Midden-Zeeland biedt perspectief
voor vestiging glastuinbouw
Portugal
Boerderij doet ZLM tekort
Nederlandse aardappel populair in Duitsland
Profijt van warmtekrachtcentrale
TOOI SC ha lig DOS in UOSt~0 rOninCJGnieKj te ontwikkelen waarbij alle landen welvaren. De liberalisatie van
Polder Food
overgenomen
Vorige week woonde ik in Noord-Pörtugal het jaarlijkse congres bij
van het CEA, de Confédération Européenne de IAgricultureDaardoor
had ik ook de gelegenheid enkele Portugese landbouwbedrijven te
bezoeken. Net a/s wij dat zouden doen hadden de Portugese gasthe
ren natuurlijk niet de slechtste bedrijven uitgezocht. Niettemin wer
den teelten a/s s/a en bloemen in plastic tunne/kassen vanuit met
name de Nederlandse delegatie gekwalificeerd a/s "wel aardig" maar
"twintig jaar achter op Nederland". En dat dus over de meest voor
uitstrevende bedrijven!
Het merendeel van de Portugese land- en tuinbouw is zeer kleinscha
lig met nog voornamelijk handwerk. Op het strand wordt in kleine
handkarretjes zeewier verzameld voor de bemesting van het land.
Percelen met groenten van enkele duizenden vierkante meters die
door vererving al maar kleiner worden. Interessant is trouwens dat in
het kustgebied deze perceeltjes in feite (kunstmatige) duinpannen zijn
en de gewassen gewoon op zand geteeld worden. Dat kan omdat er
voldoende goed (duin) water is waardoor iedereen over zijn eigen
bron kan beschikken. Op de duintjes wordt wijn - de beroemde Vinho
Verde - verbouwd om verstuiving te voorkomen. Op deze manier kan
er in de duinpan het jaar rond groente verbouwd worden. Een idee
voor onze eigen duingebieden!?
Gezien de in vergelijking met Nederland forse achterstand in bedrijfs
ontwikkeling is de agrarische produktie in Portugal lang niet voldoen
de om in de eigen behoefte te voorzien. Het jaar 1993 - waarin
Portugal volwaardig lid is van de EG en er dus een eind komt aan de
overgangsperiode - wordt dan ook met angst en beven tegemoet ge
zien. Door de vrije import vanuit andere EG-landen ziet men dan geen
kans meer de eigen land- en tuinbouw te ontwikkelen terwijl er toch
nog ruimte is op de thuismarkt. In die zin is ook voor Portugal het
Mac Sharry-verhaal vanuit Brussel heel moeilijk te verteren. Liever wil
men de eigen land- en tuinbouw ontwikkelen dan van de steun leven.
Wereld van verschil
Portugal is dan wel lid van de Europese Gemeenschap maar in feite
ook nog een ontwikkelingsland. Het is dan inderdaad niet eenvoudig
4. p om binnen de EG voor deze "wereld van verschil" een éénduidig be-
de wereldhandel in GATT-verband en de herstrukturering van het
Europese landbouwbeleid zullen ook voor landen a/s Portugal zeer
vérstrekkende gevolgen hebben. Het is te gemakkelijk om hier te zeg
gen dat vooral wij in Nederland de dupe zullen zijn van de ideeën van
Mac Sharry en dat de zuidelijke landen er alleen maar voordeel van
zullen hebben - ten koste van ons. Zo eenvoudig ligt dat ook weer
niet.
Daarom is het ook zo belangrijk dat de boeren in Europa via hun orga
nisaties op één noemer blijven proberen te komen zodat er gezamen
lijk front gemaakt kan worden. Ook dat is niet eenvoudig gezien de
sterk uiteenlopende boerenbelangen. Nederlanders die in Brussel ge
pokt en gemazeld zijn vertelden mij dat het daar een voortdurende
loopgravenoorlog is en dat de successen voor de poorten van de hel
moeten worden weggesleept. Die successen zijn dan ook op de hand
van een Canadese houthakker - met nog maar 2 vingers - te tellen.
Toch moeten we doorgaan met de gezamenlijke belangenbehartiging
in Europees verband, want het alternatief (ieder voor zich) is zeker
nog slechter.
Het KNLC diskussiethema 1991-1992 over de toekomst van de land
en tuinbouw in Europa (zie de bijlage bij dit blad) biedt hiertoe een
uitstekend startpunt.
Oggel
Glastuinders uit het "volle" West/and hebben interesse getoond om
zich in Midden-Zeeland te vestigen.
Een glastuinbouwgebied in Midden-
Zeeland is perspectiefvol. Dat is de
conclusie van een haalbaarheidson
derzoek, dat is uitgevoerd door
Grontmij in opdracht van de Provin
ciale Stuurgroep Glastuinbouw.
