Rechten bij algemene regelgeving
I16
Pachtwet, superheffing, onteigening, etc.
VRIJDAG 7 MEI 1993
De tweede spreker was mr.drs. P.A.
de Hoog, advocaat in grond- en me
dische zaken met een eigen,
zelfstandig kantoor en adviseur van
de Bond van Landpachters en
Eigen-grondgebruikers. Hij ging in
op uw rechten bij algemene regel
geving (pachtwet, superheffing,
onteigening, etc.).
Een boer heeft grond deels in eigen
dom en deels in pacht. Hij verkoopt
het eigendom en de pachtgrond
gaat naar de rechtmatige eigenaar,
die eveneens boer is. Hoe gaat het
met het bietenquotum? Mag het ge
hele quotum op het eigendomsdeel
verkocht worden of is er ook een
evenredig deel van het quotum voor
het pachtdeel? Hoe is dit wettelijk
geregeld? Wie beslist hierin?
De nieuwe gebruiker van de pacht
grond kan zijn recht doen gelden op
het suikerbietenquotum. Aan de
hand van D BH-gegevens van het
laatste teeltjaar kan de polsuikerre-
ferentie over de teeltjaren van de
pachter naar de eigenaar worden
overgeschreven naar rato van het
overgedragen areaal akkerbouw
grond. Wanneer de pachter weigert
de DBH-gegevens te overleggen,
kan de suikerfabrikant op verzoek
van de volgende teler/eigenaar ba
sisreferentie tot maximaal 2500 kg
per ha akkerbouwgrond overboeken
naar de volgende teler en deze ba
sisreferentie bij de vorige teler/pach
ter afboeken. Hiervoor zal de
eigenaar/volgende teler wel de
pachtovereenkomst aan de suikerfa
brikant moeten overleggen, waaruit
blijkt dat betreffende grond "bouw
land" is.
De gemeente wil woningen bouwen
richting mijn boerderij. Tot welke af
stand kunnen zij van de erfafschei-
ding deze woningen bouwen.
P.S.: De gebouwen liggen op 7 me
ter van de erfafscheiding met de ge
meentegrond, nu volkstuinen.
Allereerst zult u het bestem
mingsplan moeten bekijken of daar
afstanden zijn genoemd. Dit kunt u
bij de gemeente inzien. De afstand
daarin genoemd moeten in acht
worden genomen. Daarnaast stelt
het Burgerlijk Wetboek regels. Zon
der toestemming is het niet moge
lijk om binnen twee meter van de
erfafscheiding vensters of andere
muuropeningen dan wel balkons of
soortgelijke werken te hebben,
voorzover ze uitzicht op uw erf ge
ven. Het is verstandig om reeds bij
het vernieuwen van een bestem
mingsplan uw bezwaar kenbaar te
maken. Dan had dit wellicht geleid
tot aanpassing ervan en had men
niet zo dicht tegen uw boerderij mo
gen bouwen.
Mijn verpachter heeft zijn grond ver
kocht aan een projectontwikkelaar.
De bestemming is nog agrarisch. De
verpachter heeft mij de grond niet te
koop aangeboden. Wat kan ik doen,
nu mijn voorkeursrecht van koop
gepasseerd is?
Artikel 56h van de Pachtwet be
paalt, dat de verpachter aan de
pachter een bedrag ter grootte van
de jaarlijkse pachtprijs met een mi
nimum van f 250,— is verschuldigd
wanneer hij het voorkeursrecht van
de pachter schendt. De pachter
heeft daarnaast het recht een volle
dige schadevergoeding te vorderen.
Of er schade voor de pachter zal op
treden, hangt af van de individuele
situatie. In dit geval blijft de vra
gensteller pachter, namelijk van de
projectontwikkelaar. Het is in derge
lijke situaties overigens altijd raad
zaam advies te vragen aan een
deskundige
De gemeente heeft besloten een
fietspad aan te leggen, maar hier
voor hebben zij een stuk van mijn
tuin nodig. Kunnen zij dit afdwin
gen? En wat is een redelijke ver
goeding?
Wanneer u geen grond wilt afstaan
voor de aanleg van het fietspad, kan
De zaal luistert aandachtig naar de inleiding van de heer De Hoog tijdens de Recht rond regels bijeen
komst in Goes
de gemeente in het uiterste geval
tot onteigening overgaan. De ver
goeding dient in te houden een vol
ledige schadeloosstelling. Deze ligt
in elk afzonderlijk geval anders. U
dient zich voor de berekening ervan
te wenden tot een gespecialiseerd
advocaat of onteigeningsadviseur.
