Duurzame resistentie in planten
via genetische modificatie
iflöSS
Nieuws
'Produktbeheersing met lagere prijzen'
COVA: wacht
met afsluiten
kontrakten
Financieel draagvlak Snuif
Eerste John Deere in miniatuur
Copa voortzetting acties
Jan Sonneveld over CDA-notitie:
Laag btw-tarief
mesttransport"
Produktiebeheersing via braakrege
ling en superheffing, maar ook lage
re prijzen. Dat stelt het CDA voor in
een notitie over de toekomst van
het Gemeenschappelijk landbouw
beleid. "Als je een landbouw wilt
die efficiënt produceert en wanneer
je de vraag niet te veel wilt ontmoe
digen, ontkom je niet aan lagere prij
zen. Ik denk daarbij aan een
prijsniveau dat voor de grotere effi
ciënte bedrijven kostendekkend is",
aldus de christendemocratische Eu
roparlementariër ir. Jan Sonneveld.
Voor de langere termijn acht Sonne
veld beperking van de produktie
geen goede zaak. "De produktieca-
paciteit in de landbouw is gewoon
te groot. Daarom moeten we voluit
zoeken naar mogelijkheden om de
afzet naar de non-foodsektor te ver
groten. Zeker omdat ook in Oost-
Europa volop geproduceerd zal gaan
worden. Met alle geweld de grenzen
dichthouden voor die produkten is
onmogelijk en ongewenst. Daarom
is het slagen van de afzet naar de
non-foodsektor zo belangrijk".
Sonneveld is optimistisch over de
kansen voor landbouwprodukten als
grondstof voor brandstoffen of in-
De Commissie voor Vollegronds-
groenten op Akkerbouwbedrijven
van het Landbouwschap (COVA)
acht het verstandig om met het af
sluiten van kontrakten te wachten
tot na vrijdag 25 oktober. Op die
dag vindt een telersgroepenoverleg
plaats. Het is de bedoeling dat de
telersgroepen tijdens dit overleg tot
een gezamenlijk standpunt komen
over kontraktonderhandelingen voor
industriegroenten. Tevens wil men
tot prijsafspraken komen.
Risiko's
De teelt van industriegroenten kent
verschillende risiko's. Zo kunnen
planteziekten schade aanrichten
aan de gewassen; het afgelopen
jaar werd wolf geconstateerd in de
spinazie en schurft in de wortelen.
Ook het weer kan een lelijke spel
breker zijn. Het afgelopen voorjaar
waren er nachtvorstproblemen, de
junimaand was koud en nat en au
gustus bleek weer te droog voor
een voorspoedige teelt.
Telers die plannen hebben om in
dustriegroenten te gaan telen, kun
nen zich uitgebreid oriënteren en
laten informeren. De vesti
gingsplaatsen van de telersgroepen
zijn bij de standsorganisaties te ver
krijgen.
Ir. J. Sonneveld
dustrieprodukten. Een eerste stap
daartoe moet de mogelijkheid voor
akkerbouwers zijn om op de grond
die ze braakleggen, gewassen voor
deze toepassingen te verbouwen.
Vaste heffingen
In het CDA-stuk, dat besproken is
met alle landbouwprominenten uit
de partij, staat verder dat de EG niet
langer kan vasthouden aan het
systeem van variabele heffingen
aan de buitengrenzen. In plaats
daarvan moet er een systeem van
vaste invoertarieven komen. De
boeren in de EG zullen dan veel
meer dan nu de gevolgen van prijs-
veranderingen op de wereldmarkt
ondervinden. Het systeem met va
riabele heffingen vangt nu al deze
schommelingen op. Sonneveld
noemt het afstand doen van de va
riabele heffingen 'een enorme con
cessie aan de Amerikanen in de
GATT-onderhandelingen'.
In eerste instantie moeten de boe
ren gekompenseerd worden voor
het verlies aan inkomen dat het ge
volg is van de aanpassingen van het
landbouwbeleid, vindt het CDA.
Sonneveld: "Maar die moeten tijde
lijk zijn en een aflopend karakter
hebben. Een permanente inko
menstoeslag zoals MacSharry
wenst, moet gekoppeld zijn aan een
tegenprestatie als bijvoorbeeld na
tuurbeheer".
Boeren worden burgers
Met de notitie geeft het CDA een
antwoord op de plannen van Land-
bouwkommissaris MacSharry. De
grootste kritiek daarop is dat deze
de boeren omvormt van zelfstandi
ge ondernemers naar burgers die
een gegarandeerd inkomen van de
overheid ontvangen. Dat is voor het
CDA geen goed uitgangspunt.
"Landbouw blijft een ekonomische
aktiviteit", zegt Sonneveld.
(UK: Oogst)
"Het CDA blijft voor het landbouwbeleid staan. Er is ook geen haar op m'n
hoofd die er voor zou pleiten het ministerie van Landbouw op te heffen".
