ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
No. 5605. Donderdag 14 October 1875. 52ste Jaarg.
Verschijnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATURDAG. De prjjs per 3 maanden is ƒ1,30, tranco per post ƒ1,60.
ADVERTENTIÈN 10 Cts. per regel, kunnen uiterlpk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden.
POSTERIJEN.
Met ingang van ÏO dezer zal het POST
KANTOOR (feopeurt zijn:
Op WERKDAGEN:
van ure voor- tot ÏO ure namiddags.
Op ZON- en FEESTDAGEN
van O tot IS, tot -L, -r tot Ten O1/, tot ÏO u. I
Voor postwissels en quitanoiën
alleen op WERKDAGEN:
van tot 1£5 en S tot 5 ure.
De ondergeteekende wyat nogmaals op de wensche-
ljjkheid om geen brieoen met geldswaarde ounan-
geteekeud te verzenden.
De kosten van aauteekening bedragen slechts 10 cfc.
Ondersoek naar onaangetevkende brieven die in kei
ongereede zijn geraaktgeschiedt zelden met gunstig
gevolg.
ZjERltZEE, De Directeur van het Postkantoor
13 October 1875. te Zierikzee,
PILAAR.
Algemeen Overzicht.
Zuster Anna, ziet ge noch niets komen? Zoo vragen
de journalisten hier en elders, wanhopend dat er geen
Solitiek nieuwa te verkrijgen is. Het publiek is ook in
it opzicht wel wat overprikkeld en werpt de dag
bladen met zekere minachting weg, omdat er eigenlijk
niets nieuws is. 't Is een treurig verschijnsel. De gewone
zaken van het leven gaan onopgemerkt voorbjj. Men
zou byna een oorlog willen om wat te kunnen hoorea.
Maar gelukkig dat het publiek onbevredigd blijft. Mis
schien leert het langzamerhand meer belangstellen in
het minder piquante, maar waarin toch zoo vaak de
kiem opgesloten ia van toestanden die bjj toeneming
belangstelling wekken.
De "dagbladen in Frni.kryk slaan geen vroljjken
toon aan, al is er dan ook niets bijzonders. Een deel
van hen ziet het land aan den rand van een afgrond,
omdat zjj een verbond van republikeinen met radicalen
vreezen. Han eenige grond is echter dat eenigen van
de laatsten aan een republikeinsch gastmaal hebben
deelgeuomen en men zon das hunne verwachting wel
wat zwartgallig kunnen noemen. Een ander deel vreest
juist om tegenovergestelde redenen hetzelfde. Zjj zien
met bekommering den toenemenden invloed van het
clericale element en verzuimen niet er op te wjjzen
dat de regering dezen veel in de hand werkt. In ver
band hiermede wordt eene bijzonderheid medegedeeld,
die wel tot nadenken stemt. In eeno vergadering van
bisscboppen, die de zoogenaamde vrjje Universiteit te
Parjjs ondersteunen, is een brief van den Paus voor
gelezen, waarin over de inrichting dier Universiteit een
en ander, bjj wjjze van voorschrift wordt gezegd. Men
maakt terecht daaruit op dat de ultramontanen die
vrye inrichting zullen beheerschen. Intusschen 19 de
opening der colleges alreeds op 5 Dec bepaald. Verder
houdt men zich bezig met eene circulaire door den
minister Buffet aan de prefecten gezonden, waarin met
betrekking tot de volksbibliotheken gezegd wordt, dat
de gemeenteraden de boeken mogen aanschaffen, maar
oltyd onder contröle van don prefect. Zeer juist merkt
men daarbjj op, dat vermits de politieke richting der
prefecten nog al verschilt, zeer waarschijnlijk de eeno
bibliotheek eene geheel andere kleur zal dragen dan
de andere. Hoe hetzjj, Frankrijk dat zich zoo gaarne
het cachet van eene verlichte natie toeeigent, handelt
al zeer wonderljjk in het stuk van volksverlichting en
wel kan men zeggen, dat uit dit oogpunt do toekomst
duister is.
