Z1ERIKZEESCHE NIEUWSBODE. No. 5498 5!steJaarg. Donderdag 4 February 1875 Verschijnt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATUKDAG. De prjjs per 3 maanden is ƒ1,80, tranco per post. 1,60. ADVERTENTIËN 10 Cts. per regel, kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden. BRANDSCHOUWING. De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zie- rikzee brengen ter kennis van de Ingezetenen, dat op Maandag den 8eten February eerstkomende en volgende dagen eene algemeene braudschouwiut; door de Directie der Brandweer in de woningen der Ingezetenen zal worden gehouden, overeenkomstig de bepalingen der Verordening tot voorkoming en blus- sching van brandafgekondigd den 6 December 1855. Zierikzee den 3 February 1875. De Burgemeester en Wethouders, v. CITTEES. De Secretaris J. P. N. ERMERINS. j Bekendmaking. GRONDBEL AST IN G. 2®. 4°. 5®. De BURGEMEESTER van Zierikzee maakt bekend dat hem ingevolge art. 15 der wet van den 26 Mei 1870 (Staatsblad no. 82) door den heer Bewaarder der hypotheken en het kadaster in deze gemeente zjjn toe gezonden drie staten, aanwijzende de uitkomsten 1°. der meting naar de artikelen 9 en 10; der schatting naar de artikelen 11 tot 13; der afschaffing van belastbare opbrengst naar art. 6; der verbeteringen naar art. 23; en der regeling van den aanvang der termijnen naar art. 42 der aangehaalde wet: dat die staten, te rekenen van heden af, gedurende dertig dagen voor belanghebbenden ter secretarie dezer gemeente ter inzage zijn nedergelegd; en herinnert aan art. 16 derzelfde wet, waarbjj is bepaald, dat de belanghebbende, ten koste van onge- ljjk, in een aan de Gedeputeerde staten gerigt verzoek schrift (op ongezegeld papier), hermeting of herschat ting kan vorderenbinnen den tjjdvoor het ter inzage liggen bepaald. Afgekondigd van het Raadhuis te Zierikzee, den 3 February 1875. De Burgemeester oooornoemd, v. CITTERS. Algemeen Overzicht. Indien eenstemmigheid, eensgezindheid voorwaarden zyn voor het geluk van een land, dan ziet het er treurig voor Frankrijk uit. Het is waar, ner gens vindt men die eenheid die slechts by volkomen overeenstemming kan bestaanmaar waar men over de hoofdzaak, over den regeeringsvorm zoo verschillend denkt, daar moet wel grenzenlooze verwarring heerschen. Voegen wy er bydat de verschillende partijen op dit punt niet alleen scherp tegenover elkander staan maar ook aan hun beginsel vasthouden. Dflt is dezer dagen weder duidelijk gebleken by de behandeling der con stitutionele wetten. Er is even warm voor het koning schap als voor de republiek gesproken. De voorstanders dezer laatste schenen de uitdrukking te zyn van het meest algemeene gevoelenmaar wie begrjjpt niet dat de andere partyen zich stil houden om des te zekerder hun slag te slaan. Algemeen erkent men dat de heer Laborlaye uitnemend gesproken heeftzjjne rede had een diepen indruk gemaakt, omdat die gloeide van vaderlandsliefde, maar toch toen het er op aankwam te stemmen over het door hem aange boden amendementde meerderheid dit afstemde. Men hechte echter niet te veel waarde aan de beraad slagingen en stemmingen in de kamer. Het zyn niet veel anders dan schermutselingen die den tjjd dooden zonder de zaken iets verder te brengen. Wat zal het toch baten dat men eene wet uitvaardig die de re- Subliek vaststelt, als eenmaal de persoon komt die et roer in handen neemt. Misschien is het gelukkig dat dit oogenblik nog vertraagt, omdat het rechte tjjdstip nog niet is gekomen. Wat men heden doet is voorbereiding, de uitkomst ligt misschien nog in een ver verschiet. Ofschoon de Parlements-zittingen in Engeland niets bizonder3 opleveren en de regeering door geene daden van belang van zich spreken laathoudt echter daar te lande de strnd der partyen niet op. Merk waardig was eene redevoering dezer dagen door John Bright te