it
Milieumeetlat helpt telers bij milieuvriendelijke middelenkeuze
iPflfi?!
MESTWET
Den Zeeuwschen Landbouw
ZLM groeit als Jona's wonderboom
Geschiedenis
van de ZLM
Elk middel krijgt milieubelastingspunten
VRIJDAG 3 DECEMBER 1993
Met behulp van de milieumeetlat
zijn boeren en tuinders beter in
staat om uit de beschikbare gewas
beschermingsmiddelen het meest
milieuvriendelijke te kiezen. Elk mid
del krijgt een bepaald aantal zgn.
milieubelastingpunten. De teler kan
deze puntenscore in zijn middelen
keuze laten meewegen, naast de
prijs van het middel, de werking,
etc. Momenteel vindt de introductie
van de milieumeetlat plaats voor
Zeeuwse akkerbouwers.
Tijdens een bijeenkomst in Kwaden-
damme van de Vereniging van Be
drijfsvoorlichting West
Zuid-Beveland legt Arjen den
Hulster van de DLV uit wat de mi
lieumeetlat precies inhoudt. De
meetlat is in feite niets anders dan
een lijst met alle gewasbescher
mingsmiddelen, waarbij elk middel
(per kg of per liter) een bepaald aan
tal punten krijgt voor de belasting
van het milieu. In dit geval wordt
onder milieu verstaan: waterleven,
bodemleven en grondwater, dit laat
ste uitgesplitst in voorjaar en najaar.
Voor deze drie faktoren krijgen de
middelen verschillende puntensco-
res, die ieder worden vermenigvul
digd met de toegepaste dosering en
de hoeveelheid aktieve stof per kg/l.
Opgeteld levert dit een aantal mi
lieubelastingpunten op (MBP-score),
die de teler kan laten meewegen bij
zijn beslissing welk middel te
kiezen.
De puntenlijst is met behulp van de
computer opgesteld door het Cen
trum voor Landbouw en Milieu
(CLM). Het aantal punten dat een
bepaald middel krijgt voor de in
vloed op bodemleven en grondwa
ter is niet alleen gebaseerd op
eigenschappen van het middel (zo
als giftigheid, persistentie, mate van
verspreiding in de bodem, uitspoe
ling, etc.), maar ook op de hoeveel
heid organische stof. Bij een hoog
percentage organische stof is er
veel binding aan bodemdeeltjes,
waardoor een middel minder scha
gr?
Alle regels en wetten gaan menig boer boven de pet. De milieu-meetlat is echter geen nieuw voorschrift
doch een hulpmiddel om gegeven de omstandigheden het minst schadelijke middel te kiezen.
delijk is voor het bodemleven en dus
een lagere MBP-score krijgt. Om de
zelfde reden speelt ook de grond
soort een rol (klei heeft een veel
sterker bindend vermogen dan
zand), maar dit is niet in de lijst op
genomen. Emissie maakt geen on
derdeel uir van de lijst, "al kan
vervluchtiging zeker bij schraal weer
een rol spelen", zegt Den Hulster.
Wel wordt, afhankelijk van de ge
washoogte, spuitmethode en drup
pelgrootte, gerekend met een
bepaald percentage drift. Dit per
centage vormt een vermenigvuldi-
gingsfaktor voor de invloed op het
waterleven.
De puntenlijst is nog voorlopig,
maar volgens De Hulster kan een
praktiserend akkerbouwer er al wel
mee uit de voeten. Ook de prijs van
de verschillende middelen per kg/l is
vermeld, zodat de akkerbouwer een
goede afweging kan maken. Den
Hulster schetst een aantal praktijk
voorbeelden, zoals de bestrijding
van duist, kleefkruid en luizen in
wintertarwe. De "gangbare teler"
komt tot een MBP-score van resp.
6216, 1563 en 1821 voor resp. wa
terleven, bodemleven en grondwa
ter. Door een andere middelenkeuze
dalen deze aantallen tot resp. 98,
98 en 372. De hoeveelheid aktieve
stof daalt van 8,4 kg tot 2 kg per ha,
terwijl het bovendien financieel
gunstiger uitpakt. De werking is in
beide gevallen vergelijkbaar, aldus
de DLV-er. Voor suikerbieten toont
hij een vergelijkbaar resultaat, met
de aantekening dat hierbij gebruik is
gemaakt van de beschermende
Gauchopil, waarvoor nog geen
MBP-punten zijn bepaald.
