'Vloer mee aanvegen'
nullumLand - en tuinbouw in Europa
Extensiveren leidt tot hogere kostprijzen
"Eis dat men het gezamenlijk belang dient"
Melkveehouder Sjoerd Schaap:
Pluimveehouder Evert van Dasselaar:
Het openstellen van de grenzen met
ingang van 1992 en de hervormin
gen van het EG-landbouwbeleid zijn
in de ogen van melkveehouder
Sjoerd Schaap uit Tirns, twee heel
verschillende zaken. Het eerste hoef
je volgens hem niet te vrezen.
Voor zuivel is Nederland altijd al
sterk exporterend geweest en de
confrontatie met Europese kollega's
durft hij dan ook best aan. De plan
nen van MacSharry, die zijn overge
nomen door de Europese
Commissie, vormen een heel ander
verhaal. Schaap noemt die redelijk
frustrerend en vooral deprimerend.
van 485 gulden per grootvee-
eenheid om boeren te stimuleren tot
een bedrijfsvoering die leidt tot min
der vervuiling en minder schade aan
het milieu, klinkt leuk, maar het is
geen basis voor het doen van in
vesteringen'.
Het geeft geen enkele garantie en
kan net als de inkomenssteun bin
nen de kortste keren tot nul zijn te
ruggebracht, is Schaap van mening.
Bij de Tirnse boer rijdt de loonwer
ker alle mest met de zodebemester
uit, waardoor het stikstofgebruik uit
kunstmest teruggebracht kon wor
den van 450 kilo naar 250 kilo.
Quotum kopen
'Wij hebben een modern bedrijf, dat
goed geoutilleerd is. Door quotum
aankopen - twee keer 70.000 liter
- proberen we het rendement op peil
te houden. In grond en gebouwen is
al veel geïnvesteerd en met het quo
tum willen we de puntjes op de 'i'
zetten. Maar op deze manier komen
we natuurlijk niet vooruit. Je hebt
misschien ook nog wel eens andere
plannen, maar je komt niet aan re
serveren toe. De ondernemingslust
wordt eruit gehaald en dat is depri
merend en frustrerend'.
Nona Lesscher
Melkveehouder Sjoerd Schaap: zoiets hebben we nog nooit voor de
kiezen gehad.
Ze halen de ondernemingslust eruit
en hij vindt dat daarmee vooruit
gang uit zijn bedrijf wordt gehaald.
'Ik denk dat het openstellen van de
grenzen voor ons alleen maar posi
tief kan zijn. Als ik naar de zuivel
kijk, zou ik niet weten wie concurre
rend met ons zou kunnen produce
ren. Ja, misschien de leren, maar
we weten allemaal hoe het met hun
melkkwaliteit gesteld is. En neem
nu bijvoorbeeld de vleesprijzen.
Door de importen staan die al ge
weldig onder druk; 1992 zal daar
aan weinig veranderen', aldus
Schaap, die in maatschap boert met
zijn vader op een 27 hektare groot
pachtbedrijf, waarop 70 melkkoeien
en 50 stuks jongvee worden ge
houden.
'Negentig procent van onze melkfa
brieken is coöperatief en we weten
dat ze met onderbezetting draaien.
Als zij toegevoegde waarde kunnen
geven aan melk die elders uit Euro
pa komt, dan werkt dat alleen maar
positief op onze melkprijs. Daar
staat tegenover dat de buitenlandse
bulkpróduktie waarschijnlijk grotere
vormen zal aannemen en dat is min
der gunstig. Ook in het buitenland
weten ze zo langzamerhand best
hoe ze Goudse moeten maken', zegt
Schaap en hij vervolgt: '1992 is al
een paar jaar aan de gang. Het is
niet zo dat pats boem na 1 januari
de hele wereld verandert. Ik sta daar
heel nuchter tegenover. De admi
nistratieve rompslomp zal afnemen
en ik denk dat dat alleen maar voor
delig kan werken'.
"De voorstellen van de Europese
Commissie voor een vernieuwd
landbouwbeleid hebben een aantal
bedenkelijke achtergronden". Aldus
Teus Hamoen, melkveehouder in
het Utrechtse De Meern.
