ZIERIKZËESCHE NIEUWSBODE.
51steJaarg.
Dingsdag 5 Januarij 1875.
No. 5185.
Verschuilt DINGSDAG, DONDERDAG en ZATURDAG. De prjjs per 3 maanden is ƒ1,30, tranco per post 1,60.
ADVERTENTIËN 10 Cts. per regel, kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags voormiddags 10 ure bezorgd worden.
Afkondiging.
De BURGEMEESTER eu WETHOUDERS van Zie-
rikzee doen te weten, dat door den Raad dier gemeente,
in zijne Vergadering van den 30 October 1874is
vastgesteld het volgende Besluit:
De GEMEENTERAAD van Zierikzee;
Overwegende dat het wenschelijk is voorgekomen
wyziging te brengen in de bepaling van het schoolgeld
voor jonge lieden boven de 14 jaren, die de leasen aan
de Hoogere Burgerschool in enkele vakken bjjwonen
BESLUIT:
Aan artikel 2 van het raadsbesluit van den 28 Junjj
1869 tot heffing van schoolgeld op de Hoogere Bur
gerschool en Burger-avondschoolwordt toegevoegd
de volgende bepaling:
»Het gezamenlijk bedrag van het schoolgeld voor
«enkele vakkenbedraagt in geen geval meer dan
»dat voor volledig onderwjjsof 40.—"
Aldus vastgesteld ter openbare Raadsvergadering van
den 30 October 1874.
De Burgemeester
v. CITTERS.
De Secretaris
J. P. N. ERMERINS.
En dat deze heffing bij Koninklijk besluit van den
21 December 1874, No. 17 is goedgekeurd, onder
aanhaling der voorschriftenwaarnaar de invordering
dezer belasting zal geschieden.
En is hiervan afkondiging geschied waar het behoort
den 2 January 1875.
De Burgemeester en Wethouders
v. CITTERS.
De Secretaris,
J. P. N. ERMERINS.
Afkondiging.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zie-
rikzee doen te wetendat door den Raad dier gemeente
in zjjne Vergadering van den 30 October 1874is
vastgesteld het volgende Besluit:
De GEMEENTERAAD van Zierikzee;
Overwegende dat het wenschelijk is voorgekomen
wyziging te brengen in de bepaling van het schoolgeld
op de vierde of hoogste klasse der openbare eerste
school voor gewoon en meer uitgebreid lager ondorwjis
in deze gemeente en ook voor die klasse den voor de
overige klassen aangenomen regel te volgendat het
schoolgeldvoor twee of meer leerlingen uit hetzelfde
gezin minder bedraagt dan het gewone schoolgeld;
BESLUIT:
Het schoolgeld op de eerste school voor gewoon-
en meer uitgebreid lager onderwys wordt voor de
vierde of hoogste klasse met wyziging in zoover van het
Raadsbesluit van den 28 Juny 1869, bepaald als volgt
voor een leerling30,
voor twee leerlingen uit hetzelfde gezin elk - 25.—
voor drie of meer leerlingen uit hetzelfde
gezinelk- 20.
Aldus vastgesteld ter openbare Raadsvergadering van
den 30 October 1874.
De Burgemeester
v. CITTERS.
De Secretaris
J. P. N. ERMERINS.
En dat deze heffing, bij Koninkljjk besluit van den
21 December 1874, No. 17, is goedgekeurdonder
aanhaling der voorschriften waarnaar de invordering
dezer belasting zal geschieden.
En is hiervan afkondiging geschied waar het be
hoort den 2 January 1875.
De Burgemeester en Wethouders,
v. CITTERS.
De Secretaris,
J. P. N. ERMERINS.
Nieuwstijdingen,
©wjjel&nfo.
