Appeloogst gelijk aan vorig
jaar, perenoogst groter
Zoeken naar positieve geluiden Temidden van stormachtige ontwikkelingen
Start onderzoek naar arbeids
omstandigheden in fruitteelt
Wintertijd, cursustijd?
Hoe serieus nemen wij wensen van de consument?
DONDERDAG 23 DECEMBER 1993
19
Vanuit de BARONIE het laatste
praktijkstukje tuinbouw. Bij de af
sluiting van het jaar ook meteen de
afsluiting van een schrijfperiode, ik
zal het best missen.
Schrijven over je eigen bedrijfstak is
een leuke bezigheid, ook in tijden
dat het de tak niet voor de wind
gaat. Het zoeken naar positieve ge
luiden is een soort uitdaging gewor
den. En dat viel vooral het laatste
jaar niet altijd mee. Maar we moeten
proberen naar de toekomst toe opti
mistisch te blijven. Aan het einde
gekomen van een zeer, zeer matig
jaar in de tuinbouw kunnen we al
leen hopen op betere tijden. Helaas
voor een aantal onder ons is het
doek al gevallen. Een hard gelag.
Als ondernemer die gelukkig nog
niet zover is, probeer je jezelf wei
eens een voorstelling te maken hoe
het zou zijn als het jou zou overko
men. Alles op te moeten geven,
waar je zoveel jaren voor gewerkt en
gezorgd hebt. Je huis, bedrijf en
omgeving tetnoeten verlaten, ander
werk zoeken. Je probeert het je in te
denken, maar ik denk dat je altijd
ver naast de realiteit zit. Je weet het
pas als je het aan den lijve onder
vindt. Wij als ondernemers onder el
kaar moeten deze bedrijfsgenoten
helpen, indien we kunnen. En zeker
niet de rug toekeren zoals helaas,
nog weieens gebeurt. Morgen kan
ik aan de beurt zijn.
We staan aan de poort van een
nieuw jaar, dus gaan we vol goede
moed weer aan de slag. Voor de
ZLM ook een nieuw begin. Van deze
plaats wens ik de organisatie suc
ces toe. Daarnaast wil ik de ZLM
bedanken dat ik in de gelegenheid
was om een aantal jaren te schrij
ven. Verder wens ik een ieder hele
prettige feestdagen en een gezond
en gelukkig 1994, vanuit de
Baronie.
De totale produktie van appelen van
dit seizoen is gelijk aan die van
1992. De perenproduktie ligt 50%
hoger dan vorig jaar. Ten opzichte
van het gemiddelde van de afgelo
pen vijf jaar is de oogst van appelen
ongeveer 40% hoger; die van peren
is ruim 50% hoger. Dit blijkt uit de
oogstraming appels en peren van
het CBS. Deze is samengesteld op
basis van een steekproefonderzoek
onder de Nederlandse fruittelers.
De totale appeloogst van dit jaar be
draagt 570 min kg. De oogst van
Cox's Orange wordt op 60 min kg
geraamd. Dit is 14% lager dan in
1992. Ook het areaal met Cox's
Orange nam af, zij het wat minder
(-6%). Procentueel gezien daalde de
produktie van Schonee van Bos
koop het sterkst met 23%, terwijl
het areaal nauwelijks afnam. Bij Ja
mes Grieve en Gloster daalde de
produktie in geringere mate, name
lijk met respectievelijk 9 en 5%. Het
areaal van deze rassen nam af met
10 en 14%.
De produktie van Golden Delicious
is, als een resultante van een 14%
hogere opbrengst per ha en een da
ling van de oppervlakte met ruim
5%, circa 9% hoger dan in 1992.
De oogst van Jonagold en Elstar is
5% hoger dan vorig jaar. Ook de
niet met name genoemde appelras
sen laten ondanks een 125 ha klei
ner areaal een grotere produktie zien
10%).
Bij de peren heeft volgens het CBS
een areaalsuitbreiding van 187 ha
(+3%) ten opzichte van 1992
plaatsgevopnden. De totale produk
tie van peren nam met 50 min kg
toe en bedraagt 150 min kg. De pro
duktie van Conference steeg tot 77
min kg, terwijl dit in 1992 nog 55
min kg was. Bij Doyenné du Cornice
werd dit jaar 35 min kg geoogst. Dit
is bijna drie keer zoveel als vorig
jaar.
