Marktgerichte benadering in
tuinbouw verdient navolging
boerderijenstichting zeeland
Nieuw begin voor bedrijfsbeëindigers
Ir. Duffhues op 3 CLO-vergadering:
"Toekomstdag" op Volkshogeschool op 23 januari 1992
Oplossing foto-prijsvraag van au
gustus 1991. De linkse foto is
van de boerderij "Landlust" van de
familie P. van der Maas, Scherpenis-
sevveg 1 te Geersdijk. De houten
schuur met rieten dak is nog bijna
geheel in oorspronkelijke staat. De
schuur wordt nu gebruikt voor fruit-
opslag.
De rechtse foto is van de ver
bouwde boerderij '"t Hof Welgele
gen" van de familie Hupkes aan de
Noordweg 402 te St.-Laurens. Deze
oude boerderij van 1622 is met sub
sidie van Monumentenzorg heel
mooi gerestaureerd.
Prijsvraagfoto's van de vorige
keer, links de boerderij Landlust
Als goede inzender heeft C.D.
Scherp uit Geersdijk de poster van
de Zuidwestelijke Delta vanuit de
Ruimte gewonnen.
De nieuwe prijsvraagfoto's zijn van
boerderijen waar de naam met pan
nen van een afwijkende kleur in het
dak zijn gezet. De vraag is dus weer,
waar staan de boerderijen Hollands-
Hoeve, Bus-Hoeve en Hof Rumoirt?
Bij de laatste is de kleur van de pan
nen minder afwijkend en dus niet zo
duidelijk te zien. Oplossingen voor
30 december te zenden aan ZLM -
Land- en Tuinbouwblad, Postbus
46, 4460 BA Goes.
Boeren zijn jaren bezig geweest met
het bevuilen van hun eigen nest.
Dat zei de nieuwe direkteur Land
bouw, Natuur en Openluchtrekrea-
tie van het ministerie van Landbouw
in de provincie Noord-Brabant, ir. W.
Duffhues, dinsdagavond 26 novem
ber jl. op een druk bezochte verga
dering van de 3 Centrale
Landbouworganisaties in het Land
van Altena en Biesbosch. "We
moeten er voor zorgen dat onze
kinds-kinderen ook nog op een ge
zonde bodem kunnen produceren.
Er is een goede toekomst voor de
landbouw in Nederland maar de ba
kens zullen definitief en rigoreus om
moeten, anders zal de landbouw
verstikken in de problemen die ze
zelf veroorzaakt", aldus de LNO-
direkteur.
De heer Duffhues was uitgenodigd
om zijn visie te geven op de huidige
en toekomstige gang van zaken in
de landbouw. Hij benadrukte nog
eens de grote problemen waarvoor
de landen in het voormalige "Oost
blok" zich gesteld zien. Ook in Zuid-
Amerika doen zich gelijksoortige
problemen voor. Er zal veel aan
dacht moeten worden besteed aan
de infrastruktuur. Het voedsel zal bij
de mensen moeten komen. Op kor
te termijn heeft de Nederlandse
landbouw goede mogelijkheden,
gelet op de exportmogelijkheden
van ondermeer pootaardappelen.
Op lange termijn konden de Oosteu-
ropese landen weieens geduchte
konkurrenten worden.
Produktiebeperking
Maar ook in de eigen omgeving zijn
er zeer grote problemen. We hebben
te veel geproduceerd, plaatselijk zo
veel dat het tot grote milieu
problemen heeft geleid. Het beleid
is van richting veranderd. Van een
stimulerend beleid zijn we terecht
gekomen in een situatie waarin pro
duktiebeperking een belangrijk poli
tiek item is geworden. Het juiste
instrumentarium is nog niet gevon
den maar duidelijk is al wel dat pro
duktiebeperking door middel van
bijvoorbeeld braaklegging niet goed
werkt. Het is een te luxe regeling,
de kosten zijn gigantisch hoog en de
effekten verwaarloosbaar, aldus
Duffhues. Prijsdaling heeft wel een
vermindering van de produktie tot
gevolg gehad en we zien nu een
W. Duffhues
stabilisering van de produktie.
Weliswaar is de melkquotering op
korte termijn een goede zaak ge
weest, maar voor de lange termijn
dreigen er problemen omdat de
vaart er een beetje uit gaat. De gro
te melkverwerkers zullen zich meer
en meer moeten richten op bulk-
produktie, hetgeen weer mogelijk
heden biedt voor de kleine verwer
kers die nu van het toneel dreigen te
verdwijnen.
De heer Duffhues maakte er geen
geheim van voorstander te zijn van
een sterk marktgerichte aanpak. De
tuinbouw is hiervan een goed voor
beeld. Deze bedrijfstak stond na de
olie-krisis toch ook aan de rand van
de afgrond en niemand geloofde er
meer in, aldus Duffhues. Juist die
marktgerichte benadering heeft de
bedrijfstak goed gedaan. Dit bete
kent echter wel dat het aanpas
singsproces voor veel individuele
bedrijven moeilijk zal zijn. Het moge
duidelijk zijn dat ook in de komende
jaren veel bedrijven zullen worden
beëindigd. Er is geen enkele reden
om aan te nemen dat het aantal be-
drijfsbeëindigers ineens sterk zal af
nemen. Dit zal een geleidelijke
uitbreiding geven naar bedrijven met
grotere eenheden. Ook voor de ak
kerbouw liggen er dan weer kansen
op het gebied van alternatieve aan
wending van gewassen zoals ener
gie, chemie en biotechnologie.