Bij de toepassing van de milieu
meetlat gaat men er van uit dat elke
bespuiting met meer dan 100 pun
ten belastend is voor het milieu. Bij
mengen van middelen moeten de
punten van de afzonderlijke midde
len dus opgeteld worden.
Praktijkkennis
Vervolgens gaat Jack Kerckhaert,
eveneens van de DLV Goes, dieper
in op de praktische toepassingsmo
gelijkheden. Uit zijn uitleg blijkt dat
de boer altijd zijn praktijkkennis en
de omstandigheden moet laten
meewegen bij zijn beslissingen. "Als
onder bepaalde omstandigheden
het milieuvriendelijke middel ontoe
reikend is, dan moet je het niet ge
bruiken. Als de werking, prijs en
dergelijke vergelijkbaar zijn dan denk
ik dat dit systeem een mooi hulp
middel is om wat minder te spuiten.
Zonder dat we de spuit hoeven te
laten staan".
Ook de Commissie Toelating Bestrij
dingsmiddelen hanteert de milieu
meetlat. Dit heeft tot gevolg dat alle
nieuw toegelaten middelen een lage
MBP-score hebben. Een ander ge
volg van de meetlat (en van het hele
aktieve-stofbeleid) is dat fabrikanten
hun produkten "opzuiveren", dat
wil zeggen ontdoen van overbodige
bestanddelen en de concentratie
van de aktieve stof verlagen, om zo
gunstig mogelijk uit de bus te ko
men. Dit heeft al tot een aantal
nieuwe formuleringen geleid, zoals
Starane 200 en Targa prestige. Ook
verschijnen er bekende produkten in
nieuwe vorm op de markt. Een
voorbeeld hiervan is Parathion in
granulaatvorm, dat een invloed van
nul komma nul heeft op het waterle
ven (zoals alle granulaten).
In sommige gevallen is een hoge mi
lieubelasting niet erg. Als een per
ceel gespoten moet worden dat niet
in de nabijheid van open water ligt is
het niet erg een middel te gebruiken
dat (alleen maar) belastend is voor
het waterleven, want er is toch
geen waterleven. Voor luisbestrij-
ding in aardappelen of bieten kan
een teler bijvoorbeeld kiezen uit
Systox (te hoge punten voor water
leven). "Als er geen sloten langs het
perceel liggen kun je wellicht beter
kiezen voor Systox", zegt Kerck
haert. Vanuit de zaal merkt iemand
op dat er dan niet toevallig een dorp
aan het perceel moet liggen, "want
het hele dorp ruikt het, en dat is ook
een fakt'or om rekening mee te
houden".
In de voorjaarsvergadering van
1917, den 30en April, spoedden
vol belangstelling de Hoofd
bestuurders zich naar het verga
derlokaal. Wij zien o.a. daar A.
de Bruijne uit Ter Neuzen, J. Be-
cu uit Groede, D.W. Lindenbergh
uit 's Heer Arendskerke, jonge
ren in de kracht van het leven!
De oudere, kalme Van Westen
treedt binnen en is zeer ontdaan
en onder den indruk van het dra
ma, dat zich in den afgeloopen
nacht in Zierikzee heeft af
gespeeld en waarvan hij ver
haalt. Een bomaanval was op
zijn geliefde woonplaats gedaan.
Menschenlevens waren er bij ge
bleven. Een brandbom stichtte
brand; een bom niet grooter dan
een inktkoker, had het huis van
Mr. Polvliet voor een groot deel
verwoest. Gruwelijke verdel-
gingskrijg, die onze brave Zeeu
wen zelfs niet met rust kon
laten. Het is of de duivel rond
vaart over d'aard. De Voorzitter
betuigt de deelneming der verga
dering. Men moet weer aan den
arbeid.
De stichting van een landbouw-
huis wordt genoemd. Het regle
ment op de gewassenkeuring
gewijzigd. Ons blad won meer
en meer aan beteekenis, inzon
derheid nadat er tegen eenige
vergoeding medewerkers aan
verbonden werden. Spoedig
werd het ook het blad voor den
tuinbouw. Alles wat de veilingen
betreft, zal er in gepubliceerd
moeten worden, want circulaires
zullen niet meer worden gezon
den. Ongetwijfeld zou daardoor
het aantal leden der Maatschap
pij belangrijk toenemen. Menig
een was het wel verplicht om
zijn zaken. Het blad zal dan twee
maal per week verschijnen.
