"Voor het buitenland zijn
onze komkommers te mooi"
Elke dag droog weer
is nu meegenomen
Tuinders met één teelt zijn te kwetsbaar
Teeltbijeenkomsten goed
voor kennis én moraal
Veredelingsonderzoek
aardbeienteelt
Peter Nouws uit Wouwse Plantage:
Winterkoolzaad
op rassenlijst
VRIJDAG 17 SEPTEMBER 1993
11
De dagen worden korter en dan is
het belang van droog zonnig weer in
deze tijd van het jaar nog bijzonder
groot. Vooral de zaadteeltsektor op
THOLEN kan elke dag drogend weer
nog wel gebruiken. Het zaad moet
weliswaar nu al gevormd zijn want
er komt niets meer bij wat nog tot
zijn recht kan komen, maar het afrij
pen en op tijd onder goede omstan
digheden kunnen oogsten is ook
een belangrijke fase in de zaadteelt.
Uit het zwad dorsen gaat steeds
moeilijker, ruiteren is voor veel - ze
ker langzaam rijpende - zaden nog
steeds de aangewezen en goed
koopste methode. Op het zwad lig
gende zaden moet men zo snel
mogelijk door de combine zien te
krijgen. Wanneer het zaad wat
bestorven is, dan kan men een dag
goed weer niet voorbij laten gaan.
Door 's morgens vroeg het zwad
met de riek op te luchten, kan het 's
middags dikwijls al gedorsen wor
den waarna het verder gedroogd
moet worden op de drogerij met de
nodige aandacht. Het is dikwijls het
beste zaad dat verloren gaat als het
wat te lang in het zwad moet liggen
en onrijp zaad wordt toch nooit
goed. Onder glas kan de oogst van
zaden wel iets langer uitgesteld
worden dan buiten, maar toch wor
den ook hier de dagen korter. Daar
om wordt ook in deze maand het
merendeel geoogst.
Het sla- en andijviezaad is meestal
het eerste weg, gevolgd door de
bloemsoorten die voor het grootste
gedeelte uitgebloeid zijn. De meeste
soorten blijven echter bloeien en
zullen dan ook op het eind van deze
maand als het ware "geslacht"
moeten worden. De ervaring leert
evenwel dat men niet naar deze
bloesem moet kijken maar naar het
reeds gevormde zaad en naar de tijd
van het jaar, want wanneer het een
maal oktober is dan verloopt ook
het afrijpen steeds trager en door
het vochtige klimaat loopt de kwali
teit van het zaad terug.
Tevens wil men in ons gebied weer
op tijd leeg zijn om voorbereidingen
te treffen voor de slateelt. Meestal
is een flinke regenbui van 60 mm of
meer voldoende na de dikwijls zeer
droog geteelde zaden om de onder
grond voldoende nat te krijgen, wil
men geen problemen krijgen in de
slateelt (de drainage loopt dan dik
wijls nog niet). Na sla- en andijvie
zaad is beslist een
grondbehandeling nodig met me-
tam natrium, daar men anders in de
volgende teelten van sla en zeker ra
dijs behoorlijk problemen krijgt met
opslag van het uitgevallen zaad.
Hier moet tegenwoordig ook een
vergunning voor aangevraagd wor
den bij de P.D. welke men tijdig in
bezit moet hebben. Hopelijk blijft
het bij deze maatregel, want deze
vorm van grondontsmetting is be
slist noodzakelijk, al wordt het in fei
te maar op beperkte schaal
toegepast.
De herfst doet zijn intrede zo lang
zamerhand, ook in de BARONIE. In
de vollegrond zijn de laatste plantin
gen al weer enkele weken geleden
gedaan. De eerste nieuwe witlof-
pennen zijn al opgezet, de aardbei
entunnels en tunneltjes verschijnen
weer en in de kassen werkt men
naar het einde van de teeltperiode
toe.
's Avonds beginnen de bijeen
komsten weer te starten.