Mooi gebied
Ten aanzien van het Land van Alte
na en de Biesbosch merkte de heer
Duffhues op dat het gebied niet be
dreigd wordt door grote concentra
ties van intensieve bedrijven. Het is
een mooi gebied, maar dat heeft ge
volgen, want het moet mooi blijven.
De provinciale plannenmakers
schrijven allerlei nota's die gevolgen
hebben voor de individuele onder
nemers. Ook voor de bewoners van
het Biesbosch-gebied staan grote
veranderingen op stapel. Het Natio
naal Park noemde de heer Duffhues
een goede zaak, maar voor de direkt
betrokkenen zal het de nodige con
sequenties hebben. Bufferzones zijn
noodzakelijk om de natuur volledig
de kans te geven, maar ze zullen
wel moeten komen binnen voor na
tuur bestemde oppervlakte. Ik wens
geen Nationaal Park met een hele
boel onduidelijkheden", aldus ir.
Duffhues.
Na vele jaren hard werken en leven
voor het bedrijf is bedrijfsbeëindi
ging een moeilijke stap. Door gerin
ge ontwikkelingsmogelijkheden is
(gedwongen) bedrijfsbeëindiging in
de land- en tuinbouw iets wat he
laas steeds meer voorkomt. Om be-
drijfsbeëindigers bij te staan
organiseert de Groene Volkshoge
school Zeeland in samenwerking
met de SEV van de landbouworga
nisaties een 'toekomstdag voor be-
drijfsbeëindigers'.
Ervaring wijst uit, dat bedrijfsbeëin-
digers meer toekomstperspektief
hebben dan wat ze in eerste instan
tie vermoeden. Beëindigers zijn
doorgaans ondernemers, die ge
wend zijn om de handen uit de
mouw te steken, het zijn mensen
die praktisch hun spreekwoordelijk
'gezond boerenverstand' gebruiken,
het zijn mensen die verantwoorde
lijkheden durven en kunnen nemen.
Deze kwaliteiten zijn kwaliteiten die
in onze samenleving veel gevraagd
worden. Dit zowel in professionele
kringen als in vrijwilligerskringen.
Ondanks deze relatief goede toe
komstkansen is bedrijfsbeëindiging
en alles wat daar na komt geen ge
makkelijke zaak voor de betrokke
nen. Bedrijfsbeëindiging is veel
meer dan alleen het stoppen met
het bedrijf en het zoeken naar een
nieuwe baan. De bedrijfsvoering in
land- en tuinbouw is gericht op in
zet van het hele gezin. Afbouwen
van het bedrijf betekent afbouwen
van een stuk gezinstraditie. Zowel
man, vrouw en eventuele kinderen
werden daarbij betrokken. Zoeken
naar nieuwe toekomstperspektieven
beperkt zich doorgaans niet tot al
leen het gezinshoofd. Daarmee is
echter niet gezegd, dat bedrijfs
beëindiging daardoor per se nog
moeilijker wordt. In vele gevallen
kunnen gezinsleden elkaar on
dersteunen door samen te praten
over opbouwende toekomstplannen
voor elk gezinslid. Ondernemers van
verschillende gezinsbedrijven kun
nen elkaar ondersteunen door met
elkaar te praten over hoe zij de toe
komst organiseren. De sociaal-
ekonomische voorlicht(st)ers van de
drie landbouworganisaties rekenen
het tot hun taak om bedrijfsbeëindi-
gers waar nodig diensten aan te
bieden.
Toekomstdag
In samenwerking met de Groene
Volkshogeschool Zeeland organise
ren de S.E.V.-diensten een Toe
komstdag voor bedrijfsbeëindigers
(mannen en vrouwen). Op deze dag
zal de zinvolle toekomstinvulling
centraal staan. Deze invulling is na
tuurlijk iets persoonlijks, maar mid
dels de Toekomstdag hopen de
SEV-diensten van de landbouworga
nisaties de betrokkenen een over
zicht te geven van diverse
mogelijkheden die er zijn na de be
drijfsbeëindiging.
De dag zal bestaan uit een ochtend
en een middagprogramma. In de
ochtend zullen enkele beëindigers
van enige jaren geleden hun verhaal
vertellen over hoe zij hun leven op
nieuw hebben ingevuld. Zij gaan in
op zowel ekonomische, organisato
rische als gevoelsmatige aspekten
van hun keuze. Na een warme maal
tijd zijn er na de middagpauze inlei
dingen van deskundigen op het vlak
van tijdsbesteding. Denk daarbij aan
zowel tijdsbesteding in de vorm van
een nieuwe betaalde baan, alsook
een tijdsbesteding in de vrijwilli-
gerssfeer. Men zal zowel ingaan op
toekomstperspektief voor vrouwen
als voor mannen.
Bij elke spreker is er gelegenheid tot
het stellen van vragen. De bedoeling
is, dat u aan het eind van de dag
een nog beter beeld heeft van uw
toekomstperspektieven. De kosten
van de dag bedragen f 20,—. Heeft
u belangstelling, neem dan kontakt
op met uw SEV-er/ster of met de
centrale SEV op het kantoor Goes.
De toekomstdag vindt plaats op
donderdag 23 januari 1992 vanaf
10.00 uur op de Volkshogeschool
Zeeland in Aardenburg.
