Graszaadmarkt stagneert
Lezing bij 10-jarige studieclub
over luis en trips in bloemzaden
■L
Akker - en tuinbouw
Veiling praat zomerbloemen
telers op Thoien bij
Resultaat bloemenveiling ruim één miljoen gulden
Jaarvergadering Zaadteeltstudieclub Eiland Thoien
VRIJDAG 5 MAART 1993
WÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊË
De zaadteeltstudieclub "Eiland Tho
ien" bestaat alweer 10 jaar, aan
welk feit aandacht is gegeven tij
dens de jaarvergadering en in de
vorm van uitgebreid jubileumnum
mer. Door luis en trips aantastingen
was er een actueel onderwerp te
behandelen door de inleider, de heer
dr. P. Harrewijn van IPO-DLO te Wa-
geningen.
Er bestaan ca. 700 soorten luizen
en ca. 150 soorten trips, maar ge
lukkig zijn deze niet allemaal scha
delijk voor de landbouwer. Tussen
trips en luis zijn veel verschillen in
leefwijze, bestrijding, overwintering
en voortplanting. Bijv. de trips over
wintert als pop in de grond (sommi
ge soorten kunnen tot 80 cm diepte
gaan) en luis overwintert op bomen
en struiken (bladluis bij voorkeur op
kardinaalsmuts).
Planten welke sterk geuren (venkel,
dille, prei e.d.) trekken gemakkelijk
luis en trips aan. Een luis zuigt sap
op uit de plantencellen gedurende
24 uur per dag. Het meeste sap be
vat veel suikers welke niet alle wor
den benut in het lichaam, deze
worden dan als honingdauw weer
uitgescheiden.
Een luis is op een plant weinig be
weeglijk, een trips daarentegen prikt
een blad op verscheidene plaatsen
aan, waardoor dan de kenmerkende
witte plekjes op het blad verschij
nen. Hieraan is een tripsaantasting
goed te constateren, het beestje
zelf is maar 2 mm groot, dus moei
lijk te ontdekken, temeer daar de
larve ook nog lichtschuw is.
Beide insecten reageren ook op
kleuren. Vooral uit de pootgoedteelt
zijn de gele vangbakken bekend
welke een indicatie kunnen geven
over de luisdruk, vooral met het oog
op virusoverdracht. Trips reageert
voornamelijk op blauwe kleuren.
Het is te proberen een blauw ge
verfd plankje met een kleefstof tus
sen het gewas te plaatsen, om
zodoende vroegtijdig op de hoogte
te zijn van een aantasting in het ge
was. Haast altijd begint zoiets aan
de randen van de percelen.
Bestrijding van vooral de trips is
vaak moeilijk. Het beestje leeft
graag in bloemknoppen; is dan ook
dicht bij het stuifmeel waar hij graag
van vreet, wat groei- of bloeivervor-
ming geeft, of zelfs het stuifmeel
onvruchtbaar maakt en dus geen
zaadzetting oplevert. Door zijn ver
borgen leefwijze valt hij niet op en is
moeilijk weg te krijgen. Bij chemi
sche bestrijding moet men het vaak
(ook bij luis) hebben van de contact
werking van het middel. Als ze
moeilijk te raken zijn blijven er altijd
over, en dan is er weer de angst
voor resistentie.
Onderzoek is gaande om i.p.v. doden
van de insecten te werken met ge-
dragsbeïnvloeders; komt een luis op
een plant en is hij besmet met een
virus, dan wordt de plant toch gein-
fecteerd.
Wordt er gespoten met een ge-
dragsbeïnvloedend middel dan
wordt de luis niet door het gewas
gelokt, en kan zo geen ziekten over
brengen. Meerdere malen kwam in
het betoog van dr. Harrewijn de
Gedroogd violenzaad.
Bloemenveiling Holland heeft het
jaar 1992 afgesloten met een posi
tief financieel resultaat van ruim één
miljoen gulden. De omzet bleef ste
ken op net iets meer dan twee mil
jard gulden, 3,2% minder dan in
1991.