Voor den aanstaanden rjjksdag in Dnttsnhlnnd
ligt reeds een twistappel gereed die weder heel wat
woorden zal uitlokken. Het is de herziening en aan
vulling van het strafwetboek, waarin do regering oene
zeer nitgebreide macht wordt toegekend tot het be
teugelen der woelingen van nltramontanen en socialisten.
Ook de tegenstanders van deze beiden laten niet na op
te merken dat die bepaliogen in strjjd zijn met hot
recht van vereeniging en de vrjjheid van drukpers, en
dat de maatregelen toch niot aan het doel zullen be
antwoorden. In Boteren dreigt een conflict te
ontstaan, dat ten deele reeds lang voorzien was. Het
ministerie is aan de Kamer niet aangenaam en er i9
veel kans dat een voorstel zal doorgaanom in het
adres van antwoord den Koning te herinneren aan een
woord, eenmaal door zijnen vader gesproken, namelijk
dit; »ik wil in vrede leven met rnjja volk." Daarom
zon hij het ministerie moeten wegzenden. De Koning
zelf is ook al in een nltramontaaDscben strjjd gewikkeld
en heeft dezer dagen bjj eigenhandig schrjjven aan
den minister van eeredienst, zjjn ongenoegen te kennen
gegeven over de bandelwjjze der bisschoppen die in
kenneljjken wederstand tegen de staatswet zjjn.
In ons vorig verslag maakten wjj melding van eene
circulaire die in Engeland veel beweging veroor
zaakte. Zjj betrof het niet opnemen van vluchtende
slaven op Engelsche schepen. Daarover zou eene mee
ting gebonden worden in Hydepark,. omdat men ver-
ontwaardigd was over deze bescherming der slavernjj. Do
regering, zoo meldt men thansheeft echter ingezien
dat zjj een dwaas paard bereed en nog voor de meeting
gehouden werd, heeft zjj de circulaire ingetrokken. Men
verwondert; zich dat do regering niet wjjzer was en
zich aan eene daad waagde die in elk opzicht ondoor
dacht kan worden genoemd.
De berichten uit Spuiijo lniden ditmaal voor de
Carlisten minder gunstig. Eene bende van hen zou met
groot verlies verslagen zjjn. Tegen San Sebastian heb
ben zij het vuur nog niet durven hervatten terwjjl
deze plaats aanzienlijke versterkingen ontvangen heeft.
To Santander zouden niet minder dan 70 Carlistische
deserteurs zijn aangekomen en een hunner genoraals
moet weder op Fransch gebied de wjjk genomen hebben.
De zaken zjjn dus niet vooruitgegaan of in eenig opzicht
veranderd en wat wij het treurigste achtende kans
neemt niet toe, dat er aan den ellendigen burgeroorlog
een einde kome. Wanneer zullen de vorsten wjjs
worden Of zal men bet misschien als een bewjjs van
toenemend verstand aanmerkendat te Madrid een
aardrijkskundig genootschap, onder bescherming van
den Koning wordt opgericht?
Uit de Herzegowina is ook geen ander nieuws
dan dat de opstandelingen in hun verzet volharden en
vast besloten zjjn wanneer zjj door de Porte op den
dnur worden tegengewerkt, den oorlog wel te staken,
maar zich in henden te verdeelen en over het land te
verspreiden, ten einde dit te verwoesten. Van de
hoog geroemde bemiddeling der mogendheden komt
du9 voorshands niet veel.
In Serviö schijnt het uitzicht beter to wezen.
De groote mogendheden hebben gedreigd hunne hulp
te onthoudenindien de Turken het land bezetten en
bjj de vorming van een nieuw ministerie heeft de
vredepartjj gezegevierd.
