Argwaan bij tuinbouw over
octrooi- en kwekersrecht
Zorgwekkende situatie witloftrekkerij
heeft gevolgen voor telers pennen
Toelating nieuwe middelen
komt ernstig in de knel
Meer hardfruit in Engeland
Cijfers en informatie bloembollen
Afdeling tuinbouw KNLC ongerust
18
Een rooier van witiofpennen in aktie.
Hobaho b.v., veiling in- en verkoop
bureau van bloembollen heeft on
langs het boekje 'Statistieken
Gladiolen/Dahlia's/Lelies 1991' uit-
gegeven.-
Aan de hand van de door de
BKD/PVS uitgegeven overzichten
van de areaalopplant gladiolen, dah
lia's en lelies is een uiterst handig
boekje samengesteld.
Het boekje bevat uiterst behulpza
me informatie voor telers en broei-
ers van deze produkten.
Geïnteresseerden kunnen dit boekje
gratis aanvragen bij Hobaho b.v.,
Postbus 6, 2160 AA Lisse of telefo
nisch bij de heer Ad van Zeist,
02521-34777/34765.
Moerland merkt verder op dat de
prijs van de vrije pennen flink is ge
zakt. "De kontraktprijs ligt op 6
cent per stuk of f 290,— per ton.
Vrije telers moeten het nu doen met
5 cent of f 240,— per ton. Dit heeft
\dan weer als gevolg dat niet ieder
kontrakt netjes wordt nageleefd.
Met name grote trekbedrijven, waar
het krediet door de bank is terugge
draaid, proberen nu, om te overle
ven, wat van de kontraktprijs af te
halen".
Nog geen geld gehad
Witlofpennenteler de heer J. Sonne
veld uit Fijnaart heeft bij Moerland 6
ha onder kontrakt en onderstreept
de zorgwekkende situatie. "Ver
schillende pennentelers moeten van
vorig jaar nog geld hebben. Het gaat
om bedragen van, inkl. koelkosten,
tienduizenden guldens. Tot
f 150.000,— komt voor. De banken
proberen eerst het eigen geld terug
te krijgen zodat uiteindelijk de pen-
nenvermeerderaar de dupe is".
Akkerbouwer Sonneveld teelt jaar
lijks 6 ha witlof. Dit tot heden toe,
met opbrengsten van 25 ton, naar
volle tevredenheid. Granen zijn
sinds twee jaar op het 40 ha grote
bedrijf verdwenen. Er voor in de
plaats zijn AM-aardappelen, sprui
ten, winterpeen en plantuien geko
men. "Met een gemiddelde
afslibbaarheid van de grond van
25% was het goed mogelijk om
over te schakelen. Een belangrijk
voordeel is overigens dat ik vroeg
kan zaaien en daardoor vroeger
oogsten. De teelt van witlof heeft
het voordeel dat het prima in de
werkverdeling past. Het wiedwerk
begint half juni en dan is het werk in
de bieten klaar.
Ondanks een erg late opkomst dit
jaar valt de opbrengst niet tegen. In
september is eenmaal beregend. Dit
meer om de wortelluis te bestrijden.
Met een financiële opbrengst van
f 7.500,— per ha komt deze teelt
aanmerkelijk hoger uit dan winter
tarwe. De teeltkosten liggen op zo'n
f 2.500,—. De post zaaizaad is voor
rekening afnemer".
Sonneveld spreekt persoonlijk van
een drama binnen de witloftrekkerij
en denkt dat er 50% af zal vallen.
"Hierdoor zal het rendement binnen
de witlofpennenteelt hoogstwaar
schijnlijk worden aangetast".
Vanaf januari tot september 1991
hebben witloftrekkers te maken ge
had met prijzen die ver onder de
kostprijs lagen. De middenprijs lag
op f 1,20 terwijl de trek bij f 2,30
lonend begint te worden. Veel be
drijven zitten flink in de financiële
problemen. Voor de telers van wit
iofpennen heeft dit tot gevolg dat
dc afzet hier en daar stagneert en
dat de prijs van de vrije pennen fors
lager is.
