Droge mest heeft toekomst
Tijd voor graslandverzorging
doorzicht
VRIJDAG 5 MAART 1993
Adrie en Heleen van Lith in Geldrop
hebben een legpluimveehouderijbe-
drijf. In 1988 bouwden zij als
eersten in Nederland een stal voor
30.000 kippen met een systeem
waarbij de mest boven de batterijen
wordt gedroogd. Dit systeem zorgt
voor betere werkomstandigheden
voor de pluimveehouder, een beter
klimaat voor de dieren, een betere
kwaliteit mest en minder ammoniak
in de stallucht.
Het droogsysteem is in Duitsland
ontwikkeld door de firma Kühlman
onder de naam Farmer Automatic.
De mest valt niet meer zoals bij het
drijfmestsysteem in een put achter
de batterijen, maar op een polypro-
pyleenband onder de kooien. Deze
band brengt de mest naar het einde
van de batterij. Een speciale
constructie klemt de mest tussen
twee banden vast en transporteert
deze tot boven de batterijen en ver
deelt daar de mest weer op een
band.
De batterij in de betreffende stal van
Adrie van Lith heeft 4 etages met
kooien van elk maximaal 5 kippen
en onder elke reeks kooien loopt
een mestband. Boven de batterij lig
gen dus de 4 banden van de 4 eta
ges plus een 5e retourband voor de
centrale afvoer naar buiten de stal.
Deze 5 banden zitten in een koker
van ca. 50 cm hoogte. De totale
batterijhoogte inclusief de droog-
tunnel is 270 cm.
Een ventilator zuigt voorverwarmde
stallucht door de koker en droogt
daardoor de mest. De ventilator
voert de lucht in het midden van de
stal naar buiten af. De extra investe
ring in het mestdroogsysteem be
droeg in 1988 f 2,00 per hen.
Resultaten van het droogsysteem
In 48 uur tijd gaat met dit systeem
het drogestofgehalte van de kippen
mest omhoog van 22% naar
70%. Daarnaast is de ammoniak-
uitstoot bij dit systeem circa 80%
lager dan bij het drijfmestsysteem
onder de batterij. "Het hoge droge-
stof-percentage zorgt voor de lage
NH3-concentraties omdat mest met
meer dan 70% droge stof niet meer
gaat broeien. Bij broei ontstaat am
moniak", aldus Adrie van Lith.
Mestafzet
De pluimveesector heeft te maken
met het mestprobleem. De mest
wetgeving is beknellend en dat
wordt nog erger als de toegestane
hoeveelheden fosfaat per ha verder
worden aangescherpt en wanneer
er bovendien uitrijverboden gelden
op zand-, dal- en lössgronden van
september tot en met januari. Het
aanbod neemt bovendien toe omdat
rundveehouders niet alle mest meer
kwijt kunnen op het eigen bedrijf.
Verder komt het groente-, fruit- en
tuincompost (GFT-compost) op de
markt. De Nederlandse akkerbou
wers zullen door dit grote aanbod
steeds hogere eisen stellen aan de
kwaliteit van de dierlijke mest, zoals
DOORZICHT
OP INZICHT
In een artikelenreeks, die door
samenwerking van NCB, ZLM,
CBTB en het Consufentschap
Landbouw in Noord-Brabant
tot stand komt, wordt de stra
tegie van de landbouwontwik
kelingsnota "Doorzicht op
Inzicht" uitgedragen.
De artikelen hebben een voor
beeldfunctie. Het betreft on
derwerpen op bedrijven die
bewust een keuze maken voor
de toekomst en die op een po
sitieve wijze inspelen op de
mogelijkheden in hun situatie.
Voor reacties:
Landbouwcentrum,
mevr. M. Commandeur,
tel. (013)645511.
de gehalten aan stikstof, fosfaat en
kali, het ontbreken van onkruidza
den, ziektekiemen en andere veront
reinigingen.
Pluimveemest kan met relatief lage
kosten zodanig worden nagedroogd
dat een stapelbaar produkt ont
staat, dat zich uitstekend leent voor
export! Daardoor komt in Nederland
ruimte voor andere (drijfmest)soor-
ten. Pluimveemest kan daardoor ge
zien worden als een sleutel voor het
oplossen van het mestoverschot in
Nederland.