Stigas start in december een prak
tijkproef bedrijfsgezondheidszorg in
de fruitteelt en in de hovenierssec
tor/groot-groenvoorziening. Met de
praktijkproef wil Stigas een beeld
krijgen van de arbeidsomstandighe
den in deze sectoren. Daarnaast
zullen de deelnemende bedrijven
adviezen krijgen over bedrijfsgebon
den ergonomische verbeteringen.
Arbo-adviseurs van Stigas zullen in
het kader van dit project twee be
drijfsbezoeken afleggen aan de deel
nemende ondernemingen. Aan de
hand van een werkplekonderzoek
en de risico-inventarisatielijsten
worden per onderneming arbo-
adviezen opgemaakt. De adviezen
worden zowel aan ondernemers als
werknemers gepresenteerd.
Uit literatuuronderzoek blijkt, dat
werken in de fruitteelt zwaar is. Met
name de rugbelasting en de be
lasting aan de nek en schouder is
opvallend. In de hovenierssector is
nog weinig onderzoek gedaan. Met
name trillingen, een gebogen werk
houding en veel staand werk komen
als belastende factoren naar boven.
In de komende periode zal Stigas
maximaal 25 fruitteelt- en 40 tot 45
hoveniersbedrijven benaderen met
het verzoek aan de praktijkproef
Het werk in de fruitteelt is een
zware betasting voor rug, nek en
schouders
deel te nemen. Voor het onderzoek
zullen bedrijven worden benaderd
uit de provincies Gelderland en
Overijssel. Bij de proef in de
hoveniers- en groot-
groenvoorzieningssector zullen ook
bedrijven betrokken worden uit
Zuidoost Nederland.
Er is bijna weer een -toch veel
bewogen- jaar achter ons gegleden,
waarbij schaalvergroting en fusering
een trend is die ook aan het veelal
kleinschalige THOLEN niet onge
merkt voorbij is gegaan. Te begin
nen met onze eigen organisatie de
ZLM die als veel grotere ZMO ver
der zal gaan. Dit vindt ook zijn
weerslag op de afdelingen en com
missies in de vorm van samenvoe-
geningen, wat door de leden nog
het meest met wat weemoed wordt
ervaren.
Het nut van een grote sterke organi
satie met een goed opgezette struk-
tuur voor de doorstroming van
zowel de kennis als aktiviteiten
wordt door de meeste leden wel in
gezien. In ons gebied bruist het mo-
'menteel van de aktiviteiten die
steeds meer gestalte krijgen, zoals
de ruilverkaveling en de aanleg van
de basis-zoetwatervoorzieningen.
Vooral dit gaat met vele miljoenen
aan kosten gepaard om het te reali
seren. Daar wordt in deze tijd nogal
eens sceptisch tegen aangekeken
want het gaat allemaal niet zo best
in de land- en tuinbouw. Elke gulden
extra onkosten is dikwijls teveel,
daarentegen is het misschien juist
nu tijd om de bakens te verzetten of
althans de mogelijkheden te creëren
om dit te kunnen doen. Wanneer
een streek niets meer durft te on
dernemen is deze gedoemd om
langzaam maar zeker achterop te
geraken.
Als ondernemer de gulden midden
weg zoeken, is in dezen wel gebo
den en niet te vroeg of verder te
springen dan de stok lang is want
men ziet in den lande dat vooral
zeer vooruitstrevende o.a. glastuin
bouwbedrijven er mee moeten stop
pen omdat hier de laatste jaren
enorm veel geïnvesteerd is en men
nu na twee slechte jaren niet meer
verder kan. Wanneer we verder op
het streekgebeuren in het afgelopen
jaar terugkijken, dan heeft vooral
het weer zijn sporen nagelaten in
met name de zaadteelt, daar heeft
een groot deel van het bloei- en
oogstseizoen schade ondervonden
van de overvloedige regen. De scho-
ningsberichten die nu regelmatig
binnenkomen bij de telers bevesti
gen de sombere verwachtingen. In
het voorseizoen zijn er goede mee
vallers geweest zodat per bedrijf de
gemiddelde inkomsten uit de zaad
teelt enorm kunnen verschillen.
