Voor de vrouw
"Het Waterschap en wij"
Delta-jongeren
'Spirit in akkerbouw is kwijt'
Sla de handen ineen,
boeren helpen elkaar
onder redaktie van de Perskommissie
Bond van Plattelandsvrouwen
voor Zeeland en Noord-Brabant.
Adres:
C.J. de Jonge-Stols
Brouwerijweg 2, 4424 CH Wemeldinge
GATT en EG
ZIE VOOR AGENDABERICHTEN PAGINA 2
VRIJDAG 26 MAART 1993
Op dinsdag 16 maart hield de Agra
rische Commissie van de Neder
landse Bond van Plattelandsvrouwen
afdeling Zeeland haar jaarlijkse studie
dag in het dorpshuis 't Zuudende" te
Kerkwerve. Mevrouw M.G.J. Mol-v.d.
Velde kon een honderdtal mensen wel1
kom heten, waaronder enkele verte
genwoordigers van de Agrarische
Commissie Utrecht.
Mevrouw Mol wees op het belang
van het waterschap en de nauwe
verbondenheid met de agrarische
sector. Herinneringen uit haar jeugd
waren: mannen de Polder, die in de
zomer hele dagen sloten uitbagger
den en met de zeis maaiden en in de
winter wanneer het glad was zand
strooiden, en dat allemaal met de
hand. Het stoomgemaal zorgde
voor een goede bemaling en bij
storm werd er dijkwacht gelopen.
Vooral na de watersnoodramp in
1953 is er zowel bij de landbouw als
het waterschap veel veranderd:
minder personeel, mechanisatie,
goede wegen, zuiveringsinstallaties
en vrouwen in het bestuur.
Videofilm
Mevrouw A.P. de Haan, dijkgraaf
van het Waterschap Schouwen-
Zie voor aankondiging studie
ochtend Agrarische Commis
sie Noord-Brabant over "GATT
en EG" op pag. 2.
Duiveland, begon haar speech met
het vertonen van de video-film:
"Het Waterschap Schouwen-
Duiveland van allen- voor allen", die
gemaakt is n.a.v. het 700-jarig
bestaan van het waterschap. Reeds
in 1292 ontstond er een vorm van
polderbeheer, die zich bezig hield
met dijkzorg en verdeling van gel
den. Tijdens de eerste helft van de
20ste eeuw waren er op
Schouwen-Duiveland 30 polder
besturen. Na de watersnoodramp
werd het initiatief genomen om te
komen tot 1 waterschap, wat per 1
januari 1959 een feit was.
In de film kwam de geschiedenis, de
taken en de werken van het water
schap en de omvang van het werk
gebied aan de orde. Ook zagen we
de vergadering van het waterschap.
Behalve de dijkgraaf bestaat deze
uit 6 gezworenen en 40 leden van
de Algemene vergadering. Er zijn 60
mensen in vaste dienst en de tech
nische en administratieve dienst zijn
ondergebracht in de Landskamer te
Zierikzee.
Mevrouw de Haan vertelde dat zij
per 1 januari 1990 dijkgraaf is, voor
die tijd was ze wethouder in Flevo
land. In Nederland zijn 130 mannelij
ke dijkgraven en er zijn slechts 5
vrouwen voorzitter van een wa
terschap.
De nieuwe waterschapswet
Hierover heeft men meer dan 25
jaar gediscussieerd en is sinds 1 ja
nuari 1992 in werking. De oude wet
was van 1900. Tot 1995 hebben de
provincies de tijd om hun reglemen
ten aan te passen. Op 2 maart 1994
zullen de eerste waterschapsverkie
zingen plaats vinden. De grootste
verandering is, dat er een bredere
bestuurssamenstelling zal zijn (min
der mensen uit de landbouw). De
categoriën, die in het nieuwe
bestuur zitting zullen hebben zijn:
vertegenwoordigers van gebouwd,
ongebouwd, pachters, ingezetenen
en vertegenwoordigers van bedrijfs-
gebouwd. Men kan in het bestuur
zeggenschap hebben als men be
langen heeft in de regio en betaalt.
Het bestuur kan 5 taken hebben:
zorg voor waterkering, waterkwali
teit, waterkwantiteit en zorg voor
wegen en vaarwegen. Integraal wa
terbeheer, waarbij de kwaliteit op
pervlaktewater, grondwater, bodem
en oevers met elkaar bekeken wor
den, zodat elk van deze optimaal tot
zijn recht kan komen. Het water
schap Schouwen-Duiveland heeft
vier projecten integraal waterbe
heer, zoals de Flaauwersinlaag en
de Kop van Schouwen.
Mevrouw de Haan riep de agrari
sche vrouwen op interesse te tonen
voor de verkiezingen. Twee en een
half jaar geleden is een aktieplan
uitgebracht: "Waterschapsbestuur
in de toekomst, ook voor vrouwen".
De agrarische commissie wil hierop
inhaken door dit najaar regiobijeen
komsten te organiseren over deze
materie.