De week van Kerstmis 1874 zal lang herdacht
worden, wegens de ontzettende onheilen, welke er in
plaats vonden of hekend werden. Verschrikkelijk onder
allen is de ramp welke het landverhuizersschip de
Cospatrick getroffen heeft op den stormachtigen oceaan
hij de Kaap de Goede Hoop. Dit 190 voet lange en
34 voet breede schip was van teakhout gemaakt, en voor
troepenvervoer ingerigt. Op kosten van de regeering
van Nieuw-Zeeland voerde het voor den tweeden keer
500 landverhuizers naar Auckland. Den llden Sept.
verliet het schip Gravesend met 181 mannen, 125
vrouwen, 58 jongens, 53 meisjes cn 16 zuigelingen aan
boord, behalve de bemanning, die 43 koppen telde.
De landverhuizers waren met zorg gekozen, daar de
Regeering hun vervoer eu vestiging bekostigde, om
met een knappe njjvere bevolking Nieuw-Zeeland te
verrijken. Den 28sten Oct. werd het schip gepraaid
op 11° Zuiderbreedte en 3" Westerlengte, en sinas dien
tijd is niets van het schip gehoord, tot den 27sten
November toen het Engelscbe schip the Britisch
Screpte drie man, bjjna van honger stervende, in een
boot op zee vond drjjven, die, na bjjgebragt te zijn,
wisten mede te deelen, dat de Cospatrick den 17den
of den löden Nov. verbrand is. De stuurman en twee
matrozen in de boot hadden 10 dagen zonder voedsel
rondgezworven en het is gebleken, dat zjj enkelen
hunner medereizigers geslagt en opgegeten hebben.
Den 17den Nov. werden de passagiers om half één
uur des nachts gewekt door het noodgeschrei van
brand. De kapitein was onmiddelyk op dek cn do
bemanning deed op zijn last al het mogelijke om het
schip voor den wind te brengendoch dit mogt niet
gelukken. De vlammen sloegen binnen een kwartier
uit de voorluiken en in een half uur stond ongeveer
het geheele dek in brand. De verwarring en wanhoop
waren uiterst groot. Het schip voerde zes groote
sloepen, onder welke twee reddingsbooten, doch slechts
twee booten, ieder met 30 personen geladen, wisten
van het brandende schip vrjj te komen.
Van een dezer booten is niets gehoord, doch zy is
waarschijnlijk op de stormachtige zee bij de Kaap de
Goede Hoop vergaan. De andere boot is gelijk
wjj mededeelden door het schip de British Sceptre
gevonden, door nog slechts vjjf personen bemand, van
welke twee overleden voor zjj met het schip St.-Helena
bereikten. Al de anderen waren door honger en ont
bering of door de hand hunner door honger krankzinnig
geworden medgezellen omgekomen. Het is onmogelijk
te zeggen wie het ergste geleden hebben, zy die in
de vlammen omkwamen of die van honger en dorst
stierven in de booten. De boot was geheel uit het
gewone vaarwater gedreven en het is een wonder dat
zjj werd ontdekt.
Toen de matrozen van de British Sceptre de boot
ontdekten lagen vier man wezenloos op de banken,
de vjjfdo der zeelieden, die razend dol was, had de
tanden geslagen in de keel van den Btuurman.
Miulrld, 31 Dec. De prins van Asturië, de acht
tienjarige zoon van exkoningin Isabellais tot Koning
van Spanje geproclameerd en als zoodanig door de
troepen zoowel van bet Noorder- ah van het centrum-
leger erkend.
Madrid, 2 Jan. De proclamatie van den prins
van Asturie tot Koning van Spanje wordt door de
vloot ondersteund. De troepen nebben de publieke ge-
bouwpn bezet. Eenige handelsvaartuigen zjjn l'eesteljjk
getooiddoch de bevolking Bchjjnt onwrsehillig aan
gaande de gebeurtenis. Serrano heeft'zjch hjj do bewe
ging aangesloten. De Minister van Binnenlandsche
Zaken heeft aan de gouverneurs der provinciën getele
grafeerd: Alfonso XII is eenparig tot Koning van Spanje
geproclameerd door de natie en door het leger. Castillo
bezat sedert eenigen tjjdhet vertrouwen van den jongen
vorst. Ik hoop dat gjjdoor pligt en vaderlandsliefde
feleid, de u toevertrouwde belangen zult bljjven bo-
artigen."