Birmingham gehouden, waarin hjj duidelijk deed uitkomendat de val van het liberale kabinet voornamelijk aan de oneenigheid der party te wyten is. Hy wees er op dat de eigenzinnigheid van som migen bijzaken tot verkiezingsleuzen had verheven dat daaruit verdeeldheid geboren was en dat deze don nederlaag by de stembus had bereid. Hy verklaarde zich ook zeer sterk tegen het streven der arbeiders om eene vertegenwoordiging van verschillende standen in het Parlement te hebben en zeker mag deze ver klaring in den mond van den volksman van beteekenis worden geacht. Overigens ziet het er voor een groot deel van den arbeidenden stand in Engeland niet be moedigend uit. Vele eigenaars van kolenmijnen en ijzerfabrieken hebben besloten het werk te staken en men rekent dat dientengevolge 100,000 arbeiders buiten verdiensten zullen zyn. In andere mjjnen hebben de eigenaars het loon met 20 pCt. verminderd en het ge volg daarvan zal wel zyn dat nieuwe werkstakingen van het volk uitgaan. De stryd tusschen arbeiders en werkgevers zal dus vooreerst nog wel aanhouden en het kan niet anders of de gevolgen daarvan moeten in elk opzicht droevig zjjn. De zaken in Spanje zijn nog niet veel veranderd. Don Carlos geeft minder dan ooit den stryd op en bereidt zich veel meer tot eenen wanhopenden tegen stand. Wel is het zeker dat de legermacht waarover hy beschikt veel kleiner is dan die van den jongen koning en dat er bij zijne generaals zich eene neiging openbaart om tot de nieuwe regeering toe te treden maar het fanatisme zjjner party, de steun der geeste lijkheid en de traditie, die zich aan zjjnen persoon hecht, geven hem eene krachtdie hem nog lang tot eenen gevaarlijken vyand kunnen maken. Aan de an dere zijde heeft men in kracht gewonnen nu een koning weder het middelpunt is waaraan men zich schaart en meerdere eenheid de regeerings-handelingen kenmerkt. Dat de jonge koning zich naar het leger begeeft zal in zooverre niet zonder invloed blijven als daardoor de geestdrift eenigzins zal worden opgewekt. Jammer maar dat de onzalige stryd tusschen de burgers van hetzelfde land ontwikkeling en welvaren in den weg staat. Men is het ook nog niet eens over de vraag of de regeering van den koning zich door verdraag zaamheid zal kenmerken. Volgens sommigen zou het zeker zijn dat de vrijheid van godsdienst zal worden gehuldigd. Anderen betwijfelen dit. Zeker is het, dat het sluiten van eene protestantsche kapel slechts tjj- delijk geweest is en dat men daaruit ten onrechte heeft afgeleiddat deze godsdienstvorm niet zou worden geduld. De koning schynt zich moeite te geven om aan allen te doen geloovendat hy in liberalen geest regeeren zalmaar het spreekt van zeiven dat men daarop nog niet durft bouwenomdat de antecedenten van zjjn geslacht niet daarhenen wyzen. De zittingen van den ryksdag in naderen het einde. Er is sprake dat de koning in persoon die sluiten zal en de vergadering dankzeggen voor het werk dat zij verricht heeft. Hare besluiten kunnen echter nog geen algemeenen by val vinden. Zoo bjj v. wil men in Beieren nog maar niet ingenomen zijn met het burgerlijk huwelyk. De goesteljjkheid houdt niet op daarin te stoken en de bevolking tegen de landswet in het harnas te jagen. Geen wonder dat de regeering van hare zijde den strijd tegen de goes telykheid volhoudt. Voor het overige meencn sommigen op te merken dat de binnenlandsche politiek van von Bismarck eene meer constitutioneele richting neemt en dat hy er meer op uit is, om eenstemmigheid tusschen het ministerie en de kamer te verkrijgen. Een bewijs daarvoor ziet men in de toegevendheid door de regeericg betoond by gelegenheid van de behandeling der bankwet. Er gaat ook een gerucht dat de minister van finantiën zou aftreden en dat deze vervangen zou worden door een lid van de parlementaire meerderheid. Daardoor