Nog een tweetal overwinningen door de ultramon-
tanen behaaldhebben wjj te vermelden. De Paus
heeft een gezant van don Schah van Perzië ontvangen,
die hem de gelukkige boodschap bragt dat voortaan
door geheel het rjjk de Roomsche godsdienst vrjj zou
mogen beleden worden. En in de republiek Bolivia
heeft de president zich in bisschoppelijke armen ge
worpen ten einde zijn doel te hereiken. Verschrikt
door de rampen van den burgeroorlogheeft bjj daarin
eene straf van God willen zien on zich nu aan de
geestelijkheid aangesloten. Zoo by v. heeft hjj den
bisschop van La Parz verzocht alle biechtelingen van
het manneljjk geslacht te vermaneD dat zjj toch aan
do overheid gehoorzaam zullen zjjn. Voorwaar het is
der godsdienst geene eer bewezen als men dien bjj
wjjze van politie-maatregel aanwendt en eene regeering,
die daartoe hare toevlucht nemen moetverraadt niet
veel kracht. Maar aan den anderen kant mag men
het ook een geluk rekenen als er dan toch één macht
is die nog geëerbiedigd wordt en een godsdienst die
de orde in een burgermaatschappij bevordertkan niet
anders dan als voorrecht aangemerkt worden. Jammer
dat onder dien dekmantel zooveel twist wordt gestookt
en zooveel kwaad wordt gesticht.
Ni e u wstij d i ngen
(Sttgelemb.
Een Engelsche beul vierde onlangs in zjjn huiseljjken
familiekring zijn zilveren dienstjublilé. Toen men in
de vroljjkste stemming bezig was do kurken der cham-
pagneflesschen to laten knallenstort een dienstmeisje
bleek vaa schrik, de zaal binnen en deelt mede, dat
drie heeren in de kamer der bovenverdieping den ju
bilaris wenschen te sprekenniemand van het dienst
doend personeel wisthoe zjj daar gekomen waren.
De jubilaris begeeft zich met het geheele gezelschap,
en gevolgd door meiden en knechtsnaar bovenen
jawel, daar zitten de drie in het donker vertrek. Allen
zjjn stom van ontzetting, die echter weldra plaats
maakt voor koddige verbaziDg, nu een der drie heeren
vooruit treedt en den feestvierenden huisheer, onder
het aanbieden van een kleinen zilveren galg, op de
volgende wjjze toespreekt: »Sir, ons is te beurt ge
vallen door de vereeniging der spitsbooven te worden
afgevaardigdom u op uw eervol jubilé geluk te wen
schen onzen eerbied te betuigen en u te verzoeken
ook in de toekomst met uwe lieftalige humaniteit en
weêrgalooze behendigheid den armen slagtoffers, welke
door de wreede justitie veroordeeld zjjn tot den strop,
de onaangeDaame gewoarwordigen der laatste oogen-
blikkon in deze wereld des jammers te verkorten en
hen snel en zeker aan gene zjjde te doen aanlanden."
Do zoo zeer gevierde jubilaris antwoordde terstond met
waardigheid: Gentlemen! Diep getroffen daar dit tecder
bowjjs uwer lieve oplettenaheidontbreken mg de
woorden, om u rayn gevoel geheel te vertolken. Gent
lemen noemt de vei zekering met u mede, dat, wan
neer een uwer mjj in banden mogt komenom ge
hangen te worden ik mjjn werk met de grootste be
hendigheid en kieschheid verrigten zal."
Er word wjjn gebragt on gedronkeneu ten slotte
verzochten de heeren spitsboeven allerhoffelijkst om
verlof, zich, zooals zij gekomen waren, weder te ver-
wjjderenten eindo de wetten hunner vereeniging niet
te schenden. Natuurljjk werd dit verzoek ingewilligd.
Onder de beleefdsto buigingen namen do hceron hunnen
weg door het venster, terwjjl hot gezelschap nog een
poosje onder jok on scherts hot aardige gelag bleef
bekjjkcn; vervolgens keerdo men lagcheod naar de eet
zaal terug enalles was inmiddels opgeruimd,
m. a. w.gestolen.