Diverse avondbijeenkomsten zullen
deze winter in het teken van de ver
slechterde economische situatie
staan. De komkommerwerkgroep
West- en Midden brabant houdt op
20 september alvast een avond over
kostenaspekten -begrotingen in de
komkommerteelt. De SEV-avonden
in de Baronie zullen in het teken
staan van de financieringen in be
paalde sektoren, maar ook de
kostenfaktor arbeid zal uitvoerig aan
de orde komen. In de teeltbijeen
komsten zullen zeker de rassenkeu-
ze, arbeidsplanning, evt.
investeringen etc. aan de orde wor
den gesteld.
Elke werkgroep heeft in het winter-
De Nederlandse aardbeiensector
gaat de komende jaren investeren in
de ontwikkeling van rassen die be
ter bestand zijn tegen bodemziek
tes. Op 1 september heeft de sector
in Wageningen een contract af
gesloten met het Centrum voor
Plantenveredelings- en Reproduktie-
onderzoek (CPRO-DLO) in Wage
ningen.
CPRO-DLO gaat de komende drie
jaar rassen ontwikkelen die minder
gevoelig zijn voor rood wortel rot.
Doel is om het gebruik van chemi
sche grondontsmettingsmiddelen
tegen deze ziekte sterk te verminde
ren, zodat het milieu ontlast wordt.
Aardbeientelers en -vermeerderaars
betalen zes ton voor het onderzoek.
Dat gebeurt via een heffing van het
Landbouwschap.
Twee teelten die de tuinders in
WEST-BRABANT gemiddeld, tot nu
toe, een positief resultaat hebben
gebracht zijn aardbeien en prei. Dat
met aardbeien wat te verdienen is
laten de vele percelen zien die pas
zijn aangelegd. Menig tuinder die
enkele jaren geleden gestopt is met
aardbeien heeft nu weer een hoekje
aangelegd.
Er is een duidelijke verschuiving
zichtbaar. Het kleinschalige komt
weer naar boven. Specialisatie is
mooi zolang de prijzen hoog zijn. Bij
een langdurige slechte markt zijn
zulke bedrijven erg kwetsbaar. Dit is
de reden dat verschillende tuinders
weer teruggrijpen naar verschillende
teelten. De faktor seizoenarbeid
speelt hierin een grote rol. Er wordt
nu niet meer aangeplant dan wat in
familieverband geplukt kan worden.
Aardbeien op de vollegrond kosten
in verhouding weinig in vergelijking
met warenhuizen. Als de huidige
malaise in de glastuinbouw wat
lang blijft aanhouden is het goed
mogelijk dat binnenkort in de kas
sen weer diverse groenten staan te
groeien. Specialisatie is een ver
schijnsel van de laatste jaren. Louter
om het technisch resultaat zo opti
maal te laten verlopen is gekozen
voor maar één teelt. Tuinders heb
ben zich altijd weten te redden
doordat zij met diverse "knuppels"
konden gooien.
Hoewel de prijs van prei het de laat
ste dagen een beetje laat afweten is
de afgelopen tijd een uitbetaling ge
realiseerd van f 1,20 tot f 1,30. Dat
is lang niet slecht. Er blijkt wat meer
vraag naar prei te komen. De eetge
woonten veranderen in Nederland.
Steeds meer komen er buitenlandse
gerechten op tafel. Prei is een
groente die overal als ingrediënt bij
past. Vooral bij Oosterse spijzen. Tot
nu toe blijkt de jaarlijkse areaalsuit
breiding van prei parallel te lopen
met de vraag. Dit tegen de ver
wachting in. Vorig jaar dachten in
gewijden dat het met prei mis zou
lopen. Ook voor seizoen 1993-1994
is de oppervlakte prei weer geste
gen. Veel bedrijven hebben forse in
vesteringen gedaan in machines en
waslijnen. Als de consument blijft
experimenteren in de keuken is er
niets aan de hand. Dat dit ten koste
gaat van een Hollandse hap als boe
renkool met worst is een logisch
gevolg.
Komkommerteler Peter Nouws voorspelt grote verschuivingen in de
glastuinbouw.
seizoen wel een of meerdere teelta
vonden of middagen. In de glasteelt
worden dit soort bijeenkomsten
doorgaans druk bezocht, in de volle
grond is dit niet altijd het geval. Zo
weer wel bij witlof en aardbeien.
