Het veldwerk begint weer
OL\
Grijs circuit afgekeurde poters
verontrust aardappelvermeerderaars
A l/l/Qrhni i\m i
Telersvergadering NAK te Kruisland
In de maand maart zal
geleidelijk aan het werk
op het veld weer begin
nen. In dit artikel vindt
u een aantal aan
dachtspunten waar u
deze maand rekening
mee kunt houden.
o
8
VRIJDAG 26 FEBRUARI 1993 N
HMHHMHnMBWn
WÊÊk
WÊÊÊÊÊ
1
J1 wUUVV
Blijft de voorkeurspositie van het
Noorden bestaan? Deze vraag
stond in Kruisland min of meer cen
traal op de telersvergadering van de
Stichting Keuringsdienst Rivieren-
Delta Nederland van de NAK. Het
nacontrolebeleid op bladrolvirus zit
de Zuidelijke telers nog steeds niet
lekker. Zowel telers als NAK-
functionarissen spreken van een
blamage voor de NAK-organisatie.
Zoals het er nu voorstaat komt er in
1993 een uniforme regelgeving.
Verontrust zijn de aardappelver
meerderaars over een, naar het
schijnt, grijs circuit van afgekeurde
poters.
"Tot nu toe is nakeuring op bladrol
virus een vrije keuze van de regiona
le keuringsdiensten", zegt de heer
Van der Haar, hoofd aardappelen
NAK-Ede. "Het is een verantwoor
ding die ze zelf nemen. Wij advise
ren de vaste commissie om een
uniform beleid te voeren. Toetsen op
Y-virus, dan ook op bladrol. Nie
mand of iedereen. Afwijkingen doet
de pootgoedsector geen goed. Dat
het zo ver gekomen is, is een blama
ge voor de NAK-organisatie".
Voorzitter P. van Nieuwenhuyzen
voegt daaraan toe dat Rivieren-
Delta zal moeten knokken om lan
delijk op één lijn te komen. "Een
landelijk certificaat. Nu onze delta's
op bladrol gecontroleerd zijn moe
ten ze eigenlijk 10 cent meer op
brengen".
EG-normen
Steeds meer landen gaan zich met
aardappelvermeerdering bezighou
den. Franse poters komen Neder
land al binnen. Schotland en
Engeland gaan zich ontwikkelen.
Hoe is het met het keuringsbeleid
binnen de EEG gesteld, vragen te
lers zich af. "EEG-normen gaan uit
van het minima", antwbordt direc
teur J. Bultje. "Onze Nederlandse
eisen zijn aanzienlijk scherper. Zon
der deze opstelling hadden wij nooit
onze huidige exportpositie en kwali
teit gehaald". Uit de discussie valt
op te maken dat een Nederlandse A
niet te vergelijken is met een buiten
landse A. Voldoet een poter aan de
minimum EEG-norm dan is die ge
lijkwaardig aan een Nederlandse C.
Pootgoedtelers willen een uniformi
teit binnen de Europese klasse
indeling.
Via achterdeur
Geluiden dat afgekeurde poters via
een achterdeur bij de consumptiete
lers terechtkomen worden door de
vergadering uiterst serieus geno
men. "Materiaal dat is afgekeurd
voldoet niet aan de minimum eis",
stelt de heer Bultje. "Al naar gelang
het percentage van besmetting kan
een opbrengstderving voor een con
sumptieteler fors oplopen. Een
besparing van een paar honderd
gulden kan uiteindelijk resulteren in
een minderopbrengst van een paar
duizend gulden per hectare. Aard
appelen ontwikkelen zich niet ver
der dan bloemkooltjes.
In dit opzicht levert de aankoop van
afgekeurd materiaal bij voorbaat
verlies op. Aangesloten telers die
zich met zulke praktijken bezighou
den hangt royering of een forse boe
te boven het hoofd. Niet-leden
kunnen via de AID met de officier
van justitie in aanraking komen".