Londen 12 Oct. Een telegram van den lldon
nit Weenon aan do Times meldtdat omtrent de
financieelo maatregelen van Turkjje eene wisseling van
gedachten tusschen de verschillende kabinetten plaats
had, en dat alle, met uitzondering van Frankrjjk
hetwelk zich nog niet over do quaestio uitliet, geen
redenen aanwezig achten om daartegen vertoogschrif
ten of protesten in to breDgen.
KoiiMtnntinopol10 Oct. In eeno kennisge
ving geteekend door den voorzitter van het beurs
comité komt het volgendo voorDaar do verklaring
der Porte van 6 dezermot do toelichtende nota in
verschillenden zin wordt uitgelegdbrengt de Regee
ring ten einde elk misverstand te vermjjdenter
openbare kennis datte rekenen van heden, de interest
en de amortisatie der binnen- en der bnitenlandscho
schuld gedurende vjjf jaarmet de helft zjjn vermin-
dord. De betaling der coupons zal als volgt geschieden
voor de eene helft in geld, voor de andere helft in
nieuwe obligatien, rentende 5 pCt.betaalbaar in specie.
De waarborgenzoowel voor betaling van de eerste
helftals voor die van den bedoelden interest, bestaan
in de opbrengsten der in- on uitgaande regtendo
inkomsten van tabak en zont en de belasting op de
schapen.
ijjpesen.
Naar mon te Posen verhaalt, is de tegenwoordige
chef van den generalen staf, die de bewegingen van
de Turksche troepen in de Herzegowina leidt, een
geboren Duitscher en uit Posen afkomstig, waar hjj
Jozef Borsetzky heette en pater in de Dominicaner-
Orde was. In 1849 legde hjj het geestelijk gewaad af,
ging naar Turkjje, werd Mohammedaan on nam dienst
in het Turksche leger, waar hjj door Omer-bassa onder
protectie genomen werd, zoodat hjj reeds in 1868 den
rang van bassa bekleedde. Hjj heet thans Moestafa-
Dsjellala-bassa.
fljongaeijc.
Te Pesth heeft zich het in het Oostenrjjksch-Hon-
gaarsche leger nooit voorgekomen geval voorgedaan,
dat een officier in actieve dienst, met alle daarbij
behoorende plegtigheid, tot do Israëlietische godsdienst
is overgegaan om mot een joodsch meisje in hot hu-
weljjk te kunnen treden.
SDuttaehlawb.
Dat in dit Rijk de post veel gebruikt wordt voor de
verzending van geldis bekendmaar bjjna ongeloo-
felijk i9 het echterdat in 1874 aldaar per post is
verzonden aan bankbiljetten en zilveren en koperen
specie voor eene som van 8844 uiillioen.
^itfrerlnttïr,
Amsterdam. 11 Oct. Aan de fundering voor
het Thorbecke-monument wordt thans jjverig gewerkt.
De escozijnsche steen, voor het monument benoodigd,
is geheel afgewerkt uit België hier aangekomen en
naar het terrein op het Reguliersplein overgebragt.
Hot zjjn twee kolossale blokken die tot voetstuk
moeten dienen en een dekstuk. De zjj stuk ken, waarop
aan don voorkant van wit marmer do naam van den
staatsman in gulden letteren zal prjjkeu, worden zorg
vuldig voor het oog van nieuwsgierigen verborgen
fehouden. Naar wij vernomen, zullen aan de achterzijde
et geboorte- en Bterfjaar, aan beide zjjden kernspreuken
en een vers op den staatsman toepasseljjk gebeiteld
worden. Het monument zal echter volgens don wensch
van de Commissie op 2 November a. s., den 27sten
verjaardag der grondwet, niet onthuld kunnen worden,
aangezien met de fnodamentwerken, waarvoor minstens
6 weken vereischt wordt, niet vóór de Amsterdamsche
kermis een aanvang is kunnen gemaakt worden.
Cwruvenliatre, 12 October. De Tweede Ka
mer heeft heden de verkiezing van den heer van Heemstra
onwettig verklaard eu mitsdien de conclusie tot toela
ting van genoemden heer verworpcu met 53
tegen 16 stemmen.