Het gespecialiseerde leghennen-
bedrijf
Adrie van Lith houdt 85.000 leg
hennen. 30.000 kippen zijn gehuis
vest in de stal met het
mestdroogsysteem. De overige
55.000 kippen zijn gehuisvest in
stallen met een drijfmestsysteem.
Het verschil in stalklimaat is goed
merkbaar.
Het bedrijf geeft werk aan twee vol
waardige arbeidskrachten. In grote
lijnen kan het werk in twee delen
worden verdeeld, 's Morgens wor
den vanaf half acht de eieren ge
raapt. Afhankelijk van de leeftijd zijn
dat zo'n 65.000 eieren per dag. Alle
eieren komen via een eierafvoer
systeem bij de automatische in-
pakmachine. Op volle capaciteit legt
deze machine 20.000 eieren per uur
in de trays. De eieren worden drie
keer per week afgezet bij Roveco in
Boxtel.
Gedurende de namiddag vindt on
derhoud plaats aan de stallen en in
stallaties. De hele dag door vindt
controle plaats van de dieren, op
windeieren en op de toevoer van
water en voer. De kippen blijven op
het bedrijf tot ze ongeveer 80 we
ken oud zijn. Hij werkt met één leef
tijdsysteem. Alle kippen komen
tegelijk op het bedrijf en gaan alle
maal tegelijk weg. Wanneer de oude
hennen zijn geruimd gaat de aan
dacht uit naar het grondig schoon
maken van de stallen. Dat is onder
meer belangrijk in het kader van de
NCD-problematiek (pseudovo-
gelpest).
Gespecialiseerd bedrijf vanaf 1967
De vader van Lith schakelde in 1967
om van het traditionele Brabantse
gemengde bedrijf over op het uit
sluitend houden van legkippen,
Adrie is er mee opgegroeid. Hij volg
de de Mavo in Geldrop, de MAS in
Mierlo Hout en de opleiding Middel
baar Kader Pluimveehouderij in
Horst. In 1982 overleed vader van
Lith. Moeder zette het bedrijf voort
maar Adrie gaf de aanzet tot de in
grijpende investering in het systeem
van mestdroging boven de batterij.
Een paar jaar geleden nam hij het
bedrijf van moeder over.
Adrie is 31 jaar. Vooral de milieu
investeringen, zoals overschothef
fing, bestemmingsheffing en afzet
kosten zijn voor het bedrijf een hele
zorg.
Cor Rops
Adri en Heleen van Lith. Zij bouwden a/s eersten in Nederland een
stal met een systeem waarbij de mest boven de batterijen wordt ge
droogd
Het is al weer maart, daarom staat
graslandverzorging nu weer voorop.
Dit om te zorgen voor een goede
graslandopbrengst en een goede
kwaliteit ruwvoer. Eén ding moet u
echter niet uit het oog verliezen na
melijk de resultaten van 1992. Ana
lyse van resultaten uit het vorige
jaar kan voorkomen dat u dit jaar
dezelfde fouten weer kunt maken.
Het jaar '92 is weer achter de rug
en de boekhouding is weer naar de
accountant gestuurd, om de econo
mische resultaten op een rijtje te la
ten zetten. Zelf heeft u
waarschijnlijk al wel een beeld van
hoe de resultaten zullen uitvallen,
maar wat is het uiteindelijke resul
taat: valt het mee of valt het tegen.
Een goede analyse van de behaalde
resultaten gekoppeld aan de techni
sche resultaten geeft echter een
duidelijk inzicht in de sterke en
zwakke punten van de bedrijfs
voering.
Inzicht in deze sterke en zwakke
punten leidt ook tot nadenken. Hoe
kan ik de zwakke punten verbeteren
en hoe kunnen de sterke punten
eventueel nog verder verbeterd wor
den? Via de DLV bedrijfsanalyse
krijgt u dus een beter inzicht in de
behaalde resultaten zowel technisch
als economisch. Aan deze analyse
worden praktische adviezen gekop
peld specifiek voor uw bedrijf om
Dagen weiden per perceel
Aren/koe bij verschillende beweidingssystemen
Bew.
syst.
Dgn.
weid.
Kg ds
bijvoed.