Mevrouw Mol vergeleek het water
schap met de ZLM door te stellen,
dat beide mannenbesturen zijn met
wat vrouwen. Ze vestigde de aan
dacht op het nieuwe thema van de
Agrarische Commissie: "Agrarische
vrouwen en hun werk".
Vln.r de dames A. de Haan, M. Mo! en C. van Dalen
Middagprogramma
Hiervoor stond een busrit over het
eiland gepland, waarbij de heren
Scheele en Hanse ons uitleg gaven
over de diverse werken van het wa
terschap. De tocht voerde ons vanaf
Kerkwerve via Brouwershaven, Den
Osse, Renesse, Haamstede, Plom-
petoren, Schelphoek, Flaauwersin
laag terug naar Kerkwerve. Het gaf
ons een goede indruk van de inrich
ting van de verschillende polders en
het belang van de dijken voor het
eiland.
Deze dijken brengen een aantal be
perkingen met zich mee ten aanzien
van doorgravingen i.v.m. de veilig
heid tegen het water. Door goede
samenwerking met andere instan
ties worden ook oplossingen ge
zocht voor doorgraving van de
buitendijk, zoals o.a. in Brouwersha
ven waar een jachthaven is aange
legd net achter de buitendijk. Niet
alleen de dijken bieden bescherming
tegen het water, ook de duinen. De
ze middag zagen we door de sterke
wind het zand "lopen". Hier wordt
op een natuurlijke manier gebruik
van gemaakt door het aanbrengen
van rijsschermen, zodat het zand
naar de zwakke plekken in de dui
nen wordt gebracht.
Niet alleen de bescherming tegen
het water, maar ook het vasthouden
ervan is een punt van aandacht voor
het waterschap. Op de kop van
Schouwen probeert men door het
plaatsen van stuwen de verdroging
tegen te gaan.
Bij de Wevers- en Flaauwersinlaag is
een projekt gestart voor het
doorspoelen van kwelwater zodat
een goede waterkwaliteit ontstaat,
die van belang is voor een gezonde
flora en fauna. De recreatie neemt
een belangrijke plaats in op het
eiland. De campings moeten op het
riool zijn aangesloten voor het afval
water. Wanneer in onrendabele bui
tengebieden geen riool aanwezig is
moet naar een andere oplossing
worden gezocht, zoals tank e.d., die
dan weer op speciaal daarvoor aan
gewezen rioleringsputten geleegd
kunnen worden. Ook de rond de
vuilstort aanwezige sloot is direkt
aangesloten op de zuiveringsin
stallatie.
Het waterschap moet voor het zui
veringsslib een oplossing zoeken,
daar het tegenwoordig niet meer
aan de normen voldoet om het als
organische mest aan te wenden.
Het wegenbeheer is ook een taak
van het waterschap. Per 1 januari
1992 zijn een aantal wegen in be
heer en onderhoud bij het wa
terschap.
Aan het eind van de dag konden wij
terug zien op een zeer leerzame bij
eenkomst over het waterschap. Ook
de sociale contacten, die op het
platteland zeer van belang zijn, wer
den verstevigd.
M.K. van Gorsel-de Oude
J. Brooijmans-Rozendaal
Redaktie Henk Tegels
Vanuit diverse organisaties is men
aan de slag gegaan om het mest
overschot te verkleinen. De akker
bouw als directe gebruiker van
mineralen (stikstof, fosfaat en kali)
is een aantrekkelijk afzetkanaal voor
dierlijke mest. Via allerlei wegen
komt mest door het gehele land op
de akkerbouwbedrijven. De veehou
der betaalt, en gaat in de toekomst
nog meer betalen om zijn mest
kwijt te raken. De akkerbouwer be
taalt om de mest te ontvangen.
Het EG-beleid heeft ervoor gezorgd
dat de graanprijs spectaculair is ge
daald. Het zoeken naar alternatieven
(wat nog niet erg succesvol is) en
de vlucht in vrije produkten en an
dere takken, b.v. aardappelen en
groenteteelt, is het gevolg. Het in
zakken van deze markten is het re
sultaat.
Twee schijnbaar afzonderlijke pro
blemen met een identiek resultaat:
Inkomensachteruitgang voor de on
dernemer. Toch zijn er nog meer
raakvlakken. Zoals al genoemd het
gebruik van dierlijke mest in de ak
kerbouwsector. Maar ook de vee
houderij gebruikt grondstoffen
afkomstig uit andere sectoren o.a.
krachtvoer; graan of graanver-
vangers.
Het ZAJK heeft nu het plan deze za
ken bij elkaar te brengen. Onder
zocht wordt welke mogelijkheden er
zijn voor een "deal" tussen veehou
ders en akkerbouwers waar beiden
voordeel uit kunnen putten. Een di
rect financieel voordeel. De veehou
der raakt zijn mest goedkoper kwijt
en de akkerbouwer krijgt een hoge
re prijs voor zijn granen (tarwe,
mais, etc.).
