'Met pootaardappelen meer uren rendabel te maken'
Olievlas kan konkurrentie
met granen goed aan
Q, Nieuwe teelten 7
Akkerbouwer Rijk te Heinkenszand:
Akkerbouwer Westerbeke teelde voor het eerst 3 hektare
Cebeco voorziet een flinke toename van het areaal olievlas in het ko
mende seizoen
Olievlas is een teelt die steeds meer
opgang begint te maken. Cebeco
heeft dit jaar ruim 400 ha onderge
bracht. Zolang er een aanvulling
komt uit de EEG-pot kan het de kon
kurrentie met granen aan. Voor olie
vlas wordt onder meer afzet
gevonden als grondstof voor de
verf- en linoleumindustrie en voor
bakkerijprodukten. Akkerbouwer A.
Westerbeke uit Vogelwaarde zaaide
afgelopen voorjaar 3 ha in als alter
natief voor vezelvlas.
"Op de gebruikelijke manier vezel
vlas verbouwen bood voor ons geen
perspektief meer. Olievlas is een ge
schikte vervanger omdat het als
dekvrucht kan dienen voor veld-
beemd. Olievlas heeft minder vezel
maar meer zaad. De teelt op zich
verschilt weinig met vezelvlas. Eind
maart gaat 70 kg zaaizaad van
f 4,50 per kg de grond in", zegt de
heer Westerbeke. Zoon Wim voegt
daar aan toe dat niet te dik gezaaid
moet worden. "Olievlas kan daar
door beter uitstoelen. Een magere
stikstofgift is wenselijk om legering
te voorkomen. De onkruidbestrij-
ding gebeurt bij ons met het lage
doseringssysteem. Dient olievlas
niet als dekvrucht, dan past een bo
demherbicide. Trips en aardvlooien
kunnen bij niet tijdig spuiten voor
schade zorgen".
Zware grond
In Zeeuws-Vlaanderen is dit jaar 50
ha olievlas verbouwd. De gemiddel
de opbrengst lag er op 2100 kg. Bij
Westerbeke lag de opbrengst hoger
omdat op zware grond geteeld is.
"Op zware grond doet olievlas het
beter", merkt A. Westerbeke op.
"Hoe korter het gewas des te beter,
dit in tegenstelling tot vezelvlas. Het
gaat om de bolletjes. Verschillen in
opbrengst ontstaan volgens mij ook
door de manier van oogsten. Er zijn
drie mogelijkheden. Met de vlasma
chine trekken en op sprei leggen,,
met de zwadmaaier maaien en
daarna bij goede weersomstandig
heden dorsen of van stam dorsen.
Vader en zoon Westerbeke:
"Olievlas past goed in
de vruchtwisseling".
Ik heb van stam gedorst en weinig
zaadverlies gehad. Het vochtgehalte
was met 9% precies goed. Dorsen
waar het vlas getrokken is geeft
meer verontreinigingen met o.a.
zand. Veertig jaar geleden verbouw
den ze op Zeeuws-Vlaanderen ook
al olievlas en toen kwam van stam
dorsen ook als beste uit de bus".
Een belangrijke faktor is volgens
Wim Westerbeke dat je niet te snel
moet gaan maaien of dorsen. "Eind
september moet je eigenlijk tegen
jezelf zeggen. Ik moet mijn olievlas
nog dorsen". Wim vindt dat olievlas
de konkurrentie met granen goed
aan kan. "Een groot voordeel van
olievlas is dat het wat gewasbe
schermingsmiddelen en bespuitin
gen aangaat aanmerkelijk minder
kost dan wintertarwe. Als je een ge
middelde opbrengst kunt realiseren
die tussen de 2000 en 2500 kg ligt
komt het met f 1,40 per kg hoger
uit dan tarwe. De post zaaizaad is
wat hoger. Aan bemesting kost het
minder. Belangrijk is verder dat tij
dens het dorsen de beschadiging
van het zaad niet boven de 5% uit
komt. Als bakkerijgrondstof is het
dan ongeschikt".
Weinig problemen
De teelt op zich heeft afgelopen jaar
weinig problemen gegeven. Wester
beke senior brengt naar voor dat de
teeltdeskundigen als het ware meer
moesten leren dan de boer zelf.