zou eene toenadering tusschen de regeering en het parlement tot stand kunnen komen die niet anders dan weldadigen invloed hebben kan. Iu Belgie is men nog altijd bezig met de be grooting voor binnenlandsche zaken. Als altijd zegt men elkander in de kamer harde waarheden en wordt der regeering menig verwijt gedaan. Zeker is er wel grond om haar te beschuldigen, niet het minst, omdat zjj niet tot stand brengtwat zij eenmaal be loofd heeft. Maar het baat weinig dat men zich beklaagt, daar de meèrderheid van de kamer op de hand van het kabinet ia. Zoolang de kamer niet anders samengesteld is zal er geene verandering komen en ook daar te lande werken twee oorzaken het libe ralisme tegende onderlinge verdeeldheid en de eeuwige inmenging van de geestelijkheid. Een Engelscne deputatie heeft zich bjj den sultan van Turliüe willen vervoegen om te klagen over vervolging van bekeerlingen tot het christendom. De minister van den sultan heeft bedenking gemaakt de commissie bjj den vorst toe te laten en ontkent dat er vervolgingen hadden plaats gehad. Hy zou echter ten overvloede nog eene aanschrijving aan de gouver neurs richten. Uit Italie schrjjft men dat Garibaldi onder luide toejuichingen zitting genomen heeft in de kamer en den eed van trouw aan den koning heeft afgelegd. Ziet daar een bewjjs van toenadering dat wjj gaarne vermeldenwaar wy met vermelding van stryd moes ten beginnen. Nieuwstijdingen. (Sugelaith. Londen1 Febr. Uit Madrid wordt aan do 7Y/n« getelegrafeerd dat alle pogingen worden aangewend om een voorloopigen wapenstilstand te sluitenden vrede definitief te herstellen en de onderwerping dor Carlisten met of zonder do hulp van Don Carlos te verkrijgende laatste zou in 't vervolg als Infant van Spanje behandeld worden. Sbitserlanh. Een paar burgemeesters in het kanton Gcnèvo hebben een bljjk van jjvcr voor de Roomsche kerkleer gegeven, door de godsdienstoefening van Oud-Katholieken te beletten. Zjj hebben zich daarbjj niet bediend van de hulp van veldwachters maar die van aantal vrouwen die zich mot steencn hadden gewapend en met peper, om de oogea van den Oud-Kathol, pastoor vol testrooyen. De ondernoming der raanmoedigo burgemeesters is in zoo verre gelukt, dat de voorgenomene godsdienstoefe ning niet is doorgegaan. Toch heeft de kantonnale raad begrepen niet te moeten berusten in dien gods dienstijver van do burgemeestersmaar heeft onmid dellijk beiden uit hunne betrekking ontslagen. JFranftrtjjft. PnrijiJ, 30 Jan. Do officiëele depêche van Rusland, houdende erkenning van Alpbonso XII als Koning van Spanje, is op 28 dezer te Madrid aangekomen. Door alle dagbladen heeft het berigt de ronde ge maakt dat de heer Felliez een middel had gevonden, om het geheele jaar door, aardappelen op den kouden grond te telen. De heer Felliez heeft in de Socie'te' centrale d'agricullure de France, te Pnrjjs, zjjne uitvin ding verklaard en toegelicht. Zjj is dood eenvoudig. Men neemt aardappelen van het vorige jaar en drenkt ze in eene oplossing van zout in gewoon water, 500 gram zout op 10 liters water; dan worden ze in diepe gaten van twintig centimeters gepoot, en men kan er volgens Felliez zeker van zjjndat de op deze wjjze in Augustus gepote aardappelenin January vruchten zullen dragen. Felliez, die een eenvoudig gasfitter is, kwam tot dit resultaat, na langdurige onderzoekingen met een scheikundige, Chevreuil, in wiens studeerver trek hy eens een reparatie aan de gasornamenten moest verrigten. Hjj was op het oogsten van aardappelen in January opmerkzaam geworden, doordien hij in 1845 in January aardappelen had gegeten, die weinig dagen te voren van een enkele plant in den tuin van een fabriek waren geoogst. Felliez was toen nog een knaap, maar het verschjjnsel ontging hem niet. De grooto moejjeljjkheid zal bjj het nieuwe procédé bestaan in het