De- Alfonisten beschouwen deze gebourtenis als de
genadeslag voor het Carlisme.
JFranérijfe.
Ledru Rollin de welbekende Pransche republikein
stierf den 31sten Dec. plotseling aan een hardkwaal.
Hjj was geboren in Febr. 1807 en had dus bjjna den
leeftjjd van 68 jaar bereikt. Hjj studeerde in de regten
en werd ingeschreven bij de balie in 1830. In 1841
werd by lid van het Parlement en deed zich zóó openljjk
als een republikein kennendat bij door het gouverne
ment vervolgd en tot vier maanden gevangenisstraf
en eene boete van 3000 fr. veroordeeld werd. Het
vonnis werd later vernietigd op grond van een fout
in den vorm. Van nu at' aam hjj zijn plaats als de
erkende leider der repnblikeinscho party in. Hjj speelde
een voorname rol in de revolutie van 1848 en was
destjjds bjjna even populair als Lainartino. In Junjj
1849 verwekte hjj met ongelukkig ge volg een oproerige
beweging te Parjjsvlugtto daarop naar Engeland en
bleef in ballingschap gedurende de geheele (regering
van Napoleon III. Na den val van bet keizorrjjk
keerde hjj naar Frankrjjk terug en werd tot lid van
de Nationale Vergadering gekozen. Op de staatszakeu
echter oefende hjj geen bjjzonderen invloed uit. Zjjn
werk«Décadenco ae l'Anglettere", verscheen in 1850
in het licht.
Uleberlttnfc.
VliMUAiHtf-mi, 31 Decemb. De Gemeenteraad heeft
het vooratol der Maatscbappjj tot exploitatie van gronden
aldaar tot aanleg van een nieuwe Stadswjjk met aan
genomen.
2 Jan. Nuar wjj vernemen zal
do zaak der onlangs to St.-Philipsland plaats gehad
hebbende ongeregeldheden op Donderdag 21 dezer voor
het Provinciaal Gerogtshof alhier behandeld worden
niet minder dan 34 beklaagden en 10 getuigen zullen
gedagvaard worden.
gr oom, 31 Dec. In dc Raadsvergadering van giste
ren is de vorordening op do heffing van een hoofdei jjken
omslac aangenomen. Daarna is hot beginsel van eigen
aangifte verworpen en de verordening op de invorde
ring ingetrokken.
WoliYmrtjrfrliilr31 Dec. Gisteren avond laat
werd de hulp ingeroepen van onzen geneesheer op
eene hofstede in den Westerlandschcn polder. Een
manvrouw en tweo zoons hadden zich daar ter ruste
begeren in een vertrekjezonder schoorsteen waarin
men een komfoor met vuur geplaatst had uit vrees
voor het bevriezen der nardappelen. Door den damp
bevangen en gan9ch bewusteloos, boorde gelukkig een
der burenin het andere perceel dier woningeenig
YTeemd geluid die daarop toeschoot en nog in tjjds
de bedwelmde personen van eencn gewissen dood be-
vrjjddo. Met behulp van den geneesheer werden zjj nu
vervolgens weêr geheel tot zich zeiven gebragt,
2 Jan. Hoezeer reeds geruiuien tijd een
bepaald vermoeden bestonddat er in dc gemeente
personen warendie zich schuldig mankten aan het
stroopen van- en het onbevoegd jagen op wilden
het bleekdat de surveillance van gemeente- en
rjjks-veldwucbter van geen het minste effect waszoo
is aan het eindo des afgeloopen jaar» oen geheime
jagt-opzigter benoemd die naauweljjks in functie was,
óf hjj had een rijke buit van hazen patrjjzen en
wapens van verscheidene personen in beslag, tegen
wie nu als jagt-overtreders geverbaliseerd is.
