeft, want
b\j zal haar wel eens laten zitten. De man is wel goed,
on hjj heeft de lengte goedmaar de breedte niet,
en boe of het met de rondte gesteld isdaar weet
men weinig van. Een SmidB-zoon te Coljjnsplaat
moest zoo in zjjn schik niet zjjnomdat hjj met Franjee
aan den gang iawant dat beteekent nog niet veel.
Janntje t© Kamperland wordt aangeradenzooveel
verbeelding van zich niet te hebbendaar zjj zich toch
maar moet behelpen met een bakkers-kneebt. Te
Wissenkerke moest Leentje des Zaturdags avonds zoo
voor spot niet loopen over de straat, want dat. past
voor haar nietzjj is te fatsoeuljjk om zich zoo aan te
stollen. - Onder Biervliet wordt een boeren-zoon aan
geraden om zich af te wennen om precies iederen avond
voor dat do lamp aangestoken is, bij de vrouw van
Jan eon bezoek to gaan brengen. Twee jonge dames
te Poortvliet worden verzocht wanneer hunne vrjjers
des Zondags nog meer komen, hen op geen dorschvloer
moer te zetten, en geen ton voortafel, te gebruiken.
Mededeelingen en wenschen in zake
het lager onderwijs in onze gemeente.
XI.
Wij hebben in onze vorige mededeelingen" gezegd,
dat ae to lage jaarwedden der hulponderwijzers oorzaak
waren niet alleen van toer langdurige vacaturesdie
allcrnodeeligst op het onderwjjs moeten werken maar
ook van do omstandigheid, dat. wjj hier in den regel
de beste krachten verliezen en do minder goede aan
werven en houden. Wjj zeggen met opzet aanwerven,
omdat wjj ons niet herinneren dat ooit tot tractemcnts-
verhooging werd overgegaan dan nadat eene der scholen
of allo te gel jjk eerst do nodeelige gevolgen der vaca
tures bad ondervonden. De bewjjzen voor deze barde
woorden vinden wjj in het officieele gemeenteverslag;
wat wil men meer. Daar toch lezen wij ')-.
»In het onderwjjtend personeel zjjn de volgende ver
anderingen voorgevallen. AaD den hulponderwijzer bjj
de eerste schoolvoor gewoon- en racer uitgebreid
lager onderwijs, D. Vooren werd, op zjjn verzoek, met
ingang van den lsten Februari eervol ontslag verleend,
wegens vertrek naar elders. Tot ons leedwezen bleef die
betrekking het geheele jaar door onvervuldToenna
herhaalde oproepingen, geen enkel sollicitant opdaagde,
werd de jaarwedde met ƒ200 verhoogd en eindelyk kon
men tot eeno benoeming overgaan.
»De hulpondorwjjzercs aan de tweede school voor
gewoon- en meer uitgebreid lager onderwijs J. D'liuy
verkreegop haar verzoekeervol ontslag, met ingang
van den lsten Juli 1874". Na gedane oproepingen meld
den zich geene sollicitanten aan en toen besloot men
do jaarwedde met ƒ100 te verboogen. >Bij het einde
van het jaar was ook in die betrekking nog niet voorzien
Ieder weet., dat wij het aan eene zeer toevallige om
standigheid moeten dank weten, dat genoemde be
trekkingen thans vervuld zjjn. De schoolcommissie zelve
klaagt dan ook »de langdurige vacaturehebben natuur
lijk niet voordeelig gewerkt op hel onderwij* Nietvoor-
öeelig? Wil dat misschien zeggen in 'toogloopend na-
deelig
Eéne uitdrukking in 't verslag der schoolcommissie
heeft ons vooral getroffen. Onder de hulponderwijzers",
zegt het verslag, waren er, over wie wjj minder te
vreden warenWat beduidt zulk een los daarheen
geworpen woord Wat moet do lezer van zulk eeno
algemeene terechtwjjzing beduiden? Lezen de hulpon
derwijzers 't verslag der schoolcommissie niet Waarom
berusten zjj er dan in Wie iets te zeggen heeft, moet
den moed hebben ronduit te sprekenalgemeenheden
treffen schuldigen en onschuldigen. Wanneer zullen de
officieele verslagen toch eens ontdaan worden van de
frazen
Nu wij toch aan het verslag der schoolcommissie toe
zjjnwillen wjj ook nog zeggen, dat door de bemoeiing
dier Commissie de toelagen voor de kweekeliugen zjjn
verhoogd. Als men echter die zaak goed in de oogen
kjjfetdan blijkt ook hier de lust om 't voor een koopje
te hebben. «Het bleek ons"zegt do Commissie«dat
het getal jongeliedendie zich voor kweekelingen aan
meldden meer en ineer verminderdewaardoor ook het
getal minder wordt van hen, die hier voor de betrekking van
hulponderwijzer in aanmerking konden (leeswilden
komen". Nu zou 't wel een weinig naief zijn, als wjj
nit deze woorden lazendat de Commissie de vrees
niet kan onderdrukken over de vermindering van 't
hulppersoneel in algemeen. Zjj heeft wel degel jjk be
doeld dat de kans kleiner wordt om hulponderwijzers
te krijgen, die hier zjjn gekweekt, die hier thuis hooren
en die voor lage tracteuienten zijn te krjjgen. Wjj
vervolgenomdat nu de hoofdonderwijzers van die
Scholen (do scholen voor min- en on vermogenden) me
dedeelden, dat zich wel kweekelingen zouden opdoen, als
maar de toelagen werden verhoogd, achtten wy (de Com
missie) het noodig, dat tot die vorhooging iwerd over
gegaan om daardoor, zoo mogeljjk, het kiezen van de
Bladzijde 5 cn vervolg van 't Verslag der Plaatselijke
Schoolcommissie over 1874.