Er zal alzoo in de Haarlemmermeer eene nieuwe
verkiezing moeten plaats hebben.
OSk*iv«», 10 October. Maria van der Linden is
eergisterenmorgen naar 's Hertogenbosch getranspor
teerd. Het vervoer geschiedde in een rijtuigom haar
voor de woede van het volk te beveiligen. De luite
nant der maréebaueeée Quadekker, dia op den dag
der ontdekking van den moord te 's Hertogenbosch
voor het Hof als getuige diende, tegen zekere Panders
uit Hapsbeschuldigd van kindermoordspoedde zich
onmiddolljjk naar Grave en wist in den avond het
jeugdig monster tot bekentenis te brengen. Zjj heeft
den volgenden dag aan hem de plaats aangewezen
waar zjj de portemonnai had weggeworpen en het geld
had begraven. Het schjjnt ook dat de muren der ge
vangenis een grooten invloed hebben uitgeoefend op
haar geest. Zoolang zjj onder den vrjjen hemel stond,
ontkende zjj alles hardnekkig. Het kind der heide
was daar nog in haar element. De gevangenis bragt
haar tot nadenken. Zij schjjnt gisteren ook eenige
teekenen van droefheid te hebben gegeven. Toen zjj
echter hedenochtend vervoerd zou worden en zjj de
kreten van 't volk hoordekwam haar dierljjke ge
aardheid wêer boven en sprong zjj lagchende in het
rjjtuig, brutale blikken op het volk werpende.
Gisterenochtend zjjn de vermoorde kinderen ter aarde
besteld. Alle kinderen uit het dorp en uit den omtrek
volgdenonder het luiden der klok de draagbaren.
Bovengenoemde Panders heeft te 's Hertogonbosch
teregtgestaanbeschuldigd van het pasgeboren kind
van zjjn ongehuwde schoonzuster, die bjj hem inwoonde
zjjn vrouw was overleden op 13 Juni te hebben
gewurgd. Hjj heeft het feit bekend. De eiech ie 12
jaren tuchthuisstraf.
Gedurende dit jaar heeft het aan het korps der
maréchaussée niet aan bezigheid ontbroken. Moord,
kindermoord, verkrachting, brandstichting, hevige vecht
partijen diefstallen komen op het zondenregister van
de bevolking dezer streken voor.
Het valt dus niet to loochenendat een dusdanig
bereden en bewapend korpsonder aanvoering van
flinke chefs in deze streken lang niot overbodig is.
Axel, 10 Oct. De strooper Fr. v. d. Broek, die
den SOsten September jl door een karabjjnschot in
het hoofd werd gewond, is aan de gevolgen in het
huis van bewaring te Hulst overleden.
S£i<»ril<%oe, IS October
Door do Staats-commissio voor het geneeskundig
examen te Leidenis tot arts bevorderd do heer G.
Flohil van Oosterland.
Velen prjjzen den stoomwijl men daardoor in
korten tjjd zulke groote afstanden kan afleggen. Maar
voor ons Nederland is dio stoomkracht nog op eene
andere wjjze t°n rijken zegen. Zonder haar zou de
Haarlemmermeer nog een meer zjjnen aan de droog
making der Zuiderzee zou niemand denken. Vele polders
zjjn er op te noemendie in vroegere jaren door
watermolens slechts inet moeite en gebrekkig van het
overtollige water konden bevrjjd worden en die thaDs
een keur van producten opleveren.Waren er ia 1861
nog slechts 28 stoomgemalen met 2892 paardenkrachten,
in 1873 waren er reeds 149 mot 7930 paardenkrachten.
Beteekendo vroeger onze landbouw betrekkelijk weinig,
thans is hjj een bloejjende tak van welvaart. Zou het
ook eenig8zins daaruit te verklaren zjjndat er zoo
weinig ambitie meer is voor do zeevaart?