Pootgoedtelers vrezen dat uitplan-
ten van niet volwaardig plantmateri-
aal voor extra besmetting zal
zorgen. Als zodanig moeten zij ver
scherpt opletten en mogelijk meer
kosten maken. Na afloop van de
vergadering was te horen dat poot
goedtelers geen pardon zullen heb
ben met consumptietelers die hun,
van twéé kanten, schade be
rokkenen.
Voor het nieuwe seizoen krijgen de
pootgoedtelers al bij voorbaat een
strak spuitadvies mee. "Vanaf op
komst tot loofvernietiging wekelijks
spuiten met de juiste middelen. Tij
dens groeizame dagen om de vijf
dagen".
J.v.T.
Zaaitijd
Voor de meeste gewassen is er een
duidelijke relatie tussen de zaaitijd
en de opbrengst. Vroeg zaaien geeft
in het algemeen meer groeidagen,
waardoor de potentiële opbrengst
toeneemt. Hebben we echter bij
vroeg zaaien ongunstige groei-
omstandigheden, dan kan een ver
traagde opkomst en een dunne
stand het gevolg zijn. De kans op
aantastingen door bijvoorbeeld bo
demschimmels en insekten neemt
toe. Nachtvorst kan in het kiemsta-
dium schade geven, waardoor een
voorsprong in groei teniet gedaan
wordt. Ook het vormen van schie
ters kan een dermate grote vorm
aannemen dat dit niet ten goede
komt aan de kwaliteit van het pro-
dukt. Het is duidelijk dat u een com
promis moet zoeken tussen een
maximum aantal groeidagen en het
risico van ongunstige groeiomstan-
digheden.
Belangrijk is dat elk perceel een ver
schillend gunstig moment heeft
voor het zaaien. Dit moment kan elk
voorjaar weer anders zijn. Het mo
ment van zaaien is niet afhankelijk
van de kalender of uw buurman.
Grondbewerking
De vochttoestand van de grond op
het moment van bewerken is erg
belangrijk. Voor het maken van een
goed zaaibed moet de grond vol
doende diep opgedroogd zijn. Dit
voorkomt versmering in de onder
grond en bevordert een goede ver
kruimeling.
Als de grond goed en vlak geploegd
is, is één bewerking voldoende.
Meerdere grondbewerkingen kosten
extra tijd en brandstof, geven struc-
tuurschade aan de bodem en
kosten dus opbrengst. Gebruik geen
aangedreven werktuigen als het niet
nodig is. Maak de grond niet te fijn
om verslemping te voorkomen. Een
belangrijk punt bij de zaaibedberei-
ding is de diepte van de grondbe
werking. Gewassen als
suikerbieten, uien en vlas moeten
ondiep (2 2,5 cm) gezaaid wor
den. Hoe vroeger gezaaid wordt,
hoe ondieper het zaad moet liggen.
Het zaad moet op een vaste onder
grond liggen, zodat het kan beschik
ken over voldoende vocht. Zaaien in
losse grond zal een onregelmatige
opkomst tot gevolg hebben.
Bij een hoofdgrondbewerking in het
voorjaar op lichte gronden is het
verstandig een vorenpakker te ge
bruiken, als u vrij snel daarna wilt
zaaien. Het poriënvolume in de
bouwvoor herstelt zich dan sneller
en vocht uit de ondergrond kan
sneller naar boven komen. Dit wordt
ook wel de capillaire opstijging van
bodemvocht genoemd. Vooral in
een droge periode tijdens het zaaien
is dit belangrijk voor een vlotte op
komst. Een nadeel van het gebruik
van luchtbanden als vorenpakker is
dat de verdichting vooral boven in
de bouwvoor plaatsvindt. Het doel
is een snelle aansluiting met de on
dergrond te krijgen Een vorenpak
ker met grote stalen ringen voldoet
beter aan deze doelstelling.
Banden en bandenspanning
Bij het maken van een ideaal zaai
bed zouden we het liefst over het
land zweven, zodat er geen sporen
ontstaan. Helaas is dit nog geen
werkelijkheid.
Waar moet u op letten als u met uw
trekker het veld ingaat!