"Menig witloftrekbedrijf draait mo
menteel bij de gratie van de bank",
zegt de heer B. Moerland. Hij is
akkerbouw-commissionair te Hey-
ningen en zet jaarlijks 40 ha witlof
wortels af. Zelf heb ik met
problemen nog niet te maken gehad
omdat ik zaken doe met hoofdzake
lijk familiebedrijven die het niet al
leen van witlof moeten hebben.
Melkvee of b.v. aardbeien hebben
daar het verlies goedgemaakt. Voor
de nabije toekomst zie ik het som
ber in. Ondanks een hoge export
blijft de markt overvoerd. Een nega
tief punt is dat voornamelijk in
Frankrijk de witloftrekkerij sterk is
uitgebreid".
Akkerbouwer J Sonneveld uit Fijnaart bekijkt een wagen pas gerooide witiofpennen. Zowei opbrengst
ais kwaliteit zijn dit jaar bij hem goed.
Het niet-funktioneren van de Com
missie Toelating Bestrijdingsmidde
len (CTB) loopt als een rode draad
door het advies van het Landbouw
schap over het Meerjarenplan Ge
wasbescherming. De afdeling
tuinbouw van het KNLC veron
derstelt dat de CTB óók moet advi
seren over de sanering van veertig
procent van het aantal werkzame
stoffen voor 1995. Ze vreest dat er
dan van toelaten helemaal niets
meer komt.
De afdeling tuinbouw was tevreden
over het advies van het Landbouw
schap. Een prima stuk, zo werd
gesteld. We hopen dat de politiek
ernaar gaat handelen. "Het stuk
ademt de sfeer dat het hele beleid
staat of valt met een beter toela
tingsbeleid", constateerde Wim
Valk. De overheid schiet hier in haar
taak duidelijk tekort. Als het toela
tingsbeleid niet op zeer korte termijn
aan sluitende en aan termijnen ge
bonden procedures gebonden
wordt, dan wordt uitvoeren van het
hele Meerjarenplan ernstig ver
stoord, zo stelt het Landbouwschap.
Achterstand
De CTB kampt al met een enorme
achterstand, er liggen nog steeds
zo'n dertig tot veertig middelen op
de plank. Het Landbouwschap
constateert dat ook in 1991 op dit
punt geen verbetering is waar te ne
men; er werden tot nu toe slechts
twee nieuwe middelen toegelaten.
De overheid is bezig met een reor
ganisatie van de commissie, die drie
jaar moet gaan duren. De vrees is
dat dit een nieuwe reden voor ver
traging is.
Tegelijk moet als onderdeel van het
zogenaamde stoffenbeleid 65 pro
cent van het aantal werkzame stof
fen (dat zijn er 300) gesaneerd
worden. Voor 1995 moet daarvan al
veertig procent gesaneerd zijn. Met
dit onderdeel van het beleid heeft
de landbouw toch al de meeste
moeite. Als nu de CTB ook deze sa
neringsoperatie voor haar kiezen
krijgt komt er van de toelatingspro
cedures helemaal niets meer te
recht, stelde de afdeling. "De CTB
moet eerst de toelatingen doen voor
ze aan de sanering begint", eiste
daarom C. Ruhé (DVLG).
Ruhé wees er verder op dat bij de
milieukriteria voor het saneren van
middelen gekeken moet worden
naar de wijze van gebruik van een
bepaald middel. Als een bepaalde
werkzame stof niet of slecht af
breekt kunnen daardoor reeksen
van middelen ter diskussie komen.
Maar het maakt nogal wat uit of
een middel in de volle grond wordt
gebruikt of in een gesloten systeem.
Argwaan. Zo is de reactie van de af
deling tuinbouw van het KNLC te
omschrijven als het gaat over
kwekers- en octrooirecht. De afde
ling ziet de gevaarlijke kanten voor
de teler maar weet zich een leek op
dit terrein vol juridische voetangels
en klemmen.