Zierilceoo. 2 Jan. Uit vertrouwbare bron ver
nomen wjjdat de beer J. J. van Kerkwijklid der
Tweede Kamer voor dit district, eervol ontslagen is
als ingenieur van den Rykstelegraaf, tengevolge de
opheffing dier betrekking.
Dat dit besluit veler verwondering wekt, is natuur
lijk; immers, reeds kort nadat besloton was op staats
kosten in ons land telegrafen aan te leggen, trad de
heer van Kerkwijk in 's rijks dienst en heeft gedurende
bjjna twintig jaren zijne betrekking met jjver, naauw-
gezetheid en groote bekwaamheid vervuld. Met regt
kan dan ook gezegd worden dat hij in de telegrafie
eene specialiteit is; zjjne geschriften over dat vak zijn
zoowel in het binnen- als buitenland bekend. Het
Bataafach genootschap van wijsbegeerte vereerde hem
met. de groote gouden medaille en de Keizer van Oos-
tenrjjk met het ridderkruis der Frans-Joseph-orde.
Zou het bloot toeval zjjn dat bjj eene administratie
als de telegrafie, die ineor dan 1000 ambtenaren telt,
slechts één ambtenaar uitvalt, en dan juist iemand die
bekend staat als opregt liberaal?
De tegenwoordige Minister van Financiende heer
van der Hcim, vroeger lid van het bestuur der conser
vatieve Algemeene Kiesvereenigingwas naauweljjks
Minister gewordenof hij besloot de betrekking van
den heer van Kerkwijk op te heffen cn laadt daardoor
den schjjn op zich dat het 't conservntief ministerie te
doen was een liberaal ambtenaar te verwjjderen en dat
de heer van Kerkwijk door zjjn ontslag als ingenieur
gestraft moest worden voor zijne liberale gevoelens als
lid der Tweede Kamer.
Met genoegen vernemen wij dat, toen bjj de behan
deling der Staatsbegrooting, het ontslag van genoem
den heer bekend werdeenige leden der Kamer deze
zaak -wilden ter sprake brengendoch zulks hebben
gelaten op verzoek van den heer van Kerkwijkdie
meeude dat een afgevaardigde direct noch indirect zijn
lidmaatschap der Kamer mag gebruiken om zjjne par
ticuliere belangen te bevorderen.
Doet ons het ontslag van den heer van Kerhcijk als
ingenieur van den Rjjkstelegraaf leed, èn omdat de
telegtafie voortaan van zjjne grondige kennis is ver
stoken, èn om de behandeling ZEd, te beurt gevalleD,
in een enkel opzigt verheugen wij er ons over. Van
zekere zjjde toch trachtte men bjj de verkiezingen den
heer van Kerkwijk verdacht te makendat hij door
zijne betrekkiDg niet vry was tegenover de Regering.
Hoewel de handelingen van genoemden heer zulks
steeds hebben gelogenstraft, is door het ontslag ook
deze verdachtmaking onmogelijk geworden.
Al de te Hellevoetsluis in garnizoen zijnde mari
niers moeten zich gereed houdenom zoo spoedig
mogeljjk naar Atchin te vertrekken.
Bij beschikking van den Min. van Binnenl. Zaken
is o. a. bepaald dat als arrond.-ingenieur van den
waterstaat in het 11de district (standpl. Zierikzee) dienst
zal doen de ingenieur 3de kl. J. Mulder.
Aan het Centraal Comité voor het kindergeschenk
aan den Koning heeft Z. M. den wensch te kennen
gegevendat de daartoe' bjjeengebragte gelden zullen
worden gestort in het fond9 ter aanmoediging van den
gewapenden dienst in Nederland, terwjjl liet model i i
gips van hot geschenk op het Loo zal worden bewaard.
