iClaU
Als u bezoek krijgt van een opsporingsambtenaar
VRIJDAG 7 MEI 1993
17
Als laatste inleider sprak mr. D.J.
Olie, advocaat bij advocatenkantoor
Olie en de Jonge te Goes, die zich in
de praktijk in het bijzonder toelegt
op strafzaken. Hij ging in op uw
rechten wanneer u bezoek krijgt
van een opsporingsambtenaar en
waar u op moet letten als u moet
vóórkomen.
Als ik het erf opkom, zie ik een lege
auto staan, de auto van de AID. De
AID-er loopt al in mijn schuur. Kan ik
hem om een legitimatie vragen? Kan
ik hem verzoeken mijn bedrijf te
verlaten?
Opsporingsambtenaren zijn ver
plicht tijdens de uitoefening van hun
dienst een legitimatiebewijs bij zich
te dragen. De ambtsinstruktie voor
de politie regelt de verplichting om
in beginsel van het legitimatiebewijs
gebruik te maken tijdens het optre
den. Daarbij wordt er een onder
scheid gemaakt tussen het geval
van optreden in uniform en dat van
optreden in burgerkleding. Een AID-
ambtenaar is in ieder geval niet aan
zijn kleding als zodanig herkenbaar.
Hem kan in ieder geval legitimatie
gevraagd worden.
Naar mijn mening mag een AID-
ambtenaar niet zomaar, zonder we
tenschap van de eigenaar, een on
derzoek in een schuur instellen. Ik
meen dat hij zich eerst behoorlijk
dient aan te kondigen en te legitime
ren. In deze vraagstelling zal een
AID-ambtenaar eenvoudig kunnen
zeggen dat hij op zoek was naar de
eigenaar/beheerder van het bedrijf.
U kunt hem uiteraard vragen het be
drijf te verlaten, doch hij zal dat niet
op eerste verzoek doen. Hij heeft in
het kader van diverse bijzondere
wetten bevoegdheden om onder
zoek te doen.
Ik heb een boete gekregen voor het
uitrijden van mest, wat volgens de
overheid niet conform de regels is
gebeurd. Op de berichtgeving van
de boete staat aangegeven dat het
bedrag verhoogd kan worden wan
neer ik de zaak laat voorkomen. Kan
de boete zomaar verhoogd worden?
Wat kan ik nu het beste doen? Moet
ik me bij laten staan door een ad
vocaat?
Er bestaan zeer gedifferentieerde ta-
rieflijsten voor overtredingen van
onder andere de mestwetgeving.
Dat zijn niet-gepubliceerde, interne
tarieflijsten op basis waarvan trans-
akties worden vastgesteld. Het is
vast beleid (ook bij andere richtlij
nen) dat de eis ter zitting bij niet vol
doen van de transaktie wordt
verhoogd, doorgaans met 20%. De
boete kan en wordt derhalve ver
hoogd wanneer u de zaak laat voor
komen. Het is echter uiteindelijk de
rechter en niet de officier van Justi
tie die de straf oplegt. Een goed ver
haal leidt er wel eens toe dat de
rechter afwijkt van de richtlijn en eis
van de officier van Justitie. Ook
voor de bestrijdingsmiddelenwet
bestaat zo'n richtlijn. Wanneer u een
transaktie-aanbod hebt gekregen
kunt u, alvorens te betalen, het
proces-verbaal opvragen bij het par
ket van de officier van Justitie on
der vermelding van parketnummer
en overige gegevens. U doet er
goed aan in die brief even uitstel van
betaling te vragen. U bent niet ver
plicht u door een advocaat bij te la
ten staan, doch het verdient
aanbeveling om beoordeling van het
dossier aan een gespecialiseerd
raadsman over te laten.
Kan ik een AID-er die controleert op
de meststoffenwet (hoeveelheid die
ren) weigeren mijn boekhouding in
te zien?
Opsporingsambtenaren hebben op
basis van de Wet Economische De
licten een aantal bijzondere be
voegdheden, naast de in het
Wetboek van Strafvordering ge
noemde. Het gaat daarbij meestal
om ruimere bevoegdheden op het
gebied van inbeslagneming van
goederen en het betreden van plaat
sen. Artikel 19 van de Wet Econo
mische Delicten geeft
Opsporingsambtenaren van de AID houden scherp in de gaten of de boeren zich wel aan alle regels
houden
opsporingsambtenaren de bevoegd
heid te allen tijde inzage te vorderen
van alle bescheiden waarvan naar
hun redelijk oordeel inzage voor de
vervulling van hun taak, met betrek
king tot deze wet, nodig is. "Naar
het redelijk oordeel" moet hierbij
ruim worden opgevat. U kunt een
AID-er derhalve niet weigeren inza
ge te nemen in uw boekhouding.