Doel van het onderzoek is inzicht te
geven in vestigingsmogelijkheden
voor glastuinbouw in Zeeland en
mogelijke geïnteresseerden uit te
nodigen de realisering van een
glastuinbouw in Midden-Zeeland ter
hand te nemen.
De verkenning wijst uit dat een ge
bied ten noordwesten van het Sloe-
gebied geschikt is voor glastuin
bouw. In het rapport staat dat
glastuinders uit het Westland inmid
dels interesse hebben getoond om
zich in Midden-Zeeland te vestigen.
Gunstig klimaat
Volgens het onderzoek zijn de kli
matologische omstandigheden in
Midden-Zeeland over vrijwel de hele
linie gunstiger dan in de rest van
Nederland. Verder is het gebied
goed ontsloten zowel via de weg als
via het water. Glastuinbouw kan
mogelijkheden bieden aan akker
bouwers. Er zal dan wel bijscholing
nodig zijn. Het rapport stelt dat een
glastuinbouwgebied van 30 ha di
recte werkgelegenheid biedt aan
ongeveer 60 arbeidskrachten.
In het rapport wordt benadrukt dat
de Zeeuwse landbouworganisaties
positief staan tegenover glastuin
bouw vestigingen. Ook voor de vak
technische begeleiding zijn er
faciliteiten beschikbaar. De nabij
heid van de veiling Kapelle is even
eens een positieve aanbeveling.
De grondprijs is een uitgesproken
gunstige factor. Deze ligt in Midden-
Zeeland lager dan in vergelijkbare
gebieden, zoals Plukmade in Bra
bant (tuindersprijs f 20,— per m2),
het Westland f 45,— per m2) en
Limburg (f 17,— per m2).
Nutsvoorzieningen
Ten aanzien van de nutsvoorzienin
gen noemt het rapport een aantal
voordelen voor Midden-Zeeland: le
vering van gas, water, electriciteit
en warmte gebeurt vanuit één be
drijf, er komt relatief goedkoop zoet
landbouwwater beschikbaar, dat
door bijmenging met regenwater
wellicht geschikt is voor de
glastuinbouw, industriewater is een
aantrekkelijk alternatief en er zijn
plannen om in Borssele een grote
warmtekrachtcentrale te bouwen
voor verwarming van de kassen.
Warmte zou op termijn evenals bij
de Amercentrale in Geertruidenberg
(Plukmade) tegen gunstige voor
waarden beschikbaar komen. Wat
betreft bodem- en watergesteldheid
scoort Midden-Zeeland eveneens
hoog.
De projectgroep is van mening dat
er nu een ontwikkelaar moet wor-
De Nederlandse aardappel en aard-
appelprodukten doen het goed in
Duitsland. In het seizoen
1990/1991 bedroeg de export van
Nederlandse consumptie- en
industrie-aardappelen naar deze be
langrijkste buitenlandse markt
480.000 ton. Dit betekent een
marktaandeel van 48% van de tota
le Duitse import, aldus het Neder
lands Aardappelbureau (NIVAA).
Door de hereniging van de beide
Duitslanden nam het areaal aard
appelen in eerste instantie toe van
214.000 ha tot in totaal 551.000 ha.
Voor het voormalige Oost-Duitsland
golden de overige Oostbloklanden
als belangrijkste afzetmarkt. In te
genstelling tot de verwachtingen is
het areaal met name in het oostelijk
den geïnteresseerd om de verken
ningen om te zetten in concrete
plannen. Dit kan een gemeente, een
particuliere ontwikkelaar, een aantal
tuinders of een combinatie hiervan
zijn. Tevens kan dan de precieze lo-
katie worden bepaald.
Samenstelling
De projectgroep die het haalbaar
heidsonderzoek heeft verricht,
bestaat uit vertegenwoordigers van
het Innovatiecentrum Zeeland, de
Stichting Stimulering Plantaardige
Produkties, de veiling CHZ, Electrici-
teitsproduktie Zuid-Nederland, Delta
Nutsbedrijven en de Grontmij NV.
De provincie Groningen wil in sa
menwerking met de stichting FACE
en de combinatie Grontmij/Oranje-
woud in het Oostelijk deel van de
provincie Groningen een groot bos
aanleggen. De totale oppervlakte
zou ca. 1000 ha moeten beslaan.
Dit initiatief past geheel binnen de
conclusies van het pas afgesloten
onderzoek naar de toekomstmoge
lijkheden van het Oldambt en de
Veenkoloniën. In dat onderzoek
wordt aangegeven dat de perspek-
tieven voor de akkerbouw in dit ge
bied weinig rooskleurig zijn en dat
ca. tweederde van de bedrijven bin
nen ca. 15 jaar verdwijnt indien er
geen tweede tak in de vorm van (in
tensieve) veehouderij, vollegronds-
groenteteelt of glastuinbouw wordt
opgepakt. In dat onderzoek wordt
tevens gepleit voor het aanleggen
van bos ter vergroting van o.a. de re
creatieve en toeristische waarde
van het gebied. De investeringen
voor de bosaanplant worden ge
raamd op ca. f 15.000,—
deel van Duitsland fors afgenomen.