Bljjkens een bjj het Departement van Koloniën
ontvangen telegram van don Gouverneur-Generaal van
Nederlandech-Indië, heeft do tjjdoljjko militaire en
civiele bevelhebber in Atchin den 6den dezer aan de
Indische Regering bcrigt, dat de gezondheidstoestand
gnnstig was en aat do vorst van Rigas stappen deed
tot de erkenning der Nederlandscbe souvereiniteit.
Naar wjj vernemen is in de vorige week te Rot
terdam door zekere v. V een ontslagen veroordeelde
die uit medeljjdcn en hoop Op zedeljjke verbetering
door den heer L aan de Schie was in dienst genomen,
een belangrjjke diefstal van effecten (men spreekt van
100,000 glden gouden voorwerpen gepleegd. Deze
laatsten moeten door bemiddeling van zekere Q. reeds
in de bank van leening beleend zijn bjj wicn ook het
pakket met effecten is in beslag genomen
Den 25sten Bept. 11. werd te Rotterdam in het
notarishuis de 47ste jaarvergadering gehouden van het
Algemeen meisjes-, vrouwen- en weauwenfonds.
Uit de rekening en verantwoording bleek, dat in
het afgeloopen fondsjaar aan nagelaten vrouweljjke be
trekkingen is uitbetaald ƒ37,477,21. welke ljjfrenten
gedekt zjjn door een reserve van ƒ362,195,25. Daaren
boven is nog voor loopende contracten, buitengewone
sterfte enz. gereserveerd ƒ139,623.60 met een saldo van
voordeelig dekkingfond9 van ƒ12,290,49.
Het geheele kapitaal ad 875,000 nomin. 2'/, pCt.
N. W. S. is belegd in inschrijvingen op het Groothoek.
Do rekening van fondsjaar 1874/75 sluit met een
batig slot van 14,931,23boven en behalve een
som ƒ8778,28 die aan de leden als korting om hun
contributio is uitgekeerd.
Het gewijzigde reglement en de tarieven zjjn bjj be
sluit van 10 Augustus 1875, no. 57, goedgekeurd door
Z. M. den Koning.
Tot de voornaamste wijzigingen behooren a. dat de
verzekering dadeljjk van kracht isb. dat de contri
butie gedurende do verzekering dezelfde bljjft; c. dat
in de winst niet alleen de leden deelen, maar dat ook
in dezelfde verhouding een aandeel wordt uitgekeerd
aan de weduwen en andere vrouweljjke betrekkingen
boven de haar verzekerde jaarwedded. dat do be
zittingen der Maatschappij niet meer uitsluitend worden
belegd in inschrijvingen op het Grootboekmaar ook
in hypotheken op vaste goederenin beleening op
effecten en in effecten van den Staat.
Aan do leden wordt, zoolang zij lid bljjvcn, de ge
noten korting per jaar gewaarborgdonverminderd
hun aandeel in do winst over elk fondsjaar. Een extra
dividend van 10 k 12 pCt. der contributie wordt over
het laatstverloopen jaar aan de leden uitgedeeld.
Kerknieuwe.
De van Brielle beroepen predikant Ds Geelhui)sen
werd jl. Zondag voormiddag bij de Evang. Luth.
gemeente te Middelburg bevestigd door zjjn ambtgenoot
nit Vlissingen Ds. Bakkermet eene rede naar aan
leiding van Philipp. 229 en deed des avonds zijne
intrede tot tekst nemende 1 Sam. 3 4 laatste gedeelte.
Jl. Zondag-avond herdacht Dr. R. A. S. Piccardt,
pred. bjj de Herv. gemeente te Goeszjjne 25-jarigo
ambtsvervulling bjj die gemeente met eene rede naar
aanleiding van Joh. 7 12b, Sommigen zeiden: hij is
goeden anderen zeidenneenmaar hij verleidt de schare
Deze rede maakte op de talrijkeuit alle rigtingen
opgekomen menigte een diepen indruk.
Gemengde tx-rigteii.