bewaren der zaden van het eene jaar op het andere. Dienaangaande zal in het rapportdat eene commissio uit de genoemde maatschappij over de uitvinding zal uitbrengenworden gesproken. Le Petit Journalwaaraan wjj het bovenstaande ont- leenen, verklaart nu reeds dat Felliez, die zjjne ont dekking, welke zulke belangrjjke gevolgen kan hebben belangloos aan het algemeen mededeeltmet een nati onale belooning moet worden vereerd. Een even zonderling als treurig voorval had dezer dagen te Petit-Courcelles plaats. De heer D., van de jagt terugkeerende, was bezig zyn geweer te ontladen en had dat tusschen de knieën geplaatst. Op dat oogen blik kwam zijn hond binnen en sprong tegen zjjn meester op. Toen deze hem wilde weren, sloeg het dier bjj ongeluk met zijn poot op den haanhet schot ging af, trof den jager onder de kin en drong in zjjn hoofd door. Hij was bjjna terstond een ljjk. Nienwertiep, 1 Febr. Verleden week zjjn niet minder dan 85 werklieden op 's Rijks marine-werf ont slagen. Hoezeer die menschen slechts tjjdeljjk in dienst waren gesteld, heeft deze maatregel eene groote ver slagenheid in een aantal behoeftige huisgezinnen te weeg gebragt, te meer daar er te midden van den winter en by slappe zeevaart, zeer weinig voor hen te verdienen valt. Hattem 1 Febr. Eenige arbeiders van hier zijn werkzaam te Mastenbroeknabjj Zwolleen hebben in de week hun nachtkwartier bjj een boer aldaar. LI. Zaturdag ochtend stonden zjj gereed om weder naar hun werk te gaan op de zoogenaamde Deel, toen een hunner aldaar een geweer zag staan: niet wetende dat het geladen wasnam hjj het in handenonverwacht ging het schot af en de lading zware hagel trof een ander, die zich bjj de pomp stond te wasschen, in den regter arm. De gewonde is terstond per wagen naar hier vervoerd, doch schjjnt door dat vervoer en door bloedverlies mede nog zeer veel te hebben geleden zoodat hy in bedenkelijken toestand verkeert. De dader is een jongman van 23 jarendie alhier zeer gunstig bekend staat. 's Boiseh 30 Jan. Gisteren begaf zich de justi- tio naar Udenhout, ten einde aldaar een onderzoek in te stellen naar een kindermoordwelke aldaar sedert eenige dagen gepleegd moest zijn. De verdachte P. van de S., ongehuwd, bekende aat zjj sinds drie weken bevallen was van een kindhetwelk zij den hals had afgesneden en daarna onder haar bed verborgen; zoodat het kind op het oogenblik van het onderzoek in een verren staat van ontbinding verkeerdeevenwel kon men de snede in den hals nog zeer goed waar nemen. De ontaarde moeder is naar het huis van arrest alhier overgebragt. Middelhury:, 30 Jan. In eene heden gehouden j buitengewone algemeene vergadering van het polder- bestuur van Walcheren, is besloten tot eene buitenge- i wone uitgaaf van 38,052,01ter herstelling van stormschaden aan de Noordwatering en aan duinen voor Domburg. De kosten zullen gedeeltelijk worden gevonden uit een buitengewoon te heffen djjkgeschot van 1 per hectare, terwjjl in het dan nog te kort komende door eene tjjdeljjke opneming van gelden zal worden voorzien. 3 Febr. Heden morgen werd Jhr. Mr. A. van Reigersberg Versluijs, in eene plegtige openbare zitting waarbjj tegenwoordig waren de leden van het Provin ciaal Geregtshof, het Kantongeregtder balie en vele belangstellenden, plegtig geinatalleerd als Voorzitter dor Arrondissements-Regtbank. Goes, 31 Jan. Het begint hier waarljjk wel wat al te dwaas te worden. Onlangs verspilde do gemeen teraad den tjjd met twisten over een letter, thans is hij weder langen tjjd bpzig geweest met den rechten vorm van een spreekwoord. De een beweerde dat hjj gezegd had: »Hjj slaat als de blinde naar de vliegen," de ander dat het moest zjjn: »Als de blinde naar het ei." Wjj gelooven dat een en ander hoogst gewigtig, immers vermakeljjk is, maar gelooven toch, dat de gemeenteraad ernstiger