Ondersteunen van de kleinere be
drijven die ook nog extensief moe
ten zijn, werkt volgens Hamoen een
gezonde struktuurontwikkeling bin
nen de landbouw tegen. "Ik ben
van mening dat in betrekkelijk korte
tijd het aantal bedrijven sterk zal da
len. Binnen de melkveehouderij zal
extensivering nodig zijn. Alleen be
drijven met een flinke omvang zullen
in staat zijn de milieu-investeringen
te doen". Hamoen pleit voor meer
aandacht voor de kostprijs. Mecha
nisatie en automatisering moeten
kritisch worden beoordeeld.
"Het is de vraag of de vrije verhan
delbaarheid van melkquota en lea
sing van melkquota in de huidige
vorm moet blijven bestaan. Er gaat
téveel kapitaal vanuit de aktieve
rundveehouderij naar degenen die
de sektor verlaten en naar de
fiscus".
Quotumverdeling
Voor de Nederlandse melkveehou
derij is het een slechte zaak om te
streven naar een produktieomvang
die gelijk is aan de Europese kon-
sumptie, vindt Hamoen. "De politie
ke dwang om de quotumverdeling
ver op de markt moet reageren. Wel
moeten we bedenken dat nieuwe
elementen, zoals een vergoeding
voor onderschrijding niet of nauwe
lijks zullen funktioneren naast de
leaseregeling. Er moeten dus keuzes
gemaakt worden", aldus Hamoen.
Het vervallen van de Europese gren
zen heeft gevolgen voor het veteri
naire beleid en de import- en
exportregels. Hamoen verwacht dat
binnen de rundveehouderij dezelfde
voorzorgsmaatregelen genomen
moeten worden, zoals die in de var
kenshouderij reeds algemeen toege
past worden. "Een goed en sluitend
Identifikatie- en Registratiesysteem
is absoluut noodzakelijk. Aankoop
van vee betekent risiko nemen. Een
gesloten bedrijf heeft verre de voor
keur. Moet er toch worden aange
kocht, dan is oplettendheid
geboden. Gezondheidscertificaten
moeten in de toekomst worden
vereist.
Het niet meer enten tegen mond- en
klauwzeer geeft niet te onderschat
ten risiko's. Mijns inziens zal de
funktie van de veemarkt voor ge-
bruiksvee in de nabije toekomst ver
vallen. Ook mag je als goedwillende
veehouder met een kostbare
veestapel van je kollega's verwach
ten en eisen dat men het gezamen
lijk belang vandaag en morgen
dient".
Dilia van Dijk
Hamoen "Alleen bedrijven met een flinke omvang zijn in staat
milieu-investeringen te doen". Rechts op de foto KNLC-bestuurders
M. Varekamp en H. Scheffers.
over de diverse landen van de EG te
heroverwegen is dan levensgroot
aanwezig. De uitslag van deze dis-
kussie is voor ons land bij voorbaat
negatief. Vijftien procent korting op
de quota betekent dat nog minder
bedrijven c.q. mensen zullen over
blijven. De blijvers zullen nog meer
moeten investeren in de produktie-
middelen grond en quota".
Volgens Hamoen is het een illusie
om te denken dat er op korte termijn
een beleid zonder quota voor zuivel
zal worden ingevoerd. "Ik denk wel
dat het quotabeleid met bijbehoren
de instrumenten sneller en effektie-
Onaanvaardbaar
'Dc plannen zoals die er nu liggen
ik veeg er de vloer mee aan. Ze ge
tuigen van weinig praktisch inzicht.
Tot nu toe accepteerden we de quo
tumkortingen omdat er een reden
voor was. Er was sprake van een
overschot en dat kon via de quote
ring gereguleerd worden. Tegenover
de quotumkortingen stond vaak dat
de prijzen wat aanhaalden en dat
had een verzachtend effect. Maar
een quotumkorting met nog eens
vier procent en een prijsverlaging
voor melk met 10 procent is voor
mij onacceptabel. Zoiets hebben we
nog nooit voor de kiezen gehad.
Met een quotumkorting worden de
intensievere bedrijven al genoeg ge
pakt. Van quotumkorting heb ik al
tijd gezegd, dat redden we wel met
de prijs. Onze fabrieken halen dat
met hun merkartikelen wel uit de
markt. Nu heb ik liever 10 procent
prijsdaling dan nog eens 4 procent
quotumkorting'.