Aanleiding tot de discussie was de
ze keer een conceptbrief van de Ne
derlandse Tuinbouwraad, over de
afbakening tussen beide rechten.
De Tuinbouwraad verenigt bij de
tuinbouw betrokken organisaties. In
een brief aan minister Bukman wil
zij hem een helder beeld geven van
de visie van het Nederlandse be
drijfsleven. Voor de afdeling tuin-
De Engelsen rekenen dit jaar op een
appeloogst van 302.000 ton tegen
een totale produktie van 264.000
ton vorig jaar. Van het belangrijkste
ras, de Cox's Orange Peppin, be
draagt de geraamde opbrengst
109.000 ton (vorig jaar 97.000
ton). Engeland is een belangrijke af
zetmarkt voor Nederlandse Cox. In
het afgelopen seizoen bedroeg de
export van Cox naar Engeland ruim
10.000 ton. De Nederlandse pro
duktie van Cox bedroeg vorig jaar
54.000 ton, dit jaar is deze geraamd
op slechts 19.000 ton.
Ook de perenproduktie is met
40.000 ton wat groter ingeschat
dan de produktie van vorig jaar
bouw riep de conceptbrief echter
vooral vragen op.
De verhouding tussen octrooi- en
kwekersrecht bij de bescherming
van plantenrassen is geen gemakke
lijk onderwerp. Het uitgangspunt
vanuit de telers is duidelijk: planten
rassen moeten alleen via het kwe
kersrecht beschermd worden en
niet via octrooien.
Grensgebied
Er ontstaat echter een schemerig
grensgebied als er biotechnologi-
sche technieken in het spel komen.
Op die technieken mag octrooi aan
gevraagd worden, zo vindt ook de
afdeling tuinbouw. Als de genen
van een plant via dergelijke technie-
(37.000 ton). Van het belangrijkste
perenras in Engeland, de Conferen
ce, wordt de produktie met 31.000
ton ongeveer even hoog geschat als
vorig jaar (29.000 ton). De produk
tie van Conference in Nederland
wordt dit jaar geschat op 46.000
ton, tegen een produktie van
45.000 ton vorig jaar. De export van
dit ras naar Engeland kwam vorig
jaar uit op ruim 22.000 ton.
Overigens waren de ramingen van
de appel- en perenoogst in Engeland
aanvankelijk hoger. Eind augustus
heeft het Engelse ministerie van
Landbouw de ramingen naar bene
den bijgesteld.
ken worden veranderd moet het oc
trooi zich echter niet zover
uitstrekken dat ook het nieuwe ras
dat er uit ontstaat onder het octrooi
valt.
Op het moment dat er namelijk oc
trooien in het spel komen houdt het
vrije gebruik dat de ene kweker nu
van de resultaten van de andere
mag maken op. 'Octrooien zijn een
eindstation', formuleerde Wim Valk
(WLTO) het, 'dan komt niemand er
meer aan'. De belangen zijn groot,
zowel bij de veredelaars als bij de te
lers. Klaas van der Woude haalde
nog eens naar voren dat biotech-
bedrijf Mogen in Europees verband
het octrooirecht veilig wil stellen, 'zij
nemen geen genoegen met uit
bouw van het kwekersrecht'.
Vergoeding redelijk
Het uitgangspunt voor de afdeling
tuinbouw is een vrije beschikbaar
heid van het genetisch materiaal.
De afdeling tuinbouw bestrijdt niet
dat een vergoeding redelijk is en dat
de rechten van de vermeerderaar in
de gaten moeten worden gehouden.
Ook is ze het ermee eens dat als
een nieuw ras elementen van een
bestaand ras bevat de kweker van
dat bestaande ras recht heeft op
een vergoeding. Maar een vergoe
ding moet 'redelijk' zijn. De afdeling
vraagt zich daarom af hoe een der
gelijke vergoeding moet worden
vastgesteld. 'Wie beoordeelt de ma
te waarin een nieuwe ras op een
bestaand ras overeenkomt', zo
vroeg C. Ruhé (DVLG) zich af. Hij
heeft daarover grote zorgen.
Gerard Westerhof