Het lijkt erop dat de moeizaam ver
kregen onafhankelijke voorlichting
in de zaadteelt op de tocht komt te
staan. Met de privatisering van de
huidige DLV gaat men er vanuit dat
elke voorlichter al op korte termijn
zijn kosten op gaat leveren, volgens
afspraak zou dit echter geleidelijk
aan gebeuren. Elke sektor draagt
hier momenteel al op z'n eigen ma
nier aan bij. Vooral de gespeciali
seerde bedrijven hebben veel geld
over voor intensieve begeleiding zo
dat voor de DLV hier het meest te
halen is. Het gevolg is wel dat er
voor de kleinere gewassen en voor
minder gespecialiseerde bedrijven
steeds minder mankracht beschik
baar zal komen bij de DLV, daar dit
voor beiden te duur wordt. De DLV
inventariseert momenteel middels
een schrijven aan de geregistreerde
zaadtelers of deze in feite bereid zijn
gezamenlijk voor de diensten het
toch wel forse bedrag van voorlopig
f 30.000,- op te gaan brengen. Zo
zijn er gunstige maar vooral on
gunstige ontwikkelingen in agra
risch Nederland waarbij steeds
meer gevergd wordt van de onder
nemers. Hopelijk slaan we ons hier
met z'n allen doorheen want ook dit
gaat voorbij.
Dit is mijn allerlaatste bijdrage van
Tuinbouwklanken, daar deze rubriek
als zodanig in het nieuwe ZMO-blad
niet meer zal verschijnen. De wens
is dan ook dat het met de nieuwe
organisatie, de leden en hun bedrij
ven goed zal gaan, verder gezegen
de kerstdagen en veel gezonde
dagen in het komend 1994.
Een aantal WEST-BRABANTSE tuin
ders hebben zich onlangs gebogen
over het CLO-jaarthema "Klantge
richt? Allicht?" De volgende vragen
kwamen aan de orde: Hoe serieus
moeten wij de wensen van de con
sument nemen? Denken wij wel kri
tisch na over de wijze van
produceren? en Moeten wij onze
produktie aanpassen?
De volgende reacties kwamen op
de bijeenkomst naar voren: Milieu
vriendelijk producerend accoord,
mits de extra kosten in de uitbeta-
lingsprijs tot uiting komen. Dit is nu
niet altijd het geval. De praktijk wijst
uit dat grootwinkelbedrijven en ex
porteurs niet zelden met de eer en
centen gaan strijken.
Wij als telers moeten niet als van
zelfsprekend op de wensen van de
grootwinkelbedrijven en consument
ingaan. Met kunst- en vliegwerk is
niet altijd een optimaal produkt te
telen. Ook niet met milieuvriendelij
ke gewasbeschermingsmiddelen.
Komt er een misoogst van dan is de
teler de dupe. De consument wil on
ze groenten dan niet meer. Zij zijn
verwend. Kwaliteit heeft in wezen
niets te maken met de uiterlijke
schoonheid van een produkt.
Smaak, voedingswaarde, structuur
en houdbaarheid komen nu veelal
op het tweede plan. Een appel,
aardappel, tomaat ad. met een vlek
je smaakt even goed. De consu
ment ervan bewust maken dat de
natuur zich niet laat dwingen is op
zijn plaats. Wij als telers gaan elkaar
steeds meer als concurrenten zien
en gaan een nog mooier produkt le
veren. Het gevolg van de vaak geld
en energieverslindende produktie-
methoden is dat iedereen er finan
cieel op achteruit gaat.
Moeten wij niet terug naar de tijd
dat er alleen maar seizoengebonden
groenten op de markt komen. Met
de huidige koeltechnieken zijn
groenten vrijwel het gehele jaar.le
verbaar. Verdringing van andere
teelten is het gevolg. Vaak is er bij
aanvang van een nieuwe oogst nog
zoveel oud produkt in de koelcellen
aanwezig dat van een gezonde prijs
vorming geen sprake meer kan zijn.
Waar wij ons nog steeds aan storen
is het feit dat iedere landbouworga
nisatie in Nederland nog steeds be
zig is om tuinbouw te promoten.