onderwijzersloopbaan bjj de jongelieden hier te bevor
deren." Nu zal 't een ieder in de Commissie prjjzen,
dat zjj zulk een loffeljjk doel, als het helpen lenigen
van den toekomstigen onderwjjzersnood is, nastreeft.
Maar als de critiek opmerkt of er behalve dat doel
ook nog niet een streven in ligt om bjj het lager
onderwjjs de kweekelingen als werkkrachten te gebrui
ken, dan vraagt menhoe is het toch mogelijk, dat in eene
zoo verlichte gemeente, als de onze ontegenzeggelijk is,
nog altjjd zooveel heil wordt gezocht in dat armzalige
kweekeliagea-stelse]dat onding! Naar.'fc Noorden de
blikken gericht, daar weet men hoe 't hoort, daar waagt
men geen klassen aan knapen van twaalf, veertien jaar.
Op de school voor onvermogenden zjjn 6 hulponder
wijzers en vier kweekelingen. Roe oud zjjn die jongelui
dwalen ze gedurende den schooltijd als helpers door
't lokaal rond kunnen zjj zeiven reeds zonder toezicht
wezen? Men versta ons wel, wjj zien gaarne, dat er
onder do jongelui zjjn. die lust en aanleg toonen, om
als onderwjjzer te gaan etudeeren, maar om die jongens
voor een prjjaje als werkkracht aan te werven en aldus
èn de leerlingen èn de kweekelingen zelf te benadeelen,
dat vindt in ons de meest heftige bestrijding. Er moet
aan dat misbruik een einde komen en eene enquête
is noodig. Dan zal er meer geld moeten zjjn, maar
zoo de burger ooit op billjjker manier in zjjue belasting
een paar gulden koD worden verhoogd dan voor 't lager
onderwjjs, dan achte men dit geschrjjf zonder waarde.
H.
Haagsche Brieven.
Den Haag, 15 November.
De Koningin is geredofschoon nog zeer zwak
terwjjl zjj zich dezen winter bjjzonder zal moeten in
acht nemen. Nu wordt natuurlijk uitgestrooiddat
hare geneesheeren het donkerder hebben ingezien dan
noodig wasen niet al de leden van het Vorsteljjk
Huis, die per telegraaf naar den Haag zjjn ontboden,
zjju eveneens ingenomen geweest met dio oproeping.
Zelfs is Z. M. de Koning voornemens de volgende week
naar het Loo terug te keeren om aldaar zeer bedaard
de uitkomsten der begrootings-discussiën af te wachten.
Doch in deze zaken is bet beter wat te voorbarig dan
te luchthartig to zjjn. Omtrent de ziekte van H M.
zjjn allerlei anecdoten in omloop, die ik niet alle als
waar zou durven aannemen. Men verhaalt van vrouwen
uit de volksklasse, die des morgens vóór het paleis de
deugden der Vorstin zjjn komen uitbazuinen en zeer
misnoegd waren over de soberheidwaarmede hare
belangstelling door den portier bevredigd werd. Wat
er vod al die verbalen moge waar zjjndit staat vast,
dat wederom bjj deze gelegenheid is geblekendat
geen lid van het Vorstel pk Huis zóó algemeen
bemind is als de Koningin. Ieder weet hier trouwens
hoe vaak de Koningin op hare wandelingen de lieve
jeugd aanspreekt, en d&arbjj nooit eenig onderscheid
maakt tusschen m aatsch appe 1 jj ken stand. Wat juist
in de Koningin het meest bewonderd wordt, is dat
zjj nooit party kiest. Aon schry verskunstenaven
staatslieden van iedere rigting bewyst zjj gel jj kei jjk eer.
Alle Haagscbo leverancierskoninklijke en niet-
koninkljjkehalen vrjjer adem nu dit gevaar is geweken.
