lit rip nmktiik
Hopelijk de zwarte
jas niet nodig
Veel gewassen staan nog op het veld
IJSKASTEFFECT
Niet te veel omzien
December '93
VRIJDAG 3 DECEMBER 1993
■JO.
Ook in onze NOORD-WESTHOEK
hebben we de afgelopen weken
geen last gehad van het broeikasef
fect. Iets waar we steeds maar op
gewezen worden, maar waarvoor
de bewijslast een vraagteken blijft.
Wel erg vroeg ja, zo'n wintertje niet
al te streng, maar toch zorgt het
wel voor de nodige problemen en
heeft het schadelijke gevolgen voor
de nog te oogsten produkten.
Uit het verleden hoorden we wel
eens van vroege vorst, maar daar
werd steeds minder rekening mee
gehouden, maar dat het mogelijk is,
hebben we nu ondervonden. Na de
vorstinval is er natuurlijk niet veel
meer geploegd. De één was er klaar
mee, de ander nog lang niet. Toch
geldt ook hier de regel: "Als het
goed is niet wachten op beter". Zo
te horen, is er veel tarwe gezaaid.
Wat opvalt is dat percelen die er al
op staan haast niet te vinden zijn.
Graszaad wat in gunstig tijdstip is
gezaaid, staat er mooi op, lekker
mals.
De invasie van de ganzen binnen
onze polders is ook weer in volle
gang. Die lusten dat malse gras wel.
In tegenstelling tot andere jaren ko
men nu haast geen mals opstaande
tarwepercelen in ons gebied voor,
dus blijven de weilanden en buiten
dijkse gorzen de landingsplaatsen
en gedekte tafels voor vele magen.
Maar de eigenlijke winter moet nog
beginnen, dus als er een zachtere
periode achterop komt, kan alles er
weer helemaal anders uit gaan zien.
De bieten hopen zijn goed afgedekt,
't was nodig ook. Voor verwerking
zijn bevroren of bevroren geweest
zijnde bieten een obstakel. Er zijn zo
te horen en te lezen nogal wat bie
ten onderweg die wachten op ver
voer. Eer we een paar weken verder
zijn, behoort het meeste ook weer
tot het verleden. Niet dat de verwer
king dan ook al ten einde is, maar
toch zo landelijk te horen zijn de te
verwachten opbrengsten wel wat
teruggedraaid. Ook vanwege de
toch wel oprukkende rhizomanie
overal in den lande. We moeten dat
gaan aanpakken, anders wordt het
een ramp op zich. Ook zijn er nieu
we rassen waarvan het suikergehal
te aan de top zit, maar het
wortelgewicht wat tegenvalt. We
hadden als collega's zo tijdens een
bijeenkomst een praatje over de bie
ten, zoals gewoonlijk in deze tijd.
Het gesprek gaat dan over op
brengsten en suikergehaltes. Wat
echter opvalt, is dat niemand meer
praat over rooiverliezen, dat was in
het verleden wel anders. Op deze
vraag was het antwoord: We heb
ben tóch overbieten, dus anders
zouden er nog meer C-bieten zijn.
Het kan veranderen.
We zitten nog steeds met zeer mati
ge prijzen voor onze produkten. Ui
en zijn behoorlijk opgetrokken. Voor
de beste partijen aardappelen is de
prijs wel wat beter dan verleden
jaar. Ook de prijs voor de beste dro
ge (niet blauwe) partijen is beter,
maar echt een ruk naar boven, dat
zit er nog niet in. Toch zijn er wel
wat aanwijzingen, gezien de niet
gerooide en kwalitatief mindere par
tijen, dat er wat meer vraag zal ko
men. En wat gebeurt er elders
binnen de EEG, zijn daar grote voor
raden aanwezig? Zij die het weten
(de handel) laten niet veel los. 't Is
echter wel te hopen en hard nodig
dat het rendement van onze bedrij
ven wat beter wordt. Wij mogen
hier in 't zuidwesten heus niet kla
gen want collega's in het noorden
en midden van het land hebben veel
meer problemen en moeilijkheden
dan wij, ook uitzonderingen zoals
plaatselijk elders binnen onze ZLM-
gebied. Ik hoorde de uitspraak in het
noorden: "Nu na een paar slechte
jaren hebben de boeren de zwarte
jas aan moeten trekken, elders ligt
hij ook al klaar". Hopelijk hebben
we hier in het zuidwesten die niet
nodig, maar 't moet ook niet te lang
doorgaan zoals het nu is.