Rij niet méér over het land dan
echt nodig is.
Bodemdrukken groter dan 1 bar
geven schadelijke verdichtingen.
Wanneer uw trekkerbanden niet
met een bandenspanning kun
nen rijden die lager is dan 1 bar,
dan is de eerste optie om kooi-
wielen te gebruiken. Het monte
ren van kooiwielen in het land is
lastig, maar de verdichting en in-
sporing van de grond blijven dan
minimaal! Deze insporing is door
een grondbewerkingswerktuig
beter weg te werken dan de in
sporing van dubbel-lucht
banden.
De tweede optie is het systeem
van dubbel-lucht op rijenafstand.
Twee smalle banden op afstand
geven afzonderlijk een minder
diepe verdichting in de bodem
dan één brede band met dezelf
de bandenspanning. Zit dubbel-
lucht tegen elkaar aan dan is het
één band! In dit geval zal de ban
denspanning in beide banden
flink omlaag moeten, om geen
schadelijke verdichting in en on
der de bouwvoor te krijgen.
De meest luxe optie is de toe
passing van brede lagedrukban-
den. Er hangt een behoorlijk
prijskaartje aan deze banden,
maar de bodemverdichting is
met een realiseerbare ban
denspanning van 0.4 - 0.5 bar
zeer gering. Voor de grotere be
drijven zijn deze banden snel
rendabel.
Voer veldwerkzaamheden uit on
der droge omstandigheden. Hoe
droger de grond is, hoe minder
verdichting er optreedt.
Het belangrijkste van dit verhaal is
dat u de bandenspanning van de
trekkerbanden bij veldwerkzaamhe
den zo laag mogelijk houdt. Schade
die is aangebracht op diepere lagen
is moeilijk te herstellen. Dus het ge
hele seizoen lang zal er aandacht
moeten zijn voor het gebruik van de
juiste banden en bandenspanning.
Wintertarwe en zomertarwe
Onkruidbestrijding
Doordat veel wintertarwe-percelen
laat gezaaid zijn en zomertarwe pas
gezaaid is, zal de onkruidbestrijding
nog aandacht vragen. Let goed op
of er duist in de tarwe staat. Enkele
duistplanten per m2 kunnen al voor
een flinke schade zorgen. Is de duist
in de wintertarwe nog klein dan kan
met isoproturon-bevattende midde
len (bijvoorbeeld Aareion, Tolkan S,
Bifenix N e.a.) een bestrijding uitge
voerd worden. Wanneer u ook klei
ne breedbladige onkruiden wilt
bestrijden is een combinatie van
middelen mogelijk. In de nieuwe
Handleiding Gewasbescherming
van de DLV staan verschillende mo
Bij een hoofdgrondbewerking in het voorjaar op lichte gronden is het
verstandig een vorenpakker te gebruiken als u vrij snel daarna wilt
zaaien.
gelijkheden vermeld. Puma Super is
een nieuw middel dat uitgestoelde
duist, windhalm en wilde haver pri
ma bestrijdt.
Het middel heeft alleen een contact
werking, dus niet geraakt is mis.
Wanneer u kleefkruid verwacht kunt
u beter wachten tot alle kleefkruid
er is en dan Starane inzetten. Ally
bestrijdt in alle stadia kamille. Het
middel werkt al goed bij een tempe
ratuur van 6 graden. Voor zomer-
gerst is de dosering 10 gram lager
dan bij wintertarwe. Ally niet toe
passen in zomertarwe. Het is een
krachtig middel bij een lage dose
ring. Oppassen met drift en reinigen
van de spuitmachine is noodza
kelijk.
Dekvruchtgeschiktheid en gras
groenbemesting
De rassen Ritmo, Vivant, Hereward,
Taurus en Estica hebben een 8,5
voor dekvruchtgeschiktheid. De zo
mertarwe rassen Minaret en Baldus
hebben een 7 en het zomergerst-ras
Prisma heeft een 7,5. De stand
dichtheid van de tarwe mag niet te
hoog zijn, anders stikt het gras on
der de tarwa Wanneer u 'een gras-
groenbemester wilt doorzaaien is
het belangrijk het zaad iets in te
werken. Wanneer u een bodemher
bicide of groeistoffen heeft ingezet
in het voorjaar, kan er geen gras in
gezaaid worden.