Waar het verschil zit is niet exact
aan te geven. In het verleden werd
nog weieens gesteld dat m.n. in de
glastuinbouw het geïnvesteerde
vermogen veel groter was, zodat de
telers meer op hun qui vive waren.
Maar met de huidige bedrijfsgrootte
in de vollegrondstuinbouw en de
geintensiveerde bedrijven zal voor
hen de noodzaak om op hun qui vi
ve te blijven haast net zo groot zijn.
De verwachting voor dit wintersei
zoen is in elk geval hoog. Men ver
wacht op deze teelt bijeenkomsten
toch weer het nodige op te steken
om het volgend jaar in elk geval
goed te beginnen. Het zal zaak zijn
voor degene die voor de groep staat
vooral positieve geluiden te laten
horen. Want dat is öök een van de
aspekten van de bijeenkomsten.
Het elkaar niet in de put praten,
maar juist door met elkaar een aan
tal problemen te bespreken, de
moed opvatten om toch weer door
te gaan. Gezien de huidige publika-
ties zal de sektor voor zichzelf moe
ten zorgen. En dat kan alleen door
een positieve instelling. Dat zal niet
altijd en overal even gemakkelijk
gaan.
Ik ben mij ervan bewust dat iets op
papier zetten zovele malen gemak
kelijker is dan de werkelijkheid.
Maar bij de pakken neer gaan zitten
heeft nog nooit iemand erboven op
geholpen.
Telers van tomaten, aubergines, pa
prika's en komkommers zitten mo
menteel in een crisissituatie. Vanaf
zomer 1992 liggen de prijzen ver
onder de kostprijs. Menig bedrijf
hangt gedwongen sluiting boven
het hoofd. Komkommerkweker Pe
ter Nouws uit Wouwse Plantage is
duidelijk over de oorzaak van de hui
dige malaise in de glastuinbouw:
"Andere landen hebben onze teelt
methoden gekopieerd en manage
ment gekocht. De milieuregelgeving
laten zij echter hier".
Peter Nouws heeft vorig jaar het ou
derlijk bedrijf van 8.000 meter over
genomen en inmiddels uitgebreid
tot 18.000 meter. Al vanaf 1982 is
hij gespecialiseerd in komkommers.
In vergelijking met collega-
tomatentelers komt Nouws er nog
redelijk vanaf. "De komkommerteelt
is minder slecht dan tomaten", zegt
hij. "Maar pas op, wij zijn er nog
niet. Hier komt onrust van. Er ko
men gegarandeerd verschuivingen
binnen de glastuinbouw. In zijn tota
liteit zal dit niets oplossen. Koppen
gaan er rollen, maar geen meters.
Wij zitten nu in een crisis al zijn ver
schillende beleidsmakers daar nog
niet van doordrongen".
Volgens de Wet Verontreiniging Op
pervlaktewater moeten in 2000 alle
teeltsystemen in de glastuinbouw
gesloten zijn. Peter Nouws staat
niet direct afwijzend tegenover mi
lieuwijzigingen, mits het redelijk en
betaalbaar blijft. "De Nederlandse
tuinbouw wil wel maar het beleid
gaat te ver. Uit eigen beweging heb
ben wij al veel gedaan. De Milieu
Bewuste Teelt (MBT) hebben wij
zelf al aangescherpt. Grond ont
smetten behoort tot het verleden.
Opvang van drainwater is een uit
stekende manier van recycling. Dan
pak je al 90% van de totale uitstoot.
Doe je het goed dan vang je water
met uitgespoelde bemesting terug.
De wetgeving op het gebied van op
vang van condenswater en de eer
ste halve millimeter neerslag van de
eerste bui op een dag is niet haal
baar, zeker nu niet. Ook verplichte
aansluiting op een rioleringsysteem
is zoeken".