De bestemming van een perceel
grond is veranderd in een woning-
bouwbestemming. De verpachter
wil aan de gemeente verkopen. Hoe
moet ik als pachter handelen?
Op grond van artikel 56f van de
Pachtwet bestaat er in dit geval
geen voorkeursrecht. De verkoop
kan derhalve niet worden tegenge
houden. Mocht er in verband met
de voorgenomen woningbouw een
ontbinding van de pachtovereen
komst plaatsvinden, dan heeft u als
pachter recht op schadeloosstelling.
Ook in dit geval dient u zich voor de
berekening ervan te wenden tot een
gespecialiseerd advocaat of ontei
geningsadviseur.
Wij willen een man-vrouw
maatschap oprichten. Domeinen wil
echter geen toestemming geven de
grond in gebruik en genot in te bren
gen. Wat nu?
Zonder toestemming mag het ge
bruik en genot van de grond niet in
de maatschap ingebracht worden.
In dit geval kan de weigering van
Domeinen worden gepasseerd door
het instellen van een vordering bij
de pachtkamer van het kantonge
recht tot het aanmerken van uw
echtgenote als medepachtster.
Wijst de pachtkamer de vordering
toe, dan bent u beide pachter en
heet u beide uit hoofde daarvan
recht op het gebruik en genot.
Als de gemeente grond van mij wil
onteigenen, kan ik dan bij verkoop
a/s voorwaarde stellen dat er nooit
een bepaalde bestemming op komt
woonwagenkamp)
In de onteigeningsprocedure wor
den twee fasen onderscheiden: de
minnelijke en de gerechtelijke De
gemeente zal eerst moeten trachten
langs minnelijke weg de grond van u
te verwerven. Bent u bereid op deze
wijze aan de gemeente te verkopen,
P.A. de Hoog
dan kunt u bedingen dat de betref
fende grond niet als woonwagen
kamp zal worden gebruikt. Weigert
de gemeente het beding te aanvaar
den, dan zal uiteindelijk onteigend
moeten worden. Uitgaande van de
bestemming woningbouw zal de
gemeente daarvoor een goedge
keurd onteigeningsplan moeten
hebben. Tegen het plan kunnen
door belanghebbenden bezwaren
worden ingediend.
Vindt de onteigening eenmaal
plaats, dan staat het doel waarvoor
onteigend wordt niet meer ter dis
cussie.
Ik ben Domeinpachter. In 1994
loopt hun pacht af, ik hoop dan 65
te worden. Mijn zoon (1976) staat
genoteerd als opvolger. Hij twijfelt
of hij opvolger wil worden en wil
eerst de H.T.S. volgen tot 1997. Do
meinen vraagt landbouwkundige
opleidingen.
Is verlenging van pacht mogelijk en
op welke manier? (Mijn vrouw is
van 1935 en heeft enkele cursussen
gevolgd).
Ervan uitgaande, dat de pacht door
Domeinen wordt opgezegd, dient in
ieder geval verlenging van de pacht
gevraagd te worden en inde
plaatsstelling gevorderd te worden.
Het is raadzaam de indeplaatsstel
ling nog voor dat er sprake is van
een pachtopzegging te regelen. Aan
de voorgestelde pachter wordt als
eis gesteld, dat hij of zij voldoende
waarborgen biedt voor een behoor
lijke bedrijfsvoering. Dat betekent
een behoorlijke landbouwkundige
scholing, die zowel theoretisch als
praktisch kan zijn. Afhankelijk van
de aard van de cursussen die uw
echtgenote heeft gevolgd en haar
praktische ervaring op uw bedrijf,
zou zij in aanmerking kunnen komen
voor de indeplaatsstelling. Zij zal in
dat geval wel aannemelijk dienen te
maken dat zij in staat is het bedrijf
alleen te exploiteren, in die zin dat zij
het ondernemings- en bouwplan al
leen voor haar rekening neemt. Of
uw zoon tezijnertijd in aanmerking
komt als opvolger, is de vraag. Ken
nelijk ontbreekt het hem zowel aan
theoretische landbouwkundige
scholing als aan praktische ervaring.