W. van Velzen, voorzitter CDA (Agrarisch Dagblad, 12 oktober
1991).
"Achteraf had alles eerder gekund. Wij kunnen wel lekker doordraven, maar
dat is levensgevaarlijk. Je moet de boeren wel meekrijgen. Wij hebben best
de intentie om het mestbeleid uit te voeren. Maar dat kost wel missiewerk.
Dat dóe je niet even op een achternamiddag".
Drs. J. Mares, voorzitter Landbouwschap (Eindhovens Dag
blad, 28 september 1991).
'Jarenlang is ons voorgehouden dat we met onze melk- en vleesproduktie
moesten groeien. De haven van Rotterdam kon het voer aanleveren en de
afzet naar het Ruhrgebied en naar de regio Parijs lonkte. Geen hond stond
er bij stil dat er bij al dat vee ook aan de achterkant wat uit komt. En wie
hebben ervan geprofiteerdDe banken, de industrie en de transporteurs. Jüe-
boerenbedrijven moesten groter en groter, op straffe van afvloeiing. En nu
valt iedereen over ons heen".
J. Goetstouwers, voorzitter ZLM-afdeling Breda/Roosendaal
(Brabants Nieuwsblad, 16 oktober 1991).
Vervolg van voorpagina
Het bestuur van Snuif zou tevens
een beroep willen doen op de gel
den voor herstructurering van de
akkerbouw. Dit zou als tijdelijke
oplossing soelaas kunnen bieden.
'Ik hoop dat ons werk na 1995 kan
worden voortgezet in de bestaande
structuren voor onderzoek en voor
lichting. Als straks het instituut niet
meer bestaat, moeten we toch pro
beren de bestaande kennis te be
houden", aldus St'eenge.
Intussen hebben de drie landbou
worganisaties in Flevoland hun ver
ontrusting uitgesproken over het
wegvallen van de financiële midde
len voor de Snuif. Zij wijzen er op
dat bijna de helft van het Neder
landse uienareaal (ca. 14.000 ha) in
Flevoland is gelegen. De organisa
ties vinden dat het onderzoek op
het PAGV in stand moet blijven.
Er is een nauwkeurige miniatuur van
de allereerste John Deere Tractor uit
1933, schaal 1:16 op de markt ge
bracht. Deze unieke miniatuur is
zeer vakkundig gekopieerd. Bij dit
model behoort een authentieke ver
koopfolder uit 1933 die veel techni
sche informatie bevat.
De John Deere Model A werd in
1933 geïntroduceerd bij de dealers.
In 1934 is de tractor in produktie
gegaan. De tractor was verkrijgbaar
met verschillende soorten wielen
voor diverse omstandigheden. In de
folder zijn de technische kenmerken
te vinden, alsmede een uitgebreide
detailtekening van de tractor.
Het model John Deere A kost
f 245,— inklusief BTW en de au
thentieke verkoopfolder. Het model
is alleen verkrijgbaar bij Veldman en
Dijkstra B.V., afdeling Farming Toys.
De geïnteresseerde kan het model
telefonisch of schriftelijk bestellen
bij Farming Toys (Veldman en
Dijkstra B.V.), Antwoordnummer
20600, 9780 XJ Adorp, tel.:
05909-1925.
Het precisiemodel
n
Het Landbouwschap heeft er bij de
Tweede Kamer voor gepleit om het
vervoer van drijfmest en de levering
van mest aan verwerkingsinstalla
ties onder het lage btw-tarief te
brengen. Volgens het schap past dit
in het bestaande beleid.
Het lage btw-tarief hoeft niet te
worden toegepast op het vervoer
van droge mest, zo vindt het schap,
omdat de afzet hiervan geen fiscale
stimulansen behoeft.
De Europese overkoepelende boe-
renorganisatie Copa heeft zijn leden
opgeroepen om hun (nationale) ac
ties tegen de landbouwvoorstellen
van de EG voort te zetten en te in
tensiveren. Het Copa zal spoedig
besluiten over acties die gezamen
lijk kunnen worden genomen. Vol
gens de organisatie zijn de voor
stellen een regelrechte bedreiging
voor de inkomenszekerheid van de
Europese boeren.
De EG-voorstellen tasten de
bestaanszekerheid van familiebedrij
ven aan, zonder een oplossing te
bieden aan boeren met een laag in
komen, aldus het Copa. Ook bedrei
gen zij de levensvatbaarheid en
concurrentiepositie van landbouw
coöperaties en ten gevolge hiervan
die van plattelandsgebieden in de
Gemeenschap. Bovendien zal uit
voering. van de plannen leiden tot
een aanzienlijke toename van de uit
gaven, zonder dat er enige garantie
is voor EG-financiering op de lange
termijn. Verder strookt het niet met
de doelstellingen voor de GATT-
onderhandelingen als de Europese
Commissie eenzijdig aanzienlijke
prijsverlagingen voorstelt, zonder
gelijksoortige acties van de andere
GATT-parners.