onderwerpen te behandelen heeft. Er ia ook een geheele tijd doorgebragt met stryd over de notulen. Als dit zoo voortduurt, dan zal er wel nooit iets goeds tot stand komen. En toch de Secretaris is nauwkeurig genoeg om weder te geven wat er gezegd werd. Maar het Bchjjnt wel dat de leden zich niet altjjd juist herinneren welke woorden door hen zyn gebruikt. Groote menschen hebben ook hunne zwakke oogenblikken en daarom willen wij hen niet hard vallen, die een notulen-stryd in het leven roepen, maar in het algemeen belang zou het beter zyn als er meer zaken gedaan, minder woorden ver speeld werden. Notulen moeten de hoofdzaak der discussiën weêrgevcn, maar behoeven noch de details noch de juiste uitdrukking te herhalen, hetzij in bi- zondero gevallen. Het i6 nu weder geblekendat daardoor veel kostbare tyd verloren gaat. In de laatste vergadering is men begonnen aan eene bouw verordening van 50 artikelen, waarvan slechts 8 zijn afgehandeld. Waar moet het heen, als de spraaklustige en over de notulen twistende leden hun lust bot vieren. Misschien komt de verordening dan tot stand als alle gebouwen reeds in puin zjjn veranderd. 3 Febr. Bjj de alhier plaatsgehad hebbende verkiezing voor twee leden in den gemeente raad zjjn uitgebragt 268 stemmenwaarvan 6 in blanco. Hiervan verkregen: op het wit stembriefje, de heeren W. A. Ochtman 160D. Q. Mulock Houwer 91 en Jhr. Mr. P. J. F. Rethaan Macaré 7 stemmen en op hot gekleurd stembriefjeJhr. Mr. P. J. F. Rethaan Macaré 150, D. Q. Mulock Houwer 54, IF. A. Ochtman 27 en Mr. P. J. A. Houvin 23 stemmen. Zoodat gekozen zijnin plaats van den heer C. van der Vliet, Pt., de heer JF. A. Ochtman en in plaats van Jhr. Mr. O. L. Schorer, Jhr. Mr. P. J. F. Rethaan Macaré. Nu 80 jaar geleden, op den 4 Febr. 1795, ging de provincie Zeeland bjj capitulatie aan de Franschen overwaarna achtervolgens de plaatselijke regeeringen allerwege veranderd werden, en de FranBcbe troepen onze steden binnentrokken, hetgeen den 17 dier maand te Zierikzee plaats had. De Tweede Kamer der Staten-Generaal is thans tot hervatting harer werkzaamheden bijeengeroepen tegen Woensdag 10 Febr., des middags te 3 uren. By eene circulaire, waarin aan de Directeuren en Inspecteuren van de posterijen voorschriften worden gegevenomtrent het doen van voordragten voor het mindere personeel der posterijenzooalsconducteurs der brievenmalen, brievengaarders, bestellers, houders van bestelhuizen, enz., wordt door den Minister van der Heim ten strengste verbodenvrouwen voor deze betrekkingen voor te dragen. Te Schiedam is eene tapperij met het uithang bord: »de Afschaffer A T C H I N. Blijkens een bjj het Departement van Koloniën ont- vangen telegram van den Gouverneur-Generaal van I Nederlandsch Indiedd. 31 January heeft de mili taire en civiele bevelhebber in Atchin kolonel Pel den 26sten January het navolgende aan de Indische Regering geseind Panglima Tjoet uit de XXII Moekim is bjj het ge- vecht van 31 December gesneuveld. Iman Longbattah ligt ziek in de bovenlanden. Toekoe Kajoet uit de j XXVI Moekim ijvert sterk voor den oorlog, maar het volk verlangt naar vrede. Den 22sten Januarij zijn Moeki en Laboean Hadjie (op de Westkust) getuchtigd te Poeloe Kajoe werd «ie Neilerlandsche vlag geheschen. Den 23sten werd te Popngci Blang Tjoet een nieuwe post gevestigd, zonder dat eene ontmoeting met den vyand plaats vond. De gezondheidstoestand was minder gunstig van 15 tot 26 January deden zich dertien choleragevallen voor. Uerknieuwis. Bedankt voor het beroep naar Arnemuiden door 1 Ds. Huet, te Dirksland. Gemengde berigten. De aanstaande nieuwe bakker te Wolphaarsdjjk moest zooveel geschenken niet beloven tegen hij gaat bakken om nering te winnen. Verder wordt hij ver- zocht te 's Hcerenhoek te komen, waar hjj iets vergeten heeft. -- Te Oude Tonge zal eerstdaags