Op 6 december a.s. de laatste alge
mene vergadering van de ZLM. We
mogen die natuurlijk niet missen.
Nog eenmaal oude bekenden van
binnen de ZLM ontmoeten, dat doet
velen toch wel wat. Schaalvergro
ting, 't moet nu eenmaal, maar ve
len denken dat de afstand tussen
bedrijfsgenoten en bestuurders zo
als we de laatste jaren gewoon wa
ren, groter zal worden. In het grote
geheel raakt de zogenaamde ach
terban verder van het geheel van
daan, zo is de gedachte tijdens
bijeenkomsten en onder collega's.
Vooral de jongere leden die erg veel
moeite hebben met de hedendaag
se problemen, verwachten van onze
belangenbehartiging dat die het
even recht zullen zetten. Maar
meerdere zaken zijn aan de orde,
dus zo eenvoudig is dat niet. Laten
we toch hopen een eenheid te blij
ven, we hebben het nodig.
Ik vertel u weinig nieuws als ik zeg
dat het op SCHOUWEN-
DUIVELAND veel te vroeg veel te
koud is geworden. Terwijl op de te
levisie beelden van schaatsers te
zien zijn en de hoop wordt uit
gesproken op een streng vervolg,
zodat we dit jaar weer een Elfste
dentocht kunnen begroeten, be
kruipt mij het gevoel dat dit jaar
alles tegen zit.
Hoewel dit niet interessant blijkt
voor de media, betekenden de afge
lopen twee weken voor de land
bouw stagnatie in de toch al verlate
werkzaamheden, geldelijke verliezen
en kostenverhoging. Geldelijke ver
liezen komen voor bij de te velde
staande gewassen en die zijn er hier
in de buurt nog volop. Suikerbieten,
knolselderij, cichorei, winterpeen en
witlof waren op tal van plaatsen
nog niet geoogst. Nu zal er nog wel
geen sprake zijn van algehele rot
ting, maar door verlaging van sui
kergehalte en o.a. kwaliteitsverlies
van knolselderij en insulineketens
Enkele praktijkschrijvers constateren dat er de laatste weken
van het broeikaseffect weinig te merken is. Het is veel te vroeg
veel te koud, wellicht is dat toe te schrijven aan het nog vrij on
bekende 'ijskasteffect'. Op de foto: 'ingevroren' berkentakje, met
op de achtergrond een veehouder die kui/voer binnenhaalt.
Na een flinke storm en een kleine
zondvloed is WEST ZEEUWS
VLAANDEREN al een dag of tien in
de greep van de winter. Gezien het
vroege tijdstip een wat onaangena
me verrassing. Het landwerk was
nog niet aan de kant, hier en daar
nog wat bieten en natuurlijk ook de
cichorei was niet klaar. De meeste
bieten zijn alsnog gerooid en afge
dekt, daar de voorspellingen steeds
strengere vorst beloofden. Dat af
dekken is een werkje waar we niet
op zitten te wachten, meestal waait
het flink hoewel dat deze keer nogal
meeviel. Toch is het niet eenvoudig
het plastic op zijn plaats te houden
zonder slotenmaaisel.
De aardappels en uien die niet
vorstvrij opgeslagen zijn, geven ook
extra werk. Tocht zoveel mogelijk
beperken en dan stoken om de tem
peratuur in de schuur op peil te hou
den. De hoeveelheid dieselolie die
daarvoor nodig is, valt nog niet zo
mee, maar het risiko van een bedor
ven partij is te groot om daar lang bij
stil te staan. Gelukkig is de aardap
pelprijs wat aangetrokken, daar is
overigens ook alles mee gezegd.
Het omslagpunt waarin verlies in
winst omslaat is nog lang niet in
zicht. Reden om optimistischer over
de toekomst te zijn is er dan ook ze
ker niet en ook al zou de kurk weer
gaan drijven, het drijfvermogen zou
wel erg groot moeten zijn om de
boel boven water te houden.
Tarwe is er flink gezaaid de afgelo
pen tijd, alle maatregelen ten spijt
blijft dat nog een gewas dat minder
wegzakt dan de rest van ons ge-
wassenscala. Het ziet er naar uit dat
er komend jaar ook meer braak zal
zijn. Door de wijziging van de com
pensatiebedragen komt braak eer
der in beeld dan in 1993. Het staat
ons allen tegen, maar de begroting
is gauw gemaakt.