Intusschen gaan deze leveranciers toch reeds zeer ge
drukt. De mode om de keurigste wintertoiletten regt-
strecks uit Parjjs te ontbiedenneemt hand over hand
toeniet alleen in de groote maar ook in de kleine
wereld. Zoo hoordo ik deze week van eene rjjke dame,
die direct uit Parjjs een fluweelen wintermantel voor
f 18 had besteld waarvoor zjj bier minstens het drie
dubbele zou hebben moeten voldoen. Gansche toiletten, ja
zelfs tot regenschermen toe (en die zjjn in de laatste
dagen gebleken noodig te zjjn) worden voor een prjjs
afgeleverd, driemaal lager dan men ze hier bjj don
winkelier verkrjjgt. Op deze wyze trachten do Franschen
de oorlogsbelasting terug te halenmaarindien men
do boeki n der marchands en marchandes de modes van
den Haag kon nagaandan zou men voor dit jaar
eene aanmerkeljjke inkrimping aan de crediet-zjjde
ontwaren
In de politiek heerscht op dit oogenblik de grootste
bcwegeljjkbeid. Alle persen zweeten van de welspre
kendheid van twee Kamers der Staten-Generaalge
zwegen nog van Provinciale Staten eu gemeentelijke
Parlementen van koloniale-industriëele en letterkun
dige genootschappen. Wjj zjjn, met den regen-mousson,
de vochtige periode van het spreken en schrijven inge
treden. De Vertegenwoordiging spant de vierschaar
over het Ministerie, maar of die vierschaar ook de
schaar zal bezigen om den levensdraad van het Ministerie
af te knippenmag betwjjfeld worden.
Het Verslag over Hoofdstuk I der Staatsbegrooting
voor 1875, dat wil zeggen niet over het Huis des Konings,
maar over de algeineene politiek, die aan dit Hoofd
stuk wordt vastgeknooptwas bjjzonder ongunstig.
Dat bet Ministerie niet werkte kan men niet beweren.
Ledigheid is wel het geringste verwjjt, dat tot den
Minister van Binnenlandsche Zaken kan worden gerigt,
maar men meende, dat hjj te zeer tot de klerikalen over
helde en dat het hem aan constitutionelen zin zou
ontbreken. Zjjn beleid gaf bjj zeer velen «stof tot
bedenking." Maar dat is nog geene opzegging van
vertrouwen. Wat er van dit toegeven aan de kleri
kalen waar is zal eerst bjj de behandeling der Staats
begrooting kunnen bljjken en uit 's Ministers houding
by de afdoeling: Onderwijs kunnen worden afgeleid.
En wat het gemis aan constitutionelen zin betreft, ook
dit is nog niet gebleken in zoodanigen graad te bestaan,
dat daardoor het leven van het Ministerie wordt in
gevaar gebragt.
Hoe men over 't Kamer-Verslag oordeele(er moet
nu immers alle jaren een Verslag zijn, waarin de
«politiek" wordt besproken) de Arnhemxche Courant
bad bepaald ongeljjk zich te ergeren aan dien volzin
in het Verslag waarin gezegd wordt dat een kabinet
van zaken anders had moeten zijn zamengesteld dan
het tegenwoordige. De Arnh. Cour. zag daarin de
strekking, dat de liberalen ook wel een paar zetels
in dit Ministerie zouden hebben begeerd. Maar het
Arnhemsche orgaan heeft die zinsnede bljjkbaar mie-
verstaan. Welke der corypheën van de liberale partjj
zou gezind zjjn in een Ministerie-Heemskerk zitting te
hebben Bovendien ook zelfs kabinetten van zaken
behooren homogeen te zijn omtrent hoofdbeginselen.
Ik heb daarvoor één redenmaar zjj is afdoende. An -
dors kunnen zjj geen zaken verrigten en een liberaal-
kleriale spoortrein zon gevaar loopen telkens uit het
spoor te geraken. Het Kamer-verslag draagt veeleer
do ondubbelzinuigste blijkendat de liberale partjj
nog niet hare vroegere eensgezindheid heeft terug be
komendat zjj er niet aan denkt, thans de teugelsin
handen te nemen. Zoo zjj dit gewild hadzou zjj 't
duidelijker te verstaan gegeven hebben. «Controleren
thans" heeft do heer Kappeyno in 't vorige jaar gezegd.
Welnu? Waarom mag het Verslag dan geen «beden
kingen" behelzen Ben ik wel onderligtdan zjjn
verscheidene leden der liberale party (tenzjj de om
standigheden in de naaste weken daarin wjjziging inog-
ten brengen) bepaald voornemens ook het budget van
den Minister Heemskerk aan te nemen. De heeren
Blussó, Dullert, Godefroi, van Naamen, Jonckbloet
Sandberg en de Vries schjjnen in de Kamer eene zoo
genaamde centrum-party uit te makenen niet onder