Ik heb een boete gehad voor het uit
rijden van mest. Mijn buurman heeft
ook bezoek gehad van een AID-er
terzake van hetzelfde feit, maar
heeft nooit meer iets gehoord. Ik
vind dat onrechtvaardig. Is hier iets
aan te doen?
De vraagsteller klaagt over een on
gelijke behandeling. Zaken zijn on
derling moeilijk te vergelijken. Ik kan
slechts enkele beginselen noemen
die als uitgangspunt moet gelden.
Opportuniteitsbeginsel:
De officier van Justitie is vrij om een
zaak al dan niet te vervolgen, doch
zal niet willekeurig te werk mogen
gaan. Zowel hij als de rechter zullen
het beginsel van rechtsgelijkheid
moeten toepassen. Indien geen ver
schillen door u waargenomen wor
den tussen uw zaak en die van de
buurman zijn er diverse mogelijkhe
den. U kunt proberen via een brief
aan de officier van Justitie hem op
andere gedachten te brengen. In
dien de officier van Justitie geen
opheldering verschaft kunt u uw
verhaal op de zitting van de econo
mische politierechter doen en aldaar
de rechter vragen de vermeende
rechtsongelijkheid weg te nemen.
Voorkomen moet worden dat het
verweer de inhoud krijgt van: "Voor
mij reed ook een auto door rood
licht, waarom werd die niet
gepakt".
Kunnen ze van de fiscus mijn tele
foon aftappen?
Een zogenaamde "telefoontap" kan
slechts worden gelegd als de
rechter-commissaris, belast met de
behandeling van strafzaken, binnen
het kader van een gerechtelijk voor
onderzoek daarvoor toestemming
geeft. Hij geeft dan aan opsporings
ambtenaren opdracht om gesprek
ken af te luisteren of op te nemen
ten aanzien waarvan het vermoeden
bestaat dat de verdachte er aan
deelneemt. De voorwaarden zijn
echter:
1. er moet een gerechtelijk vooron
derzoek, dat is een onderzoek
onder verantwoordelijkheid van
een rechter, worden geopend;
2. het onderzoek moet het afluiste
ren dringend vorderen;
D. J. Olie
3. het moet een misdrijf betreffen
waarvoor voorlopige hechtenis is
toegelaten (vier jaar of meer ge
vangenisstraf);
4. het moet gaan om misdrijven die
gelet op de aard of de frequentie
ervan, danwel door het georgani
seerd verband waarin ze worden
gepleegd, de rechtsorde ernstig
schaden.
De fiscus (FIOD) kan derhalve uw
telefoon afluisteren indien aan bo
vengenoemde voorwaarden is vol
daan, maar dan moet de verdenking
wel zeer ernstig zijn en moet het feit
bijvoorbeeld het misdrijf van vals
heid in geschrifte betreffen. Voor het
opsporen van overtredingen is de
telefoontap derhalve niet mogelijk.
Ik werk in maatschap met mijn
zoon. Ik heb nu een schikkings
voorstel gehad inzake overtreding
van de bestrijdingsmiddelenwet.
Echter mijn zoon heeft het feit ge
pleegd. Ik heb niets gedaan. Is hier
iets aan te doen?
De officier van Justitie zal zoveel
mogelijk proberen de werkelijke da
der te dagvaarden. Hij heeft echter
de keuze tussen:
de rechtspersoon/maatschap;
de opdrachtgever en/of feitelijk
leidinggever;
zowel de rechtspersoon als de
opdrachtgever/feitelijk lei
dinggever.
Een privépersoon dagvaarden die
het strafbare feit niet heeft ge
pleegd en ook niet als opdrachtge
ver danwel feitelijk leidinggever kan
worden aangemerkt is derhalve on
juist. Wanneer zulks wel gebeurt
zult u naar de zitting moeten gaan
en de rechter vragen u vrij te spre
ken. Echter, daarmee is de zaak niet
afgedaan, want de officier van
Justitie kan vervolgens de goede
(rechts)persoon dagvaarden.
Mijn naam is niet juist gespeld.
Moet ik het schikkingsvoorstel toch
betalen?
Een onjuiste spelling van naam leidt
vrijwel nooit tot nietigheid of
vrijspraak. Als criterium kan worden
aangehouden dat er met een on
juiste spelling van de naam slechts
iets te doen is wanneer er verwar
ring kan bestaan, bijvoorbeeld in
dien er op hetzelfde adres nog
iemand woont met de in de dag
vaarding genoemde personalia.