Wat door onderlinge zamenwerking kan worden
tot stand gebragtook tot wegneming van den druk-
kenden last der tiendenbljjkt uit een opstel van den
heer IF. A. Coolengeplaatst in het November-nommer
van »de Économist," waaraan wij het volgende ontleenen:
In de gemeente Erp, eeu klein dorp nabij Veghel
(Noordbrabant) bestond, geljjk ook elderseene 60ort
van vaste afspraak om de tiendzoo al niet te ont
duiken dan toch zoo weinig mogelijk daaraan op te
brengen tengevolge waarvan werkelijk niet meer dan
ll2van het gewas werd geheven. Het domein-bestuur
besloot hieraan een einde te maken en de tiend niet
langer te doiyi verpachtenhet liet door -middel -van
huurlingen het tiendrecht streDg handhaven, en men
mogt veronderstellen dat het bestuur der registratie
daarmede zoo lang zou voortgaan totdat de coalitie
gebroken zou zjjn.
Toen besloot mendoor den nood gedwongen en
gedreven door den afkeer welken men tegenover de
tienden koesterde, de handen ineen te slaan om tot
den afkoop te geraken. Bjj notarieele akte verklaarden
de verschillende landbouwers, groote zoowel als
kleine grondeigenaarsvoor gezamenlijke rekening
gebruik te willen maken van het regt hun bjj de wet
toegekend »om de tiendplichtigheid op hun gronden
klevende af te koopen en het daarvoor op te nemen
kapitaal te amortiseeren." Zjj verbonden zich tot dat
einde tot het inbrengen der tiendvruchten welke op
hun gronden geteeld werden teneinde uit de opbrengst
dier tiendvruchten de rente en aflossing te vinden van
de op te nemen gelden tot betaling der afkoopsom.
Voorts werden in die akte besturende vennooten be
noemd en de noodige bepalingen gemaakt omtrent het
te voeren beheerde af te leggeu rekening en verant
woording, terwjjl in artikel 6 het beginsel der hoof
delijke aansprakelijkheid van iederen vennoot, voor de
nakoming der aangegane verbintenissen, uitdrukkelijk
werd uitgesproken.
Voor de geheele operatie was een kapitaal benoodigd
van ruim ƒ118,000, waarvan het aan het domein ver
schuldigde gedeelte, ten bedrage van ruim ƒ83,000 in
termjjnen kon afgedaan wordenmits voor de uitge
stelde betaling eene rente van 5 pCfc. werd vergoed.
Van bot gemeente-bestuur bekwam men een kapitaal
groot 42,500dat de gemeente Erp bezat ten laste
eener kerkcljjko instelling, welke, in weerwil der lage
rente, bereid was het kapitaal terug te betalen. De
gemeenteraad was te zeer doordrongen van bet belang
aat de uitsluitend landbouwende gemeente bjj de ver
nietiging dor tienden badom niet gaarne bereid te
zjjn not kapitaal, tot dezelfde lage rente welke er
vroeger van getrokken werd, aan dc maatschappij af
te staan. Met deze som werden de particuliere tienden,
de onkosten cn een deel dor domaniale tienden vol
daan; waarna de tiend, in baar geheel aan do maat
schappij overgegaan zjjnde, in 1866 voor het eerst publiek
verpacht werd.
De uitslag bjj dc verpachting overtrof, bij een mid
delmatig gewas, ver do verwachting en bedroeg nage
noeg 7000. >Dit verschijnsel, zegt de schrjjver,
was niet vreemd. Men had nu bjj de verpachting meer
vraag, sterker mededinging en minder inzamelingskos-
ten. Men kon ook berekenen dat bjj geheele aflossing
aan het domein van het tegen 5 pCt. rente uitgestelde
?edeelte der afkoopsom, indien het daartoe benoodigde
onds tegen 3 4 pCt. was te bekomen, men jaar-
ljjku ƒ3000 zou overhouden om te amortiseren en
de tiend dus in betrckkeljjk korten tjjd zou kunnen
zjjn vernietigd.