ten tooneele gevoerd worden: Het tweede pogramma van eene dienst meid, voorgedragen door een gehuwd en ongehuwd per soon, terwjjl door eene dame zal gezongen worden: Het schaapje dat geen herder had Dat wou je ook wel wennen Maar bragt het van het regte pad En wil het niet meer kennen. L. te Grypskerke moest zjjn babbeltong wat in toom houden en zulke onwaarheden niet rondventen van menschen waar niets van te zeggen valt. Drie meisjes te Wissenkerke zjjn van plan vrjjers te gaan koopenwant zjj worden jaloerach op een anderen nu zingen zjj Konden wij voor geld maar goede vrijers koopen, Wjj zouden niet zoo lang alleen meer loopen Maar 'tis zooals men dikwijls ziet: Voor geld koopt men de liefde niet. Een rentenier te Yerseke wordt verzocht zoo geen partii te trekken voor P. uit het gemeentehuis, want dat baat toch niets, zijne kalanten gaan toch weg. Het schyntdat men te W. vermeentdat alleen landbouwers geschikt zijn om de grensscheiding dei- gemeente te regelen en dat de burgers van zulk eene zaak geen verstand hebben. Te Kamperland heeft een bakker zjjne schenen zoo blaauw geloopen by eene bakkers-dochterdat men vreest hem in het vervolg nog geheel blaauw te zullen zien, en dan zal men nog wel blaauw brood krjjgen. Een boer te K. wordt aangeraden zoo gemeenzaam niet te zjjn met eene zekere vrouw, daar hy anders nog kans heeft zonder hoed te huis te komen, en dan zal hy uitgelagchen worden. »Nu ben ik er klaar voorzegt eene boeren-dochter onder Tholen, «nu myne ouders hem zelf aantrekken; en al is hy wat oud, wjj zullen het toch maar wagen, al zullen de menschen er van staan zien."Betje te Ellewoutsdijk moest zoo niet achter de jongenb loopen, daar het toch niet staat, om het zelf aan een jongen te vragen of hij Zondags-avonds niet kan komen by haar kameraad. «Moeder heeft toch goed de waar heid gezegd dat ik gaauw verpast zou wezen," zegt eene timmermans-dochter te Cats»want ik had er aan elke vinger een, en nu neem ik den besten." Ingezonden stukken. „V olksonderwij s." Onder bovenstaanden naam bestaat sedert eenige jaren eene Vereeniging die, aanvankelijk uitsluitend tot Friesland beperkt, in den laatsten tyd een alge meen Nederlandsch karakter heeft verkregen, en sedert hare allerbelangrijkste wetsverandering in Juni des vorigen jaars, steeds meer van zich hooren doet, en eene ongekende vlucht belooft te nemen. Immers wij lazen nog onlangs van meetings, bjjna gelijktijdig te Groningen, Leeuwarden, Sneek, Assen, Amsterdam, enz. belegd, onder de leiding der heeren Kerdijk en Moens, twee uitstekende kampvechters voor de liberale be ginselen en het openbaar onderwijs. Al die vergaderingen hadden ten doel het oprichten of versterken van afdeelingen der bovengenoemde Vereeniging, en wy vernamen met vreugde, dat ook Zierikzee zicfi in dezen niet verloochenen, maar onder de voorsten zjjn zal. Wat wil nu die vereeniging «Volksonderwijs?" Zjj wil, bljjkens haar reglement: verbetering èn vermeer dering van ons volks- d. i. van het lager onderwjjs, zoo mogelijk met medewerking der regeering. Als middel daartoe wil zjj gebruiken, behalve schrjjvers en geschriften, meetings en volkslezingen, ook «het be spreken van politieke kwestiën, die met het onderwjjs in verband Htaan en het invloed uitoefenen op de verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal, de Provinciale Staten en den Gemeenteraad." Deze laatste bepaling is op de vorige algemeene vergadering op voorstel van hot hoofdbestuur aan de statuten toe gevoegd en als wjj ons niet bedriegen is het juist hierdoor, dat de jeugdige Vereeniging bestemd is, om te worden «eene nationale kracht tot handhaving der volksschool." De volksschoolIe deze niet het middelpunt, waarom zich hoe langs zoo meer de stryd der politieke partjjen concentreert, en waarop al wat niet liberaal is, zijne