Bij de begroting was uitgegaan van
een resultaat van 10 miljoen gulden.
De omzet bleef 10% achter bij de
begroting. De aanvoer van bloemen
en planten steeg met 3% en bleef
daarmee achter bij de geprognosti-
seerde 6%. Maar vooral de prijsont
wikkeling gooide roet in het eten.
Werd op voorhand nog een lichte
prijsstijging van 1% verwacht, ach
teraf bleek de prijs met 6% gekel
derd te zijn ten opzichte van 1991.
De tegenvallende omzet zorgde er
voor dat de baten - zoals provisieop
brengst - achterbleven. Bovendien
stegen de lasten met f 23 miljoen.
De loonkosten namen toe met f 7
miljoen, terwijl hogere rente en af
schrijving op investeringen een
kostenstijging opleverden van f 16
miljoen. De algemene kosten bleven
op het peil van 1991. De kostenstij
ging kon nog beperkt worden door
dat tijdig werd ingezien dat de
omzet zou tegenvallen. Dit noopte
de veiling om een 'strikt financieel
beleid' te voeren. Door een bijstel
ling van het investeringsniveau kwa
men bijvoorbeeld rente en
afschrijving f 3 miljoen lager uit dan
verwacht.
Aanspreekbaar vermogen versterkt
Het jaar 1992 heeft duidelijk in het
licht gestaan van de versterking van
het aanspreekbaar vermogen. Het
streven hierbij is om te komen tot
33% risicodragend vermogen. Een
verhoging van de bijdrage aan de
verplichte ledenlening, de invoering
van een vrijwillige ledenlening, een
achtergestelde lening bij de Natio
nale Investeringsbank en het inhou
den van winst uit 1991 leidden
ertoe dat het aanspreekbaar vermo
gen in 1992 is gegroeid van 26%
naar 31%.
controle om de hoek kijken. Wil je
goed kunnen zoeken naar deze klei
ne beestjes, dan is het bezit van een
goede loep noodzakelijk; als tip gaf
hij mee om die voor vaderdag te
vragen.
De zaadteler krijgt nog geen pas
klaar antwoord voor de bestrijding
van luis en trips, maar ook via deze
vergadering zijn praktische zaken
meegegeven met de onderzoeker.
Nieuwe voorzitter
Tijdens het huishoudelijk gedeelte
werd o.a. door dia's nog een terug
blik op teeltjaar 1992 gegeven.
Voorzitter, de heer L. Hage was niet
meer herkiesbaar. Na 10 jaar voor
zitterschap (vanaf de oprichting op
27-01-83) achtte hij de tijd geko
men om anderen aan het woord te
laten. De leden gaven unaniem hun
steun aan de heer M. Gunter welke
akkoord ging. Door de vice-
voorzitter werd hij dank gezegd voor
zijn inbreng, en deze vroeg of de
vergadering ermee instemde om
dhr. Hage te benoemen tot ere
voorzitter, hetgeen gebeurde. Hage
was blij verrast, en wenstte de stu
dieclub een nog verdere groei toe.
Voor informatie over de werkwijze
van de studieclub kunt u contact
zoeken met de secretaris.
L. Bijnagte, secr.
01666-2181.
Zo'n 45 aanvoerders van zomer
bloemen waren aanwezig op de zo
merbloemenbijeenkomst op Thoien,
die was georganiseerd door Bloe
menveiling Holland in samenwer
king met Hobaho. De bijeenkomst
had als thema 'Van uitgangsmateri
aal tot afzet'.
De aanwezige telers werden geïn
formeerd over enkele algemene ont
wikkelingen ten aanzien van
zomerbloemen bij Bloemenveiling
Holland en over de aanvoer van
import-zomerbloemen. Ook assorti
mentsontwikkelingen en het markt
aandeel van de veiling kwamen aan
de orde. Daarnaast werd stilgestaan
bij de bemiddeling in uitgangsmate
riaal voor vaste planten in het kader
van het IBUS-project en bij de be
middeling in zomerbloemen.