Is dat eveneens het geval op het
moment dat zijn opvolging aktueel
wordt, dan bestaat alle kans dat een
vordering tot indeplaatsstelling
wordt afgewezen.
Wij hebben een perceel bouwland in
pacht en willen dat beplanten met
vruchtbomen, doch de eigenaar
geeft geen toestemming tot inplan
ten. Wij willen toch inplanten. Wat
zijn de gevolgen zonder toestem
ming? Weet u een oplossing?
U bent slechts bevoegd de bestem
ming, inrichting of gedaante van het
gepachte te veranderen na schrifte
lijke toestemming van de verpach
ter. Zou u ondanks de weigering van
de toestemming toch tot het inplan
ten van bomen overgaan, dan loopt
u kans dat de verpachter een vorde
ring tot ontbinding van de pachtover
eenkomst instelt. In dit geval dient
u zich tot de grondkamer te wenden
met het verzoek u een machtiging
te geven het gepachte met vrucht
bomen te beplanten. U moet er re
kening mee houden, dat het gevolg
van de machtiging kan zijn een her
ziening van de pachtprijs, nu het ge
pachte niet langer bouwland is,
doch fruitteeltgrond.
Heeft een pachter het recht, een ge
deelte van zijn gepachte oppervlak
te te laten ontbinden om
bijvoorbeeld economische redenen?
(Dit kunnen dijken of onbeteelde
stukken grond zijn).
Ook de pachter heeft het recht de
pachtovereenkomst geheel of voor
een gedeelte op te zeggen, in die zin
dat hij de pachtkamer kan verzoe
ken de pachtovereenkomst slechts
gedeeltelijk te verlengen. De pacht
kamer beslist op het verzoek naar
billijkheid.
Ik ben pachtster van een stuk vrij
land. Mijn zoon die mij kan opvol
gen, is getrouwd. Kan zijn vrouw
ook verpachtster worden? (Zij heeft
geen agrarische achtergrond).
Uw zoon behoort tot de groep per
sonen die in de plaats gesteld kan
worden. Voor uw schoondochter
geldt hetzelfde. Voor de voorwaar
den op grond waarvan de inde
plaatsstelling kan worden
toegewezen verwijs ik naar het ant
woord op één van de vorige vragen.
Ik ben pachter van Domeinen van
een hoeve en land. Stel dat ik kom
te overlijden, wordt mijn vrouw dan
de nieuwe pachter? Of moet zij
eerst medepachter zijn geweest?
In geval van overlijden van een
pachter worden zijn gezamenlijke
erfgenamen pachter, dus in geval
van een gezin met kinderen de echt
genote en de kinderen. De geza
menlijke erfgenamen kunnen binnen
zes maanden na het overlijden van
de pachter voor de pachtkamer vor
deren, dat één of meer van hen de
pacht mogen voortzetten en de an
deren uit de pacht worden ontsla
gen, dan wel dat de
pachtovereenkomst wordt ontbon
den. Een soortgelijke vordering
komt de verpachter toe. Dat uw
echtgenote medepachtster was, is
derhalve geen voorwaarde.
Ik ben 58 jaar, mijn pachtcontract
loopt tot aan 1995. Mijn aanstaande
schoonzoon heeft interesse in het
bedrijf. Wanneer moet ik mijn
schoonzoon er bij betrekken om
hem later de pacht te laten
overnemen?
U bent in 1995 60 jaar. Dat bete
kent dat wanneer de verpachter dat
wil u nog een verlenging van de
pacht met ten hoogste 5 jaar kunt
krijgen. Op het moment dat de
pacht afloopt, in 2000 dus, dient de
indeplaatsstelling van uw zoon defi
nitief afgewikkeld te zijn. Dat bete
kent dat wanneer de verpachter niet
aan de indeplaatsstelling wil mee
werken, u uiterlijk omstreeks 1997
een vordering bij de pachtkamer zult
moeten instellen.
Over de voorwaarden voor inde
plaatsstelling verwijs ik naar het
antwoord op één van de vorige vra
gen. Het is niet noodzakelijk dat uw
zoon feitelijk bij uw bedrijf betrok
ken is geweest, al zal dat wel een
gunstige omstandigheid zijn. Hoe
langer de betrokkenheid is geweest,
des te gunstiger kan dit zijn in de in-
deplaatsstellingsprocedure. Het ver
dient derhalve aanbeveling uw
schoonzoon zo spoedig mogelijk in
het geheel te betrekken.