De omschakeling van ZLM naar
ZMO is ook in gang gezet. Deze
week zal de ledenraad de beslissing
moeten nemen. Dat het voortbe
staan van de kleine organisaties op
termijn in gevaar komt is duidelijk.
Daarom zullen we deze oplossing
moeten aangrijpen en niet te veel
omzien naar wat we achterlaten.
Veel gezelligheid herinneren we ons
wellicht, maar ook zeer veel slecht
bezochte vergaderingen en "zware"
bestuursbijeenkomsten over de
vraag: "Hoe de leden ditmaal wel te
lokken".
De opzet van een afdeling West
Zeeuws-Vlaanderen zal van een
aantal mensen extra inzet vragen
want er zal een nieuwe manier ge
vonden moeten worden om met de
leden te communiceren. Ook zullen
we na moeten denken hoe we
bestuurstalent kunnen behouden in
een tijd dat iedereen onmisbaar is
op het eigen bedrijf. Gelukkig wordt
daar elders ook over nagedacht, dat
konden wij vorige week lezen. De
tijd dat het bestuur een ereplaats
was, is lang voorbij. Speciaal in ons
gebied waar het geloof in het "sa
men sterk" een heel eind lijkt ver
dwenen, vraagt dit extra aandacht.
De gang van zaken bij de cichorei-
teelt toont weer aan dat er niet op
solidariteit gerekend moet worden.
We zullen er zelf bovenop moeten
blijven zitten want een achterafge-
bied is vlug vergeten.
zal een en ander toch doorwerken in
de portemonnee.
Voor menigeen ook kostenverho
ging, toen ik mijn leverancier belde
was hij uitverkocht en dat beteken
de dus dat ik niet de enige was die
om plastic verlegen zat.
Tijdens de geringe dooi in de middag
uren heb ik kennisgemaakt met
een nieuw fenomeen: de rooier op
het land en bieten rooien. De vol
gende dag gingen deze bieten op de
vrachtwagen naar de fabriek om di-
rekt verwerkt te worden. Deze
werkwijze was voor mij volledig in
tegenspraak met bestaande litera
tuur en oude wijsheden, die alle
maal spreken over eerst goed uit
laten dooien en dan pas oogsten.
Volgens zeggen geeft deze nieuwe
methode geen problemen en was bij
de suikerfabriek hierover advies in
gewonnen. Betekent dit nu dat we
vroeger altijd te voorzichtig waren,
of zaten er simpelweg nog te veel
bieten in de grond? De reakties op
bovengenoemde methode waren in
ieder geval zeer verschillend. De le
veranciers van V-snaren, lagers en
rooischaren waren positief, de loon
werkers die deze artikelen moeten
betalen beduidend minder.
Niet alleen de oogstwerkzaamhe-
den lagen praktisch stil, ook zaaien
en ploegen was bijna niet mogelijk.
Slechts in een goed geslaagde
groenbemester of bij de smederij
zag je ploegen. Alleen de telers van
spruitkool hadden voordeel bij de
kou. Ondanks korte dagelijkse perio
den waarin ontdooid geoogst kon
worden of veel werk omdat de
spruiten thuis ontdooid moesten
worden, konden zij profiteren van
een duidelijke hogere verkoopprijs.
Gelukkig ook hoger zijn de verkoop
prijzen van uien en aardappelen.
Hoewel nog geen winstpakker zijn
prijzen van resp. 18 en 15 cent al
heel wat beter dan de prijzen die ten
tijde van de oogst gerealiseerd kon
den worden. Om de tegenvallende
prijzen van de kleinere gewassen en
de prijsdaling van de gegarandeerde
produkten op te kunnen vangen is
het echter nodig dat er nog een paar
cent bijkomt.
Dat bovenstaande ontwikkeling al
slachtoffers heeft gemaakt konden
we afgelopen week lezen in een
agrarisch weekblad. Per 1 oktober
een bijna verdrievoudiging van het
aantal bijstandsaanvragen ten op
zichte van 1992 is toch een teken
aan de wand. Hopenlijk ook voor de
beleidsmakers. Nu zullen deze lie
den natuurlijk geen gelegenheid
voorbij laten gaan om te wijzen op
de extréme weersomstandigheden
van afgelopen jaar en de gevolgen
daarvan, en vervolgens vertellen dat
dit hoort bij de normale bedrijfsrisi
co's. In feite moeten we ze daar ge
lijk in geven, want dit risico was
bekend toen we besloten boer te
worden. Het feit echter dat het nu
niet meer mogelijk is een financiële
buffer op te bouwen is in feite
"doodsoorzaak nummer 1", en dit
wordt ook niet verholpen door het
geven van steun voor verrotte aard
appelen of bevroren groenten.
