In 1990 barstte de bom
Jaarverslag ZLM door Ledenraad vastgesteld
14
Zoals gebruikelijk heeft de Leden
raad in zijn vergadering van vrijdag
25 oktober j.l. behalve de financiële
jaarstukken ook het jaarverslag van
de ZLM over 1990 vastgesteld. Om
dat dit verslag mede dient als ver
antwoording voor de aktiviteiten,
die de ZLM in het vorige jaar heeft
ontplooid, achten wij van het be
lang de meest in aanmerking ko
mende passages in het Land- en
Tuinbouwblad te publiceren. Veel
aandacht wordt in het jaarverslag
uiteraard besteed aan de akkerbouw-
akties, die in 1989 reeds waren
begonnen.
Op 12 februari organiseerden COPA
en 3 CLO een demonstratieve bij
eenkomst op diverse plaatsen in de
EG. De Nederlandse delegatie ging
naar Aken om te protesteren tegen
de voorstellen van de Europese
Commissie. Vanuit het ZLM-
werkgebied namen zo'n 250 perso
nen aan de demonstratie deel.
Een week na deze demonstratie
barstte de bom en bepaalden trek
kers 3 weken lang het beeld van Ne
derland. Het initiatief voor deze zeer
massale akties lag bij 2 ZLM-
vrouwen te weten: Aly Wisse uit
Colijnsplaat en Josje de Koning uit
Kamperland. Zij besloten aan de
vooravond van het kamerdebat over
de motie Ter Veer (herstel van de
graanprijzen tot op het nivo 1988),
dat er steun vanuit de landbouw
aan deze motie moest worden ge
geven via fysieke aanwezigheid. De
motie haalde het niet in de Kamer.
De daarop volgende 3 weken wer
den ongekend massale demonstra
tieve akties opgezet van zeer
uiteenlopende aard: grote trekker-
tocht naar Den Haag (een groot
aantal trekkers bleef wekenlang in
de stad) aanbieden van petities, be
zetting van gebouwen, wegblokka
des, uitdelen van pamfletten en
dergelijke meer. In Zeeland werden
door boeren onder andere de
Westerscheldeveren en de Zeeland-
brug tolvrij gemaakt. Ondanks de
onvermijdelijke overlast toonde het
Nederlandse volk zich overwegend
positief en had begrip voor de wen
sen van de akkerbouwers.
Landbouwhuis aktiecentrum
De ZLM verklaarde van begin af aan
sympathie voor de akties te hebben
en was bereid de nodige hand- en
spandiensten te verlenen. Het Land-
bouwhuis werd enige tijd ingericht
als aktiecentrum voor het Zuid
westelijk aktiecomité.
De akties werden op 9 maart opge
schort. Toen was er duidelijkheid
over de rol van de bemiddelaars, de
later genoemde Commissie van
Goede Diensten onder leiding van
oud-minister J. de Koning. Binnen 3
weken bracht de Commissie een
advies uit. In hoofdlijnen kwam dit
neer op verhoging van de boeren-
graanprijs met 6%, produktiebe-
heersing van de granen via een
taakstelling per lidstaat en de instel
ling van zgn. regionale herstrukture-
ringskommissies. De teleurstelling
was groot toen de Tweede Kamer
het standpunt van minister Braks
over de voorstellen van de Commis
sie accepteerde. Daardoor werd een
groot deel van de voorstellen van de
Commissie van tafel geveegd. De
heer Van der Maas sprak van een
beschamende vertoning en van een
verbroken vertrouwensrelatie tus
sen de Landbouw en de Nederland
se overheid. Niettemin zei hij zich
positief in te zullen zetten voor het
werk van de naar aanleiding van het
advies van de Commissie ingestelde
regionale herstruktureringskom-
missies.
De laatste protestaktie in 1990
vond plaats op 3 december in Brus
sel georganiseerd door COPA en 3
CLO. Aanleiding voor deze de
monstratie was de zeer vergaande
liberalisatie van de EG-markt in het
kader van de GATT-
onderhandelingen. Dertigduizend
boeren, die de diverse produktiesek-
toren vertegenwoordigden uit alle
delen van de wereld, waren in Brus
sel aanwezig, waarvan ruim 300 uit
het ZLM-werkgebied.
*&r
Voorjaar 1990 was Nederland in de ban van de akkerbouwacties.
