Weerkundige kennis nuttig
Boeren waarderen weerkundig advies te weinig
Via Agrinet hebben nu ca. 300 boeren in Nederland een abonnement
op het landbouwweerbericht van Meteo Consult archieffoto
De huidige oudere generatie boeren
en de Dienst Landbouw Voorlich
ting onderschatten het belang van
een goed weerkundig advies. Het
gebruik ervan neemt dan ook maar
langzaam toe. De agrarische sector
loopt in dit opzicht achter bij andere
sectoren in onze economie. Een
moeizame markt, daarover zijn de
leveranciers van informatie over het
weer Jan R. Eerkes te Veendam,
Meteo Consult te Wageningen, het
KNMI te De Bilt en Pro-lion te Vijf
huizen het eens.
Adequaat gebruik van actuele weer
gegevens zou de boeren in de vorm
van een teelt- en oogstbegeleidings-
systeem tijd en geld kunnen bespa
ren. De komende jonge generatie
boeren zal deze meerwaarde zeker
erkennen, zo verwachten de weer
kundigen. Nog onlangs is op een
studiedag over de structuurnota
landbouw en de meteorologie vast
gesteld dat de weerkundige kennis
een nuttige bijdrage kan leveren aan
de toegesneden toepassing van
bestrijdingsmiddelen en mest. Ook
de gezondheid van planten kan er
beter door gecontroleerd worden.
'Mijn hart ligt weliswaar in de agra
rische sector maar als ik in andere
sectoren met mijn weerinformatie
meer kan verdienen dan stap ik toch
over'. Weerman Jan Eerkes (52) uit
Veendam bedoelt eigenlijk te zeg
gen: 'Ik heb genoeg op de mogelijk
heden gewezen maar als jullie
willens en wetens geen gebruik van
mijn diensten willen maken dan be
kijk het maar'.
Akkerbouwer
De Veendammer weet waarover het
gaat als hij over de landbouw en het
weer praat. De ex-akkerbouwer
heeft twee jaar geleden de trekkers
aan de kant geschoven, het hele fa
miliebedrijf verkocht en is zich met
groot enthousiasme professioneel
bezig gaan houden met zijn hobby,
het weer. Maar de weerprofeet is in
zijn eigen vaderland niet geëerd. Hij
krijgt met zijn nieuw adviesbureau
maar moeilijk vaste grond onder de
voet in de landbouw.
Buiten de agrarische sector is de
kwaliteit van Eerkes' voorspellingen
en adviezen al wel opgevallen. Hij
levert een weerbericht aan AGI, Ac
tuele Groningen Informatie. Zeer re
cent heeft hij een goed contract
afgesloten met de gemeente Rotter
dam voor de levering van weersge-
gevens voor met name de
recreatieve sector. Voor Radio
Noord verzorgt hij tussen 12.15 en
12.30 uur een overigens veel be
luisterd agrarisch praatje Hij geniet
(nog) niet de landelijke bekendheid
van Jan Pelleboer, Hans de Jong,
Meteo Consult of het KNMI maar
zijn zeer professionele meet- en ver-
werkingsapparatuur (investering ca.
f 200.000,— de betrouwbaar
heid van zijn voorspellingen en de
praktische bruikbaarheid van zijn
voorlichtingsboodschap doen voor
deze weerprofeten niet onder.
Sterker nog, Eerkes weet aan zijn
weergegevens voor de agrarische
sector een praktische inslag te ge
ven waaraan, beweert hij, geen van
zijn collega's kan tippen. 'Dat komt',
legt hij uit, 'omdat ik 30 jaar boer
ben geweest. Ik weet precies aan
welke informatie akkerbouwers en
veehouders behoefte hebben'. Eer
kes somt een aantal gegevens op
die hij geïnteresseerde boeren kan
leveren, zoals actuele gegevens over
verdamping, windsnelheid, de uit
straling, neerslag, enz. Eerkes re
gistreert ze op een aantal punten in
de provincie, kan ze desgewenst el
ke vijf minuten aanpassen en ze le
veren van 10 a 15 cm boven de
grond, van 1,5 2 meter boven de
grond en zelfs van 10 cm onder de
oppervlakte
Dat laatste doet geen enkele collega
hem na.