Heel wat positiever was dan ook
het bericht in het ZLM-blad van vori
ge week over een rekening-courant
Midden- en Oost Brabant
De praktijkbijdrage uit Midden- en
Oost-Brabant treft u aan op pagina
5.
systeem bij suikerbieten. Ik vind dit
een duidelijk voorbeeld van mensen
die meedenken over de problemen
en die ook met oplossingen komen
die simpel uit te voeren zijn en die
een stukje bijdragen aan een betere
bedrijfsvoering. Vandaar mijn hoop
op brede steun op dit initiatief.
Ik wil dit stukje beëindigen met U
een prettig weekend te wensen, in
de hoop dat de oude baas voor U
nog een aardige verrassing in Uw
schoenen heeft gestoken.
De kalender geeft ook in het LAND
VAN ALTENA EN BIESBOS aan, dat
de laatste maand van het jaar is in
gegaan. Wij hebben het afgelopen
oogstjaar op verschillende gebieden
in onze agrarische wereld verrassin
gen en tegenslagen moeten verwer
ken, zowel op klimatologisch als
op economisch gebied.
Het vroege voorjaar en wat later de
hoge temperatuur die onze gewas
sen snel deden groeien, daarna eert
periode met weinig zon en lage tem
peratuur, een korte termijn om de
graanoogst binnen te halen, een pe
riode van veel regen die onze akkers
en weilanden in bepaalde streken
tot een moeras maakte en een Vroe
ge vorstperiode die voor verschillen
de gewassen veel te vroeg kwam.
De schade door de vorst aan perce
len bieten, wortelen en cichorei zal
na de vorstperiode wel aan het licht
komen, al naar gelang grondsoort
en loofdekking van de gewassen.
De suikerfabrieken hebben ook een
campagne die niet zo vlotjes ver
loopt. Eerst de hoge tarragehalten
door de aanhangende modder en nu
de bevroren bieten die ook weer
voor vertraging zorgen, omdat later
de ontdooide bieten voor veel last
zorgen. Ook telers, al zijn de bieten-
hopen gedekt, zullen voor verrassin
gen komen te staan. Dit vormt dus
een nadelige post voor de teler, die
het risico draagt voor de bewaring.
De prijzen van de vrije produkten
zijn wel iets aangetrokken, maar dé
kosten van bewaring zijn tot nu toe
ook nog hoog, mede door het ge
bruik van kachels om de produkten
droog te krijgen. De nachtvorsten in
de rooiperiode geeft aanleiding tot
"blauw" in de aardappels, door de
lage temperaturen bij het rooien.
Het fruit wordt na het hoogseizoen
met zeer hoge opbrengsten op ver
schillende manieren afgevoerd en
opgeslagen. De afzet wordt door de
veilingen geleid om de aanvoer zo
geleidelijk mogelijk te doen verlopen
en een betere gemiddelde prijs te
kunnen maken. Ook de vorm van
verpakking kan nog een hogere toe
gevoegde waarde geven. Er wordt
in deze bedrijfstak ook gedacht aan
vernieuwing door rooien van andere
rassen.
Door de uitbreiding van beheersge
bieden in bijvoorbeeld de Biesbos
zullen grote veranderingen plaats
vinden, die door de landbouw niet
in dank worden afgenomen. In het
verleden is al meermalen gebleken
dat de verschillende milieu- en land
schapsorganisaties die voor beheer
en onderhoud verantwoordelijk zijn,
in gebreke blijven, door mis
management en vermeende "wij
weten het alleen" opvattingen. Een
grote chaos is het gevolg, zoals op
sommige plaatsen in de Biesbos nu
al het geval is.
Deze maand is er een mijlpaal in de
geschiedenis van onze ZLM. Na het
samengaan van de Noord Brabant
se Maatschappij van Landbouw met
de ZLM, wat een zeer goede tot
standkoming betekende, is er nu de
veel meer omvattende samenwer
king met de Geldersche en Utrecht
se. Het zal veel vragen van de
bestuurders van de nieuwe organi
satie, mede ook door de slechte
vooruitzichten van onze agrarische
ondernemingen. De oprichting van
aparte Akkerbouw- en Varkensbon
den is een teken voor de organisatie
om alert te zijn, want het kan scha
de toebrengen aan het agrarische
gevoel van onze leden.