EG en GATT
De trend in het EG-landbouwbeleid
onderging in 1990 geen wijziging.
De prijsbesluiten pasten in het kader
van het door de EG voorgestane
meer marktgerichte beleid. In de ak
kerbouw daalde de interventieprijs
voor granen als gevolg van het sta
bilisatorenmechanisme met 3%. De
boerengraanprijs bleef evenwel door
het nemen van een aantal bijkomen
de maatregelen - waartoe de Raad
van Ministers zich door de akker-
bouwakties zag gedwongen - op
het nivo 1988/1989. De medever
antwoordelijkheidsheffing bleef ge
handhaafd op 3%.
De prijzen in de zuivelsektor gaven
een dalend beeld te zien. Enerzijds
vanwege een sterke daling van de
wereldmarktprijzen; anderzijds door
een daling van de garantieprijs. De
boerenprijs kwam per saldo 10% la
ger uit. De resultaten in de melkvee
houderij kwamen in 1990 dan ook
aanmerkelijk slechter uit dan in
1989. Evenals in de granen bleef
ook in de zuivel de medeverant
woordelijkheidsheffing (1,5%) ge
handhaafd. Het quoteringsstelsel
bleef eveneens gehandhaafd, zij het
dat de zgn. superheffing van 100%
naar 115% werd verhoogd.
De ZLM vroeg in 1990 voortdurend
en indringend om meer aandacht
voor de GATT-onderhandelingen. De
onderhandelingen gingen zeer ver in
de richting van liberalisatie. De ZLM
stelde zich op het standpunt, dat er
beter geen GATT-akkoord kan ko
men, dan een akkoord dat zo onvol
ledig is.
Zeeuws-V/aanderen werd gedurende lange tijd geconfronteerd met
een vervöersverbod voor varkens en biggen. Op uitnodiging van de
ZLM-kring West Zeeuws-V/aanderen bezocht Landbouwschapsvogr-
zTtteï déf Ma res een aahtèl overvolle varkenshouderijen.
Nationaal beleid
Vele overheidsnota's kwamen uit,
die hun weerslag hebben op de Ne
derlandse land-en tuinbouw. Voort
bordurend hierop publiceerden de
provincies de diverse provinciale mi
lieubeleidsplannen en waterhuis-
houdingsplannen.
De ZLM heeft zich konstruktief op
gesteld en verklaard, dat de land
bouw bereid is tot aanpassingen.
Voorwaarde is wel, dat het beleid
gebaseerd is op redelijkheid en rea
lisme, dat wil zeggen dat de maatre
gelen haalbaar en betaalbaar
moeten zijn. Wordt de agrarische
sektor geen perspektief geboden,
dan zal er geen draagvlak in de land-
bouwpraktijk zijn te verwezenlijken.
De ledenraad van de ZLM heeft dit
in zijn vergadering nog eens expli
ciet uitgesproken. Met name over
het Meerjarenplan Gewasbescher
ming (MJP-G) en daarmee samen
hangend de Milieukriterianota heeft
de ZLM haar grote bezorgdheid uit
gesproken.
De ZLM zag zich in haar pleidooi om
de struktuur van de totale georgani
seerde landbouw extern te laten
doorlichten, gesteund door de Com
missie Van der Stee en de akker-
bouwakties.
Het Landbouwschap besloot het
buro Rijnconsult de opdracht te ge
ven tot doorlichting van het Schap
en in het verlengde" daarvan de 3
CLO. In november verscheen het
eindrapport. Rijnconsult konkludeer-
de, dat het Landbouwschap een
waardevolle funktie heeft, maar wel
moet worden geaktualiseerd. Ook is
een betere afstemming met de 3
CLO's nodig. In dezelfde maand
brachten de 3 CLO hun notitie uit
over samenwerking in 3 CLO ver
band. De ZLM stelde zich op het al
gemene standpunt, dat de
belangenbehartiging in 3 CLO-
verband moet plaatsvinden en dat
het Landbouwschap zich moest be
perken tot de publiekrechtelijke
taken.
Akkerbouw
De akkerbouwakties en daaropvol
gend het werk van de regionale her-
struktureringskommissies liepen als
een rode draad door 1990 heen. De
kommissies kregen als taak regiona
le ontwikkelingsplannen ten behoe
ve van de akkerbouw op te stellen.