Als men Koosje vraagtof zij weer met Kees ker-
j mis heeft gehoudendan zegt zjj»Jamaar ik
1 had hem met de Poortvliefcsche kermis ook wel gehad,
als zjjn dochtertje niet op de kermis was geweest."
Men zegtdat vele gemeentebesturen, wauneer zjj bjj
I het stellen der advertenties tot het verkrjjgeu van
I een hulponderwijzer25 50 gld. beloven na een-of
tweejarig verbl jjfof uitzigt op verhooging of mogel jjk
verhooging bjj zoet zjjnof ruime verdiensten door
privaatlessen voorspiegelen zeker denken
Veel beloven en weinig geven
Doet de gekken in vreugde leven.
Te B. zingt men:
Een wagenmakers-zoon
Loopt blaauwtjes keer op keer,
Geljjk gebleken is
Nu in de Noordstraat weer;
Maar eer het hem gelukt
Moet hjj twee dingen laten
Dan is bet geestrjjk vocht
En van geen meisjes praten;
Want ziet hierdoor wordt men
Gewis altjjd veracht
En afgewezen bjj
Het vrouweljjk geslacht.
I Het bevalt mjj niet te huiszegt Kees bitter te
X.in de gelagkamer hoor ik geen gepiep van dat
jonge goed. Een onnoozele sul te N. ontvangt meer
slaag dan eten van zjjne lieve vrouw en dito mama.
jongen 1 neemt de broodspaan rammelt er op en toont
dat gjj man zjjt. Twee zusters te Herkingen moe sten
zoo gek niet zjjn naar een jongenwant die eonB bjj
die meisjes is geweestdie komen niet meer terug
door haar gedrag. Nu, de appel valt niet ver van den
boom. Eene boerin te Herkingen wordt aangeraden,
hare dienstmeid zoo lceljjk niet weg te zettennu zjj
niet wil bljjven. Zjj kan ook niet veel krjjgen, want
het mensch is niet gemakkelijk. Zjj slaapt te lang,
en dan moet men haar nog altjjd wakker maken.
Te Yersoke wordt eene boeien-meid aangeraden, zich
wat fatsoenljjker te gedragen op de kermis daar zjj
zoodoende nooit meer zal gevraagd worden, want men
komt met haar maar in schande. Eene koopvrouw
te Driewegen heeft eene verkeerde rekening gemaakt,
wegens de nalatenschap van hare oudersen nu is
huilen geen gebrek. To Grjjpskerke is een kastelein
zoo schraapzuchtig dat hjj denkt dat hjj tekort zal
komen maar hjj zal zich wel eens beklagen als het
te laat is. Een jongmensch te Herkingen moest zich
niet verbeelden dat hjj eene boeren-dochter kan krjjgen,
want dat zal misloopen. Te Siut-Aonaland wordt
iemand aangeradenwanneer hjj van eene bakkers
dochter komtdan niet naar eene andere te gaan
want zoodoende zal hjj in plaats van twee op niets
uitkomen.
Ingezomlt-n Stukken.
Hot vergelijkend examen "voor
Hoofdonderwijzeres aan He Open
bare Meisjesschool alhier en de
aanstaande benoeming.
»Dit examenvan zoo hoog publiek belang is niet
in 't openbaar gehoudenmaar wjj vernemendat
zelfs geen enkel privaat persoon ook niet die in zaken
van onderwjjs bet best op de hoogte zjjntot de bjj-
woning er van zjjn uitgenoodigd. Vitters beweren ook
dat do Schoolopziener zich meer van bevoegde speci
aliteiten ter assistentie had kunnen voorzien doch
in allen gevalle is het zekerdat althans bjj die keUB
en dus bjj dit examen op de hierboven door ons aan
bevolen vakken niet is gelet." Aldus de schrijver in
den A'ieuwxbode van Dinsdag den 12 Oct. j'I. Om ook
j '4 onze bjj te dragen tot eene juiste waardeering van
't gehouden examen en tevens om een woordje in liet
midden te brengen over de aanstaande benoeming
wenschen wjj zonder eenige bjjbedoelingmaar dan ook
zonder eenige terughouding de quaestie te behandelen.