Ter afsluiting van de succesvolle bij
eenkomst werd ingegaan op het ge
bruik van en de trends in
zomerbloemen door bloemist T.
Verzijl.
Bloemist Ton Verzijl aan het werk.
De afzet van graszaden staat onder
grote druk van de enorme voorra
den. Bovendien kiest de afnemer,
gedwongen door de economische
situatie, steeds vaker voor goedko
pere alternatieven. Dit gaat ten
koste van het marktsegment waarin
Nederland opereert, namelijk de
kwaliteitsrassen. Afzet kan in een
dergelijke markt alleen geschieden
indien concessies worden gedaan
ten aanzien van de prijs.
Het areaal is na een forse stijging in
de tweede helft van de tachtiger ja
ren gestabiliseerd. In 1992 werd in
de EEG 158.332 ha graszaad ge
teeld (1991: 164.348 ha). Dit beeld
doet zich eveneens voor in Neder
land. Nadat het areaal toenam van
18.703 ha in 1986 tot 27.162 ha in
1991 is het areaal in 1992 licht ge
daald tot 26.057 ha. Volgens een
enquête van het Produktschap voor
Landbouwzaaizaden wordt in 1993
25.968 ha graszaad geteeld. Zo'n
40% van de graszaadteelt in de
EEG bestaat uit Engels raaigras. In
Nederland is dat zelfs 50%.
De afzet is dit seizoen ongeveer
even groot als vorig jaar. In de perio
de juli 1992 tot en met eind januari
1993 is ca. 10.700 ton geëxpor
teerd met een waarde van ruim 31
miljoen gulden. Het betreft de in de
genoemde periode gerealiseerde ex
port. De contracten worden veelal
eerder afgesloten. De laatste maan
den is een kentering waar te nemen
waarbij de afzet aanzienlijk is ge
daald. Engels raaigras is van de
graszaden voor Nederland het be
langrijkste exportprodukt. Het im
portvolume is dit seizoen tot en met
eind januari ongeveer 19% groter
dan in dezelfde periode in het vorige
seizoen. In totaal is in Nederland bij
na 5.000 ton geïmporteerd met een
waarde van 8,8 miljoen gulden. De
stijging komt vooral voor rekening
van Engels en Italiaans raaigras.
Steunbedragen
De Europese Commissie ziet in de
stabiliteit op de zaaizaadmarkt aan
leiding om de huidige steunbedra
gen voor zaaizaad in de
verkoopseizoenen 1994/95 en
1995/96 te handhaven. Dit maakt
zij kenbaar in de prijsvoorstellen die
onlangs zijn gepresenteerd. Een
besluit kan nog even op zich laten
wachten maar zal vermoedelijk con
form het voorstel zijn. Volgens de
Europese Commissie moet de teelt
van zaaizaad voldoende aantrekke
lijk blijven, zodat de Gemeenschap,
althans voor een deel, zelf in de be
hoeften van haar industrie kan voor
zien. Doelstelling is dat de Europese
zaaizaadtelers kunnen blijven con
curreren met de import uit derde
landen waar zaaizaad vaak goedko
per kan worden geproduceerd.
De hierna genoemde prijzen zijn ge
middelde im- en exportprijzen. Het
betreft een gemiddelde van alle par
tijen: van kwekerszaad tot nog niet
definitief gecertificeerde telerspartij
en. Het Produktschap voor Land
bouwzaaizaden beschikt over deze
cijfers ia verband met de registratie
van de in- en uitvoer.