Stikstofbemesting
Voor wintertarwe ligt de basis be
mesting op 140 kg N minus de
voorraad. Voor zomertarwe is dat
20 kg N minder. Wanneer u Baldus
heeft gezaaid kan de basisgift gelijk
zijn aan die van wintertarwe. Dit
zomertarwe-ras kan meer stikstof
verdragen. Het is belangrijk te we
ten wat de bodemvoorraad van
stikstof is om een juiste inschatting
van de stikstofbemesting te maken.
Heeft u geen analyse uit laten voe
ren, dan kunt u met een stikstof
venster van 50-100 m2, eventueel
de eerste gift nog bijsturen.
Aardappelen
Binnenkort wordt op veel bedrijven
het pootgoed gebracht. Controleer,
vóórdat de vracht gelost wordt, of
de partij voldoet aan de eisen. Con
troleer een aantal zakken op de aan
wezigheid van Phytophthora,
Rhizoctonia, bacterieziekten en Fu-
sarium. Ook het aantal knollen per
baal is belangrijk, zodat u weet of u
voldoende pootgoed heeft gekocht.
Vindt u afwijkingen of twijfelt u aan
de kwaliteit van de partij, laat de
N.A.K. dan een APK-keuring (Aan
vullende Partij Keuring) uitvoeren.
Hiermee kunnen later teleurstellin
gen worden voorkomen.
Voorkiemen
Voor de consumptie-teelt kan voor-
kiemen voordeliger zijn wanneer bij
voorbeeld een laat ras geteeld
wordt. Bij het telen op zware grond
kan zo 7-10 groeidagen gewonnen
worden. Ook voor een ras met een
laag onderwatergewicht (Agria) kan
dit perspektief bieden. Een voldoen
de hoog onderwatergewicht en een
eerder oogstbaar produkt is veel
waard. Enkele rassen die in aanmer
king komen voor voorkiemen zijn:
Agria, Amadeus, Asterix en
Remarka.
Wanneer u geen voorkiemsysteem
heeft dan is opwarmen en afharden
in netzakken van 50 kg ook een mo
gelijkheid. Plaats de zakken nooit in
een afgesloten ruimte waar kiem-
remmingsmiddelen zijn gebruikt.
Voor de pootgoedteelt heeft het
voorkiemen extra voordelen, te
weten:
Snelle opkomst geeft meer
weerstand tegen rhizoctonia.
De opkomst zal regelmatiger zijn
wat de selectie ten goede komt.
Vroegere selectie mogelijk op se
cundair viruszieke planten. Als
de zieke planten eruit zijn voor
dat de luizen komen zijn de
besmettingsbronnen in het per
ceel weggehaald.
Ouderdomsresistentie van de
planten is eerder in de tijd be
reikt, waardoor de planten min
der vatbaar zijn voor
virusaantasting.
Er kan wellicht minder gespoten
worden tegen luizen.
De gewenste sortering is eerder
bereikt, waardoor eerder gerooid
kan worden. Dit geeft ook min
der kans op een late virusaan
tasting.
Uiteraard kost voorkiemen meer ar
beid en vraagt speciale apparatuur.
Het voorkiemsysteem van Joppe
kan ook verkregen worden als zelf
bouwpakket, waardoor kosten
bespaard kunnen worden. Deze ma
nier van voorkiemen vraagt al veel
minder arbeid dan het systeem met
de voorkiembakjes. Wil het rende
ment van voorkiemen goed zijn dan
is het wel noodzakelijk dat de poters
uiterst voorzichtig geplant worden.
Een snarenbed-pootmachine of een
koningsplanter komen dan het eerst
in aanmerking,
ing. J.C. Harmsma,
bedrijfsdeskundige
team Akkerbouw Westmaas