Een ander belangrijk gegeven voor
de aardappeltelers, is de referentie
verdamping. Daarmee kan onder
meer het moment worden vast
gesteld waarop de boer met berege
nen moet beginnen en hoeveel
water hij kunstmatig moet toedie
nen. Voor een adequate bespuiting
van bieten is de temperatuur en de
uitstraling boven het gewas van
groot belang. Missers zijn hier aan
de orde van de dag omdat men
geen kennis heeft van het tempera-
tuurverloop. 'Jammer dat ook de
Dienst Landbouw Voorlichting (DLV)
het af laat weten en de ideale mo
gelijkheden die hier liggen niet be
nut', merkt Eerkes hoofdschuddend
op.
Groeimogelijkheden
Een verhaal over het weer zonder
het vertrouwde KNMI in De Bilt is
ondenkbaar. Wie denkt dat het
KNMI een krimpende landbouwsec
tor steeds stiefmoederlijker gaat be
delen heeft het mis. Frans Emmink:
We laten die markt helemaal niet
schieten. Het is juist een sector
waar we groeimogelijkheden zien.
Zo hebben we sinds kort voor de
landbouw een vijftal 06-lijnen waar
op informatie kan worden verkregen
over het weer zoals warmte-
uitstraling, vorst aan de grond, rela
tieve vochtigheid, gewasverdam
ping, windsnelheid, enz.enz. Verder
kan iedereen, een persoonlijk con
sult vragen. Kosten f 45,— per
twee minuten. Wordt door de land
bouw weinig gebruikt.
Daarnaast verschaft het KNMI in
samenwerking met Agrotel (een in
formatiesysteem van Cebeco Han-
delsraad) een uitgebreid
weerbericht voor de komende vijf
dagen voor de landbouw. Abonnees
kunnen deze gegevens via de tele
foon opvragen waarna ze op een PC
zichtbaar worden. Agrotel biedt elk
uur aangepaste gegevens van meer
dan 30 meetstations over ons land.
Naast neerslag worden voor de re
gio's temperatuur van bodem en
lucht, bewolking, zonnestraling,
vochtigheid, wind en verdamping
geregistreerd en doorgegeven.
Het KNMI geeft verder radarbeelden
van het verloop van buien over ons
land. Men is nog van plan de te ver
wachten loop van de buien enkele
uren van tevoren te gaan voorspel
len. Het KNMI zal ook het aantal re
gio's waarvoor de gegevens worden
geregistreerd, uitbreiden.
Aardappeltelers
Het jonge bedrijf Prolion in Vijfhui
zen in de Haarlemmermeer biedt
aardappeltelers het teeltbegelei
dingssysteem 'Prophy'. Prolion
heeft zelf een viertal meteo-stations
aangeschaft en in de aardappel-
teeltgebieden aan boeren verkocht
of verhuurd. De kosten van een jaar
abonnement (kopen en huren is
mogelijk) liggen tussen f 2.000,—
en f 3.000,— op jaarbasis afhan
kelijk van het aantal deelnemers aan
het project. Prolion heeft met 'Prop
hy' aansluiting gekregen bij Vitak en
Agrotel waardoor het programma
veel completer is geworden. Bij het
teeltbegeleidingssysteem worden,
zo vertelt PR-man J. Bottema, de in
vloeden van het weer in de nabij
heid van de boerderij geregistrerd
met een aantal sensoren. Gemeten
worden onder meer de temperatuur,
grondwaterstand, regenval, relatieve
vochtigheid, windrichting, tempera
tuur op de grond, gewastempera-
tuur en temperatuur op 1.50 m. Het
systeem is in z'n introductiefase en
wordt onder andere in de polders
gedemonstreerd.
De gegevens worden in een softwa
re pakket bij de boer aangeleverd.
Vervolgens moet de betreffende te
ler zelf per perceel de basisgege
vens inbrengen zoals het ras, de
pootdatum, aantal en data van de
bespuitingen, sluitingsdatum van
het gewas en teeltdoel. Het
weerstation levert vervolgens de ac
tuele en historische weergegevens
terwijl via VITAK of Agrotel de
weersverwachting wordt inge
bracht. Uit de verwerkte informatie
verkrijgt de boer zijn advies: van
daag of morgen spuiten of niet spui
ten en eventueel ook met welke
actieve stof. Volgens Bottema heeft
het systeem zichzelf dit jaar al terug
verdiend doordat deelnemers pre
cies op het juiste moment hebben
gespoten. Prophy heeft daarom vol
gens hem toekomst. Het bespaart
middel, werk, geld en het milieu.