woedendste aanvallen richt of voorbereidt, overtuigd als men is, dat «wie de school in handen heeft, de toekomst beheerscht?" Die volksschool, ons neutraal openbaar onderwjjs, is het palladium onzer vrjjheid, en wij mogen wel zeggen de hoeksteen onzer staats instelling zelve. Het openbaar onderwjjs kan en mag in oob land niet anders zyn dan neutraal, en alleen openbaar, bjj de wet geregeld onderwijs geeft waar borgen van degelijkheid. Alleen het onderwjjs dat van den Staat uitgaat, kan op ruime schaal georganiseerd zjjn en flink ontwikkeld worden, en daardoor ale middel dienen tot de ontwikkeling en verheffing van de groote massa der natie. Dat zien ook de tegenstanders der openbare school, dat zien allen die belang meenen te hebben by de onkunde en zedelyke machteloosheid der menigte. Vaudaar die bedekte of onbedekte aanvallen en samen spanningen tegen de volksschool, en die bedenkelijke teekenen des tjjds. Maar vandaar ook het ontwaakte besef bjj de liberale party, dat dit het terrein ie, waar zjj hare krachten moet hereenigen en manmoedig in spannen. De neutrale openbare school is eene"vesting, door de liberale party gesticht en steeds getrouw ver dedigd, en terecht; want het is hare hoofdvesting en hare naaste toekomst hangt er onmiddelyk meê samen. Maar dan ook moet zjj zich niet bepalen tot het bloot afslaan der aanvallen, zjj moet meer werkzaam optreden, en altjjddóór die vesting versterken. Daarom begroeten wij de wetswijziging en de krachtige optreding van «Volksonderwijs" als een lichtstraal in onzen tegen- woordigen politieken toestand, in 't bijzonder voor de liberale party. En wij durven wel zeggen: wéArin deze party en wij zelf onze werkzaamheid ook mogen toonen, er is geen veld, waar wjj krachtiger tot han delen worden geroepen dan hier. Heeft dan onze openbare school behoefte aan verster king, aan verbetering? Wjj zeggen volmondig ja. Goed ontwikkelend lager onderwjjs bestaat voor 'tgrootste deel nog maar bloot in theorie. En de twee hoofdoorzaken daarvan zijn: onvoldoend schoolbezoek en groot gebrek aan onderwijzend personeel. Op de Amsterdamsche meeting wees de heer Moens nadrukkeljjk er op, dat de scholen over 't algemeen veel te slecht en gedurende veel te korten tyd bezocht worden, en dat de vruchten daarvan dan ook inderdaad bedroevend zyn, getuige het lage ontwikkclings-standpunt van velen uit de dienende klasse, en o. a. van de meeste onzer landsverdedigers. Daarom wil «Volksonderwijs" belangstelling in cn be vordering van het schoolbezoek, en zoo inogeljjk den algemeenen leerplicht. Maar ook het onderwijs zelf moet verbeterd worden, en daartoe is er in de eerste plaats behoefte aan groote vermeerdering van het onderwijzend personeel. Reeds nu is daaraan gebrek, doch wilde men goed lager onderwijs hebben, dan diende het aangewezen getal werkkrachten in de meeste scholen wel bjjna verdubbeld te worden. Wat is daarin te doen? De staat moet zorgen voor betere en geregelde opleiding der onder wijzers en verder voor veel betere bezoldiging dau tegenwoordig, nu de geringe vooruitzichten zoo slecht geëvenredig«J zjjn aan de moeielyke taak en de ver- eisebte studie en ontwikkeling. Deze twee eischen werden ook op uitstekende wijs ontwikkeld door den heer Kerdijk, in de te Groningen gehoudene vergade ring. Daarbij werd ook gewezen op den uitnemenden plicht der liberalepartij in deze zaak, en terecht. Wjj hebben wel de wet van 1857, en deze bevat goede beginselen, doch de bestaande behoeften en gebreken leeren ons, dat die wet verbetering behoeft. Wetsver- betering en medewerking der regeering, daarop worde dus aangedrongenDat veroverende standpunt voegt ons, niet het bloot, verdedigende, waartoe zich tot dusver de liberale party bepaalde, en waardoor men

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1875 | | pagina 1