Oproep
Het ZAJK zoekt nog steeds mensen
die mee willen helpen deze moge
lijkheden te onderzoeken en zitting
te nemen in een werkgroep. Aarzel
niet en geef je op mee te doen aan
dit project. Verbeter de inkomens in
de landbouw!!
Aanmelden op het ZAJK-kantoor
tel. 01100-47729.
Jonge akkerbouwers kampen met
grote problemen. Aardappelen en
uien die veel meer kosten dan dat ze
opleveren. Bedrijfsovername wordt
uitgesteld, sommigen zoeken werk
buitenshuis. Tijd om een vuist te
maken. Volgens Rens Davidse
wordt er te veel geouwehoerd.
'Voor mij is er geen keuze. Ik ga ge
woon door tot het geld op is en ik
niet meer kan krijgen. Ik ben er niet
meer bij als ik buiten m'n bedrijf
moet gaan werken. Ook al is het
part-time. Ik weet dan niet meer wat
de nieuwe ontwikkelingen zijn. Ik ga
zolang mogelijk door. Stranden we,
dan stranden we', zegt Rens David
se. Met zijn vader heeft hij in maat-
Rens Davidse:
geouwehoerd"
Mieras
"Er wordt teveel
(foto Willem
schap een akkerbouwbedrijf in het
Zeeuwse Nieuw en Sint Joosland.
Vader Davidse werkt nog steeds,
ondanks zijn zeventig jaar. Het
moet, het is financieel noodzakelijk.
Rens (29) zou het bedrijf wel willen
overnemen, maar heeft op dit mo
ment niet het geld daarvoor. Ze be
kijken nu de mogelijkheid om de
maatschap om te zetten in een
commanditaire vennootschap.
'Voorlopig stellen we bedrijfsover
name uit. Het is nu heel moeilijk om
een eigen vermogen op te bouwen.
De financiële klappen zijn te groot
als ik het bedrijf op dit moment zou
overnemen'.
Minder contracten
'Vorig jaar had ik nog wat contrac
ten met vaste afnemers, zoals een
frietfabrikant. Dit jaar heb ik die veel
minder. Aardappelen doen nu zo'n 4
cent per kilo, uien plusminus 10
cent. Maar de produktiekosten ligen
op zo'n 15 cent'.
Hoe lang houdt Rens dit vol? 'Ik
weet het niet. Het frustreert enorm.
Ik investeer alleen in het hoognodi
ge. Meestal is dat een kleine vervan
gingsinvestering. De rest stel ik uit.
Ik zeg nog niet dat ik achterop raak,
maar aan milieu-investeringen kom
ik niet toe. En of ik nou 250 of 350
kg kunstmest per ha strooi is mij
niet zo'n zorg. Het milieu is daarmee
nog niet meteen verpest, zoals som
migen beweren. Ik zou een Vicon-
trol kunnen aanschaffen, een
prachtig apparaat. De handel ver
dient er goed aan. Mijn vraag is:
welke opbrengsten staan daar te
genover? Die hele mineralenbeheer-
sing is een mooie zaak, maar je kunt
niet van achter een bureau een pro
gramma voor je gewas sa
menstellen'.
Afgestompt
'Vorig jaar ben ik begonnen met
zwarte bessen, om te proberen. Op
zijn vroegst levert dat over een paar
jaar wat op. ledereen doet wat an
ders om zijn inkomsten te verhogen.
Langs de kust van Walchren zie je
dat bijna alle boeren een mini-
camping erbij hebben. Daar kun je
niet van leven, maar het levert wel
inkomsten op. Ik kan dat niet doen,
daarvoor zit ik te ver buiten het toe
ristisch gebied'.
Rens ziet om zich heen hoezeer af
gestompt de akkerbouwers raken.
'De spirit is kwijt. Aan de basis
merk ik dat. In Groningen zeiden ze
een tijd geleden over te schakelen
op meer groenteteelt. Maar daar
hoef je nu ook niet meer mee te be
ginnen. Je ziet dat ze in het Noor
den moe gestreden zijn. Ook hier is
de actiebereidheid niet hoog, al zijn
we nog niet lang geleden met trek
kers naar Den Haag getrokken'.
Geouwehoer
Er is een aantal plannen die oplos
singen aandraagt voor de proble
men binnen de akkerbouw. De
ideeën van Jaap Korteweg spreken
Rens het meest aan. Korteweg wil
door ingrijpen van de overheid de
spilfunctie van graan weer laten
herstellen. 'Zijn plan om tot de
oprichting van een Europese akker
bouwbond te komen vind ik een
goede zaak', aldus Rens. 'Plannen
blijven hangen bij Landbouwschap
en standsorganisaties als het echt
om de knikkers gaat. Daar wordt te
veel geouwehoerd. Binnen het
Landbouwschap zijn de tuinbouw
en de intensieve veehouderij de
speerpunten van het landbouw
beleid'.
Dick van Putten