Ik heb een benzinetank in de grond
die niet gekeurd is. Volgens de mi
lieuvervolgers mag dat niet, maar ik
ga er vanuit: "Wat niet weet, wat
niet deert". Ik koop bij de coöperatie
brandstof van een handelaar. Loop
ik dan risico dat daar via controle
nagegaan wordt aan wie benzine
werd geleverd?
In deze casus loopt u een moeilijk in
te schatten risico. U loopt echter
wel degelijk een risico. Wanneer er
bij de handelaar een onderzoek
wordt gedaan kan dat leiden naar
de afnemers waar vervolgens de
opslagmogelijkheden worden beke
ken en getoetst aan de daarvoor ge
schreven regels.
A/s ik een bord op de grens van mijn
bedrijf plaats, waarop ik aangeef dat
alle risico's die op kunnen treden op
mijn bedrijf voor de bezoekers zijn,
hetzij van persoonlijke, hetzij van
technische aard, ben ik zelf dan ge
vrijwaard voor de gevolgen? (Wan
neer ik milieuvervolgers verwacht,
neem ik nogal eens maatregelen,
zoals kraaiepoten op het erf leggen
- lekke band; zoals valkuil creëren -
gebroken been, enz.).
Wij worden tot het uiterste getergd
door de milieuvervolgers.
In deze casus pleegt u diverse ern
stige strafbare feiten die staan om
schreven in het hoofdstuk
"misdrijven tegen het openbaar ge
zag". Indien er werkelijk iets gebeurt
op uw erf bent u voor de gevolgen
daarvan aansprakelijk zowel civiel-
als strafrechtelijk. U zou kunnen
worden vervolgd terzake vernieling,
mishandeling en bijvoorbeeld het
toebrengen van letsel door schuld.
Door wie wordt de AID gecon
troleerd?
De AID van het Ministerie van Land
bouw, Natuurbeheer en Visserij
werkt onder verantwoordelijkheid
van de desbetreffende vakminister,
de minister van Landbouw, Natuur
beheer en Visserij. Controle op het
werk van de AID wordt dan ook
door hem uitgevoerd, met name
daar waar het gaat om de toezicht
houdende en controletaken van de
AID. In hun opsporingstaak worden
de ambtenaren van de AID gecon
troleerd, zowel door de minister van
LNV als door de minister van Justi
tie. Externe controle wordt uiteraard
uitgevoerd door de rechter die op
basis van het werk van de AID recht
doet spreken.
Wanneer er waarschuwingsborden
in de schuur aanwezig zijn met op
schrift "Gevaarlijk terrein, verboden
voor onbevoegden", is dan de AID-
er in overtreding wanneer hij in de
schuur rond loopt, a/s ik bemerk dat
er iemand op het erf is, a/s ik werk
zaamheden op het land uitvoer?
Kunnen deze borden ook op het erf
geplaatst worden zodat ze vanaf de
openbare weg te lezen zijn?
Een bord "verboden voor onbe
voegden" zal een AID-ambtenaar er
niet van weerhouden zijn bevoegd
heden conform de daarvoor gestel
de regels uit te voeren. Een
AID-ambtenaar die werkt binnen
het kader van de door de wet
gestelde bevoegdheden, is niet on
bevoegd bezig en zal zich derhalve
niet aan het door u geplaatste bord
storen.
Heeft de A./.D. het recht om op mijn
erf en in mijn schuur overal te kij
ken? En in mijn woonhuis?
Zoals ik bij een eerdere beantwoor
ding van een vraag al opmerkte
hebben opsporingsambtenaren van
de AID op basis van de Wet Econo
mische Delicten een aantal bijzon
dere bevoegdheden, naast de in het
Wetboek van Strafvordering ge
noemde. Opsporingsambtenaren
van de AID hebben op basis van ar
tikel 20 van de Wet Economische
Delicten te allen tijde toegang tot al
le plaatsen waarvan naar hun rede
lijk oordeel de betreding voor de
vervulling van hun taak nodig is. Zo
nodig schakelen zij daarbij de sterke
arm in. Met betrekking tot de wo
ningen gelden de strengere eisen
van het Wetboek van Strafvorde
ring. Er moet, indien binnengetreden
wordt tegen de wil van de bewoner,
een schriftelijke last tot binnentre
den zijn.
Bovendien moet er binnen twee
maal vierentwintig uur een proces
verbaal van binnentreden tegen de
wil van de bewoner worden op
gemaakt.
Kan een aangetekende brief door de
"ontvangende partij" zomaar gewei
gerd worden? Hoe kun je dit
voorkomen?
Een aangetekende brief kan door de
"ontvangende partij" altijd worden
geweigerd doch de consequenties
van een weigering zijn dan geheel
voor die ontvanger.