Teeken des tijds is, dat Mr. Zaaij-
er spreekt over het doel der ver-
eeniging Molestrisico. Het ligt in
de rede, dat elke vergadering ge
wijd is aan allerlei wat betrek
king heeft op de economische
omstandigheden tengevolge van
den oorlog: hooivordering, bieten-
uitvoer, aflevering granen,
graan voor eigen gebruik, aard
appelendistributie en dergelijke.
Ik laat aan den geschiedschrijver
der toekomst over dit allerge
wichtigst tijdvak, hetwelk nog
niet objectief beoordeeld kan
worden, te beschrijven en bepaal
mij slechts tot een enkele mede-
deeling. Welleman is vasthou
dend. Wel was het kringenstelsel
facultatief gesteld, maar hij is
nog niet tevreden en acht nu het
moment gunstig om zijn denk
beelden te verwezenlijken ten
aanzien van de organisatie der
Maatschappij. Deze bespreekt hij
dan ook in een uitvoerige rede.
De discussiën daarna zijn buiten
gewoon interessant, maar de
Z.L.M. wordt en is gereorga
niseerd.
In het voorjaar van 1918 is onze
Secretaris ernstig ziek en dat
geeft reden tot angstige be
zorgdheid, maar het 75jarig
bestaan der Z.L.M. kan hij op
den 31 Augustus 1918 mede
dankbaar herdenken.
Ik breng U in de herinnering, wat
velen hier nog versch in het ge
heugen liggen zal. Onder het fier
commando van Jhr. Van Vreden-
burch trok de voorhoede van de
Terwijl de eerste we
reldoorlog een groot
deel van Europa in
brand zet, viert de ZLM
in 1918 op sobere wijze
haar 75-jarig bestaan.
In deze benarde tijd slui
ten veel boeren zich aan
bij de maatschappij. Het
aantal leden verdubbelt
zich in korte tijd. De
voorzitter maakte er
met gepaste trots ge
wag van in zijn jubi
leumrede, die hij bij het
80-jarig bestaan van de
ZLM uitsprak. Aan deze
rede is ook bijgaande
aflevering ontleend.
Z.L.M. reeds op 30 Augustus
1918 Goes binnen. Het oude
Ganzestedeke daverde van
vreugde. De Z.L.M. vierde feest!
De stad was in feestdosch. Het
altijd waakzame gemeente
bestuur ontving het Hoofd
bestuur op het Goesche
kapitool. De muziek verhief onze
harten en de dichtregel van Da
Costa kwam in den zin: Hoe kan
het zijn, dat de lier, die sinds lang
niet meer ruischte, weer op eens
tot de harten in dichtmuziek
sprak? De Z.L.M.-marsch, ge
componeerd door den directeur
van Euphonia te Goes, werd
gespeeld en den voorzitter aan
geboden. Inzonderheid voor den
voorzitter was het een blijde dag
van verpozing temidden van den
ongeloofelijken arbeid, den tita-
nischen arbeid, dien hij heeft
moeten verrichten voor onzen
Zeeuwschen landbouw in deze
zware tijden. Het gaf hem meer
moed om voort te gaan met zijn
strijd voor ons landbouwbelang
tegen ambtenaar X of Y of
Gauwdief en Gannef hier of
daar.
De vergaderzaal op 31 Augustus
was stampvol. De Z.L.M. had
nog nimmer zooveel leden ge
teld. In één jaar tijds was men
geklommen van 4000 op 8500.
Kent Gij de geschiedenis van Jo
na's wonderboom? Zij dat lot on
ze Maatschappij niet beschoren,
maar de wondre snelle groei was
toch niet onnatuurlijk, want zij
lag geheel in de natuur en den
aard der tijdsomstandigheden en
de noodzakelijkheid voor menig
een. Maar ook men voelde, dat
men tegenover de overheid als
een eenheid staan moest om zijn
aloude rechten en vrijheden te
verdedigen. Denkt Gij, dat dit nu
minder noodig is? Gelooft Gij
kortzichtige, laksche niet-leden
der Z.L.M. dan niet, dat nog veel
meer in tijden van malaise aan
eengesloten optrekken noodig
is? Wie zwak en ziek is, heeft
toch hulp en steun noodig?
Ligt in eendracht geen kracht als
het U wat kost aan geld, aan tijd,
aan inspanning om ook iets te
presteeren voor de Maat
schappij?
Het ploegen met de hand