De Zeeuwse kommissie kwam on
der voorzitterschap te staan van de
heer Van der Maas. jn de Brabantse
kommissie was de heer Geluk verte
genwoordigd. Voor de noodzakelijke
afstemming van de projekten in het
Zuidwesten werd er een stuurgroep
ingesteld onder leiding van de heer
Van der Maas. De Zuidwestelijke
stuurgroep formuleerde een kleine
40 projektvoorstellen waarvoor van
de overheid in totaal f 112 miljoen
werd gevraagd. Uit deze projekten
werd een prioriteitsstelling gemaakt
van 5 projekten, die van bijzonder
belang werden geacht.
De in de Structuurnota Landbouw
aangekondigde beëindigings- en in
komenssteunregelingen traden in
1990 in werking. De ZLM pleitte
voor breedwerkende regelingen, die
in principe voor elke akkerbouwer
open staan. Voor de inko
menssteunregeling werden in Zee
land en Noord-Brabant meer dan
500 aanvragen ingediend. De ZLM
trok hieruit de konklusie, dat het
met de inkomenssituatie van de ak
kerbouw niet best is gesteld.
Op voorstel van de akkerbouwkom-
missie heeft de ZLM voortdurend
gepleit voor een produktiebeheer-
sing van de granen in EG-verband.
Dit zou kunnen door aan elke
lidstaat een taakstelling op te leg
gen om de produktie te beperken.
Voorts heeft de ZLM gepleit voor
meer aandacht en inzet voor de toe
passing van plantaardige produkten
in de non-food sektor. Dit kan een
oplossingsrichting betekenen voor
de graanproblematiek en bovendien
heeft het een aantal milieuvoorde
len. De inzet van de gelden van de
medeverantwoordelijkheidsheffing
en de wijze waarop met deze hef
fing in andere EG-landen wordt om
gegaan was de ZLM een doorn in
het oog. Vandaar dat de ZLM volle
dig achter het idee van een boycot
van deze heffing stond. Helaas
bleek hierover geen overeenstem
ming mogelijk, waardoor van een
boycot moest worden afgezien.
De aanpassing/omschakeling in de
akkerbouw is een proces, dat een
maal ingezet is en gestaag blijft
doorgaan. De akkerbouwer is er op
zijn eigen wijze mee bezig. Aan hem
wordt een extra mogelijkheid gebo
den door het Grobeka project geïni
tieerd door Cebeco-Handelsraad,
Cebeco-Zuidwest, Veiling Zuid-
Holland-Zuid en de ZLM. Grobeka
richt zich op extra afzetmogelijkhe
den m.n. in de export voor de volle-
grondsgroenteprodukten. Het
hoofdbestuur steunde de ZLM parti
cipatie (5 procent van de aandelen)
in het projekt volledig, aangezien dit
geheel past in haar beleidsvisie.
Tuinbouw
De start van het fruitteeltseizoen
leek desastreus te zijn doordat april
tot 2 keer toe de nachtvorst hard
toesloeg. Er werd gesproken van
een ramp. Gelukkig kwam door de
warme peridoe daarna de nabloei
goed tot ontwikkeling, waardoor
gemiddeld genomen de schade toch
nog meeviel.
Evenals vorig jaar bleef de gelegen
heidsarbeid de gemoederen in de
tuinbouw bezighouden. Er werd
zeer veel overlegd tussen overheid
en bedrijfsleven om tot een oplos
sing te komen. Dit lukte echter niet.
In het najaar was er een patstelling
ontstaan. In de praktijk ontstond
een onwerkbare situatie omdat de
regeling strikt naar de letter en niet
meer naar de geest werd uitge
voerd. Teneinde de impasse te door
breken stelde de ZLM aan 3 CLO
voor om zelf met een konstruktief
voorstel te komen.
Veehouderij
De zuivelsektor werd in 1990 ge-
konfronteerd met dalende prijzen. In
het quoteringssysteem kwam nau
welijks verandering, zij het dat de
superheffing van 100% naar 115%
ging. De ZLM beschouwde dit als
een buitensporige maatregel, die zo
spoedig mogelijk ongedaan moet
worden gemaakt. Er werd gepleit
voor meer flexibiliteit in het quote
ringsstelsel. Een verdere korting op
het melkquotum is voor de ZLM niet
bespreekbaar.
Het Nederlandse milieubeleid be
zorgde de veehouderijsektor veel
onduidelijkheid en onzekerheid.
VERVOLG PAG. 15