'Uit de voorstellen van MacSharry
en de Europese Commissie blijkt
ook dat ze wat willen doen aan het
milieu. Door de boer zijn inkomen af
te nemen, neem je hem ook het
geld af voor milieu-investeringen.
Neem nu bijvoorbeeld mestopslag.
Op kortere termijn een onrendabele
investering. En er zullen ook nog
heel wat onrendabele investeringen
in bijvoorbeeld ligboxstallen gedaan
moeten worden. Een vergoeding
'Als de intensieve veehouderij ge
koppeld wordt aan hectares, dan
zijn de gevolgen van een hervormd
EG-landbouwbeleid voor melkvee
houderij en intensieve veehouderij
groot'. Dat stelt Evert van Dasse
laar. Samen met zijn zoon houdt hij
20.000 legkippen en 60 melkkoeien
op 25 hectare in Putten.
De Nederlandse pluimveehouderij
gaat zeker gevolgen ondervinden
van de hervormingen van het EG-
landbouwbeleid en de eenwording
van de EG. Voor Evert van Dasse
laar staat dat vast. De MacSharry-
graanprijsdaling heeft indirect in
vloed op de prijs van het Nederland
se zakje voer en dus de
concurrentiepositie. Ook de prijs
van eieren kan deels onder druk ko
men te staan, met een exportresti
tutie gekoppeld aan graanheffingen.
Maar daar ligt Evert van Dasselaar
nog niet wakker van.
Kwalijker wordt het als MacSharry
zijn extensiveringsbeleid doorzet.
'Als er geëxtensiveerd moet wor
den, dan neemt de arbeid per een
heid produkt toe, dus ook de
kostprijs', aldus Van Dasselaar. Een
intensieve veehouder wordt haast
verplicht grond aan te kopen. Er zijn
echter ook andere mogelijkheden.
Van Dasselaar: 'We hebben er wel
eens over nagedacht een samen
werkingsovereenkomst aan te gaan
met een akkerbouwer. In eerste in
stantie is het voordeel dat je graan
zelf kunt verwerken in het voer,
waardoor de medeverantwoordelijk
heidsheffing vervalt'. Van Dasselaar
rekent verder: 'Met de oude fosfaat
norm zouden we voor 20.000 kip
pen 50 hectare akkerbouw nodig
hebben. Maar onder de huidige om
standigheden kleven er te veel na
delen aan'.
Achter de komma
Het wegvallen van de grenzen bin
nen de EG levert andere vraagstuk
ken op. Van Dasselaar haalt het
Batterijverbod erbij, dat onlangs
door de kamer 'gelukkig' is uit
gesteld tot er Europese regelgeving
is. Wat hem betreft komt dat EG-
batterijverbod er nog lang niet. Hij il
lustreert zijn verwachting met een
voorbeeld: 'Kijk maar naar de laat
ste melkquotumkorting. Wij rekenen
met twee cijfers achter de komma
en in Italië weten ze nog niet eens
hoeveel inwoners ze hebben'. Vol
gens Van Dasselaar is er een heel
ander systeem nodig in de EG, 'met
zo min mogelijk regels en wetten en
een schone markt'.
In het Europa van na 1 januari 1993
kunnen de landen in principe geen
grenzen meer sluiten voor bijvoor
beeld een salmonella-affaire. Dat
kan in theorie flinke voordelen ople
veren voor de legpluimveehouderij,
aldus Van Dasselaar. 'Maar ik denk
dat dat voorlopig nog een utopie is'.
Als echter alle goede voornemens
van de EG verwezenlijkt worden,
dan denkt hij dat de voordelen van
de eenwording groter zullen zijn dan
de nadelen. Bijvoorbeeld het EG-
voornemen om bedrijven gezond
heidscertificaten te geven, hoeft
voor Nederland niet zoveel proble
men op te leveren. 'Dat ligt kort bij
onze 1KB', stelt de pluimveehoudêr.
Ingrid van den Hengel
Evert van Dasselaar: utopie.
Johnny Hogenkamp is zeer bewust bezig met uitbreiding.