Regionaal
Meteo Consult te Wageningen ver
strekt sinds 1986 prognoses over
het weer. Via verschillende kanalen
gaat de informatie naar de diverse
gebruikersgroepen, onder meer in
samenwerking met instituten van
de landbouwuniversiteit. Centraal
voor de landbouw staat het regio
naal weerbericht dat in principe
voor 12 regio's wordt gemaakt. De
ze regio's zijn onder meer samen
gesteld op grond van
landbouwkundige grenzen. Dit land
bouwweerbericht geeft de grote lij
nen aan zoals de verwachte
temperatuur, de windrichting en -
snelheid en dergelijke. 'Maar de
boer zit eigenlijk te wachten op de
weersverwachting waar hij wat mee
kan, zegt Gerrit Hiemstra van Meteo
Consult.
Om die boeren te bereiken gebrui
ken wij het informatiesysteem van
de stichting Agrinet van de samen
werkende organisaties SIVAK en
TAURUS. Leden van Agrinet kunnen
deze weerinformatie met hun PC
opvragen. Een jaarabonnement kost
f 275,— (excl. BTW). Men kan ook
een abonnement voor bijvoorbeeld
4 maanden of een half jaar nemen.
In zo'n op de landbouw toegesne
den bericht wordt bijvoorbeeld in
formatie verstrekt over de
ontwikkeling van insecten, schim
mels en ziekten bij overschrijding
van bepaalde temperaturen. Meteo
Consult kan voorspellingen en ad
viezen doen voor kleine regio's en
zelfs voor bepaalde plaatsen. Voor
kleine regio's kunnen voor een ter
mijn van 24 uur nog verschillen
worden aangegeven.
Via Agrinet hebben nu ca. 300 boe
ren in ons land een abonnement op
het landbouwweerbericht van Me
teo Consult. Dat aantal zou groter
moeten zijn, vindt Hiemstra.
Wil je voor het bedrijf iets aan de
weersvoorspelling toevoegen dan
moet je er iets meer van afweten.
Veehouders die niet gaan maaien
als de buurman begint maar die kri
tisch de berichten volgen, kunnen er
veel meer mee doen."
Een voorbeeld: voor de voederwin
ning is sinds kort een computermo
del beschikbaar gekomen dat
berekent wanneer het droge-stof
gehalte voldoende gestegen is om
in te kuilen. Groot voordeel hiervan
is een betere kwaliteit voer in de
kuil. Zo'n meerwaarde kan moeilijk
aan iemand duidelijk worden ge
maakt in harde guldens.
Dat het voordeel er wel degelijk is
toont de Wageningse weerkundige
aan met een ander voorbeeld: wie
mee doet aan ons programma op
Agrinet kan bijvoorbeeld een
bespuiting tegen phytophthora ach
terwege laten. Daarmee is het
abonnement voor een jaar meteen
verdiend. Andersom kan de boer
juist geadviseerd worden om iets
wel te doen bijvoorbeeld aardappe
len en of bieten af te dekken tegen
de kou. Meteo Consult voorziet het
systeem Agrinet ook van neerslag-
beelden. Via een PC kunnen de aan
geslotenen de beelden opvragen en
precies volgen waar het in ons land
regent en waar niet en waar de bui
en vandaan komen. Door de beel
den elk kwartier te verversen
kunnen de abonnees de lijn en de
snelheid van de buien precies vol
gen en daarop bepaalde beslissin
gen baseren. Een ander voorbeeld:
een paar jaar geleden kwamen de
appels moeilijk op kleur. Wij zagen
toen een periode met mooi weer
aankomen en adviseerden het pluk
ken zoveel mogelijk uit te stellen.
Wie dat gedaan heeft, heeft daar
duizenden guldens mee verdiend.
De heer Hiemstra betreurt het zeer
dat de DLV zo terughoudend rea
geert op een instrument als het
weerconsult. 'We hadden gedacht
dat de DLV zich na de verzelfstandi
ging wel waar wilde gaan maken
met onder meer een landbouw
weerbericht. Dat zou toch prachtig
zijn. Ze zouden boeren op grond van
het bericht beter kunnen adviseren
over bijvoorbeeld de te gebruiken
middelen, waar en wanneer, enz.
enz. Ze hebben dat nog niet opge
pikt en dat is ons erg tegengevallen.
We proberen dat nu zelf op te zet
ten. In de praktijk is er gewoon be
hoefte aan', aldus Hiemstra.
Johan Wierenga
Door een juiste voorspelling wanneer het gaat regenen of vriezen kan een boer vee! geld besparen