Het Copa vindt evenals de Europese
Commissie dat het EG-landbouw-
beleid aangepast moet worden. In
mei jl heeft de Europese boeren-
organisatie daartoe eigen voorstel
len gepresenteerd, waarin de basis
principes van het beleid overeind
blijven. Onderdeel hiervan is o.m.
een vrijwillig en effectief beleid van
aanbod- en produktiebeheersing.
De vakgroep Fytopathologie van de
Landbouwuniversiteit Wageningen
is er door fundamenteel onderzoek
van de relatie tussen plant en ziek
teverwekker in geslaagd een geheel
nieuwe wijze van de bestrijding van
ziekteverwekkers te ontwikkelen.
De methode biedt een nieuwe ope
ning bij uitstek om het gebruik van
bestrijdingsmiddelen in land- en
tuinbouw terug te dringen.
Planten verdedigen zich tegen ziek
teverwekkers door op de plaats
waar deze binnendringen een aantal
cellen zeer snel te laten afsterven.
Tegelijkertijd met dit lokaal afsterven
van cellen gaat ook de ziektever
wekker te gronde. Planten herken
nen signaalstoffen die door de
ziekteverwekker afgescheiden wor
den. Dit mechanisme waarmee de
meeste planten zich verweren tegen
ziekteverwekkers wordt de overge
voeligheidsreactie genoemd.
Bij de schimmel Cladosporium ful-
vum, die de bladvlekkenziekte in to
maat veroorzaakt, is de structuur
van een van de signaalstoffen door
onderzoek bij de vakgroep volledig
opgehelderd. De signaalstof die
door de plant herkend wordt is een
eiwit. Ook het gen, het erfelijk ma
teriaal, dat zorgt voor de produktie
van de signaalstof is door de onder
zoekers volledig gekarakteriseerd.
In de praktijk is gebleken dat de
overgevoeligheidsreactie die zo ef
fectief werkt tegen ziekteverwek
kers, door diezelfde
ziekteverwekkers soms omzeild kan
worden, waardoor ze de plant on
gestoord kunnen parasiteren. Uit
onderzoek bleek dat het omzeilen
van de overgevoeligheidsreactie op
twee manieren kan plaatsvinden. De
ziekteverwekker kan een andere sig
naalstof maken die door de plant
niet meer herkend wordt zodat de
plant niet meer reageert met een af
weerreactie en dus aangetast
wordt. Het kan ook gebeuren dat de
ziekteverwekker de signaalstof hele
maal niet meer maakt en dat heeft
hetzelfde effect.
Nieuwe methode
Gebaseerd op deze kennis is een ge
heel nieuwe bestrijdingswijze van
ziekteverwekkers mogelijk gewor
den. Er is een methode uitgewerkt
waarbij met behulp van genetische
modificatie de signaalstof, die eerst
door de ziekteverwekker gemaakt
werd, nu door de plant zelf gemaakt
wordt op het juiste tijdstip en op de
juiste plaats, namelijk onmiddellijk
daar waar de ziekteverwekker de
plant binnendringt. Bovendien is er
voor gezorgd dat de gemodificeerde
plant de signaalstof niet slechts na
contact met de oorspronkelijke ziek
teverwekker maakt, maar ook na
contact met andere ziekteverwek
kers kan maken.
Het genetisch materiaal dat zorg
draagt voor de produktie van de sig
naalstof wordt op een zodanige wij
ze gestuurd door de plant, dat het
voor ziekteverwekkers vrijwel on
mogelijk is om de overgevoelig
heidsreactie te omzeilen. De rollen
zijn dus omgedraaid: de plant neemt
het heft in handen in plaats van de
ziekteverwekker.
Voorlopig is deze wijze van bestrij
ding alleen nog maar mogelijk in to
maat. Maar wanneer in de toekomst
het genetisch materiaal in de plant,
dat de signaalstof van de ziektever
wekker herkent, geïsoleerd is, kan
de methode bij vele andere planten
toegepast worden. De voorgestelde
wijze van modificatie van planten
biedt de mogelijkheid bij uitstek
om het gebruik van bestrijdingsmid
delen tegen ziekteverwekkers in
land- en tuinbouw terug te dringen
en zo het milieu voor een groot deel
van deze middelen ontlasten.
Hoogleraar moleculaire fytopatholo
gie prof. dr. ir. P.J.G.M. de Wit van
de Landbouwuniversiteit is 17 okto
ber in zijn inaugurele rede op de
nieuwe methode ingegaan. Hij hield
een rede onder de titel 'duurzame
resistentie tegen pathogenen via
genetische modificatie; utopie of
werkelijkheid voor gewasbescher
ming in het jaar 2000?'.