Kg melk per koe
5.000
6.000
7.000
8.000
0
2
-
1.81
1.98
2.15
2.32
0
3
-
2.73
2.98
3.23
3.48
0
4
-
3.65
3.99
4.32
4.65
0
3
2
2.22
2.48
2.73
2.98
0
4
2
2.98
3.32
3.65
3.99
B
2
2
1.36
1.52
1.67
1.82
B
3
2
2.05
2.28
2.51
2.74
B
4
2
2.73
3.05
3.36
3.67
B
2
4
1.05
1.21
1.36
1.50
B
3
4
1.58
1.81
2.05
2.29
B
4
4
2.11
2.42
2.74
3.06
samen tot verbetering van de resul
taten te komen.
Graslandgebruik
Graslandverzorging en planning is
één van de punten die ook in de
analyse meegenomen worden. Het
begint natuurlijk allemaal bij een
goede bemesting van het gewas.
Echter wordt de beweiding met
daarbij de optimale perceelsgrootte
vaak vergeten als uitgangspunt voor
een goede graslandopbrengst. Door
de perceelsgrootte goed af te stem
men op het beweidingssysteem
voorkomt u opbrengstderving door
een te lange beweidingsduur. Bij
gaande tabel geeft een indruk van
de oppervlakte per koe bij de ver
schillende beweidingssystemen (zie
tabel).
Naast een passende perceelsgroot
te- om opbrengstderving te voorko
men is de verzorging van het
grasland ook van groot belang. Mo
menteel zie je op veel plaatsen dat
de mollen weer actief bezig zijn met
het "vernielen" van de grasmat.
Bestrijdt deze diertjes tijdig. Niet al
leen gezien het feit dat molshopen
er voor zorgen dat er zand in het
ruwvoer komt, maar ook omdat
molshopen een ideaal kiembed bie
den aan onkruidzaden. Met behulp
van klemmen is het goed mogelijk
mollen te bestrijden. Probeer daar
om zoveel mogelijk de hoofdgangen
van het gangenstelsel op te sporen
en plaats daar de klemmen. Dit zijn
meestal de gangen die naar pér-
ceelsranden of sloten lopen.
Een gezamenlijke aanpak met uw
Toelichting bij tabel
Voorbeeld: Stel een veehouder heeft 50 melkkoeien, 6.000 kg
melk/koe. Veebezetting is 4.0 mk/ha grasland.
Keuze beweidingssysteem is dan: Beperkt weiden 3
kg ds snijmais bijvoeding. Hij wil een 3-daagse
beweidingsduur per perceel.
Uitwerking: We nemen B3 2 2.28 aren/koe
plus B3-4 1.81 aren/koe
4.09 aren/koe.
Bij B3 3 systeem is er 4.09:2 2.05 aren/koe
nodig.
- De gewenste perceelsgrootte wordt dan
50 mk x 2.05 aren/koe, 100 aren (1 ha).
- In vele gevallen kunnen de aren rechtstreeks uit de
tabel worden afgelezen.
buren vergroot de kans op een blij
vend resultaat. Mollen trekken zich
niets aan van de grenzen tussen uw
percelen en die van uw buren.
Nu het gras weer enigszins gaat
groeien is het naast mollenbestrij
ding ook tijd om de percelen te con
troleren op kale plekken of plekken
waar het gras het niet doet. Dit kan
veroorzaakt worden door emelten of
rouwvlieglarven.
Rouwvlieglarven zitten voornamelijk
onder de bossen van het vorige jaar
of onder mestflatten. Emelten vindt
u verspreid over het hele perceel. De
rouwvlieglarve is van de emelt te
onderscheiden door hun duidelijke
zwarte kop en ze zijn kleiner dan
emelten. Bestrijding van emelten is
nodig bij meer dan 100 emelten/m2.
De bestrijding kan met Chloorpyri-
fos (Dursban) of etrimfos (Ekamet)
1,5 liter.
Treft u rouwvlieglarven aan in een
perceel dan moet u het perceel sle
pen voordat u gaat spuiten met 0,3
liter permethrin of detamethrin. Lees
wel goed dé gebruiksaanwijzing en
houdt de wachttermijn (5 dgn bij
permethrin en 14 dgn bij deltame-
thrin) in acht.
Christa Fransen
DLV team Rundveehouderij Breda
076-203190