Misschien is 't niet overbodig te zeggendat de even-
tueele lezers van dit stukje wel zullen doen met hunne
ontdekkingstochten naar den schrjjver van 't geen
volgen zal na te laten. Het komt er volstrekt niet
op aan te weten wie do schrjjver isals men leest en
overweegtwat hjj te zeggen heeftdan is 't reeds
meer dan genoeg. Zoo is dus afgesproken.
In de eerste plaats waarin is *t examen afgeno
men En zou de schoolopziener beter gedaan hebben
door aan meerdere vakken van 't lager onderwjjs eene
beurt te geven In antwoord op deze vragen deelen
wjj meêwat ons is gezegd door hendie 't weten
kondonomdat zjj bjj 't examen tegenwoordig zjjn
geweest
Het examen heeft geloopcn over de theorie en de
praktjjk der rekenkundeover de geschiedenis (monde
ling) en de aardrijkskunde (schrittel jjk)over de Ne-
derlandsche taal en de drie moderne talen. In elk der
talen werd een opstel gemaaktterwjjl voor de vreemde
talen nog een dictée werd gegeven, 't Lezen van
proza en poezie in de moedertaal gaf aanleiding tot
eenige spraakkunstige vragen enz., terwjjl van de vreemde
talen mede lectuur werd geè'ischt in ondicht en dicht,
en eenige zaken uit de letterkunde werden genomen.
Ons dunktdat men in billjjkheid wel niets meer
van dit examen zou kunnen eischen. Misschien ware
bet heter, indien zoo er dan toch literatuur-geschie
denis wezen moest de letterkunde der moedertaal
vóór die van 't FranschDuitBcb en Engelsch ware
gekozen. Wellicht ook had de geografie.op eeno mon
delinge behandeling gerekend en heeft de Schoolop
ziener niet wel gedaan door aan de pedagogiek eene
zeer ondergeschikte rol te gunnen. Maar te eischen
dat b v. de vormleer de kennis der natuur (natuurlijke
historienatuurkunde wat wil men ook op de ljjst
van werkzaamheden ware geplaatst, dat verraadt
zeggen deskundigen die wjj er over hebben geraad
pleegd minst genomen niet veel kennis van den
toestand, gelijk die thans bjj 't lager onderwjjs is.
Over 't geheel genomen willen wjj dus aannemen, dat
het examen wat de vakken waartoe 't onderzoek zich
bepaaldebetreftgeen of weinig recht geeft tot af
keurende critiek. Eijievehet komt er nog al op aan
hoe 't examen in die vakken werd afgenomen, 't Is
niet de zaakwat vitters er van zeggenmaar wel
wat eene billjjke critiek recht heeft te eischen. Het
examen is niet in 'f openbaar gehouden I Maar vergelij
kende examens voor dames zjjn immers nooit publiek
En wie begrjjpen wildat zulk een examen toch al
tot de minder prettige dingen behoort eener onderwij
zeres die zal ook wel zoo goed willen zjjn te erkennen
dat de Schoolopziener wel deed zich aan de gewoonte
te houden. Of echter dit te verdedigen isdat
geen enkel privaat persoon werd uitgenoodigdwen
schen wjj ditmaal eens niet in 't midden te laten.
Waarom b. v. werd de heer Dr. Androie, oud-school
opziener een manwiens hart warm klopt voor het
onderwjjs en zjjne belangeneen man wiens oordeel
on8 bedunkens ook wel iets beteekenfc, niet uitgenoo
digd? Waarom de hoor Top niet, die 't uitgebreid
lager onderwjjs door eene levenslange ervaring kent?
Waarom niet de Directeur en leeraren der hoogere
burgerschooldie zeker ook wel eenige kennis van 't
uitgebreid lager onderwjjs hebben? Wat baat held*