Het totale areaal bedraagt nu
332.000 ha, waarvan 112.000 ha in
het oostelijke deel. De mogelijke
knelpunten in de export van Neder
land zijn hierdoor minder dan aan
vankelijk werd verwacht.
Markt
De Duitse markt kenmerkt zich on
der meer door een relatief hoge
consumptie van aardappelen per
hoofd van de bevolking. Per hoofd
van de bevolking eten onze Ooster
buren 73 kg per jaar. Het aandeel
verse aardappelen in de bijgerech
ten (waaronder ook rijst en pasta)
van het Duitse menu was in 1990
39%; het aandeel van diepgevro-
ren/kant-en-klare aardappelproduk-
Het rapport is aangeboden aan de
Provinciale Stuurgroep Glastuin
bouw, die onder voorzitterschap
staat van de Zeeuwse gedeputeer
de voor economische zaken, de
heer D.J.P. Bruynooge.
Naast Midden-Zeeland (gemeente
Borsele) hebben ook andere Zeeuw
se gemeenten initiatieven genomen
om glastuinbou wvestiging in hun ge
meente mogelijk te maken. Het gaat
om de gemeente Reimerswaal, Tho-
len, St. Philipsland en Duiveland. De
Stuurgroep Glastuinbouw Zeeland
acht meerdere lokaties voor
glastuinbouw in de provincie niet
uitgesloten.
f 20.000,— per ha. Daarbij zijn de
grondaankopen niet begrepen.
Het doel van de door de Samenwer
kende elektriciteits
productiebedrijven opgerichte stich
ting FACE (Forest Absorbing Carbo-
nioxyde Emission) is het aanleggen
van duurzame bossen om zodoende
de CO2 uitstoot van kolengestookte
electriciteitscentrales vast te leg
gen. Deze stichting wil in totaal
150.000 ha bos aanleggen waarvan
een klein deel in Nederland. De pro
vincie Groningen vindt het belang
rijk dat het project onder andere
wordt gekoppeld aan het platte
landsbeleid. De aan te leggen multi-
funktionele bossen sluiten volgens
het provinciaal bestuur goed aan bij
een actieve vernieuwing van het
landelijk gebied en bij een regionaal
verbeteringsplan voor het Oldambt.
Er vindt nu een onderzoek plaats
naar de meest geschikte plaats voor
het bos. Uit dit onderzoek dat in ja
nuari 1992 afgerond zal zijn, moet
blijken of de bebossingsplannen
haalbaar zijn. J. Wierenga.
ten bedroeg in dat jaar 24,1%. De
consumptie van aardappelproduk-
ten geeft de laatste jaren een stij
gende lijn te zien. Dit wordt onder
meer verklaard uit het gegeven dat
in toenemende mate behoefte
bestaat aan 'snelle' produkten.
Vooruitzichten
De perspectieven ten aanzien van
de export van aardappelprodukten
naar Duitsland zijn gunstig; de ex
port van consumptie- en industrie
aardappelen blijft afhankelijk van
seizoensinvloeden. De totale con
sumptie van aardappelen en aardap
pelprodukten in Duitsland,
uitgedrukt in verse aardappelen, zal
naar verwachting op een gelijk peil
blijven.
De ZLM heeft per brief rechtzetting
gevraagd van een bericht in het
weekblad Boerderij over de tot
standkoming van regionale KNLC-
blokken. Bij dit bericht was een
kaartje afgedrukt, waarin als werk
gebied van de ZLM alleen de provin
cie Zeeland werd aangeduid.
Algemeen sekretaris mr. J. Oggel
heeft Boerderij laten weten dat de
ZLM in 1969 is gefuseerd met de
toenmalige Noordbrabantse Maat
schappij van Landbouw, in Brabant
bijna 2.000 leden telt (meer dan
mening provinciale organisatie), in
Zevenbergen een kantoor heeft en
vertegenwoordigd is in de Brabant
se organen, waar de belangen van
de land- en tuinbouw behartigd
worden. "Ik betreur het dat Boerde
rij, dat toch zo graag gedegen infor
matievoorziening in zijn vaandel
draagt, blijkbaar niet op de hoogte is
van de aanwezigheid van de ZLM in
Noord-Brabant", aldus mr. Oggel.
Hij verzoekt in het volgende num
mer van Boerderij een nieuw en juist
kaartje af te drukken.
Fritesproducent Polder Food Pro
ducts bv wordt overgenomen door
McCain. McCain zal zeer binnenkort
de produktie op het failliet verklaar
de bedrijf in Lelystad hervatten.
Voor welk bedrag McCain Polder
Food heeft overgenomen is niet
bekend.