"Voor Cebeco is het ook moeilijk. Ik
verwacht voor 1992 een uitbreiding
in de regio. Een hoog saldo geeft
olievlas niet, maar het past goed in
de vruchtwisseling. Grote risiko's
zijn er niet aan verbonden. Qua
weersomstandigheden kan het
meer hebben dan graszaad en gra
nen". Vaststaat nu al dat bij Wester
beke in 1992 wederom 3 ha olievlas
op een totale bedrijfsoppervlakte
van 50 ha geteeld zal worden. Ce
beco verwacht volgend jaar het are
aal olievlas tot boven de 1000 ha te
kunnen uitbreiden.
'Consumptietelers die jaarlijks 24
cent maken moeten niet met poot-
goed beginnen'. Een advies van de
heer M. Rijk aan akkerbouwers met
belangstelling voor aardappelver
meerdering. Rijk heeft te Heinkens
zand een akkerbouwbedrijf van 50
ha en verbouwt sinds 1986 jaarlijks
4 ha pootgoed. Via commissionair
J.B. de Jonge teelt hij voor Wolf
Wolf het AM-ras Diamant op land
met een gemiddelde afslibbaarheid
van 25%.
'Voor aardappelvermeerdering heb
ik gekozen om zo meer uren renda
bel te maken. De teelt was inpas
baar en doordat zoon Eric ook op
het bedrijf werkt kan sorteren in fa
milieverband gebeuren. Door een
AM-ras te kiezen kan het areaal
aardappelen iets uitbreiden. Als ex
tra investering is er koelruimte bijge
bouwd omdat pootaardappelen niet
naast consumptie kunnen worden
opgeslagen. Tot heden toe bevalt
pootgoed me wel, al is het geen rijk
maker. Echt leergeld heb ik nog niet
hoeven te betalen. Alleen zat er een
jaar tussen waar het percentage uit
val door pok erg hoog was. Qua
prijs is een ras als diamant stabiel.
Het jaar 1990 kende een lagere op-
brengstprijs. Dit kwam ondermeer
door de toestanden in het Midden
Oosten'.
Selecteren
Akkerbouwer Rijk was zes jaar gele
den de eerste in de streek die met
pootgoed begon. Nu zijn al zo'n zes
collega's gedeeltelijk overgescha
Rijk ziet toekomst in de teelt van pootaardappelen
keld. Het selecteren heeft hij, na ad
viezen en begeleiding van de
afnemer, min of meer zelf geleerd.
Voor de toekomst ziet het er naar
uit dat de tak pootaardappelen zich
uitbreidt naar 6 ha. Dit ten koste
van de consumptierassen Bintje en
Marijke die bij McCain een bestem
ming vinden.
'Uitbreiding van de teelt zal in
hoofdzaak van de overheid afhan
gen. Als het mes rigoreus in de ge
wasbeschermingsmiddelen worden
gezet zal Nederland zijn goede kwa
liteit niet kunnen behouden. Zonder
bepaalde bestrijdingsmiddelen zijn
poters niet virusvrij af te leveren.
Een soepel toelatingsbeleid door de
overheid is hier op zijn plaats'.
Perspectieven
Voor het Zuidwesten ziet de heer
Rijk nog perspectieven. 'Wat de
bacterieziekten betreft zitten we
gunstig ten opzichte van het noor
den. Wel kunnen luizen hier een
plaag vormen, waardoor je altijd
alert moet zijn. Nieuwe telers raad ik
aan eerst een selectiecursus te vol
gen en ervaring op te doen bij een
pootgoedbedrijf. Een seizoen elders
selecteren en niet te vergeten sorte
ren is de beste leermeester'.
Rijk vindt dat het financiële rende
mentvan consumptie-en pootaard
appelen zich moeilijk laten
vergelijken. De pootgoedprijs volgt
min of meer de afzetontwikkeling
van de consumptie-aardappelen.
Globaal genomen houdt hij
f 2.000,— per ha meer over. Dit
bedrag is een vergoeding voor se
lecteren en sorteren. Aan de andere
kant is de kostenpost hoger. Aan
uitgaven als plombe- en areaalhef
fing, NAK en Stopa is f 1.500,—
meestal ontoereikend. Zolang de ex
port goed blijft lopen hebben vader
en zoon Rijk vertrouwen in de toe
komst. 'Als de extra gemaakte
kosten maar worden betaald'.