Organisaties in Zuid Nederland be
weren dat de grond hier uitermate
goed geschikt is voor tuinbouw. Te
vens is er een goede infrastructuur
e.d. Landbouwbehartigers in het
Noorden van Nederland beweren
hetzelfde. Ook de diverse Bemidde-
lingsburo's gaan zo tewerk. Het ge
volg is dat de groente-, fruit- en
aardappelmarkt is overvoerd. Zowel
de vrije- als de kontraktprijzen
kelderen.
Met bovenstaande conclusies zijn
de West-Brabantse tuinders duide
lijk in hun standpunt. Zij zijn verder
van mening dat een akkerbouwer of
tuinder zelf maar uit moet maken
wat voor gewas hij verbouwt. Daar
is hij tenslotte ondernemer voor ge
worden.
Deze bijdrage voor Tuinbouwklan
ken is de laatste uit West Brabant.
In de nieuwe ZMO-krant gaan Tuin
bouwklanken en Uit de Praktijk
geïntegreerd verder. Dat de nieuwe
rubriek in sterk afgeslankte vorm
gaat verschijnen zal niet ieders in
stemming hebben. Nieuws uit de ei
gen regio was de grote kracht van
onze eigen ZLM-krant.
Voor 1994 wens ik u allen een voor
spoedig nieuw jaar toe.
Het veldwerk zit er voor de meeste
collega's in het WEST ZEEUWS
VLAAMSE weer (bijna) op. zodat er
wellicht weer wat tijd gevonden kan
worden om de vakman/ondernemer
die we geacht worden te zijn, wat
bij te schaven. Ook in de winter
echter wordt onze beschikbare tijd
steeds schaarser, zodat we nog
meer dan vroeger bewust moeten
kiezen.
Mogelijkheden zijn er te over in het
cursusaanbod, dus probeer voor je
zelf uit te vlooien wat het meest no
dig is en doe die cursus! Het sociale
contact dat hieruit voortvloeit is ook
mooi meegenomen, want het loopt
de laatste tijd, dankzij de huidige
malaise in onze bedrijfstak, niét be
paald storm met verkopers en inko
pers op onze bedrijven. Zodoende
worden we gaandeweg kluizenaars
op ons eigen bedrijf als we niet op
passen.
Nu is het volgen van een cursus
lang niet de enige manier om met
anderen in contact te komen, want
de vele vergaderingen die 's winters
gehouden worden, kun je ook be
zoeken, en wat nog beter is, ga zelf
eens in een bestuur! Als je in je re
gio eens rondkijkt, zie je in verschil
lende besturen meestal dezelfde
gezichten. Dat is op zich vrij logisch,
want als je ergens "in zit" raak je
bekend en zal men die "bekende"
ook weer vragen voor een andere
bestuurstaak. Als je als "onbeken
de" toch wel in een bestuur wil, dan
is het nu het moment om jezelf te
presenteren, want bij het opschalen
van de ZLM-kringen is dringend be
hoefte aan enthousiaste bestuur
ders die ideeën hebben over hoe het
nu verder moet, en daar hun schou
ders onder willen zetten. Helaas
moeten we constateren dat het niet
bepaald storm loopt, zodat de men
sen die de kar al jaren hebben moe
ten trekken, zich genoodzaakt zien
dit nog even voort te zetten wegens
gebrek aan "aflossing".
Een verklaarbaar verschijnsel overi
gens, want de meeste collega's
moeten alle zeilen bijzetten om hun
bedrijf te kunnen blijven runnen (de
1000 uur die een boer volgens dhr.
Van Gelder maar zou werken ten
spijt) en kunnen dus zeer moeilijk
tijd vrijmaken om bestuurswerk erbij
te nemen, bestuurswerk dat toch
ook moet gebeuren als we de vinger
aan de pols willen houden. We zul
len voor dergelijke dingen zeker tijd
moeten zien te maken, zonder dat
daar ons gezinsleven onder gaat
lijden.
Dat dit niet eenvoudig is ondervindt
ook uw praktijkschrijver die op zijn
vrije zondagmiddag dit stukje in el
kaar heeft "geknobbeld" en zich bij
deze heeft voorgenomen om tijdens
de kerstdagen alle problemen in de
bureaula te stoppen om fijne kerst
dagen te kunnen vieren en ik zou
willen besluiten met jullie hetzelfde
toe te wensen.
In verband met vertragingen bij de
PTT konden wij deze praktijkbijdra-
ge vorige week niet meer plaatsen
(red.).