Men opende nu gelegenheid om gelden bjj de tiend-
cotninissie te beleggen tegen 8'/, pCt. rente. Uit alle
schuilhoeken kwamen de spaarpenningen te voorschyn;
de commissie nam elk bedraggroot en kleinaan
zoodat men spoedig in de gelegenheid was om aan den
rentelast van 5 pCt, door geheele afbetaling van de
afkoopsom bjj het domein, tc ontkomen. In een tijds
verloop van 9 jaren is reeds ƒ22,000 van het genego-
cieerde kapitaal afgelost, terwjjl door vermindering van
rentelast in het volgende jaar ƒ4000 kan worden af
geschreven."
Deze goed gelukte afkoop der tienden heeft te Erp
aanleiding gegeven, tot oprigting eener hypotheekbank,
welke zal strekken tot tijdcljjke voorschotten aan de
leden om vee, mest enz. aan te koopenvoor de terug
betaling, waarvan echter allen onderling borg moeten
zÜn-
Voorts wil men in die gemeente overgaan tot de
vorming eener onderlinge brand- en veeverzebering en den
aankoop eener dorschmachine, welke laatste met winst
aan de deelhebbers verhuurd zou worden.
In deze gemeente ontwikkelt zich alzoo op krach
tige wjj ze het vruchtbare beginsel der coöperatie (zamen
werking).
Mogt dit voorbeeld ook onder de Zeeuwsche land
bouwers navolging vinden en zij alzoo daardoor in staat
zjjn zich van knellende banden te bevrjjden.
4 Jan. In de op heden gehouden
openbare Raadsvergadering is de heer F. C. Vogelsang,
die ten vorigen jarc tijdeljik is aangesteld als leeraar
in het handteekenen aau de Hoogere Burgerschool en
Burgeravondschool, als zoodanig definitief benoemd.
De behandeling van een verzoek om verhooging
zjjncr jaarwedde is aangehouden.
Voorts is ingekomen een brief van jhr. mr. G. L.
Schorerhoudende inedcdeelingdat hjj tengevolge
zijner benoeming tot Raadsheer in het Provinciaal
Geregtshof van Zeeland zijn ontslag neemt als lid van
den Raad. Aan genoemdo heer werd op zjjn verzoek
eervol ontslag verleend als lid van de Commissie van
toezigt voor het middelbaar onderwijs en lid der
plaatselijko Schoolcommissie.
Tot lid der plaatselijke schoolcommissie werd in
zijne plaats benoemd de heer A. W. Stelhvagen
leeraar aan de Hoogere Burgerschool alhier, die met
Jhr. Mr. J. IF. D. Schtiurbeque Boeije door de school
commissie was aanbevolen.
Nadat de Voorzitter namens Burgemeester en Wet
houders had medegedeeld dat de onderhandelingen
die zjj krachtens raadsbesluit van 29 April 1874
hebben aangeknoopt met do geïnteresseerden der mee-
etoof de Zon" omtrent den verkoop dier stoof, tot
geen voldoend resultaat hebben geleidwerd besloten
aan genoemd raadsbesluit geen verder gevolg te geven.
Eindeljjk is nog medegedeeld dat de Inspecteur voor
het geneesk. staatstoezigt iu Zeeland onlangs het ge
bouw bestemd tot afzondering en verpleging van
ljjders aan besnietteljjke ziekten heeft bezocht en zjjne
tevredenheid over de nette en doelmatige inrigting
heeft betuigd.
ws.
Bedaukt voor het beroep naar de Chr. Geref. gem.
te Coljjnsplaat door Ds. Ph. J. Wessels, pred. te Zie-
rikzee.
Bij het eindo^van 1874 waren bjj de Herv. kerk in
ons land 170 vacatures, waarvan 26 in Zeeland.