Voorbeelden
Met enkele voorbeelden toont de
Wouwse komkommerteler aan dat
vervuiling vanuit de glastuinbouw
straks te verwaarlozen is. "Ons be-
mestingssysteerh is zo uitgekiend
dat er niets overtolligs op de plant
komt. Bespuitingen met insectici
den komen haast niet meer voor.
Roofmijten bestrijden spint en trips.
Enkele soorten sluipwespen worden
met succes ingezet tegen witte
vlieg en luis. Roofwantsen nemen
trips mee en de luis die nog blijft zit
ten komt in handen van de galmug.
Doordat je niet meer spuit blijven
ook de nuttige diertjes in leven en
krijg je meer spontane populaties".
Nouws merkt op dat de biologische
bestrijdingsmethode staat of valt
met het toelaten van bepaalde mid
delen. "Soms is bijsturen met het
juiste middel noodzakelijk. Biolo
gisch bestrijden kost ons overigens
f 2,50 per meter".
Een doorn in het oog is het voor de
glastuinders dat de consument niet
van deze gunstige ontwikkelingen
doordrongen is. Onterechte, nega
tieve berichtgeving in de boulevard-
en roddelpers kan funest zijn. Peter
Nouws: "Groepen mensen preten
deren de consument te vertegen
woordigen. Zij weten totaal niets
van onze consumentvriendelijke
teeltmethoden af. Zij doen trouwens
ook geen moeite zich op de hoogte
te stellen. Vooral veel buitenlanders
geloven niet dat zonder gebruik van
giftige middelen een gaaf produkt te
telen is. Onze komkommers zijn
eigenlijk te mooi. Uit deze redene
ring valt al op te maken dat milieu
vriendelijke teelt elders nog niet
eens in de kinderschoenen staat.
Op dit gebied bestaat er oneerlijke
concurrentie. Zo komen er volgens
ons tuinbouwprodukten Nederland
binnen die niet aan de wettelijke mi
lieuvoorschriften voldoen".
België
Televeilen vindt Nouws een stap in
de goede richting. "Zo krijgen wij
meer inzicht in de vraag". Het liefst
ziet hij dat er met andere landen
meer samenwerking komt. Zeker op
het gebied van de doordraaiproble-
matiek. "In Nederland brengt een
midden-komkommer bij doordraai
ongeveer 25 cent op. In België ligt
deze prijs 10-15 cent lager. Gevolg
van dit verschil is dat handelaren bij
een slechte markt naar België gaan
en daar even boven de doordraai-
prijs kopen".
Nouws kan niet nalaten te zeggen
dat de doordraaipot door de tuin
ders zelf, via heffingen, gevuld
wordt en dat dit bedrag ver onder
de kostprijs ligt. Momenteel wordt
er studie verricht naar een ander
doordraaisysteem. Tuinders zijn er
van overtuigd dat dit goedkoper
kan. "Waarom produkten eerst voor
veel geld verpakken als je haast bij
voorbaat al weet dat het einddoel
het stort is".
Op de vraag hoe lang de malaise in
de glastuinbouw blijft duren kan Pe
ter Nouws geen antwoord geven.
"Hopelijk niet al te lang. Het enige
pluspunt is dat de rente gedaald is.
Waar wij absoluut om verlegen zit
ten is een manier om de consument
te overtuigen dat onze tomaten, au
bergines, paprika's en komkommers
milieuvriendelijk geteeld zijn. Vooral
de buitenlandse koper".
J.v.T.
Het winterkoolzaadras Vivol is op de
Aanbevelende Rassenlijst 1994 ge
plaatst. Het is een ras van een Duit
se kweker dat door Cebeco Zaden
op de markt wordt gebracht.
Vivol is een dubbelnulras met een
goede resistentie tegen Phoma. Le
vert een lang, vrij stevig gewas.
Rijpt middentijds af. Bij een tijdige
zaak waren de opbrengsten goed
tot zeer goed. Bij late zaai waren de
opbrengsten vrij goed. Aanbevolen
wordt het ras tijdig te zaaien. Het
zaad lijkt een hoog tot zeer hoog
oliegehalte te hebben. Het glucosi-
nolaatgehalte is vrij laag.