Het areaal Engels raaigras in de EEG
was in 1992 weer groter dan in
1991. Na de inkrimping van 1990,
waarbij het areaal daalde van
62.000 ha naar 49.000 ha, groeide
de oppervlakte. In de EEG werd in
1992 65.436 ha Engels raaigras ge
teeld, waarvan 70% bestond uit
zeer standvastige, late of halflate
rassen. Deze rassen komen in aan
merking voor een hogere EEG-
ondersteuning. Ook in Nederland
valt het overgrote deel van de teelt
in deze categorie. Het areaal in ons
land is voor 1993 geraamd op
12.346 ha. Het goedgekeurde are
aal in 1991 bedroeg 12.992 ha. De
prijs van Engels raaigras was sta
biel. Vanaf 1 juli 1992 is er bijna
4.300 ton geëxporteerd met een
waarde van ruim 10 miljoen gulden.
De afgelopen maanden is de be
langstelling voor deze soort sterk
gedaald.
Nederland verwacht een kleine
groei van het areaal veldbeemdgras.
In 1992 is 3.491 ha veldbeemdgras
goedgekeurd. Voor 1993 wordt de
oppervlakte geschat op 3.796 ha.
Het EEG-areaal is dalende. De top
werd in 1989 bereikt met 14.209
ha. In 1992 was deze teelt met
7.289 ha bijna gehalveerd. Deze da
ling heeft een gunstige uitwerking
op de voorraden. De export van
veldbeemdgras was in de periode
juli 1992 tot en met eind januari
1993 iets groter dan in dezelfde pe
riode een jaar eerder. De prijs is ech
ter sterk rasafhankelijk. De betere
rassen kunnen zich verheugen op
een grote belangstelling vanuit
Noord-Amerika. De prijzen van deze
rassen zijn dan ook stabiel.
Het areaal roodzwenkgras breidt
nog steeds uit. In de EEG is in 1992
25.724 ha roodzwenkgras geteeld.
Een jaar eerder was dat nog 22.273
ha. Bijna 18% van de teelt vond in
1992 in Nederland plaats oftewel
4.604 ha. De verwachting bestaat
dat de teelt in 1993 zal uitbreiden
naar 5.117 ha, waarvan 4.518 ha
roodzwenkgras gewoon of met fijne
uitlopers en 599 ha met rassen met
forse uitlopers. De afzet van rood
zwenkgras staat onder druk van de
opgelopen voorraden die weer het
gevolg zijn van de toegenomen pro-
duktie. Ook hier kan de afzet alleen
worden gehandhaafd door in te le
veren op de prijs. Dit geldt vooral
voor gewoon roodzwenkgras en het
type fijne uitlopers.
Het areaal Italiaans raaigras in Ne
derland is de afgelopen jaren ge
groeid van 1.123 ha in 1990 tot
1.522 ha in 1992. Voor 1993 wordt
rekening gehouden met een kleine
daling tot 1.344 ha. De export van
Italiaans raaigras was in de periode
juli 1992 tot en met eind januari
1993 aanzienlijk groter dan in de
zelfde periode een jaar eerder. Dit
seizoen werd er bijna 1.500 ton
geëxporteerd met een waarde van
ruim 3 miljoen gulden. Dit betekent
dat gemiddeld ca. f 2,— werd be
taald. Door deze toename in de ver
kopen zijn de voorraden verder
afgebouwd. Sinds kort zijn de mo
gelijkheden om naar Italië te expor
teren beperkt door de devaluering
van de lire. Een belangrijke afzet
markt komt hierdoor in het gedrang.
Het areaal Westerwolds raaigras zal
zich in Nederland vermoedelijk sta
biliseren op ruim 1.300 ha. Ondanks
de grote voorraden van Wester
wolds raaigras heeft de prijs zich
kunnen handhaven. De gemiddelde
gerealiseerde prijs in de periode juli
1992 tot en met eind januari 1993
bedraagt ca. f 2,40. Het volume
was in deze periode iets kleiner dan
een jaar eerder. Om dezelfde reden
als bij Italiaans raaigras is de export
recent aanzienlijk gedaald. Hierdoor
zijn de prijzen gezakt tot beneden de
f 2,-.