Van de in dat jaar toegelaten candidaten waren
slechts twee overig.
Bedankt voor het beroep naar Vlissingen door Ds.
II. C. van Lindonkpred. te Oosterbeek.
Beroepen tè Stavenissë Ds. IC. J. van Wisselingh
pred. te Antwerpen: te WissenkerkeDs. A. J. Kan,
te Joure; te Waterlandskerkje, Ds. C. Rogge, te
Retranchement
Dr. E. Bargerpred. te Lunterenheeft voor het
beroep naar Koudekerke bedankt.
Aangenomen het beroep naar de Chr. Gerof. gem. te
Middelharnis door Ds. Juch te Sliedrecht.
Gemengde berigtpn.
Een jonge schilders-knecht uit Brouwershaven wordt
verzocht, per postwissel over te maken 75 cent, wegens
poederdoozen, waarmede hjj de reis van de Hooge Zwa-
ïuwe naar Rotterdam heeft aanvaarddaar het anders
te vreezen zal zjjn dat die jongeling nog braken zal
moeten van de poeder. Eene vrachtrijders-dochter
te Oudelande moest niet loopen vertellen dat zjj kan
trouwen, dat dit maar eigen verzinsels zijn. Iemand
te H meende met de kersmis eens goed jagt te maken
op een meisje, maar dat is hem mislukt. Nu het meisje
had dan ook volkomen geljjken verwees hem naar
eene zekere vrouw, waarmede hjj in eene goede ver
standhouding staat, en die op zijn geld goed is ge-
Bteld. Eene jonge dochter te Baarland moest niet
loopen vertellen dat zjj met een snoejjer kan trouwen,
daar de menschen wel weten dat lay met haar niets
te doen wil hebben. Twee jongens te Heinkenszand
zjjn zoo verzot op één meisjedat zij een makelaar
hebben genomen om haar te raden hen beiden maar te
trouwen, dat mogelijk zal aangaan, maar niet voor de
wet. Om de week zal er een mogen komen, en met
Paschen zal het wel gedaan zjjn. Te Camperland
moest Krisje alles niet gelooven wat hare vriendin van
anderen zegt, want zjj zou hare kalanten wel eens
kunnen verliezen. Kees te Oudelande moest zooveel
snaps niet hebben van den dominé, want hij heeft ook
nog al veel gebreken die groot zjjn. Over het 12de
bedankje te Wemeldinge schijnt ae partygeest waaruit
meerderheid van kerkeraad en kies-collegie bestaat,
zich weinig te bekommerenals altjjd nog in de ver
beelding dat men wel een herder zal vinden die bevalt.
Het tractcment is thans gestegen tot 2000, dus nog
al een aardig sommetje. Het wordt te Wemeldinge
een pleizierig baantje predikanten te gaan Uooreu
waartoe altjjd goede lieden worden gekozen uit den
familieraad van een wethouder, als neef ouderling, en
zwager diakendie met den woordvoerderneef den
bierbrouwer, kosteloos nog al eens con pretje hebben.
De stroopers te W.die hjj oogluiking lang hebben
weten vrij te scharrelen, zjjn nu, leeljjk verrast, in
de val geloopen.
Ingozoiiden stulriien.
Haagsche Brieven.
2 Jan. '75.
Al wat wenscheljjk is!
Op politiek gebied valt zooveel te wenschen.
Boven alles handhaving onzer onafhankelijkheid
Zoo lang Rusland in één oogwenk vier millioen
weerbare mannen kan oproepen, zoo lang Pruissen en
Frankrjjk dadeljjk oen leger van een millioen bjj de
hand hebben, moeten wjj zorgen, dat wij ons wapenen
zoo krachtig als wy kunnen, want al beweert Iiismarck
duizendmaal, dat Nederland zich ten onregte bang
maakt, appétit vient en mangeant.
Maar om onze onafhankêljjkheid te handhaven
moeten wjj een leger hebben, en om een leger te
hebben, moeten wjj een Minister van Oorlog hebben,
die het ons geeft. Een legerwet is uitnemend, maar
een leger is nog beter. Doch om een leger te kijjgen,
moet er goede kazernoering zjjn, moet men het dienst-
nemen veraangenamen, moet men burgerzonen lokken
om zich toe te leggen op het beroep van doodschieten,
dat. vooreerst nog niet uit de mode zal gaan.
De Minister van Oorlog moet ons niet alleen man
schappen voor ons leger geven, maar ook voor het
Indische. Wjj zjjn nu eenmaal bezig te vechten in
Atchin, en om te vechten, moet men manschappen
hebben. De Indische brigade zal ons die niet kunnen
leveren, want. die zal er niet komen. Hoe dan? Wat
baat ons veldgeschut en kustgeschut, als wij geene
schutters hebben? Wat baat ons een budget van 22
millioen, als wjj toch geen leger hebben, dat Nederland
en Indië kan verdedigen en wat baat ons eene vesting
wet, als wij geen minister hebben die haar wil ver
dedigen
Al wat wensoheljjk is!
Onderworping der Atchineezen! Zijn wjj, met den
oorlog met Atchin aan het einde of aau het begin?
Onverantwoordelijk moge de handeling zjju geweest
van hen, die dien oorlog zjjn aangevangen, alsof het
eene schaakpartij was en die dat gedaan hebben
zonder zjj iets kenden ran het grondgebied en de
hulpbronnen des vjjands, en nu, van achteren bezien,
onvoorzigtig de zending van den Luitenant-Generaal
van Swieten, tengevolge waarvan de Generaal Verspijck
noodeloos werd gekrenkt; maar op de gedane zaken
valt niet meer terug te komen. Er zijn misslagen be
gaan, maar laten wjj zorgen, dat er geene meerdere
begaan wordenlaten wij de uiterste krachtsinspanning
aanwenden om in het ingetreden jaar den oorlog tot
een goed einde te brengen. Bloed genoeg vergoten in
dit. koppig peper-land!
Maar wat ik vooral zoude wenschen, ware: een groot,
een krachtig, een eerlijk Ministerie, zamenwerkende-met
groote, krachtige en eerlijke Volksvertegenwoordigers!
Zou dat waarljjk niet te bereiken zjjn?
Wij hebben nu een Minister van Binnenlandsche
Zaken, een groot man, maar die kleine dingen doet,
als de oprigting van het gedenk teek en" in den Haag
te belettenom den Koning te gelievenden heer
van Kerkwijk, als ingenieur hij de telegrafie heeft
ontslagen, om zjjne partjj te behagen; de Staats
courant berooft van haar buitenlaudsch nieuwsom
aan onze katholieken een kleine dienst te bewijzen
die het nieuws niet gekruid vondon naar hunnen smaak.
Maar een Minister, die een groot staatsman wil zijn,
moet groote zaken doen; als: het onderwijs ver
beteren, alle takken van onderwijs, de schutterij re
organiseren de voorwaarden voor den aanleg van
openbare wei-ken bepalenden waterstaat regelen
de vreedzame annexatie van eene nieuwe provincie (de
Zuiderzee) verwezenljjken, in één woord ernstig zorg
dragen voor het stoffelijk en zedelijk belang van het
volk. Wat zullen wij daarvan te zien krijgen in het
jaar, dat thans aanving?
Daartegenover hebben wij een Minister van Koloniën
een klein man, maar die groote dingen doet. Geene
koloniale grootheid voorzeker, maar die toch geen
kleinhandel uitoefent in koloniale waren. Aan moed
ontbreekt het dezen dilettant-Minister niet, die bij
de verdediging der Indische bepaling zulk eene
treurige figuur heeft gemaakt en alles anders wihle
doen dan zjjn opvolger, met wien bjj beweerde eens-
